Abstract
İşverenler, girişim özgürlükleri çerçevesinde serbestçe yönettikleri işletmelerine yönelik işletmesel karar alabilirler. Rekabetçi piyasa koşulları altında işletmelerini ön plana çıkarmak için alacakları işletme ekonomisine yönelik kararları arasında dış kaynak kullanım metodu da bulunur. İşletmelerin kendi bünyesinde yürüttükleri birtakım faaliyetleri, işletme dışı kurumlardan temin etmeleri anlamına gelen dış kaynak kullanımı, kararı alan işverenin işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin iş sözleşmeleri üzerinde etkiler doğurabilir. İşletme içerisindeki bir birim devre konu edildiğinde, o birimde çalışan işçilerin çalışma koşulları değişebileceği gibi ortaya istihdam fazlası çıkması halinde iş sözleşmeleri feshedilebilir. Çatışan menfaatlere ilişkin sorun hukuk ilkeleri yardımıyla çözümlenmelidir. Bu nedenle, işverenin işletmesel karar alma özgürlüğü işçilerin istihdam hakkına müdahale ettiği ölçüde yargısal denetime konu edilir. Çalışmada işverenin dış kaynak kullanımına yönelik işletmesel kararı açıklığa kavuşturulmuş ve özellikle denetimi değerlendirilmiştir. İşletmesel karar kavramı ve işletmesel karar sonucu feshin denetimi özellikle Alman hukuku temelli öğreti görüşü ve içtihatların Türk hukukuna etkileri ile gelişmiştir. Bu nedenle işletmesel karar türleri, işletmesel karar sonucu feshin denetiminde başvurulacak keyfilik, tutarlılık, ölçülülük denetimleri Alman hukuku ve Fransız hukuku ile karşılaştırmalı bir bakış açısı ile değerlendirilmiş, Türk hukukunda kanuni düzenlemeye konu edilmemiş sosyal seçim ilkesi açıklanmıştır.
References
- Akyiğit E, “Alt İşverenlik İlişkisinde İdari Para Cezasından Sorumluluk”, S.20, 2010, Sicil İHD, ss.215-252.
- Alp M, “Hizmet Akitlerinin Sona Ermesi ve İşçilik Alacaklarının Güvencesi”, Ekonomik Krizin İş Hukuku Uygulamasına Etkisi Sempozyumu, Galatasaray Üniversitesi-İstanbul Barosu, İstanbul, 2002, ss.91-126.
- Alpagut G, “İş Sözleşmesinin Feshinde Sosyal Seçim Yükümlülüğü Mevcut Mudur?- Karar İncelemesi”, S.4, 2006, Sicil İHD, ss.95-105.
- Altıntepe A, “Türk İş Hukukunda İşverenin Yönetim Hakkı”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2014.
- Ascheid R/Preis U/Schmidt I, Kündigungsrecht, 5. Baskı, C.H. Beck, Münih, 2017.
- Astarlı M, “Genel Ekonomik Kriz Dönemlerinde İşletme Gerekleri Nedeniyle Fesih ve Kısa Çalışma İlişkisi”, S.17, 2010, Sicil İHD, ss.74-88.
- Auzero G/ Baugard D/ Dockés E, Droit du Travail, 36. Baskı, Dalloz, Paris, 2022.
- Baskan E, İş Sözleşmesinin Feshinde Son Çare (Ultima Ratio) İlkesi, Legal Yayınevi, İstanbul, 2021.
- Başbuğ A/ Yücel Bodur M, İş Hukuku, 5. Baskı, Beta Yayınevi, Ankara, 2018.
- Başterzi S, “Türkiye’de Feshe Karşı Koruma Hukuku Reformunun Sosyal Hukuk ve İstihdam Üzerindeki Etkileri”, C.54, S. 3, 2005, AÜHFD, ss.53-94.
- Baycık G, İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2011.
- Boeddinghaus R, “Die alte und neue Rechtsprechung zur betriebsbedingten Kündigung”, C.49, S.1, 2001, Arbeit und Recht, ss.8-11.
- Bozkurt Gümrükçüoğlu Y, “İşletmenin, İşyerinin ve İşin Gerekleri İle Fesih”, C.14, S.54, 2017, Legal İSGHD, ss.671-703.
- Centel T, İş Güvencesi, 2. Baskı, Legal Yayınevi, İstanbul, 2020.
- Däubler W, “Betriebsbedingte Kündigung ohne Interessenabwägung?”, C.61, S.1, 2013, Arbeit und Recht, ss.9-15.
- Despax M, “L’ordre des Licenciements Dans Les Entreprises à Établissements Multiples”, S.3, 1994, Droit Social, ss.243-250.
- Dilaver U, Sermaye Şirketlerinde İşveren ve İşveren Vekili, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2022.
- Dinç İ C, “Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden Hizmet Alımının İş Hukukunda Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing) Bakımından Değerlendirilmesi”, C.17, S.68, Legal İSGHD, ss. 1555-1582.
- Doğan Yenisey K, İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, Legal Yayınevi, İstanbul, 2007.
- Dulay D, “İşletme Gereklerine Dayanan Fesih”, C.5, S.46, 2010, Terazi Hukuk Dergisi, ss.89-94.
- Dursun Ateş S, İşverenin Yönetim Hakkı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
- Ekonomi M, Ferdi İş Hukuku, C. I, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1980.
- Engin M, İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2003.
- Erkanlı B, “Alt İşverenlikte Asıl İş - Yardımcı İş Ayrımı”, C.18, S.1, 2016, DEÜHFD, ss.63-111.
- Fabre A, “De la Faute Retrouvée Dans la Contestation des Suppressions d’emplois”, S.9, 2018, Revue de Droit du Travail, ss.570-571.
- Gea F, “Le Droit du Licenciement Économique à L'épreuve de la Sécurisation de L'emploi”, S.3, 2013, Droit Social, ss.210-222.
- Güzel A, “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı Açısından Yargıtay’ın 2010 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Yargıtay’ın 2010 Yılı İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, Türk Milli Komitesi, 25-26 Kasım 2011, Ankara, 2002, ss.131-284.
- Güzel A, “İşletmesel Kararların Keyfilik Denetimine Tabi Olması ve Geçerli Nedenle Fesihte Son Çare (Ultima Ratio) İlkesinin Gözetilmesi”, S.4, 2005, Çalışma ve Toplum Dergisi, ss.159-182.
- Güzel A/Ertan E, “Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Sosyal Seçim Ölçütleri”, C.4, S.16, 2007, Legal İSGHD, ss.1219-1307.
- Henssler M/ Willemsen H J/ Kalb H J, Arbeitsrecht Kommentar, 10 Baskı, OttoSchmidt, Köln, 2022.
- Hromadka W/Maschmann F, Arbeitsrecht, Band 1, Individualarbeitsrecht, 7. Baskı, Springer, Berlin, 2018.
- Hubmann H, “Grundsätze der Interessenabwagung”, S.2, 1956, Archiv für die Civilistische Praxis, ss.85-134.
- International Labour Organization, National Reports on Outsourcing, XVth Meeting of European Labour Court Judges, Erfurt, Almanya, 2007.
- Kar B, “İşletme, İşyeri ve İşin Gereklerinden Kaynaklanan Nedenlere Dayalı Fesihlerde Yargısal Denetim”, S.17, 2008, Çalışma ve Toplum Dergisi, ss.101-129.
- Keser H, 4857 Sayılı İş Kanunu ve Yargıtay Uygulamasında İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
- Köme A, “İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli Neden Kavramı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2009.
- Lankford W/Parsa F, “Outsourcing: A Primer”, C.37, S.4, 1999, Management Decision, ss.310-316.
- Mollamahmutoğlu H/Astarlı M/Baysal U, İş Hukuku, 7. Baskı, Lykeion Yayınevi, Ankara, 2022.
- Müller-Gloge R/Preis U/Schmidt I, Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 23. Baskı, C.H. Beck, Münih, 2023.
- Nerlich J/Romermann V, Insolvenzordnung (InsO), Kommentar, §125 Interessenausgleich und Kündigungsschutz,, InsO §125, C.H.Beck, 2012.
- Özkaraca E, İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, Beta Yayınevi, İstanbul, 2008.
- Pélissier J/Supiot A/Jeammaud A, Droit du Travail, 21. Baskı, Dalloz, Paris, 2002.
- Pfeiffer T, Soergel Bürgerliches Gesetzburch, Band. 3/2, Schuldrecht 1/2, §243-304, 13. Auflage, Kohlhammer, Stuttgart, 2014.
- Soyer P, “4857 Sayılı İş Kanunu Açısından Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin Kurulması ve Sonuçları”, S.1, 2006, Sicil İHD, ss.16-28.
- Süzek S/Başterzi S, İş Hukuku, 24. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2024.
- Taşkent S, “Geçerli Sebep Bağlamında Belirli İlkeler”, S.21, 2011, Sicil İHD, ss.15-24.
- Taşkent S, İşverenin Yönetim Hakkı, Met-Er Matbaası, İstanbul, 1981.
- Timur H, “Norm Kadro Saptama Teknikleri ve Norm Kadro Kılavuzunu Hazırlama Yöntemi”, C.22, S.2, 2004, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss.201-221.
- Tolu Yılmaz H, Dijital Platform Çalışanlarının Hukuki Statüsü (İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından), On İki Levha Yayınevi, İstanbul, 2023.
- Tschöpe U, Arbeitsrecht Handbuch, 13. Baskı, OttoSchmidt, Köln, 2023.
- Tulukcu N B, “Şirket Birleşmelerinde İşletme Gerekleri İle İş Sözleşmesinin Feshi- Karar İncelemesi”, S.18, 2010, Sicil İHD, ss.129-142.
- Ugan Çatalkaya D, İş Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2019.
- Ulucan D, “Ekonomik ve Teknolojik Nedenlerle Fesihlerde Geçerlilik Denetimi”, C.12, S.47, 2015, Legal İSGHD, ss.49-82.
- von Huene-Hoyningen G, “Subunternehmervertrag oder illegale Arbeitnehmerüberlassung?”, S. 25, 1985, Betriebs-Berater.
- Yıldız G B, “Türk İş Hukukunda Orantılılık İlkesi”, C.15, Özel Sayı, 2013, DEÜHFD, ss.681-707.
- Yücel Bodur M, “İşverenin İşletmesel Karar Alma Özgürlüğü”, C.1, S.2, 2015, İş ve Hayat Dergisi, ss.137-167.
- Zwanziger B, “Voraussetzungen und Rechtswirkungen des Interessenausgleichs mit Nennung der zu kündigenden Arbeitnehmer”, C.45, S.11, 1997, Arbeit und Recht, ss.427-434.
Abstract
Employers can take operational decisions for their businesses that they manage independently within the framework of their freedom of enterprise. The outsourcing method is among the economic business decisions they will take to bring their businesses to the forefront under competitive market conditions. Outsourcing, which means the transfer of certain activities carried out in-house by enterprises to external organizations, may affect the employment contracts of the workers who continue to work in the workplace of the employer who takes the decision. When a part of the enterprise is transferred, the working conditions of the workers in the relevant unit may change and their employment contracts may be terminated if there is a surplus of workers. Employer’s freedom of operational decisions is subject to judicial review to the extent that it interferes with the right to work. In this study, the employer's operational decision regarding outsourcing is explained and in particular, its control is evaluated. The concept of operational decision and the judicial review of termination as a result of operational decision has developed with the effects of the doctrinal opinion and jurisprudence of German law on Turkish labor law. Therefore, the types of operational decisions, the principles to be applied in the judicial review of termination as a result of operational decisions are evaluated from a comparative perspective with German and French law, and the principle of social selection, which is not subject to legal regulation in Turkish law, is explained
Keywords
Outsourcing Operational Decision Judicial Review Principle of Proportionality Principle of Ultima Ratio.
References
- Akyiğit E, “Alt İşverenlik İlişkisinde İdari Para Cezasından Sorumluluk”, S.20, 2010, Sicil İHD, ss.215-252.
- Alp M, “Hizmet Akitlerinin Sona Ermesi ve İşçilik Alacaklarının Güvencesi”, Ekonomik Krizin İş Hukuku Uygulamasına Etkisi Sempozyumu, Galatasaray Üniversitesi-İstanbul Barosu, İstanbul, 2002, ss.91-126.
- Alpagut G, “İş Sözleşmesinin Feshinde Sosyal Seçim Yükümlülüğü Mevcut Mudur?- Karar İncelemesi”, S.4, 2006, Sicil İHD, ss.95-105.
- Altıntepe A, “Türk İş Hukukunda İşverenin Yönetim Hakkı”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2014.
- Ascheid R/Preis U/Schmidt I, Kündigungsrecht, 5. Baskı, C.H. Beck, Münih, 2017.
- Astarlı M, “Genel Ekonomik Kriz Dönemlerinde İşletme Gerekleri Nedeniyle Fesih ve Kısa Çalışma İlişkisi”, S.17, 2010, Sicil İHD, ss.74-88.
- Auzero G/ Baugard D/ Dockés E, Droit du Travail, 36. Baskı, Dalloz, Paris, 2022.
- Baskan E, İş Sözleşmesinin Feshinde Son Çare (Ultima Ratio) İlkesi, Legal Yayınevi, İstanbul, 2021.
- Başbuğ A/ Yücel Bodur M, İş Hukuku, 5. Baskı, Beta Yayınevi, Ankara, 2018.
- Başterzi S, “Türkiye’de Feshe Karşı Koruma Hukuku Reformunun Sosyal Hukuk ve İstihdam Üzerindeki Etkileri”, C.54, S. 3, 2005, AÜHFD, ss.53-94.
- Baycık G, İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2011.
- Boeddinghaus R, “Die alte und neue Rechtsprechung zur betriebsbedingten Kündigung”, C.49, S.1, 2001, Arbeit und Recht, ss.8-11.
- Bozkurt Gümrükçüoğlu Y, “İşletmenin, İşyerinin ve İşin Gerekleri İle Fesih”, C.14, S.54, 2017, Legal İSGHD, ss.671-703.
- Centel T, İş Güvencesi, 2. Baskı, Legal Yayınevi, İstanbul, 2020.
- Däubler W, “Betriebsbedingte Kündigung ohne Interessenabwägung?”, C.61, S.1, 2013, Arbeit und Recht, ss.9-15.
- Despax M, “L’ordre des Licenciements Dans Les Entreprises à Établissements Multiples”, S.3, 1994, Droit Social, ss.243-250.
- Dilaver U, Sermaye Şirketlerinde İşveren ve İşveren Vekili, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2022.
- Dinç İ C, “Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden Hizmet Alımının İş Hukukunda Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing) Bakımından Değerlendirilmesi”, C.17, S.68, Legal İSGHD, ss. 1555-1582.
- Doğan Yenisey K, İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, Legal Yayınevi, İstanbul, 2007.
- Dulay D, “İşletme Gereklerine Dayanan Fesih”, C.5, S.46, 2010, Terazi Hukuk Dergisi, ss.89-94.
- Dursun Ateş S, İşverenin Yönetim Hakkı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
- Ekonomi M, Ferdi İş Hukuku, C. I, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1980.
- Engin M, İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2003.
- Erkanlı B, “Alt İşverenlikte Asıl İş - Yardımcı İş Ayrımı”, C.18, S.1, 2016, DEÜHFD, ss.63-111.
- Fabre A, “De la Faute Retrouvée Dans la Contestation des Suppressions d’emplois”, S.9, 2018, Revue de Droit du Travail, ss.570-571.
- Gea F, “Le Droit du Licenciement Économique à L'épreuve de la Sécurisation de L'emploi”, S.3, 2013, Droit Social, ss.210-222.
- Güzel A, “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı Açısından Yargıtay’ın 2010 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Yargıtay’ın 2010 Yılı İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu, Türk Milli Komitesi, 25-26 Kasım 2011, Ankara, 2002, ss.131-284.
- Güzel A, “İşletmesel Kararların Keyfilik Denetimine Tabi Olması ve Geçerli Nedenle Fesihte Son Çare (Ultima Ratio) İlkesinin Gözetilmesi”, S.4, 2005, Çalışma ve Toplum Dergisi, ss.159-182.
- Güzel A/Ertan E, “Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Sosyal Seçim Ölçütleri”, C.4, S.16, 2007, Legal İSGHD, ss.1219-1307.
- Henssler M/ Willemsen H J/ Kalb H J, Arbeitsrecht Kommentar, 10 Baskı, OttoSchmidt, Köln, 2022.
- Hromadka W/Maschmann F, Arbeitsrecht, Band 1, Individualarbeitsrecht, 7. Baskı, Springer, Berlin, 2018.
- Hubmann H, “Grundsätze der Interessenabwagung”, S.2, 1956, Archiv für die Civilistische Praxis, ss.85-134.
- International Labour Organization, National Reports on Outsourcing, XVth Meeting of European Labour Court Judges, Erfurt, Almanya, 2007.
- Kar B, “İşletme, İşyeri ve İşin Gereklerinden Kaynaklanan Nedenlere Dayalı Fesihlerde Yargısal Denetim”, S.17, 2008, Çalışma ve Toplum Dergisi, ss.101-129.
- Keser H, 4857 Sayılı İş Kanunu ve Yargıtay Uygulamasında İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
- Köme A, “İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli Neden Kavramı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2009.
- Lankford W/Parsa F, “Outsourcing: A Primer”, C.37, S.4, 1999, Management Decision, ss.310-316.
- Mollamahmutoğlu H/Astarlı M/Baysal U, İş Hukuku, 7. Baskı, Lykeion Yayınevi, Ankara, 2022.
- Müller-Gloge R/Preis U/Schmidt I, Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 23. Baskı, C.H. Beck, Münih, 2023.
- Nerlich J/Romermann V, Insolvenzordnung (InsO), Kommentar, §125 Interessenausgleich und Kündigungsschutz,, InsO §125, C.H.Beck, 2012.
- Özkaraca E, İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, Beta Yayınevi, İstanbul, 2008.
- Pélissier J/Supiot A/Jeammaud A, Droit du Travail, 21. Baskı, Dalloz, Paris, 2002.
- Pfeiffer T, Soergel Bürgerliches Gesetzburch, Band. 3/2, Schuldrecht 1/2, §243-304, 13. Auflage, Kohlhammer, Stuttgart, 2014.
- Soyer P, “4857 Sayılı İş Kanunu Açısından Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin Kurulması ve Sonuçları”, S.1, 2006, Sicil İHD, ss.16-28.
- Süzek S/Başterzi S, İş Hukuku, 24. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2024.
- Taşkent S, “Geçerli Sebep Bağlamında Belirli İlkeler”, S.21, 2011, Sicil İHD, ss.15-24.
- Taşkent S, İşverenin Yönetim Hakkı, Met-Er Matbaası, İstanbul, 1981.
- Timur H, “Norm Kadro Saptama Teknikleri ve Norm Kadro Kılavuzunu Hazırlama Yöntemi”, C.22, S.2, 2004, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss.201-221.
- Tolu Yılmaz H, Dijital Platform Çalışanlarının Hukuki Statüsü (İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından), On İki Levha Yayınevi, İstanbul, 2023.
- Tschöpe U, Arbeitsrecht Handbuch, 13. Baskı, OttoSchmidt, Köln, 2023.
- Tulukcu N B, “Şirket Birleşmelerinde İşletme Gerekleri İle İş Sözleşmesinin Feshi- Karar İncelemesi”, S.18, 2010, Sicil İHD, ss.129-142.
- Ugan Çatalkaya D, İş Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2019.
- Ulucan D, “Ekonomik ve Teknolojik Nedenlerle Fesihlerde Geçerlilik Denetimi”, C.12, S.47, 2015, Legal İSGHD, ss.49-82.
- von Huene-Hoyningen G, “Subunternehmervertrag oder illegale Arbeitnehmerüberlassung?”, S. 25, 1985, Betriebs-Berater.
- Yıldız G B, “Türk İş Hukukunda Orantılılık İlkesi”, C.15, Özel Sayı, 2013, DEÜHFD, ss.681-707.
- Yücel Bodur M, “İşverenin İşletmesel Karar Alma Özgürlüğü”, C.1, S.2, 2015, İş ve Hayat Dergisi, ss.137-167.
- Zwanziger B, “Voraussetzungen und Rechtswirkungen des Interessenausgleichs mit Nennung der zu kündigenden Arbeitnehmer”, C.45, S.11, 1997, Arbeit und Recht, ss.427-434.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Law in Context (Other) |
| Journal Section | ÖZEL HUKUK |
| Authors | |
| Publication Date | April 17, 2025 |
| Submission Date | January 31, 2025 |
| Acceptance Date | March 23, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 74 |
Cite
- Article Files