Abstract
Peyami Safa, one of the writers of modern Turkish literature, is known for including an intricate issue of Turkish society, the East-West duality, in almost all of his works. The novel Fatih Harbiye, in which the author deals with the East-West duality in the character-space-time triangle and with representational elements, is a work that enables general judgements to made about his literary understanding, as well as revealing the “two faces” of each cultural element that shapes lifestyle of Turkish society. Fatih Harbiye is suitable to be analyzed with a perspective based on the concept of societal dissociation within the scope of Dissoanalysis Theory. Societal dissociation is a mass manifestation of the psychopathogenic orientation, similar to loss of integration, division, or fragmentation experienced by individuals at the level of consciousness communities and societies formed by these individuals. In Fatih Harbiye, the East-West duality, dealt with on the axis of the main character Neriman, exemplifies societal dissociation by being supported by other novel characters, the place and time period in which the events occur. In the novel, Neriman is the representative character of the dissociation in Turkish society. Neriman's tides between “identity dissolution” due to “denial of self-identity” and “individuation” essentially dissociative perspective of society. This study evaluates the state of “multiple consciousness”, loss of integration, or dissociation experienced by the soul of society within the framework of dualities through the novel “Fatih-Harbiye”, which is woven with representational meanings.
References
- Amerikan Psikiyatri Birliği. (2018). Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (DSM 5). (Köroğlu, E. Çev.), Ankara: HYB Yayınları.
- Bingöl, U. (2017). Peyami Safa’nın Romanlarında Doğu-Batı Meselesi Bağlamında Değerler Çatışması. İdil Dergisi. 6(31): 891-921.
- Kaplan, MM. (1934). Reconstruction of American-jewish Life. Judaism as a Civilization Toward a Reconstruction Of American-Jewish Life. New York: Thomas Yoseloff Press.
- Krüger C. vd. (2007). Dissociation a Preliminary Contextual Model. South African Journal of Psychiatry. 13(1): 13-21.
- Öztürk, E. (2021a). Disfonksiyonel Aile Modellerinden Fonksiyonel Aile Modeline: Doğal ve Rehber Ebeveynlik Stili. Öztürk, E. (Ed.). Aile Psikopatolojisi (s. 1-39) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2022a). Dissoanaliz ve Psikotoplumsal Bilinç Alyansı Kuramı: İnkar Travması ve Dissosiyatif Yansıtımlı Kimlik Geçişi. Öztürk, E., (Ed.). Psikotravmatoloji (s. 1-40) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2022b). Dissoanalysis as a Modern Psychotraumatology Theory: Denial Trauma and Mass Dissociation Versus Dissociative Revolution and Psychocommunal Therapy. Medicine Science. 11(3): 1359-85.
- Öztürk, E. (2022c). Modern psikotravmatoloji ve Dissossiyasyon Teorileri. Öztürk, E. (Ed.). Psikotravmatoloji (s. 41-69) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2020). Psikotarih, Travma ve Dissosiyasyon: Çocukluk Çağı Travmaları, Savaşlar ve Dissosiyasyonun Anamnezi. Psikotarih (s. 1-21) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2021b). Trauma Based Alliance Model Therapy. Medicine Science, 10(2): 631-650. Safa, P. (2023). Fatih Harbiye. (97. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Tosun, N. (2015). Peyami Safa’nın Düşünce ve Edebiyatta Öncüleri. Hece Dergisi Peyami Safa Özel Sayısı, 217: 21-31.
- Yıldırım, G. (2017). Peyami Safa’nın Fatih Harbiye romanında mekân. Korkmaz, R. & Şahin, V. (Ed.). Romanda Mekân Poetiği ve Çözümlemeler (s. 87-105) içinde. Ankara: Akçağ Yayınları.
Abstract
Modern Türk edebiyatının yazarlarından Peyami Safa, hemen hemen tüm eserlerinde Türk toplumunun girift bir meselesine, Doğu-Batı dualitesine yer verişiyle bilinir. Yazarın Doğu-Batı dualitesini karakter-mekân-zaman üçgeninde ve temsilî unsurlarla işlediği Fatih Harbiye adlı romanı ise bizzat kendisinin edebî anlayışı hakkında genel yargılara ulaşabilmeyi sağlayan bir edebi eser olduğu kadar Türk toplumunun kültürel yaşam tarzını biçimlendiren her bir unsurun kendi içindeki “iki çehreli”liğini ortaya koymasıyla da dikkati çeker. Fatih Harbiye, Dissoanaliz Kuramı kapsamında toplumsal dissosiyasyon kavramını temele alan bir bakışla incelenmeye müsaittir. Toplumsal dissosiyasyon, bireyin bilinç düzeyinde yaşadığı entegrasyon yitimine, bölünmeye yahut parçalanmaya benzeyen psikopatojen yönelimin yine bu bireylerin meydana getirdiği topluluklar ve toplumlarda da kitlesel bir şekilde açığa çıkmasıdır. Fatih Harbiye’de ana karakter Neriman ekseninde işlenen Doğu-Batı dualitesi; diğer roman karakterleri, olayların geçtiği mekân ve zaman dilimiyle desteklenerek toplumsal dissosiyasyonu örnekleyen bir meseledir. Romanda Neriman, Türk toplumunun içinde bulunduğu dissosiyasyonun temsilî karakteridir. Neriman’ın “öz kimliği inkâr”dan sebep “kimlik erimesi” ile “kendileşme” arasında yaşadığı gelgitler esasen topluma has dissosiyatif görünümün ta kendisidir. Bu çalışma, bir toplum ruhunun dualiteler çerçevesinde yaşantıladığı “çoklu bilinç” hâlini, entegrasyon yitimini yahut dissosiyasyonu temsilî anlamlarla örülmüş “Fatih-Harbiye” romanı üzerinden değerlendirmiştir.
References
- Amerikan Psikiyatri Birliği. (2018). Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (DSM 5). (Köroğlu, E. Çev.), Ankara: HYB Yayınları.
- Bingöl, U. (2017). Peyami Safa’nın Romanlarında Doğu-Batı Meselesi Bağlamında Değerler Çatışması. İdil Dergisi. 6(31): 891-921.
- Kaplan, MM. (1934). Reconstruction of American-jewish Life. Judaism as a Civilization Toward a Reconstruction Of American-Jewish Life. New York: Thomas Yoseloff Press.
- Krüger C. vd. (2007). Dissociation a Preliminary Contextual Model. South African Journal of Psychiatry. 13(1): 13-21.
- Öztürk, E. (2021a). Disfonksiyonel Aile Modellerinden Fonksiyonel Aile Modeline: Doğal ve Rehber Ebeveynlik Stili. Öztürk, E. (Ed.). Aile Psikopatolojisi (s. 1-39) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2022a). Dissoanaliz ve Psikotoplumsal Bilinç Alyansı Kuramı: İnkar Travması ve Dissosiyatif Yansıtımlı Kimlik Geçişi. Öztürk, E., (Ed.). Psikotravmatoloji (s. 1-40) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2022b). Dissoanalysis as a Modern Psychotraumatology Theory: Denial Trauma and Mass Dissociation Versus Dissociative Revolution and Psychocommunal Therapy. Medicine Science. 11(3): 1359-85.
- Öztürk, E. (2022c). Modern psikotravmatoloji ve Dissossiyasyon Teorileri. Öztürk, E. (Ed.). Psikotravmatoloji (s. 41-69) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2020). Psikotarih, Travma ve Dissosiyasyon: Çocukluk Çağı Travmaları, Savaşlar ve Dissosiyasyonun Anamnezi. Psikotarih (s. 1-21) içinde. Ankara: Türkiye Klinikleri.
- Öztürk, E. (2021b). Trauma Based Alliance Model Therapy. Medicine Science, 10(2): 631-650. Safa, P. (2023). Fatih Harbiye. (97. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Tosun, N. (2015). Peyami Safa’nın Düşünce ve Edebiyatta Öncüleri. Hece Dergisi Peyami Safa Özel Sayısı, 217: 21-31.
- Yıldırım, G. (2017). Peyami Safa’nın Fatih Harbiye romanında mekân. Korkmaz, R. & Şahin, V. (Ed.). Romanda Mekân Poetiği ve Çözümlemeler (s. 87-105) içinde. Ankara: Akçağ Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Trauma Psychology, Clinical and Health Psychology (Other) |
| Journal Section | Book Review |
| Authors | |
| Publication Date | June 9, 2025 |
| Submission Date | February 10, 2025 |
| Acceptance Date | February 26, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 11 Issue: 1 |
All site content, except where otherwise noted, is licensed under a Creative Common Attribution Licence. (CC-BY-NC 4.0)
