Öz
İnsanlarda çevre duyarlılığının oluşmasında; okul öncesi, ilkokul ve ortaokul kademelerindeki eğitim önemlidir. Bu eğitim kademelerindeki öğrencilerin çevreye yönelik farkındalıklarını, anlayışlarını ve ilgilerini belirlemek açısından algı çalışmaları alan literatürüne katkı sağlayabilir.
Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı altında yer alan olgubilim deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılı I. döneminde Samsun ili İlkadım, Atakum ve Asarcık ilçelerindeki devlet okullarında öğrenim gören 57 ortaokul 7. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Bu grup, amaçlı örneklem belirleme yöntemi altında yer alan maksimum çeşitlilik dikkate alınarak belirlenmiştir.
Ortaokul öğrencilerinin çevre algılarını belirlemek amacıyla algı formu hazırlanmıştır. Bu form 2 bölümden oluşmaktadır: I. bölümde; çevre deyince aklınıza ne geliyor? sorusu öğrencilere yöneltilmiş akıllarına geleni yazmaları, II. bölümde ise; çevre deyince akıllarına gelenler ile ilgili bir resim çizmeleri istenmiştir. Bu çalışmada; öğrencilerin çevre ile ilgili yazdıklarının analizinde tümevarımsal içerik analizi kullanılmıştır. Öğrencilerin çevre ile ilgili çizdikleri resimlerin analizinde ise tümdengelimsel yöntemden yararlanılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre; çevre deyince öğrencilerin akıllarına daha çok kirlilik ve doğanın tahribi gelmektedir. Ayrıca öğrencilerin önemli bir bölümü de çevreyi tüm canlıların yaşadığı yer olarak tarif etmiştir. Öğrenci çizimlerinde ise doğal ve beşeri çevre ile ilgili unsurlara birlikte yer veren resimler çoğunluktadır. Resimlerde büyük ölçüde doğal çevre ile ilgili unsurlar bulunmaktadır. Öğrencilerin çeşitli olay ve olgulara yönelik algılarının belirlenmesinde çizim çalışmaları daha fazla yapılabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çekiç, A., & Bakla, A. (2018). Nitel analiz ve yorumlama. In M. Bütün & S. B. Demir (Trans. Ed.), Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Michael Quinn Patton) (ss. 431–541). Pegem Akademi.
- Çıngıl Barış, Ç. (2019). Çevre kirlilikleri ve çözümleri. İçinde G. Hastürk (Ed.), Çevre eğitimi (ss. 141–185). Anı Yayıncılık.
- Dede, Y., & Bilican, F. I. (2018). Nitel araştırmada stratejik temalar. In M.
- Bütün & S. B. Demir (Trans. Ed.), Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Michael Quinn Patton) (ss. 37–75). Pegem Akademi.
- Doğanay, H., & Doğanay, S. (2020). Coğrafya’ya giriş. Pegem Akademi.
- Erduran Avcı, D., Demirekin, M., Hare, O., Özlü, S., & Özkan, İ. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları algısının farklı tekniklerle incelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 1(2), 50–66.
- Eren Dilek, C. (2021). Çevre bilinci. In O. Bozkurt (Ed.), Çevre eğitimi (ss. 171–205). Pegem Akademi.
- Erinç, S. (1984). Ortam ekolojisi ve degradasyonel ekosistem değişiklikleri. İstanbul Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyal ve Beşeri Bilimler Eğitimi (Ekonomi, İşletme ve Yönetim Hariç) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 24 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 27 Haziran 2024 |
| Kabul Tarihi | 3 Temmuz 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2 |
