Research Article
BibTex RIS Cite

Kurbağalıdere Çiftlik-i Hümayun Fidanlığı

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 29 - 34, 26.06.2025
https://doi.org/10.59751/agacorman.1654068

Abstract

Türkiye’nin ağaçlandırma tarihiyle ilgili sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Özellikle fidanlık tesisi, tohum ve fidan üretimi ile kent bitkilendirmeleri için süs bitkisi yetiştiriciliğinin tarihi araştırmacıların ilgisini yeterince çekmemiştir. Arşivler detaylıca incelendiğinde Türkiye’nin bu gibi teknik konularda da tecrübe ve bilgi birikimine sahip olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, 1906 sonbaharında Kurbağalıdere Çiftlik-i Hümayun fidanlığında satılan fidanların cinsi, türü, satış miktarı ve fidan fiyatları incelenmiştir. Osmanlı Devleti’nde Çiftlikat-ı Hümayun olarak tabir edilen saray ve padişahlara ait çiftliklerde geleneksel tarım ve hayvancılığın yanında ağaçlandırma ve fidanlık işleri de yapılmıştır. Özellikle ipek böcekçiliğinin geliştirilmesi için dut ağaçlandırmalarına önem verilmiştir. Çiftliklerde üretilen fidanların bir kısmı şehir içi ağaçlandırmalarda kullanılmıştır. Kadıköy Kurbağalıdere Çiftliğinde tesis edilen fidanlık ise süs bitkisi yetiştiriciliği ile öne çıkmıştır. Satış listesi incelendiğinde 6 çiçek ve 23 farklı fidan yetiştirilmiştir. Çiçek ve fidanlar saray çalışanları, civarda oturan konak sahipleri ve bu konaklara hizmet veren bahçıvanlar tarafından satın alınmıştır. Bu fidanlıkta satılan fidanlar aynı zamanda dönemin süs bitkisi kültürünü ve tecrübesini de yansıtmaktadır. Bu fidanlıkta satılan fidanlar aynı zamanda dönemin süs bitkisi kültürünü ve tecrübesini de yansıtmaktadır.

Ethical Statement

Bu çalışma etik kurul izni veya herhangi bir özel izin gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Yazar bu çalışmanın araştırılması, yazarlığı veya yayınlanması için herhangi bir finansal destek almamıştır.

References

  • BOA. TC. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi: BEO. 2940/220430, HH.İ. 81/62, HH.THR. 225/49, HH.THR. 226/43, ML.EEM. 298/75, ML.EEM. 384/49, ML.EEM. 522/74, ML.EEM. 611/16, ML.EEM. 747/63, Y.PRK.HH.26/60, Y.PRK.SGE.8.92.
  • Google Earth. (2025, Şubat 9). Kurbağalıdere Çiftliği arazisinin günümüzdeki durumu. https://earth.google.com/web/@40.98638864,29.05222506,39.3831148a,11608.77765801d,35y,-1.60422192h,1.26384142t,359.99999914r/data=CgRCAggBQgIIAEoNCP___________wEQAA
  • Haykıran, A. S. (2013). Aydın Vilayeti’nde çiftlikler (1839-1918) [Doktora tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Hut, D. (2009). Veliahd Murad-Yeni Osmanlılar ilişkisinde Fikirtepe V. Murad Köşkü. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 20, 101–142.
  • İ.Ü Nadir Eserler Arşivi. Mühendishane-i Berri-i Hümayun: 1261 (1845) Yılı İstanbul haritası.
  • İstanbullu, T. (1978). Türkiye'de devletten başkasına ait ormanların idare ve işletilmesi üzerinde araştırmalar. İ.Ü Orman Fakültesi Yayınları.
  • Keskin, Ö. (2005). Orman ve Ma'adin Nezareti'nin kuruluşu ve faaliyetleri. [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kılıç, E. & Yılmaz, M. (2020). Mehmet Tevfik Bey’in 1917 yılı verilerine göre Hendek Orman Fidanlığı raporu ve önemi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(1), 49–61.
  • Kutluk, H. (1948). Türkiye ormancılığı ile ilgili tarihi vesikalar 1487-1923. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları. Nizamoğlu, A. (2023). II. Meşrutiyet yıllarında orman politikaları ve ormancılık algısı (1908-1918). [Doktora tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
  • Salt Galata Arşivi. Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye, İstanbul Boğazı ve civarı haritası (1:50000), https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/100256
  • Terzi, A. (2000). Hazine-i Hassa Nezareti, TTK Yayınları.
  • Toygar, S. (1964). Eski ve yeni hükümlere göre orman anlamı ve ormanların mülkiyet bakımından bölünüşü. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları.

Kurbağalıdere Çiftlik-i Hümayun Nursery

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 29 - 34, 26.06.2025
https://doi.org/10.59751/agacorman.1654068

Abstract

A limited number of studies have explored the history of afforestation in Türkiye. In particular, the history of nursery establishment, seed and seedling production, and ornamental plant cultivation for landscaping has not received significant attention from researchers. A detailed examination of archival records reveals that Türkiye has substantial experience and accumulated knowledge in these technical fields. For instance, in the Ottoman Empire, afforestation and nursery activities were carried out alongside traditional agriculture and animal husbandry on farms known as Çiftlikat-ı Hümayun, which belonged to the palace and sultans. Special emphasis was placed on mulberry tree afforestation to promote sericulture. Some of the seedlings produced on these farms were used for urban afforestation. One notable example is the nursery established at Kadıköy Kurbağalıdere Farm, which specialized in ornamental plant cultivation. An analysis of its sales records reveals that 6 types of flowers and 23 different types of seedlings were cultivated. These flowers and seedlings were purchased by palace employees, mansion owners in the vicinity, and gardeners serving these mansions. This study aims to examine the species, types, sales volume, and prices of the seedlings sold at the Kurbağalıdere Çiftlik-i Hümayun nursery in the autumn of 1906 from a forestry techniques perspective. By doing so, it seeks to contribute to the historical understanding of afforestation and nursery activities in Türkiye. The saplings sold in this nursery also reflect the ornamental plant culture and experience of the period.

References

  • BOA. TC. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi: BEO. 2940/220430, HH.İ. 81/62, HH.THR. 225/49, HH.THR. 226/43, ML.EEM. 298/75, ML.EEM. 384/49, ML.EEM. 522/74, ML.EEM. 611/16, ML.EEM. 747/63, Y.PRK.HH.26/60, Y.PRK.SGE.8.92.
  • Google Earth. (2025, Şubat 9). Kurbağalıdere Çiftliği arazisinin günümüzdeki durumu. https://earth.google.com/web/@40.98638864,29.05222506,39.3831148a,11608.77765801d,35y,-1.60422192h,1.26384142t,359.99999914r/data=CgRCAggBQgIIAEoNCP___________wEQAA
  • Haykıran, A. S. (2013). Aydın Vilayeti’nde çiftlikler (1839-1918) [Doktora tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Hut, D. (2009). Veliahd Murad-Yeni Osmanlılar ilişkisinde Fikirtepe V. Murad Köşkü. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 20, 101–142.
  • İ.Ü Nadir Eserler Arşivi. Mühendishane-i Berri-i Hümayun: 1261 (1845) Yılı İstanbul haritası.
  • İstanbullu, T. (1978). Türkiye'de devletten başkasına ait ormanların idare ve işletilmesi üzerinde araştırmalar. İ.Ü Orman Fakültesi Yayınları.
  • Keskin, Ö. (2005). Orman ve Ma'adin Nezareti'nin kuruluşu ve faaliyetleri. [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kılıç, E. & Yılmaz, M. (2020). Mehmet Tevfik Bey’in 1917 yılı verilerine göre Hendek Orman Fidanlığı raporu ve önemi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(1), 49–61.
  • Kutluk, H. (1948). Türkiye ormancılığı ile ilgili tarihi vesikalar 1487-1923. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları. Nizamoğlu, A. (2023). II. Meşrutiyet yıllarında orman politikaları ve ormancılık algısı (1908-1918). [Doktora tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
  • Salt Galata Arşivi. Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye, İstanbul Boğazı ve civarı haritası (1:50000), https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/100256
  • Terzi, A. (2000). Hazine-i Hassa Nezareti, TTK Yayınları.
  • Toygar, S. (1964). Eski ve yeni hükümlere göre orman anlamı ve ormanların mülkiyet bakımından bölünüşü. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları.
There are 12 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Forestry Sciences (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Erhan Kılıç 0000-0002-3268-5038

Early Pub Date June 12, 2025
Publication Date June 26, 2025
Submission Date March 8, 2025
Acceptance Date April 8, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 6 Issue: 1

Cite

APA Kılıç, E. (2025). Kurbağalıdere Çiftlik-i Hümayun Fidanlığı. Ağaç Ve Orman, 6(1), 29-34. https://doi.org/10.59751/agacorman.1654068