Araştırma Makalesi
Yıl 2025,
Sayı: 6, 7 - 40, 30.06.2025
Öz
This study explores Ibn ʿAbbās’s juristic views diverging from the majority opinion, offering a detailed analysis of his distinct contributions to Islamic law. The jurisprudential efforts of the Companions (Sahabah), which form the foundation of Islamic law, diversified due to differing social and geographical conditions during the early Islamic period. Factors such as the dispersal of the Companions across vast regions and limitations in accessing sources contributed to a wide spectrum of interpretations. In this context, Ibn Abbas, renowned for his profound knowledge of hadith and tafsir, issued fatwas on new issues based on the traditions he directly heard from the Prophet Muhammad (peace be upon him) or other leading Companions. His approaches, shaped by an awareness of social and societal conditions, became subjects of discussion both during his time and in later Islamic legal literature, significantly enriching the diversity of jurisprudential thought. This study delves comprehensively into Ibn Abbas's diverse views and practices through the lens of early Islamic sources. It investigates the foundations of the evidence he presented and elucidates the connections between his approaches, the Qur'an, and the Sunnah of the Prophet. Additionally, Ibn Abbas’s methods of addressing societal needs and the relevance of his solutions to the conditions of his time are assessed. Furthermore, the study compares Ibn Abbas’s opinions with those of other Companions on the same topics. Different perspectives among the Sahabah on similar issues are analysed, with attention given to both their similarities and differences. These comparisons aim to foster a broader and more nuanced understanding of early Islamic legal thought. By thoroughly examining the points where Ibn Abbas diverged from the majority view, this study seeks to provide deeper insights into his intellectual framework and the role of his jurisprudential efforts within the historical evolution of Islamic law.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdurrezzak es-San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm es-San‘ânî el-Himyerî. el-Musannef. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. 12 Cilt. Karaçi: el-Meclisü’l-İlmî, 1983.
- Âmidî, Ebü’l-Hasen Seyfüddîn Alî b. Muhammed b. Sâlim es-Sa‘lebî. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm. thk. Abürrezzak el-Afîfî. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1982.
- Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. ‘Umdetü’l-kârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
- Beyhakî, Ebi Bekr Ahmed b. Hüseyn. el-Hilâfiyyât beyne’ş-Şâfiʿî ve Ebî Hanîfe. thk. Mahmud b. Abdulfettah vd. 8 Cilt. Kahire: er-Ravza li’n-neşri ve’t-tevzî’, 1436.
- Beyhakî, Ebi Bekr Ahmed b. Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Kâhire: Merkezu Hecer, 1432.
- Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2001.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur‘ân. thk. Abdüsselâm Muhammed Ali Şahîn. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh Tâcu’l-Lüğah ve Sıhâhu’l-Arabiyyeh 4. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm Li’l-Melayîn, 4. Basım, 1987.
- Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr ed-Dımaşkî. İ‘lâmü’l-muvakkı‘în ‘an rabbi’l-‘âlemîn. thk. Muhammed Aziz Şems - Muhammed Ecmel el-İslâhî. 6 Cilt. Beyrut; Riyad: Dâru İbn Hazm; Dâru i’taâti’l-İlm, 2019.
- Cüveynî, Ebû’l-Meʿâlî ʿAbdulmelik b. ʿAbdullâh. Nihâyetu’l-matlab fî dirâyeti’l-mezheb. thk. Abdulʿazîm Mahmûd ed-Dîb. b.y.: Dâru’l-Minhâc, 1428.
- Demîrî, Ebû’l-Beḳâ Muḥammed b. Mûsâ. en-Necmu’l-Vehhâc. 10 Cilt. b.y.: y.y., 1425/2004.
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. Sünen-i Ebû Davud. thk. Şuayb el-Arnaût - Muhammed Kâmil Kara Belleli. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430.
- Ebû Muhammed el-Beğavî, el-Huseyn b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferrâ. et-Tehzîb fî Fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiî. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Alî Muhammed Muavvid. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
- Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2019.
- Ferrâ, Ebû Ya‘lâ Muhammed b. el-Hüseyn. el-‘Udde fî usûli’l-fıkh. thk. Ahmed b. Ali el-Mübârekî. 5 Cilt. Riyad: y.y., 1990.
- Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Heyet. el-Mevsûatü’l-Fıkhiyye’l-Kuveytiyye. 45 Cilt. Kuveyt: Vizâretü’l-evkâfü’l-Kuveytiyye, 2006.
- Heysemî, Nûreddin Ali b. Ebî Bekr. Mecma’u’z-zevâid ve menbaî’l-fevâid. thk. Hüsâmeddîn el-Kudsî. 10 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Kudsi, 1994.
- İbn Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi’l-Muvattaʾ mine’l-meʿânî ve’l-esânîd. 24 Cilt. Mağrib: Vizârati’l-Evkâf ve’ş-Şuʾûni’l-İslâmiyye, 1387.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer el-Hüseynî ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-Dürri’l-muhtâr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1992.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ʿAbdullâh b. el-ʿAbsî. el-Kitâbu’l-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l-ʾÂsâr. thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebu’-r-Ruşd, 1409.
- İbn Hacer el-Heytemî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed. Tuhfetu’l-Muhtâc fî Şerhi’l-Minhâc. 10 Cilt. b.y.: el-Mektebetu’t-Ticâriyye, 1357.
- İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût - Âdil Mürşid. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed el-Mervezî. Kitâbü Fezâʾili’s-sahâbe. thk. Vasiyullah Muhammed Abbas. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1403.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Sâid. el-Muhallâ. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn el-Kaysî el-Busrâvî. Tefsîrü’l-Kur‘âni’l-‘azîm. thk. Sâmî b. Muhammed. 8 Cilt. Medine: Dâru Tîbe, 1999.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed el-Cemmâîlî el-Makdisî. el-Muğnî. thk. Abduulkadir Âtâ vd. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kâhire, 1968.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid. es-Sünen. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
- İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Muhammed b Mükerrem b Ali el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadr, 1994.
- İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesid. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2004.
- İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d el-Hâşimî el-Bağdâdî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. İhsan Abbâs. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Sadır, 1985.
- İbn Teymiyye, Ṭaḳiyyuddîn. Mecmûʿu’l-fetâvâ. ed. ʿAbdurraḥmân b. Muḥammed. Medine: Mecmaʿ el-Melik Faḥd, 1995.
- İbn ʿAbdülber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. ʿAbdillâh b. Muhammed. el-İstizkârü’l-câmi‘ li-mezâhibi fukahâʾi’l-emsâr ve ‘ulemâ’i’l-aktâr fîmâ tezammenehü’l-Muvatta‘ min me‘âni’r-re‘y ve’l-âsâr. thk. Sâlim Muhammed ʿAtâ, Muhammed ʿAlî Muʿavvıd. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2000.
- İbn ʿArefe, Ebû ʿAbdullâh Muhammed b. Muhammed b. ʿArefe el-Verğumî et-Tûnusî. el-Muhtasaru’l-Fıkhî. thk. Hâfız ʿAbdurrahmân Muhammed Hayr. 10 Cilt. Dubai: Müessesetu Halef Ahmed el-Habtûr, 1435/2014.
- İsfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdillâh. Ma’rifetü’s-sahâbe. thk. Âdil b. Yusuf el-Azârî. 7 Cilt. Riyad: Dârü’l-Vatan, 1998.
- Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şehâbeddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî. ez-Zahîre (fi’l-fıkh). thk. Muhammed Hiccî vd. Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 1994.
- Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd. Bedâiu’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2. Basım, 1986.
- Kattân, Mennâ‘ b. Halil. Târîhu’t-teşrî‘i’l-İslâmî. Kahire: Mektebetu Vehbe, 2001.
- Kudûrî, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr. Muhtasarü’l-Kudûrî. thk. Kâmil Muhammed. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418.
- Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed el-Basrî. el-Hâvî’l-Kebîr fî Fıkhi Mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiʿî ve huve Şerhu Muhtasari’l-Muznî. thk. eş-Şeyh ʿAlî Muhammed Meûd, eş-Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 19 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1419-1999.
- Muttakî el-Hindî, Alâuddin Ali. Kenzu’l-ʿUmmâl fi süneni’l-akvâl ve’l-ef’âl. thk. Bekrî Hayyânî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1981.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi Türâsi’l-Arabî, ts. Nefrâvî, Aḥmed b. Ğânim b. Sâlim el-ʾEzherî el-Mâlikî. el-Fevâkihu’d-Devvânî ʿalâ Risâleti İbn Ebî Zeyd el-Ḳayravânî. 2 Cilt. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
- Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. Süneni’l-Kübrâ. thk. Hasan Abdulmünim eş-Şiblî. 12 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. el-Mecmû‘ şerhu’l-Mühezzeb. thk. Bessâm Abdülvehhâb el-Câbî. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin Fahrülislâm Abdülvâhid b. İsmâîl er-. Bahrü’l-mezheb fî fürûʿı mezhebi’l-İmâm eş-Şâfiʿî. thk. Tarık Fethi Es-Seyyid. 14 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
- Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris. el-Ümm. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1429.
- Şemsuddîn er-Remlî, Muhammed b. Ebi’l-ʿAbbâs Ahmed b. Hamza. Nihâyetu’l-muhtâc ilâ şerhi’l-Minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1404. Şemsüleimme es-Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ahmed. el-Mebsût. 31 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1993. Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Yemenî. Fethu’l-Kadîr. Dımaşk: Dâru İbn Kesir vd., 1414.
- Şîrâzî, Ebû İshâk İbrâhîm b. ʿAlî. el-Muhezzeb fî Fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiʿî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, ts. Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‘cemü’l-Kebîr. thk. Hamdî Abdu’l-Mecid es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiye, ts.
- Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî el-Bağdâdî. Câmi‘u’l-beyân ‘an te‘vîli âyi’l-Kur‘ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müessese’r-Risâle, 2000.
- Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed el-Mısrî. Şerhu Müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb el-Arnaût. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415.
- Taş, Süleyman. Ferâiz, İslâm Miras Hukuku. ed. Hüseyin Okur. İstanbul: Nizamiye Akademi, 2022.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa Sevre. el-Câmi‘u’s-sahîh (Sünenü’t-Tirmizî). thk. Beşşâr Avvâd Ma‘ruf. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1998.
- Zühaylî, Vehbe b. Mustafa. el-Fıkhü’l-İslâmî ve edlletühü. 10 Cilt. Dımaşk: Dârü’l-Fikr, ts.
- Zürkânî, Ebû Muhammed Abdülbâkî b. Yûsuf. Şerhu’z-Zürkânî alâ Muhtasarı Halîl ve Hâşiyetü’l-Bennânî. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1402.
Yıl 2025,
Sayı: 6, 7 - 40, 30.06.2025
Öz
Bu çalışma, fıkhî meselelerde İbn Abbas’ın cumhûr ile ayrışan görüşlerini ele alarak, onun İslâm hukukuna yaptığı özgün katkıları detaylı bir şekilde incelemektedir. İslâm hukukunun temelini oluşturan sahabe içtihatları, İslâm’ın ilk dönemlerinde farklı toplumsal ve coğrafi koşulların etkisiyle çeşitlenmiştir. Sahabenin geniş coğrafyalara dağılması ve kaynaklara ulaşım imkânlarının sınırlı olması gibi faktörler, zengin bir yorum yelpazesi doğurmuştur. Bu bağlamda, İbn Abbas, yetkin hadis ve tefsir birikimiyle tanınan bir sahabîdir. Karşılaştığı yeni meselelere, Hz. Peygamber’den ve büyük sahabeden işittiği hadislere dayanarak fetva vermiştir. Farklı sosyal koşulları göz önünde bulundurarak ortaya koyduğu görüşler hem kendi döneminde hem de sonraki İslâm hukuk literatüründe tartışmalara konu olmuştur. Bu durum hukuki içtihat farklılıklarının gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. Çalışmada, İbn Abbas’ın farklı görüş ve uygulamaları, erken dönem İslâm kaynakları ışığında kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. İnceleme sürecinde, onun ileri sürdüğü deliller araştırılarak, Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamber’in sünnetiyle olan ilişkisi ortaya konulmuştur. Aynı zamanda, İbn Abbas’ın toplumsal ihtiyaçlara yönelik çözüm üretme yöntemi değerlendirilmiş ve bu çözümlerin dönemin şartlarına uygunluğu analiz edilmiştir. Çalışmada ayrıca, İbn Abbas’ın görüşleri, diğer sahabenin konuya ilişkin görüşleriyle mukayese edilmiştir. Sahabe arasında aynı meseleye dair ortaya çıkan farklı bakış açıları incelenmiş, bu görüşler arasındaki benzerlik ve ayrılıklar analiz edilmiştir. Yapılan mukayese sonucunda, meselelerle ilgili daha geniş bir perspektif geliştirilmesi ve doğru bilgilere ulaşılması hedeflenmiştir. Böylece İbn Abbas’ın cumhûr ile ayrıştığı noktalar ele alınarak onun fıkhî görüşleri ve içtihatları daha iyi anlaşılmaya çalışılmıştır.
Kaynakça
- Abdurrezzak es-San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm es-San‘ânî el-Himyerî. el-Musannef. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. 12 Cilt. Karaçi: el-Meclisü’l-İlmî, 1983.
- Âmidî, Ebü’l-Hasen Seyfüddîn Alî b. Muhammed b. Sâlim es-Sa‘lebî. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm. thk. Abürrezzak el-Afîfî. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1982.
- Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. ‘Umdetü’l-kârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
- Beyhakî, Ebi Bekr Ahmed b. Hüseyn. el-Hilâfiyyât beyne’ş-Şâfiʿî ve Ebî Hanîfe. thk. Mahmud b. Abdulfettah vd. 8 Cilt. Kahire: er-Ravza li’n-neşri ve’t-tevzî’, 1436.
- Beyhakî, Ebi Bekr Ahmed b. Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Kâhire: Merkezu Hecer, 1432.
- Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2001.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur‘ân. thk. Abdüsselâm Muhammed Ali Şahîn. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
- Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh Tâcu’l-Lüğah ve Sıhâhu’l-Arabiyyeh 4. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm Li’l-Melayîn, 4. Basım, 1987.
- Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr ed-Dımaşkî. İ‘lâmü’l-muvakkı‘în ‘an rabbi’l-‘âlemîn. thk. Muhammed Aziz Şems - Muhammed Ecmel el-İslâhî. 6 Cilt. Beyrut; Riyad: Dâru İbn Hazm; Dâru i’taâti’l-İlm, 2019.
- Cüveynî, Ebû’l-Meʿâlî ʿAbdulmelik b. ʿAbdullâh. Nihâyetu’l-matlab fî dirâyeti’l-mezheb. thk. Abdulʿazîm Mahmûd ed-Dîb. b.y.: Dâru’l-Minhâc, 1428.
- Demîrî, Ebû’l-Beḳâ Muḥammed b. Mûsâ. en-Necmu’l-Vehhâc. 10 Cilt. b.y.: y.y., 1425/2004.
- Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. Sünen-i Ebû Davud. thk. Şuayb el-Arnaût - Muhammed Kâmil Kara Belleli. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430.
- Ebû Muhammed el-Beğavî, el-Huseyn b. Mesûd b. Muhammed b. el-Ferrâ. et-Tehzîb fî Fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiî. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Alî Muhammed Muavvid. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
- Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2019.
- Ferrâ, Ebû Ya‘lâ Muhammed b. el-Hüseyn. el-‘Udde fî usûli’l-fıkh. thk. Ahmed b. Ali el-Mübârekî. 5 Cilt. Riyad: y.y., 1990.
- Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
- Heyet. el-Mevsûatü’l-Fıkhiyye’l-Kuveytiyye. 45 Cilt. Kuveyt: Vizâretü’l-evkâfü’l-Kuveytiyye, 2006.
- Heysemî, Nûreddin Ali b. Ebî Bekr. Mecma’u’z-zevâid ve menbaî’l-fevâid. thk. Hüsâmeddîn el-Kudsî. 10 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Kudsi, 1994.
- İbn Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh en-Nemerî. et-Temhîd limâ fi’l-Muvattaʾ mine’l-meʿânî ve’l-esânîd. 24 Cilt. Mağrib: Vizârati’l-Evkâf ve’ş-Şuʾûni’l-İslâmiyye, 1387.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer el-Hüseynî ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-Dürri’l-muhtâr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1992.
- İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ʿAbdullâh b. el-ʿAbsî. el-Kitâbu’l-Musannef fi’l-Ehâdîs ve’l-ʾÂsâr. thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebu’-r-Ruşd, 1409.
- İbn Hacer el-Heytemî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed. Tuhfetu’l-Muhtâc fî Şerhi’l-Minhâc. 10 Cilt. b.y.: el-Mektebetu’t-Ticâriyye, 1357.
- İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût - Âdil Mürşid. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed el-Mervezî. Kitâbü Fezâʾili’s-sahâbe. thk. Vasiyullah Muhammed Abbas. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1403.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Sâid. el-Muhallâ. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn el-Kaysî el-Busrâvî. Tefsîrü’l-Kur‘âni’l-‘azîm. thk. Sâmî b. Muhammed. 8 Cilt. Medine: Dâru Tîbe, 1999.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed el-Cemmâîlî el-Makdisî. el-Muğnî. thk. Abduulkadir Âtâ vd. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kâhire, 1968.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid. es-Sünen. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
- İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Muhammed b Mükerrem b Ali el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadr, 1994.
- İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesid. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2004.
- İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d el-Hâşimî el-Bağdâdî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. İhsan Abbâs. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Sadır, 1985.
- İbn Teymiyye, Ṭaḳiyyuddîn. Mecmûʿu’l-fetâvâ. ed. ʿAbdurraḥmân b. Muḥammed. Medine: Mecmaʿ el-Melik Faḥd, 1995.
- İbn ʿAbdülber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. ʿAbdillâh b. Muhammed. el-İstizkârü’l-câmi‘ li-mezâhibi fukahâʾi’l-emsâr ve ‘ulemâ’i’l-aktâr fîmâ tezammenehü’l-Muvatta‘ min me‘âni’r-re‘y ve’l-âsâr. thk. Sâlim Muhammed ʿAtâ, Muhammed ʿAlî Muʿavvıd. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2000.
- İbn ʿArefe, Ebû ʿAbdullâh Muhammed b. Muhammed b. ʿArefe el-Verğumî et-Tûnusî. el-Muhtasaru’l-Fıkhî. thk. Hâfız ʿAbdurrahmân Muhammed Hayr. 10 Cilt. Dubai: Müessesetu Halef Ahmed el-Habtûr, 1435/2014.
- İsfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdillâh. Ma’rifetü’s-sahâbe. thk. Âdil b. Yusuf el-Azârî. 7 Cilt. Riyad: Dârü’l-Vatan, 1998.
- Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şehâbeddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî. ez-Zahîre (fi’l-fıkh). thk. Muhammed Hiccî vd. Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 1994.
- Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd. Bedâiu’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2. Basım, 1986.
- Kattân, Mennâ‘ b. Halil. Târîhu’t-teşrî‘i’l-İslâmî. Kahire: Mektebetu Vehbe, 2001.
- Kudûrî, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr. Muhtasarü’l-Kudûrî. thk. Kâmil Muhammed. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418.
- Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed el-Basrî. el-Hâvî’l-Kebîr fî Fıkhi Mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiʿî ve huve Şerhu Muhtasari’l-Muznî. thk. eş-Şeyh ʿAlî Muhammed Meûd, eş-Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 19 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1419-1999.
- Muttakî el-Hindî, Alâuddin Ali. Kenzu’l-ʿUmmâl fi süneni’l-akvâl ve’l-ef’âl. thk. Bekrî Hayyânî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1981.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi Türâsi’l-Arabî, ts. Nefrâvî, Aḥmed b. Ğânim b. Sâlim el-ʾEzherî el-Mâlikî. el-Fevâkihu’d-Devvânî ʿalâ Risâleti İbn Ebî Zeyd el-Ḳayravânî. 2 Cilt. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
- Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. Süneni’l-Kübrâ. thk. Hasan Abdulmünim eş-Şiblî. 12 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. el-Mecmû‘ şerhu’l-Mühezzeb. thk. Bessâm Abdülvehhâb el-Câbî. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin Fahrülislâm Abdülvâhid b. İsmâîl er-. Bahrü’l-mezheb fî fürûʿı mezhebi’l-İmâm eş-Şâfiʿî. thk. Tarık Fethi Es-Seyyid. 14 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
- Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris. el-Ümm. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1429.
- Şemsuddîn er-Remlî, Muhammed b. Ebi’l-ʿAbbâs Ahmed b. Hamza. Nihâyetu’l-muhtâc ilâ şerhi’l-Minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1404. Şemsüleimme es-Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ahmed. el-Mebsût. 31 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1993. Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Yemenî. Fethu’l-Kadîr. Dımaşk: Dâru İbn Kesir vd., 1414.
- Şîrâzî, Ebû İshâk İbrâhîm b. ʿAlî. el-Muhezzeb fî Fıkhi’l-İmâm eş-Şâfiʿî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, ts. Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‘cemü’l-Kebîr. thk. Hamdî Abdu’l-Mecid es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiye, ts.
- Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî el-Bağdâdî. Câmi‘u’l-beyân ‘an te‘vîli âyi’l-Kur‘ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müessese’r-Risâle, 2000.
- Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed el-Mısrî. Şerhu Müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb el-Arnaût. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415.
- Taş, Süleyman. Ferâiz, İslâm Miras Hukuku. ed. Hüseyin Okur. İstanbul: Nizamiye Akademi, 2022.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa Sevre. el-Câmi‘u’s-sahîh (Sünenü’t-Tirmizî). thk. Beşşâr Avvâd Ma‘ruf. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1998.
- Zühaylî, Vehbe b. Mustafa. el-Fıkhü’l-İslâmî ve edlletühü. 10 Cilt. Dımaşk: Dârü’l-Fikr, ts.
- Zürkânî, Ebû Muhammed Abdülbâkî b. Yûsuf. Şerhu’z-Zürkânî alâ Muhtasarı Halîl ve Hâşiyetü’l-Bennânî. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1402.
Toplam 54 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İslam Hukuku |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 22 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 6 |
