Araştırma Makalesi
TÜRK YAZILI BASININDA HAMAS LİDERİ İSMAİL HENİYYE'NİN ÖLÜMÜ: MEDYA VE İDEOLOJİ PERSPEKTİFİNDEN BİR İNCELEME
Öz
Medyanın ideolojik bir araç olarak nasıl işlev gördüğü ve olayların toplumsal algıyı şekillendirme gücünün konu edindiği bu çalışmada, dört farklı Türk ulusal gazetesinin, Hamas lideri İsmail Heniyye'nin suikast sonucu ölümüne ilişkin haberleri ideolojik ve hegemonik söylem açısından nasıl sundukları analiz edilmektedir. Bu bağlamda incelenen gazete haberlerinde, haber dili, görseller ve söylemsel yapı, okuyucuyu belirli bir çerçevede yönlendirme ve ideolojik bir yapı oluşturma amacının taşınıp taşınmadığı irdelenmektedir. Çalışmada, örnekleme dahil edilen Cumhuriyet, Sözcü, Sabah ve Yeni Şafak gazetelerinin her birinin kendi politik ve ideolojik duruşlarına göre olayı çerçevelediği ortaya çıkarılmıştır. Cumhuriyet gazetesi olayı uluslararası bir kriz olarak ele alırken, Sözcü gazetesi İsrail’in eylemlerini eleştirerek olayı Filistin-İsrail çatışmasının bir parçası olarak sunmuştur. Muhafazakâr bir bakış açısına sahip olan Sabah ve Yeni Şafak gazeteleri ise Heniyye'nin ölümünü direniş ve şehadet çerçevesinde ele almış, Türkiye’nin rolü öne çıkartılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acar, N. O. (2013). “Toplumsal Kontrol Mekanizmasını Tersine Çevirme Girişimi Olarak ‘Bio-Haber Talebi’”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (19), 141- 153.
- Cumhuriyet Gazetesi. (2024). Cumhuriyet Gazetesi. Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Curran, J., Gurevitch, M., Woollacott, J. (1990). İletişim Araçları Üzerine Çalışma: Kuramsal Yaklaşımlar. Meral Özbek (Çev.). Ankara: Ankara: Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu.
- Çoban, S. (2014). “İktidarın Medyası”. Esra Arslan ve Savaş Çoban (Ed.), Medya ve İktidar Hegemonya, Statüko, Direniş, (ss. 27-52) içinde. İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
- Çubukçu, M. (2006). Filistin, Hamas'la İslamileşiyor. Birikim Dergisi, (202), 19-25.
- Devran, Y. (2010). Haber söylem ideoloji. İstanbul: Başlık Yayınları.
- Durna, T., & Kubilay, Ç. (2010). Söylem kuramları ve eleştirel söylem çözümlemeleri. İçinde T. Durna (Ed.), Medyadan söylemler (ss. 47-84). İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
- Dursun, O. (2009). Medyada (basın) eğlenceyle sunulan ideoloji: Anadolu'da Vakit Gazetesinin bulmacası üzerine bir analiz. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (37), 65-87.
- Duvar Gazetesi. (2023). Kökeni, ideolojisi, örgütlenmesi: Hamas nedir? Erişim adresi: https://www.gazeteduvar.com.tr/kokeni-ideolojisi-orgutlenmesi-hamas-nedir-haber-1642784 (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- Fowler, R. (1991). Language in the news: Discourse and ideology in the press. London: Routledge.
- Hall, S. (2014). İdeoloji ve iletişim kuramı. İçinde S. İrvan (Ed.), Medya, kültür, siyaset (ss. 79-96). Ankara: Pharmakon Yayınları.
- Hall, S. (Ed.). (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları (İ. Dündar, Çev.) . İstanbul: Pinhan Yayıncılık
- Hall, S., Critcher, C., Jefferson, T., Clarke, J., & Roberts, B. (1978). Policing the crisis: Mugging, the state and law and order. London: Methuen.
- Herman, E. S. ve Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. İstanbul: bgst Yayınları.
- Herman, ES and Chomsky, N. (2006) A propaganda model. In: Durham, MG, and Kellner, DM (eds) Media and Cultural Studies: Keyworks. Malden, MA: Blackwell, pp. 257–294.
- Heywood, A. (2013). Siyaset (B. B. Özipek, B. Şahin, M. Yıldız, Z. Kopozlu, B. Seçilmişoğlu & A. Yayla, Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
- Hroub, K. (2004). Hamas after Shaykh Yasin and Rantisi. Journal of Palestine Studies, 33(4), 21-38.
- Independent Türkçe. (2024). Tahran'da suikastla öldürülen Hamas lideri İsmail Haniye kimdir? Erişim adresi: https://www.indyturk.com/node/741576/haber/tahranda-suikastla-%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BClen-hamas-lideri-i%CC%87smail-haniye-kimdir (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- İnal, A. (1996). Haberi okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
- Mısırlı, G., & Erdoğan, M. (2021). Ayasofya ile ilgili haberlerin medya ve ideoloji bağlamında çözümlenmesi: Türk yazılı basını örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 351-372.
- Özdemir, A. (2005). Hamas (Hareket-ül Mukavemet-ül İslamiyye) üzerine bir değerlendirme. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 1(2), 51-62.
- Öztekin, H. (2008). Haber Üretim Sürecinde Medyanın Ekonomi Politiği: Star Gazetesi Örneği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (32), 129-144.
- Portter, J. (2004). Söylemsel psikoloji ve söylem analizi. İçinde S. A. Arkonaç (Ed.), Doğunun ve Batının yerelliği (ss. 95-128). İstanbul: Alfa Kitap.
- Sabah Gazetesi. (2024). Sabah Gazetesi. Erişim adresi: https://www.sabah.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Shoemaker, P., & Reese, S. D. (2002). İdeolojinin medya içeriği üzerindeki etkisi. İçinde S. İrvan (Ed.), Medya kültür siyaset (ss. 97-132). Ankara: Alp Yayınevi.
- Sholle, D. (1999). “Eleştirel Çalışmalar: İdeoloji Teorisinden İktidar/Bilgiye”. (Çev.: M. Küçük). Medya, İktidar, İdeoloji. Ankara: Ark Yayınları.
- Sözcü Gazetesi. (2024). Sözcü Gazetesi. Erişim adresi: https://www.sozcu.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Toprak, Ö., & Koçak, M. C. (2021). Haber Üretim Sürecinde Seçim Haberlerinin İnşası. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2021(53), 37-51.
- van Dijk, T.A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. Sage.
- van Dijk, Teun A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 11(2), 115-140.
- Yaylagül, L. (2018). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
- Yaylagül, L. (2019). Eleştirel ekonomi politik perspektiften devlet ve medya ilişkisi. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(2), 134-152.
- Yeni Akit Gazetesi. (2024). İsmail Haniye kimdir? Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/ismail-haniye (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- Yeni Şafak Gazetesi. (2024). Yeni Şafak Gazetesi. Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Yeşil, A., & Ulaş, M. (2020). İdeoloji ve medya: Batı ve Ortadoğu medyasında Ayasofya haberlerinin söylem analizi. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16), 250-271.
- Yüksel, E., & Gürcan, H. İ. (2005). Haber toplama ve yazma. Konya: Tablet Kitabevi.
- Zajc, D. V., Lukšič, I., & Godnov, U. (2019). Scandalisation: The media as a tool for discrediting politicians or parties. The case of the Slovenian finance minister. Romanian Journal of Political Science, 19(1), 33-58.
- Zariç, S. (2018). Filistin'in özgürlük mücadelesinde Hareket'ül Mukavemet-ul İslamiyye (İslami Direniş Hareketi-Hamas). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos Journal), (286), 295.
THE DEATH OF HAMAS LEADER ISMAİL HENİYYE IN THE TURKISH PRESS: AN ANALYSIS FROM THE PERSPECTIVE OF MEDIA AND IDEOLOGY
Öz
This study, which deals with the function of the media as an ideological tool and the power of events to shape social perception, analyses how four different Turkish newspapers present the news of the assassination of Hamas leader Ismail Heniyye in terms of ideological and hegemonic discourse. In this context, it is analysed whether the news language, imagery and discursive structure in the news reports aim to direct the reader into a certain frame and create an ideological structure. The study shows that the newspapers Cumhuriyet, Sözcü, Sabah and Yeni Şafak, which were included in the sample, each frame the incident according to their own political and ideological stance. While Cumhuriyet treated the incident as an international crisis, Sözcü newspaper criticised Israel's actions and portrayed the incident as part of the Palestinian-Israeli conflict. The newspapers Sabah and Yeni Şafak, which take a conservative stance, treated Heniyye's death in the context of resistance and martyrdom and emphasised Turkey's role.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Acar, N. O. (2013). “Toplumsal Kontrol Mekanizmasını Tersine Çevirme Girişimi Olarak ‘Bio-Haber Talebi’”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (19), 141- 153.
- Cumhuriyet Gazetesi. (2024). Cumhuriyet Gazetesi. Erişim adresi: https://www.cumhuriyet.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Curran, J., Gurevitch, M., Woollacott, J. (1990). İletişim Araçları Üzerine Çalışma: Kuramsal Yaklaşımlar. Meral Özbek (Çev.). Ankara: Ankara: Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu.
- Çoban, S. (2014). “İktidarın Medyası”. Esra Arslan ve Savaş Çoban (Ed.), Medya ve İktidar Hegemonya, Statüko, Direniş, (ss. 27-52) içinde. İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
- Çubukçu, M. (2006). Filistin, Hamas'la İslamileşiyor. Birikim Dergisi, (202), 19-25.
- Devran, Y. (2010). Haber söylem ideoloji. İstanbul: Başlık Yayınları.
- Durna, T., & Kubilay, Ç. (2010). Söylem kuramları ve eleştirel söylem çözümlemeleri. İçinde T. Durna (Ed.), Medyadan söylemler (ss. 47-84). İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
- Dursun, O. (2009). Medyada (basın) eğlenceyle sunulan ideoloji: Anadolu'da Vakit Gazetesinin bulmacası üzerine bir analiz. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (37), 65-87.
- Duvar Gazetesi. (2023). Kökeni, ideolojisi, örgütlenmesi: Hamas nedir? Erişim adresi: https://www.gazeteduvar.com.tr/kokeni-ideolojisi-orgutlenmesi-hamas-nedir-haber-1642784 (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- Fowler, R. (1991). Language in the news: Discourse and ideology in the press. London: Routledge.
- Hall, S. (2014). İdeoloji ve iletişim kuramı. İçinde S. İrvan (Ed.), Medya, kültür, siyaset (ss. 79-96). Ankara: Pharmakon Yayınları.
- Hall, S. (Ed.). (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları (İ. Dündar, Çev.) . İstanbul: Pinhan Yayıncılık
- Hall, S., Critcher, C., Jefferson, T., Clarke, J., & Roberts, B. (1978). Policing the crisis: Mugging, the state and law and order. London: Methuen.
- Herman, E. S. ve Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. İstanbul: bgst Yayınları.
- Herman, ES and Chomsky, N. (2006) A propaganda model. In: Durham, MG, and Kellner, DM (eds) Media and Cultural Studies: Keyworks. Malden, MA: Blackwell, pp. 257–294.
- Heywood, A. (2013). Siyaset (B. B. Özipek, B. Şahin, M. Yıldız, Z. Kopozlu, B. Seçilmişoğlu & A. Yayla, Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
- Hroub, K. (2004). Hamas after Shaykh Yasin and Rantisi. Journal of Palestine Studies, 33(4), 21-38.
- Independent Türkçe. (2024). Tahran'da suikastla öldürülen Hamas lideri İsmail Haniye kimdir? Erişim adresi: https://www.indyturk.com/node/741576/haber/tahranda-suikastla-%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BClen-hamas-lideri-i%CC%87smail-haniye-kimdir (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- İnal, A. (1996). Haberi okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
- Mısırlı, G., & Erdoğan, M. (2021). Ayasofya ile ilgili haberlerin medya ve ideoloji bağlamında çözümlenmesi: Türk yazılı basını örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 351-372.
- Özdemir, A. (2005). Hamas (Hareket-ül Mukavemet-ül İslamiyye) üzerine bir değerlendirme. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 1(2), 51-62.
- Öztekin, H. (2008). Haber Üretim Sürecinde Medyanın Ekonomi Politiği: Star Gazetesi Örneği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (32), 129-144.
- Portter, J. (2004). Söylemsel psikoloji ve söylem analizi. İçinde S. A. Arkonaç (Ed.), Doğunun ve Batının yerelliği (ss. 95-128). İstanbul: Alfa Kitap.
- Sabah Gazetesi. (2024). Sabah Gazetesi. Erişim adresi: https://www.sabah.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Shoemaker, P., & Reese, S. D. (2002). İdeolojinin medya içeriği üzerindeki etkisi. İçinde S. İrvan (Ed.), Medya kültür siyaset (ss. 97-132). Ankara: Alp Yayınevi.
- Sholle, D. (1999). “Eleştirel Çalışmalar: İdeoloji Teorisinden İktidar/Bilgiye”. (Çev.: M. Küçük). Medya, İktidar, İdeoloji. Ankara: Ark Yayınları.
- Sözcü Gazetesi. (2024). Sözcü Gazetesi. Erişim adresi: https://www.sozcu.com.tr/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Toprak, Ö., & Koçak, M. C. (2021). Haber Üretim Sürecinde Seçim Haberlerinin İnşası. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2021(53), 37-51.
- van Dijk, T.A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. Sage.
- van Dijk, Teun A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 11(2), 115-140.
- Yaylagül, L. (2018). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
- Yaylagül, L. (2019). Eleştirel ekonomi politik perspektiften devlet ve medya ilişkisi. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(2), 134-152.
- Yeni Akit Gazetesi. (2024). İsmail Haniye kimdir? Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/biyografi/ismail-haniye (Erişim tarihi: 2.08.2024)
- Yeni Şafak Gazetesi. (2024). Yeni Şafak Gazetesi. Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/ (Erişim tarihi: 1.08.2024)
- Yeşil, A., & Ulaş, M. (2020). İdeoloji ve medya: Batı ve Ortadoğu medyasında Ayasofya haberlerinin söylem analizi. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16), 250-271.
- Yüksel, E., & Gürcan, H. İ. (2005). Haber toplama ve yazma. Konya: Tablet Kitabevi.
- Zajc, D. V., Lukšič, I., & Godnov, U. (2019). Scandalisation: The media as a tool for discrediting politicians or parties. The case of the Slovenian finance minister. Romanian Journal of Political Science, 19(1), 33-58.
- Zariç, S. (2018). Filistin'in özgürlük mücadelesinde Hareket'ül Mukavemet-ul İslamiyye (İslami Direniş Hareketi-Hamas). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos Journal), (286), 295.
Toplam 38 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 29 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 2 |
Our journal licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License