Abstract
Klasik Türk nesri eserlerinde, ister estetik
nesir olsun isterse belâgat kitaplarının sade ve orta üslup olarak kaydettiği
eserlerde olsun atıf vâvı (vâv-ı atfî) ile kurulan Farsça atıf tamlamalarının
(terkîb-i atfî) kullanıldığı görülmektedir. Bunların Arap imlâsına göre meftûh
(ve) olarak mı yoksa Fars üslubuna göre zammeli (u, ü, vü) biçiminde okunması
ile ilgili araştırmacıların değişik tasarrufları bulunmaktadır. Hatta aynı kelimelerle kurulan ve aynı görevdeki tamlamaların
bulunduğu bir eserde tamlamanın birisi atıf vâvı ile okunmuşken diğeri rabıt vâvı
(vâv-ı rabtî) ile okunmuştur. Bu yüzden klasik Türk edebiyatı düzyazı
eserlerinde, Farsça kurala göre okunan atıf tamlamaları ile Arapça kurallara
göre okunan ve Türkçede bağlama grubu oluşturan “ve”nin kullanımının herhangi
bir kurala bağlanmadığı görülmektedir. Atıf vâvının eserlerdeki farklı
şekillerinin belirlenmesi ve kullanımının nasıl olması gerektiğinin çözülmesi, eserlerdeki
karmaşayı ortadan kaldıracağı gibi yazım ve kural birliğine uyulmasını da
sağlayacaktır. Klasik Türk nesrinde tespit ettiğimiz ikili kullanımlar bazı belâgat
ve dilbilgisi kitaplarının verdiği bilgilere göre değerlendirilmeye
çalışılacaktır.
References
- Baranoğlu, Şahin (1999) Abdurrahman Süreyyâ Mizânü’l-belâga. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Başkal, Zekeriya (2011). Sefîne-i Belâgat, Sözün Gemisi (İnceleme-Metin). Ankara: Taşhan Yayınları.
- El-hacc İbrâhim Efendi (1305). Edebiyyât-ı Osmâniyye. İstanbul: Mahmûd Beğ Matbaası.
- Hacı Ali Efendi. Tuhfetü’l-mücâhidîn ve Behçetü’z-zâkirîn. Nûr-ı Osmâniye Kütüphanesi. No. 2293. v. 61-a.
- Karaçelebi-zâde Abdülâziz Efendi. Süleymân-nâme. Râşid Efendi Kütüphanesi. No. 914. v. 1-b, 2-a.
- Mehmet Rifat (1311). Hâce-i Lisân-ı Osmânî. İstanbul: Kasbar Matbaası.
- Ünver, İsmail (1993). “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”. Türkoloji Dergisi. C.IX. Ankara: AÜ Basımevi. s.51-91.
Abstract
References
- Baranoğlu, Şahin (1999) Abdurrahman Süreyyâ Mizânü’l-belâga. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Başkal, Zekeriya (2011). Sefîne-i Belâgat, Sözün Gemisi (İnceleme-Metin). Ankara: Taşhan Yayınları.
- El-hacc İbrâhim Efendi (1305). Edebiyyât-ı Osmâniyye. İstanbul: Mahmûd Beğ Matbaası.
- Hacı Ali Efendi. Tuhfetü’l-mücâhidîn ve Behçetü’z-zâkirîn. Nûr-ı Osmâniye Kütüphanesi. No. 2293. v. 61-a.
- Karaçelebi-zâde Abdülâziz Efendi. Süleymân-nâme. Râşid Efendi Kütüphanesi. No. 914. v. 1-b, 2-a.
- Mehmet Rifat (1311). Hâce-i Lisân-ı Osmânî. İstanbul: Kasbar Matbaası.
- Ünver, İsmail (1993). “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”. Türkoloji Dergisi. C.IX. Ankara: AÜ Basımevi. s.51-91.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | July 31, 2019 |
| Submission Date | May 15, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019 Volume: 5 Issue: 3 |
Cite
İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.
