Abstract
İslam hukuku ile Common law arasında kimi alanlardaki benzeşim, bu hukuk sistemlerinin karşılıklı etkileşimini akla getiriyordu. Yapılan bilimsel çalışmalar bu etkileşimin karşılıklı olmaktan daha ziyade tek taraflı olduğunu destekler mahiyette idi. Bu yüzyılın ortalarında Henry Cattan bu etkiyi en yüksek perdeden dillendirdi. Aynı alanda çalışmalar ardı ardına devam etti. Monica M. Gaudiosi, kendisinden önceki araştırmacının iddialarını teyit etmekle kalmamış, İngiliz medeniyetinin eşsiz eğitim kurumu Oxford’un kurumsal yapısını İslami vakıf kurumuna borçlu olduğunu iddia etmiştir. George Makdisi İslami eğitim kurumları, bu arada medrese eğitiminin İngiliz kültürü üzerindeki etkisine dair son derece ciddi araştırmalar yaptı ve bu alana ilişkin iki eser ortaya koydu. Nihayet J. Makdisi, kendisinden önceki tüm akademik ve bilimsel araştırmaları da arkasına alarak en güçlü ifadeyle şu iddiayı dillendirdi: Common law sistemini etkilemesi mümkün ve muhtemel tüm hukuk sistemleri, bu hukuk anlayışı ile doku farklılığına sahiptir. Bu nedenle sadece bir tek hukuk sisteminin etkisinden bahsedilebilir, o da İslam hukukudur.
İslam hukukunun İngiliz Common law hukuk anlayışını hem kurumsal hem de kuramsal olarak etkilediği hatta onu şekillendirdiği yönündeki tez üzerinde araştırmalar yapan St.Thomas Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Gonzalez, Makdisi’nin görüşlerini son derece kışkırtıcı ve bir o kadar da ikna edici bulduğunu ifade eder. Bu iddianın ilkten duyanların kolaylıkla kabul edebilecekleri bir husus olmadığını kabul etmekteyiz. Ayrıca bu tez, ideolojik bir yaklaşımı barındırdığı kuşkusu bir yana bu alandaki araştırmacıların da ifade ettiği gibi iddianın çok kışkırtıcı olduğunun da farkındayız. Bu çalışmamızda kurumsal ve kuramsal olarak iki kültür ve medeniyet arasındaki benzerlikler ve etkileşimler üzerinde duracağız Bu çalışmanın yeni kuşak hukukçular için bir basamak olmasını temenni ederiz.
Keywords
References
- Akçabay F C, Yargının Tartışılmazlığı, Ayrıntıdergi, Ağustos 2020.
- Aktan H, “İstihkak”, DİA, c. XXIII.
- Haydar Efendi A, Dürer’ül-Hükkâm Şerhu Mecellet’il-Ahkâm, (Diyanet İşleri Başkanlığı) İstanbul 2016.
- Aydın M A, “Türk Hukuk Tarihçiliği”, C. III, S. 5, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi,
- Bedir M, “Oryantalizm ve İslâm Hukuku”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Dergisi, Sayı: 4, 2004.
- Belgesay M R, “Adliye Teşkilatının Esasları”, C. IX, S:2-3, İstanbul 1940, İ.Ü.H.F.M.
- Curti A, “İngiliz Hukukunun Menbalarına Şematik Bir Bakış”, Çev. A. Necdet Azak, Yıl: III, Sayı: 11, Arkadaş Basımevi, İstanbul 1937, İ.Ü.H.F.M.
- Çağıl O M, Hukuka ve Hukuk İlmine Giriş, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1971.
- Çavuşoğlu A H, “Medreseden Üniversiteye Skolastik Eğitimin Evrimi”, Medeniyetleri Karşılaştırmak: George Makdisi Örneği, Kurtiş Matbaacılık, İstanbul 2012, s. 13.
- David R, Çağdaş Büyük Hukuk Sistemleri, Çev. Argun Köteli, Üçdal Neşriyat, İstanbul (ty).
- Davis F, “Common Law” C.15, S.1, İstanbul 1958, A.Ü.H.F.D.
- Duguit L, Kamu Hukuku Dersleri, Çev. Süheyp Derbil, İstiklâl Matbaacılık, Ankara 1954.
- Edlin D E, Common Law Judging: Subjectivity, Impartiality, and the Making of Law, University of Michigan Press, 2016.
- Fendoğlu H T, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2022.
- Fendoğlu H T, “Yasama Dokunulmazlığı ve Yargısal Aktivizm”, Yıl 15, Sayı 57, Ocak 2024, TAAD.
- Fendoğlu H T, 2001 “Anayasa Değişikliği Bağlamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması”, 118 nolu dipnot) https://www.anayasa.gov.tr/ media/4644/fendoglu.pdf. (Erişim tarihi 10.09.2024)
- González M T, John Makdisi on the Intercultural Origins of the Common Law, Intercultural Human Rights Law Review, Forthcoming (Vol. 14) UNM School of Law Research Paper No. 2019-13.
- Hamidullah M, İslâm Peygamberi, (Çev. M. Sait Mutlu- Salih Tuğ) Ahmet Sait Matbaası, İstanbul 1969.
- Liebesny H, “English Common Law and Islamic Law in the Middle East and South Asia: Religious Influences and Secularization” Conference on Comparative Links between Islamic Law and the Common Law: Cross-Cultural Interaction between Islamic Law and Other Legal Systems, Volume 34 Issue 1, https://engagedscholarship.csuohio.edu/clevstlrev/vol34/iss1/5/ (Erişim tarihi: 12.12.2024)
- King H. Edward J, “İngiliz (Common Law)’unun Gelişmesi”, Çev. İlhan Lütem, C. XVI, S.1-4, A.Ü.H.F.D.
- Koşum A, “İslâm Kamu Hukuku Alanına İlişkin Klasik Literatürün Azlığı Üzerine Mülahazalar”, S.18, Y.2008, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
- Makdisi G, “The Guilds of Law in Medieval Legal History: An Inquiry into the Origins of the Inns of Court”, 34 Clev. St. L. Rev. 3, 1985-1986.
- Makdisi G, İslâm’ın Klasik Çağında Din Hukuk Eğitimi, Çev. Hasan Tuncay Başoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul 2007.
- Makdisi G, İslâm’ın Klasik Çağında ve Hıristiyan Batı’da Beşerî Bilimler, Çev. Hasan Tuncay Başoğlu, Elma Basım, İstanbul 2009.
- Makdisi G, The Rise of Colleges, Institutions of Learning in Islam and the West, Edinburgh University Press, 1981.
- Makdisi J A, “The Islamic Origins of the Common Law",77, North Carolina Law Review,1999.
- Makdisi J, “Hard Cases and Human Judgment in Islamic and Common Law”, 2, Indiana International & Comparative Law Review, 1991.
- Parry C, “İngiliz Hukuk Sistemi”, Çev. Fazıl H. Sur, C. I. S. 3, Maarif Matbaası, Ankara 1944, A.Ü.H.F.D.
- Winfield P H, “Public Policy in the English Common Law” Harvard Law Review, Vol. 42, No. 1 (Nov., 1928).
- Sami M, ‘Possible Influences of Islamic Law on Some Institutions of English Common Law’. https://www.researchgate.net/publication/362304429
- Schwarz A B, “İngiliz Hukuku ve Kontinantal Hukuk” Çev. Hıfzı Veldet, C.III, S.10, İstanbul 1937, İ.Ü.H.F.M.
- Schwarz A B, Medeni Hukuka Giriş, Çev. Hıfzı Veldet, Üniversite Kitabevi, İstanbul 1942.
- Schwarz A B, “Roma Hukuku ve İngiliz Hukuku”, Çev. Bülent Davran, C.11, S. 3-4, İstanbul 1945, İ.Ü.H.F.M.
- Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl, el-Mebsût, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1986.
- Stephens J E R, “İngiltere’de Jürili Mahkemenin Ortaya Çıkışı”, Çev. Muzaffer Dülger, C.75, Y.2017, İstanbul Hukuk Mecmuası.
- Şensözen V, “Mahkemei Şer’iy(y)eler,” C. III, S. 29-30, (m.y.) Ankara 1947, Ankara Barosu Hukuk Dergisi.
- Watanabe L, “The Possible Contribution of Islamic Legal Institutions to the Emergence of a Rule of Law and the Modern State in Europe”, The Role of the Arab-Islamic World in the Rise of the West, (Ed. Nayef R. F. Al-Rodhan), 2012.
- Yelkenci I, “Cezalandırıcı Tazminat Kavramına İngiliz Hukuku Odaklı Bir Bakış”, C.28, S.2, Aralık 2022, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi.
- Yıldırımer Ş, “İslam Hukukunun İngiliz Common Law Üzerindeki Etkisi Tartışmaları-I”, 2024/2, Adalet Dergisi.
Abstract
The similarities between Islamic law and Common law in certain areas suggest the possibility of mutual interaction between these legal systems. However, scientific studies indicate that this interaction is more one-sided than reciprocal. In the mid-20th century, Henry Cattan expressed this influence most prominently. Subsequent studies in this area continued in succession. Monica M. Gaudiosi not only confirmed the claims of previous researchers but also argued that the unique educational institution of English civilization, Oxford, owes its institutional structure to the Islamic waqf system. George Makdisi conducted serious research on the influence of Islamic educational institutions, particularly the madrasa system, on English culture, and produced two works in this field. Finally, J. Makdisi, building on all previous academic and scientific research, boldly asserted that all legal systems that could possibly influence the Common law system have structural differences with this legal understanding. Therefore, only one legal system can be mentioned as having an influence, and that is Islamic law.
Professor Dr. Gonzalez, a faculty member at St. Thomas University School of Law, who conducts research on the thesis that Islamic law influenced and even shaped English Common law both institutionally and theoretically, found Makdisi’s views extremely provocative yet convincing. We acknowledge that this claim is not something that those hearing it for the first time can easily accept. Furthermore, aside from the suspicion of an ideological approach, as expressed by researchers in this field, we are aware that the claim is very provocative. In this study, we will focus on the similarities and interactions between two cultures and civilizations institutionally and theoretically. We hope that this study will be a stepping-stone for the new generation of lawyers.
Keywords
References
- Akçabay F C, Yargının Tartışılmazlığı, Ayrıntıdergi, Ağustos 2020.
- Aktan H, “İstihkak”, DİA, c. XXIII.
- Haydar Efendi A, Dürer’ül-Hükkâm Şerhu Mecellet’il-Ahkâm, (Diyanet İşleri Başkanlığı) İstanbul 2016.
- Aydın M A, “Türk Hukuk Tarihçiliği”, C. III, S. 5, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi,
- Bedir M, “Oryantalizm ve İslâm Hukuku”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Dergisi, Sayı: 4, 2004.
- Belgesay M R, “Adliye Teşkilatının Esasları”, C. IX, S:2-3, İstanbul 1940, İ.Ü.H.F.M.
- Curti A, “İngiliz Hukukunun Menbalarına Şematik Bir Bakış”, Çev. A. Necdet Azak, Yıl: III, Sayı: 11, Arkadaş Basımevi, İstanbul 1937, İ.Ü.H.F.M.
- Çağıl O M, Hukuka ve Hukuk İlmine Giriş, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1971.
- Çavuşoğlu A H, “Medreseden Üniversiteye Skolastik Eğitimin Evrimi”, Medeniyetleri Karşılaştırmak: George Makdisi Örneği, Kurtiş Matbaacılık, İstanbul 2012, s. 13.
- David R, Çağdaş Büyük Hukuk Sistemleri, Çev. Argun Köteli, Üçdal Neşriyat, İstanbul (ty).
- Davis F, “Common Law” C.15, S.1, İstanbul 1958, A.Ü.H.F.D.
- Duguit L, Kamu Hukuku Dersleri, Çev. Süheyp Derbil, İstiklâl Matbaacılık, Ankara 1954.
- Edlin D E, Common Law Judging: Subjectivity, Impartiality, and the Making of Law, University of Michigan Press, 2016.
- Fendoğlu H T, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2022.
- Fendoğlu H T, “Yasama Dokunulmazlığı ve Yargısal Aktivizm”, Yıl 15, Sayı 57, Ocak 2024, TAAD.
- Fendoğlu H T, 2001 “Anayasa Değişikliği Bağlamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması”, 118 nolu dipnot) https://www.anayasa.gov.tr/ media/4644/fendoglu.pdf. (Erişim tarihi 10.09.2024)
- González M T, John Makdisi on the Intercultural Origins of the Common Law, Intercultural Human Rights Law Review, Forthcoming (Vol. 14) UNM School of Law Research Paper No. 2019-13.
- Hamidullah M, İslâm Peygamberi, (Çev. M. Sait Mutlu- Salih Tuğ) Ahmet Sait Matbaası, İstanbul 1969.
- Liebesny H, “English Common Law and Islamic Law in the Middle East and South Asia: Religious Influences and Secularization” Conference on Comparative Links between Islamic Law and the Common Law: Cross-Cultural Interaction between Islamic Law and Other Legal Systems, Volume 34 Issue 1, https://engagedscholarship.csuohio.edu/clevstlrev/vol34/iss1/5/ (Erişim tarihi: 12.12.2024)
- King H. Edward J, “İngiliz (Common Law)’unun Gelişmesi”, Çev. İlhan Lütem, C. XVI, S.1-4, A.Ü.H.F.D.
- Koşum A, “İslâm Kamu Hukuku Alanına İlişkin Klasik Literatürün Azlığı Üzerine Mülahazalar”, S.18, Y.2008, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
- Makdisi G, “The Guilds of Law in Medieval Legal History: An Inquiry into the Origins of the Inns of Court”, 34 Clev. St. L. Rev. 3, 1985-1986.
- Makdisi G, İslâm’ın Klasik Çağında Din Hukuk Eğitimi, Çev. Hasan Tuncay Başoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul 2007.
- Makdisi G, İslâm’ın Klasik Çağında ve Hıristiyan Batı’da Beşerî Bilimler, Çev. Hasan Tuncay Başoğlu, Elma Basım, İstanbul 2009.
- Makdisi G, The Rise of Colleges, Institutions of Learning in Islam and the West, Edinburgh University Press, 1981.
- Makdisi J A, “The Islamic Origins of the Common Law",77, North Carolina Law Review,1999.
- Makdisi J, “Hard Cases and Human Judgment in Islamic and Common Law”, 2, Indiana International & Comparative Law Review, 1991.
- Parry C, “İngiliz Hukuk Sistemi”, Çev. Fazıl H. Sur, C. I. S. 3, Maarif Matbaası, Ankara 1944, A.Ü.H.F.D.
- Winfield P H, “Public Policy in the English Common Law” Harvard Law Review, Vol. 42, No. 1 (Nov., 1928).
- Sami M, ‘Possible Influences of Islamic Law on Some Institutions of English Common Law’. https://www.researchgate.net/publication/362304429
- Schwarz A B, “İngiliz Hukuku ve Kontinantal Hukuk” Çev. Hıfzı Veldet, C.III, S.10, İstanbul 1937, İ.Ü.H.F.M.
- Schwarz A B, Medeni Hukuka Giriş, Çev. Hıfzı Veldet, Üniversite Kitabevi, İstanbul 1942.
- Schwarz A B, “Roma Hukuku ve İngiliz Hukuku”, Çev. Bülent Davran, C.11, S. 3-4, İstanbul 1945, İ.Ü.H.F.M.
- Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl, el-Mebsût, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1986.
- Stephens J E R, “İngiltere’de Jürili Mahkemenin Ortaya Çıkışı”, Çev. Muzaffer Dülger, C.75, Y.2017, İstanbul Hukuk Mecmuası.
- Şensözen V, “Mahkemei Şer’iy(y)eler,” C. III, S. 29-30, (m.y.) Ankara 1947, Ankara Barosu Hukuk Dergisi.
- Watanabe L, “The Possible Contribution of Islamic Legal Institutions to the Emergence of a Rule of Law and the Modern State in Europe”, The Role of the Arab-Islamic World in the Rise of the West, (Ed. Nayef R. F. Al-Rodhan), 2012.
- Yelkenci I, “Cezalandırıcı Tazminat Kavramına İngiliz Hukuku Odaklı Bir Bakış”, C.28, S.2, Aralık 2022, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi.
- Yıldırımer Ş, “İslam Hukukunun İngiliz Common Law Üzerindeki Etkisi Tartışmaları-I”, 2024/2, Adalet Dergisi.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Law in Context (Other) |
| Journal Section | KAMU HUKUKU |
| Authors | |
| Publication Date | April 17, 2025 |
| Submission Date | December 30, 2024 |
| Acceptance Date | March 7, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 74 |
Cite
- Article Files