Öz
The study aims to reveal the ideological discourse of public broadcasting in preserving impartiality, reliability and establishing international dialogue in Türkiye Radio and Television Corporation (TRT) in an extraordinary situation that threatens international security such as war. In order to understand what kind of ideological discourse TRT, which is a public service broadcaster, developed in the Russia-Ukraine war, twenty news reports were analyzed with reference to van Dijk’s critical discourse analysis. In addition, one of the Russian and Ukrainian news published by TRT as “special news” was also included in the review to reveal the discursive difference. In the study, the thematic features of the news in the context of macrostructure were examined; title, photograph, “we-other” binary opposition and presentation of the main event were examined. As a result of twenty-one news reviews, it was noted that TRT developed a positive discourse towards Ukraine and a negative discourse towards Russia with its word choices, yufism indicators, we-them binary opposition expressions and photographs. This situation reveals that during the Russia-Ukraine war, TRT news reproduced an ideological discourse in line with state policy.
Anahtar Kelimeler
Critical Discourse Analysis Russia-Ukraine War Public Broadcasting Communication Studies Türkiye Radio and Television Corporation (TRT).
Etik Beyan
In this research article, ethics committee permission was not required as the data were not obtained using survey or interview techniques.
Kaynakça
- Akgül, B. İ. (2023). Moskova’daki “Dörtlü toplantı” ne anlama geliyor?. https://www.trthaber.com/haber/gundem/moskovadaki-dortlu-toplanti-ne-anlama-geliyor-762646.html (Accessed: 20.10.2023).
- Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, A. Tümertekin (Trans.), İstanbul: İthaki.
- Aydın Düzgit, S. (2011). Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerine Postyapısalcı Yaklaşım: Almanya Örneğinde Dış Politika ve Söylem Analizi, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(29), 49-70.
- Baltacı, A. (2022). Rusya Ukrayna Savaşı Kapsamında Türkiye’nin Siyasi ve Ekonomik Rolü, M. G. Açıkgöz and Z. Alimgerey (Ed.), in Proceedings Book of International Congress on Social Sciences, China to Adriatic-XIV, 517-526.
- Botton, A. (2015). Haberler. Bir Kullanma Kılavuzu, Z. Baransel (Trans.), İstanbul: Sel.
- Bourdon, J., Buchman, M. C. & Kaufman, P. B. (2019). Public Service Broadcasting in the Digital Age. VIEW, Journal of European Television History and Culture. Doi: https://doi.org/10.18146/2213-0969.2019.jethc170
- Demir G. (2023). Ukrayna-Rusya Savaşı’nın Birinci Yılında Türkiye’nin Arabulucu Rolü. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-ukrayna-rusya-savasinin-birinci-yilinda-turkiye-nin-arabulucu-rolu/2829905 (Accessed: 17.01.2025).
- Dursun, Ç. (2014). TV Haberlerinde İdeoloji, Ankara: İmge.
- Eagleton, T. (2020). İdeoloji, M. Özcan (Trans.), İstanbul: Ayrıntı.
- Fairclough, N. (2015). Dil ve İdeoloji, B. Çoban & Z. Özarslan (Eds.), B. Çoban (Trans), Söylem ve İdeoloji içinde, 121-135, İstanbul: Su.
- Galvano, F., Erlmeier, R., Mester, M., et al. (2023). Behaviour Analysis Applied in the Ukraine–Russia Conflict. Doi: https://doi.org/10.13140/RG.2.2.26284.44169
- Gölcü, A., Nurlanova, A. (2022). Savaşın Söylemi, Söylemin Savaşı: Sputnik Haber Ajansının Rusya-Ukrayna Çatışması Haberlerinin Söylemi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 231-250. Doi: https://doi.org/10.52642/susbed.1158725
- Günay, İ. E. (2022). Van Dijk’in Eleştirel Söylem Analizi Bağlamında Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Savaşa İlişkin Le Monde ve Le Figaro’da Kullanılan Haber Başlık ve Girişlerinin Analizi, Aksaray İletişim Dergisi, 4(1), 46-65. Doi: https://doi.org/10.47771/aid.1032556
- Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Politikaları, İ. Dündar (Trans), İstanbul: Pinhan.
- Karaduman, S. (2017). Eleştirel Söylem Çözümlemesinin Eleştirel Haber Araştırmalarına Katkısı ve Sunduğu Perspektif, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
- Kaya, R. (1985). Kitle İletişim Sistemleri, Ankara: Teori.
- MacBride, S., Abel, E., Beuve-Mery, H., et al. (1980). Birçok Ses Tek Bir Dünya. İletişim ve Toplum-Bugün ve Yarın, Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
- Moreno Rubio, Á. (2022). Zelensky’s Discourse During the Russian İnvasion of Ukraine: How the War of Narratives Influences Conflicts. http://hdl.handle.net/11531/55778 (Accessed: 12.10.2023).
- Nergiz, E., Akın, N. (2021). Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Eleştirel Söylem Analizi: Mutlu Kaya Örneği, Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 6(1), 1-16.
- Oxford English Dictionary. https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=euphemism+ (Accessed: 25.09.2023).
- Özkan, M. (2023). Ukrayna-Rusya Savaşı neden uzuyor ve nasıl biter?. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-ukrayna-rusya-savasi-neden-uzuyor-ve-nasil-biter/2840817 (Accessed 30.09.2023).
- Pavlik, J. V. (2022). The Russian War in Ukraine and the Implications for the News Media, Athens Journal of Mass Media and Communications, 8, 1-17. Doi: https://doi.org/10.30958/ajmmc.X-Y-Z
- Pekman, C. (1997). Televizyonda Özelleşme. Avrupa’da Yayıncılığın Değişim Süreci, İstanbul: Beta.
- Reisigl, M., Wodak, R. (2008). The discourse-historical approach, R. Wodak and M. Meyer (Eds.), in Methods of critical discourse analysis (2nd ed., 87-121), London: Sage. Doi: https://doi.org/10.4135/9780857028020.d6
- Sarmaşık, J. (1993). Radyo ve Televizyon Denetim Yöntemleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Serarslan, M. (2001). Türkiye’nin Siyasal Ortamında Özerklik Kavramı ve TRT Kurumunun Özerklik Dönemi (1964-1972), Selçuk İletişim, 2(1), 65-81. Doi: https://doi.org/10.18094/si.88360
- Syvertsen, T. and Moe, H. (2009). Researching Public Service Broadcasting, K. Wahl-Jorgensen and T. Hanitzsch (Eds.), in Handbook of Journalism Studies, Routledge.
- Tebor, C. (2022). Russia İncreases Censorship with New Law: 15 Years in Jail for Calling Ukraine Invasion a ‘War’, USA Today, March, 8. https://www.usatoday.com/story/news/world/ukraine/2022/03/08/russia-free-speech-press-criminalization-misinfor mation/9433112002/ (Accessed: 20.11.2023).
- Tekinalp, Ş. (2003). Camera Obscura’dan Synopticon’a Radyo ve Televizyon, İstanbul: DER.
- UNESCO. (2021). Public Broadcasting: Why? How? https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000124058 (Accessed: 14.01.2025).
- van Dijk, T. A. (2023). İdeoloji. Multidisipliner Bir Yaklaşım, A. Demir (Trans.), Ankara: Hece.
- van Dijk, T. A. (2015). Söylem ve İdeoloji. Çok Alanlı Bir Yaklaşım, B. Çoban and Z. Özarslan (Eds.), N. Ateş (Trans.), in Söylem ve İdeoloji (15-100), İstanbul: Su.
- van Dijk, T. A. (1988). New Analysis: Case Studies of International and National News in the Press, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
- Voloshinov, V. N. (2020). Marksizm ve Dil Felsefesi, M. Küçük (Trans), İstanbul: Ayrıntı.
- Yıldırım Çınar, H. (2024). Rusya-Ukrayna Savaşının Türkiye-Ukrayna İlişkilerine İzdüşümü, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri, 5/1.
- Yılmaz Pirgaip, K. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının kaybedeni Avrupa Birliği mi olacak?. https://www.trthaber.com/haber/dunya/rusya-ukrayna-savasinin-kaybedeni-avrupa-birligi-mi-olacak-727718.html (Accessed: 14.01.2025).
Öz
Çalışma, savaş gibi uluslararası güvenliği tehdit eden olağanüstü bir durumda Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) özelinde tarafsızlığı, güvenilirliği korumada ve ülkelerarası diyalog kurmada kamusal yayıncılığın ideolojik söylemini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Kamu hizmeti yayıncılığı yapan TRT’nin Rusya-Ukrayna savaşında nasıl bir ideolojik söylem geliştirdiğini anlamak için van Dijk’ın eleştirel söylem analizi referans alınarak yirmi haber analiz edilmiştir. Bunun yanı sıra TRT’nin “özel haber” şeklinde yayınladığı Rusya ve Ukrayna haberlerinden biri, söylemsel farkı ortaya koymak için ayrıca incelemeye dahil edilmiştir. Çalışmada, haberlerin makro yapı bağlamında tematik özellikleri ele alınarak; başlık, fotoğraf, “biz-öteki” ikili karşıtlığı ve ana olayın sunumu incelenmiştir. Yirmi bir haber incelemesi sonucunda TRT’nin; sözcük seçimleri, yufimizm göstergeleri, biz-onlar ikili karşıtlık ifadeleri ve fotoğraflarla Ukrayna’ya yönelik pozitif, Rusya’ya ise negatif bir söylem geliştirdiği dikkat çekmiştir. Bu da Rusya-Ukrayna savaşında, TRT haberlerinin devlet politikası ile örtüşen bir ideolojik bir söylemi yeniden ürettiğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler
Eleştirel Söylem Analizi Rusya-Ukrayna Savaşı Kamusal Yayıncılık İletişim Çalışmaları Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT).
Etik Beyan
Bu araştırma makalesinin verileri anket veya mülakat teknikleri kullanılarak elde edilmediğinden etik kurul izni gerekmemiştir.
Kaynakça
- Akgül, B. İ. (2023). Moskova’daki “Dörtlü toplantı” ne anlama geliyor?. https://www.trthaber.com/haber/gundem/moskovadaki-dortlu-toplanti-ne-anlama-geliyor-762646.html (Accessed: 20.10.2023).
- Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, A. Tümertekin (Trans.), İstanbul: İthaki.
- Aydın Düzgit, S. (2011). Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerine Postyapısalcı Yaklaşım: Almanya Örneğinde Dış Politika ve Söylem Analizi, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(29), 49-70.
- Baltacı, A. (2022). Rusya Ukrayna Savaşı Kapsamında Türkiye’nin Siyasi ve Ekonomik Rolü, M. G. Açıkgöz and Z. Alimgerey (Ed.), in Proceedings Book of International Congress on Social Sciences, China to Adriatic-XIV, 517-526.
- Botton, A. (2015). Haberler. Bir Kullanma Kılavuzu, Z. Baransel (Trans.), İstanbul: Sel.
- Bourdon, J., Buchman, M. C. & Kaufman, P. B. (2019). Public Service Broadcasting in the Digital Age. VIEW, Journal of European Television History and Culture. Doi: https://doi.org/10.18146/2213-0969.2019.jethc170
- Demir G. (2023). Ukrayna-Rusya Savaşı’nın Birinci Yılında Türkiye’nin Arabulucu Rolü. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-ukrayna-rusya-savasinin-birinci-yilinda-turkiye-nin-arabulucu-rolu/2829905 (Accessed: 17.01.2025).
- Dursun, Ç. (2014). TV Haberlerinde İdeoloji, Ankara: İmge.
- Eagleton, T. (2020). İdeoloji, M. Özcan (Trans.), İstanbul: Ayrıntı.
- Fairclough, N. (2015). Dil ve İdeoloji, B. Çoban & Z. Özarslan (Eds.), B. Çoban (Trans), Söylem ve İdeoloji içinde, 121-135, İstanbul: Su.
- Galvano, F., Erlmeier, R., Mester, M., et al. (2023). Behaviour Analysis Applied in the Ukraine–Russia Conflict. Doi: https://doi.org/10.13140/RG.2.2.26284.44169
- Gölcü, A., Nurlanova, A. (2022). Savaşın Söylemi, Söylemin Savaşı: Sputnik Haber Ajansının Rusya-Ukrayna Çatışması Haberlerinin Söylemi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 231-250. Doi: https://doi.org/10.52642/susbed.1158725
- Günay, İ. E. (2022). Van Dijk’in Eleştirel Söylem Analizi Bağlamında Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Savaşa İlişkin Le Monde ve Le Figaro’da Kullanılan Haber Başlık ve Girişlerinin Analizi, Aksaray İletişim Dergisi, 4(1), 46-65. Doi: https://doi.org/10.47771/aid.1032556
- Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Politikaları, İ. Dündar (Trans), İstanbul: Pinhan.
- Karaduman, S. (2017). Eleştirel Söylem Çözümlemesinin Eleştirel Haber Araştırmalarına Katkısı ve Sunduğu Perspektif, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
- Kaya, R. (1985). Kitle İletişim Sistemleri, Ankara: Teori.
- MacBride, S., Abel, E., Beuve-Mery, H., et al. (1980). Birçok Ses Tek Bir Dünya. İletişim ve Toplum-Bugün ve Yarın, Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
- Moreno Rubio, Á. (2022). Zelensky’s Discourse During the Russian İnvasion of Ukraine: How the War of Narratives Influences Conflicts. http://hdl.handle.net/11531/55778 (Accessed: 12.10.2023).
- Nergiz, E., Akın, N. (2021). Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Eleştirel Söylem Analizi: Mutlu Kaya Örneği, Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 6(1), 1-16.
- Oxford English Dictionary. https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=euphemism+ (Accessed: 25.09.2023).
- Özkan, M. (2023). Ukrayna-Rusya Savaşı neden uzuyor ve nasıl biter?. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-ukrayna-rusya-savasi-neden-uzuyor-ve-nasil-biter/2840817 (Accessed 30.09.2023).
- Pavlik, J. V. (2022). The Russian War in Ukraine and the Implications for the News Media, Athens Journal of Mass Media and Communications, 8, 1-17. Doi: https://doi.org/10.30958/ajmmc.X-Y-Z
- Pekman, C. (1997). Televizyonda Özelleşme. Avrupa’da Yayıncılığın Değişim Süreci, İstanbul: Beta.
- Reisigl, M., Wodak, R. (2008). The discourse-historical approach, R. Wodak and M. Meyer (Eds.), in Methods of critical discourse analysis (2nd ed., 87-121), London: Sage. Doi: https://doi.org/10.4135/9780857028020.d6
- Sarmaşık, J. (1993). Radyo ve Televizyon Denetim Yöntemleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Serarslan, M. (2001). Türkiye’nin Siyasal Ortamında Özerklik Kavramı ve TRT Kurumunun Özerklik Dönemi (1964-1972), Selçuk İletişim, 2(1), 65-81. Doi: https://doi.org/10.18094/si.88360
- Syvertsen, T. and Moe, H. (2009). Researching Public Service Broadcasting, K. Wahl-Jorgensen and T. Hanitzsch (Eds.), in Handbook of Journalism Studies, Routledge.
- Tebor, C. (2022). Russia İncreases Censorship with New Law: 15 Years in Jail for Calling Ukraine Invasion a ‘War’, USA Today, March, 8. https://www.usatoday.com/story/news/world/ukraine/2022/03/08/russia-free-speech-press-criminalization-misinfor mation/9433112002/ (Accessed: 20.11.2023).
- Tekinalp, Ş. (2003). Camera Obscura’dan Synopticon’a Radyo ve Televizyon, İstanbul: DER.
- UNESCO. (2021). Public Broadcasting: Why? How? https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000124058 (Accessed: 14.01.2025).
- van Dijk, T. A. (2023). İdeoloji. Multidisipliner Bir Yaklaşım, A. Demir (Trans.), Ankara: Hece.
- van Dijk, T. A. (2015). Söylem ve İdeoloji. Çok Alanlı Bir Yaklaşım, B. Çoban and Z. Özarslan (Eds.), N. Ateş (Trans.), in Söylem ve İdeoloji (15-100), İstanbul: Su.
- van Dijk, T. A. (1988). New Analysis: Case Studies of International and National News in the Press, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
- Voloshinov, V. N. (2020). Marksizm ve Dil Felsefesi, M. Küçük (Trans), İstanbul: Ayrıntı.
- Yıldırım Çınar, H. (2024). Rusya-Ukrayna Savaşının Türkiye-Ukrayna İlişkilerine İzdüşümü, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri, 5/1.
- Yılmaz Pirgaip, K. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının kaybedeni Avrupa Birliği mi olacak?. https://www.trthaber.com/haber/dunya/rusya-ukrayna-savasinin-kaybedeni-avrupa-birligi-mi-olacak-727718.html (Accessed: 14.01.2025).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Siyasal İletişim |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 7 Temmuz 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 6 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 2 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 16 |
- Makale Dosyaları
This work licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Please click here to contact the publisher.