Abstract
Salvador Dalí, gerçeklik ve hayalin sınırlarında gezinen bir sanatçı olarak, Alice Harikalar Diyarında için yaptığı illüstrasyonlarla Lewis Carroll'un dünyasını sürreal ve gizemlerle dolu bir alana dönüştürmüştür. Sürrealizmin önde gelen temsilcilerinden biri olan Dalí, Carroll’un hayal gücüyle dolu ve katmanlı anlatısını kendi sanatsal yorumuyla yeniden şekillendirmiştir. Dalí’nin bu illüstrasyonları, Harikalar Diyarı'nı sıradan bir masal dünyası olmaktan çıkararak bilinçaltının, belirsizliğin ve hayallerin gizemli bir yansımasına dönüştürmüştür. Onun eserleri, gerçeklik ile hayal arasında ince bir çizgi çizerken izleyiciyi bu iki dünya arasında gidip gelen bir düşünce yolculuğuna davet etmiştir.
Bu çalışmada, Dalí'nin sıra dışı illüstrasyonları, Lewis Carroll’un yenilikçi dili ve John Tenniel’in Viktorya dönemi çizimleriyle bir araya getirilerek karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Tenniel, Viktorya dönemi gerçekçiliğine bağlı kalırken Dalí’nin sanatsal vizyonu, Alice’in hikâyesine sürrealist bir perspektif getirmiştir. Dalí’nin çizimlerinde, karakterler ve mekânlar sembollerle derinleştirilmiş ve hayal gücünün sınırları zorlanmıştır. Bu makalede, Dalí’nin sürrealist dokunuşlarının Carroll’un eserinin özgün ruhuyla nasıl etkileşim kurduğu ve onu yeni bir boyuta nasıl taşıdığı incelenmiştir. Aynı zamanda, bu çalışma ile metin ve görsel arasındaki etkileşim dinamikleri, edebiyat ve sanat tarihinde önemli bir örnek üzerinden yeniden değerlendirilmiştir.
References
- Aydin, B. (2021). Salvador Dalí’nin kanayan gülleri. Sanat Dergisi, 37, 1-24. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/349816668_SALVADOR_DALÍ’NIN_KANAYAN_GULLERI
- Betancourt, M. (2005). Paranoik-kritik eleştiri, Salvador Dalí, Archibald ve çift görselleri yorumlamada süperpozisyon. Consciousness, Literature and the Arts, 6 (3). http://www.dmd27.org/betancourt.html
- Biography.com Editors. (2022, September 12). Salvador Dalí. Biography. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.biography.com/artists/salvador-Dalí
- Brigham Young University. (2014). Victorian illustrators from sketch to print. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://exhibits.lib.byu.edu/victorianillustrators/5.html
- Carroll, L. (2017). Alice harikalar diyarında (S. Ezber, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal eser 1865 yılında yayımlanmıştır.)
- Carroll, L. (2021). Alice harikalar diyarında (Resimler: S. Dalí). Bilgi Yayınevi.
- Eyigör Pelikoğlu, F. & Karaca, H. (2019). Fantazmagorik bir mekân: ‘Alice’ imgesi ve harikalar diyarında dönüşüm. İdil-Sanat ve Dil Dergisi, 56, 663-680. https://doi.org/10.7816/idil-08-57-12
- Frey, A. (2020, 23 Ocak). Lewis Carroll biyografisi. ThoughtCo. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.thoughtco.com/lewis-carroll-biography-4154153
- Gay, P. (2017). Modernizm/sapkınlığın cazibesi (S. Erduman, Çev.). Everest Yayınları. (Orijinal eser 2007 yılında yayımlanmıştır.)
- Lima, M. A. (2019). Everything is a story: Creative interactions in Anglo-American studies. APEAA Publisher. Popova, M. (2012, 4 Temmuz). Alice’in hikayesi. The Marginalian. https://www.themarginalian.org/2012/07/04/story-of-alice/
- Sobirov, S. T., Sultanov, X. E. & Ismatov, U. S. (2020). Çocukların masalları ve kitaplarda yer alan sanat eserlerini anlaması üzerinde illüstrasyonun ve illüstratörün etkisi. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24 (5), 3529-3538. https://www.researchgate.net/publication/346075793
- Hirbod Bavar. (t.y.). Belleğin azmi: Salvador Dalí’nin bir tablosunun psikolojik yorumu. Hirbod Bavar Blog. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2025, https://hirbodbavar.com/blog/the-persistence-of-memory/
- Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat (1. bs.). Ütopya Yayınevi.
- Görsel 1: Popova, M. (2012, 4 Temmuz). Alice’in hikayesi. The Marginalian. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.themarginalian.org/2012/07/04/story-of-alice/
- Görsel 2: Milačić, M. (2023, 14 Ekim). Salvador Dalí, via Affiches Francaises. The Collector. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.thecollector.com/what-makes-salvador-Dalí-so-famous/
- Görsel 3: Dalí, S. (t.y.). Alice harikalar diyarında: 12 Fotolitografi Seti [El ile imzalanmış görsel seti]. 1stDibs. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.1stdibs.com/art/more-art/salvador-Dalí-alice-wonderland-full-12-photolithograph-set-hand-signed-salvador-Dalí/id-a_13102392/
- Görsel 4: Carroll, L. (1864). Alice’s Adventures Under Ground için İllüstrasyonlar. The Public Domain Review. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://publicdomainreview.org/collection/carroll-illustrations-for-alice-undergound/
- Görsel 5: Tenniel, J. (n.d.). Alice Swimming with Mouse [İllüstrasyon]. Arthur.io. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://arthur.io/art/john-tenniel/alice-swimming-with-mouse
- Görsel 6: Carroll, L. (2021). Önsöz (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 4). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 7: Dalí, S. (1977). Alice Harikalar Diyarında [Bronz heykel]. Artsy. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.artsy.net/artwork/salvador-Dalí-alice-in-wonderland-77
- Görsel 8: Carroll, L. (2021). 8. Bölüm: Kraliçenin Kroket Sahası (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 77). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 9: Carroll, L. (2021). 2. Bölüm: Gözyaşı Göleti (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 21). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 10: Carroll, L. (2021). 5. Bölüm: Tırtılın Öğüdü (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 48). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 11: Tenniel, J. (1865). Down the Rabbit-Hole [İllüstrasyon]. In L. Carroll, Alice’s Adventures in Wonderland (s. 2). Wikimedia Commons. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:De_Alice%27s_Abenteuer_im_Wunderland_Carroll_pic_02.jpg
- Görsel 12: Carroll, L. (2021). 1. Bölüm: Tavşan Deliğinden Aşağı (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 13). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 13: Carroll, L. (2021). 4. Bölüm: Tavşan, Ulak Diye Ufak Kulak Gönderiyor (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 37). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 14: Carroll, L. (1864). Alice’s Adventures Under Ground için İllüstrasyonlar. The Public Domain Review. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://publicdomainreview.org/collection/carroll-illustrations-for-alice-undergound/
- Görsel 15: Tenniel, J. (n.d.). Alice’s Hand Grabbing at Rabbit [İllüstrasyon]. Alice-in-Wonderland.net. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.alice-in-wonderland.net/resources/pictures/alices-adventures-in-wonderland/
- Görsel 16: Dalí, S. (1931). Belleğin Azmi [Tablo]. Museum of Modern Art. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.moma.org/audio/playlist/296/67
- Görsel 17: Carroll, L. (2021). 7. Bölüm: Delice Bir Çay Partisi (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 68). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 18: Carroll, L. (2021). 12. Bölüm: Alice’in Tanıklığı (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 119). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 19: Tenniel, J. (n.d.). You’re Nothing but a Pack of Cards [İllüstrasyon]. Alice-in-Wonderland.net. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.alice-in-wonderland.net/resources/pictures/alices-adventures-in-wonderland/
Abstract
Salvador Dalí, as an artist navigating the boundaries between reality and imagination, transformed Lewis Carroll's Alice's Adventures in Wonderland into a surreal and enigmatic realm through his illustrations. A prominent figure in surrealism, Dalí reinterpreted Carroll's layered and imaginative narrative through his unique artistic perspective. Dalí's illustrations transcend the conventional fairytale, reshaping Wonderland as a mysterious reflection of the subconscious, uncertainty, and dreams. His works blur the lines between reality and fantasy, inviting viewers on a contemplative journey between these two realms. This study presents a comparative analysis of Dalí's extraordinary illustrations alongside Lewis Carroll's innovative language and John Tenniel's Victorian-era drawings. While Tenniel adhered to the realism of the Victorian period, Dalí introduced a surrealist lens to Alice's story. His depictions deepen characters and settings through symbolism, pushing the boundaries of imagination. This paper explores how Dalí's surrealist touch interacts with the original spirit of Carroll's work, elevating it to a new dimension. Additionally, it reevaluates the dynamics of text and visual interaction, using a significant example from literary and art history.
References
- Aydin, B. (2021). Salvador Dalí’nin kanayan gülleri. Sanat Dergisi, 37, 1-24. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/349816668_SALVADOR_DALÍ’NIN_KANAYAN_GULLERI
- Betancourt, M. (2005). Paranoik-kritik eleştiri, Salvador Dalí, Archibald ve çift görselleri yorumlamada süperpozisyon. Consciousness, Literature and the Arts, 6 (3). http://www.dmd27.org/betancourt.html
- Biography.com Editors. (2022, September 12). Salvador Dalí. Biography. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.biography.com/artists/salvador-Dalí
- Brigham Young University. (2014). Victorian illustrators from sketch to print. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://exhibits.lib.byu.edu/victorianillustrators/5.html
- Carroll, L. (2017). Alice harikalar diyarında (S. Ezber, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal eser 1865 yılında yayımlanmıştır.)
- Carroll, L. (2021). Alice harikalar diyarında (Resimler: S. Dalí). Bilgi Yayınevi.
- Eyigör Pelikoğlu, F. & Karaca, H. (2019). Fantazmagorik bir mekân: ‘Alice’ imgesi ve harikalar diyarında dönüşüm. İdil-Sanat ve Dil Dergisi, 56, 663-680. https://doi.org/10.7816/idil-08-57-12
- Frey, A. (2020, 23 Ocak). Lewis Carroll biyografisi. ThoughtCo. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.thoughtco.com/lewis-carroll-biography-4154153
- Gay, P. (2017). Modernizm/sapkınlığın cazibesi (S. Erduman, Çev.). Everest Yayınları. (Orijinal eser 2007 yılında yayımlanmıştır.)
- Lima, M. A. (2019). Everything is a story: Creative interactions in Anglo-American studies. APEAA Publisher. Popova, M. (2012, 4 Temmuz). Alice’in hikayesi. The Marginalian. https://www.themarginalian.org/2012/07/04/story-of-alice/
- Sobirov, S. T., Sultanov, X. E. & Ismatov, U. S. (2020). Çocukların masalları ve kitaplarda yer alan sanat eserlerini anlaması üzerinde illüstrasyonun ve illüstratörün etkisi. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24 (5), 3529-3538. https://www.researchgate.net/publication/346075793
- Hirbod Bavar. (t.y.). Belleğin azmi: Salvador Dalí’nin bir tablosunun psikolojik yorumu. Hirbod Bavar Blog. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2025, https://hirbodbavar.com/blog/the-persistence-of-memory/
- Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat (1. bs.). Ütopya Yayınevi.
- Görsel 1: Popova, M. (2012, 4 Temmuz). Alice’in hikayesi. The Marginalian. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.themarginalian.org/2012/07/04/story-of-alice/
- Görsel 2: Milačić, M. (2023, 14 Ekim). Salvador Dalí, via Affiches Francaises. The Collector. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.thecollector.com/what-makes-salvador-Dalí-so-famous/
- Görsel 3: Dalí, S. (t.y.). Alice harikalar diyarında: 12 Fotolitografi Seti [El ile imzalanmış görsel seti]. 1stDibs. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.1stdibs.com/art/more-art/salvador-Dalí-alice-wonderland-full-12-photolithograph-set-hand-signed-salvador-Dalí/id-a_13102392/
- Görsel 4: Carroll, L. (1864). Alice’s Adventures Under Ground için İllüstrasyonlar. The Public Domain Review. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://publicdomainreview.org/collection/carroll-illustrations-for-alice-undergound/
- Görsel 5: Tenniel, J. (n.d.). Alice Swimming with Mouse [İllüstrasyon]. Arthur.io. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://arthur.io/art/john-tenniel/alice-swimming-with-mouse
- Görsel 6: Carroll, L. (2021). Önsöz (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 4). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 7: Dalí, S. (1977). Alice Harikalar Diyarında [Bronz heykel]. Artsy. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.artsy.net/artwork/salvador-Dalí-alice-in-wonderland-77
- Görsel 8: Carroll, L. (2021). 8. Bölüm: Kraliçenin Kroket Sahası (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 77). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 9: Carroll, L. (2021). 2. Bölüm: Gözyaşı Göleti (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 21). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 10: Carroll, L. (2021). 5. Bölüm: Tırtılın Öğüdü (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 48). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 11: Tenniel, J. (1865). Down the Rabbit-Hole [İllüstrasyon]. In L. Carroll, Alice’s Adventures in Wonderland (s. 2). Wikimedia Commons. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:De_Alice%27s_Abenteuer_im_Wunderland_Carroll_pic_02.jpg
- Görsel 12: Carroll, L. (2021). 1. Bölüm: Tavşan Deliğinden Aşağı (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 13). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 13: Carroll, L. (2021). 4. Bölüm: Tavşan, Ulak Diye Ufak Kulak Gönderiyor (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 37). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 14: Carroll, L. (1864). Alice’s Adventures Under Ground için İllüstrasyonlar. The Public Domain Review. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://publicdomainreview.org/collection/carroll-illustrations-for-alice-undergound/
- Görsel 15: Tenniel, J. (n.d.). Alice’s Hand Grabbing at Rabbit [İllüstrasyon]. Alice-in-Wonderland.net. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025, https://www.alice-in-wonderland.net/resources/pictures/alices-adventures-in-wonderland/
- Görsel 16: Dalí, S. (1931). Belleğin Azmi [Tablo]. Museum of Modern Art. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.moma.org/audio/playlist/296/67
- Görsel 17: Carroll, L. (2021). 7. Bölüm: Delice Bir Çay Partisi (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 68). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 18: Carroll, L. (2021). 12. Bölüm: Alice’in Tanıklığı (Resimler: S. Dalí). Alice harikalar diyarında (1. bs., s. 119). Bilgi Yayınevi.
- Görsel 19: Tenniel, J. (n.d.). You’re Nothing but a Pack of Cards [İllüstrasyon]. Alice-in-Wonderland.net. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025, https://www.alice-in-wonderland.net/resources/pictures/alices-adventures-in-wonderland/
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Fine Arts |
| Journal Section | Araştırma Makaleleri |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 24, 2025 |
| Publication Date | |
| Submission Date | January 27, 2025 |
| Acceptance Date | June 12, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 9 Issue: 1 |
Cite
Kıymetli Araştırmacılar,
15.01.2025 tarihinde başlayan makale gönderim süreci 30 Nisan 2025 tarihi itibarıyla sona erecektir. Bu tarihten sonra gönderilen çalışmalar işleme alınmayacak ve Aralık sayısı için değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Ayrıca, yazım kuralları ve şablona uygun olmayan makaleler hakem sürecine dâhil edilmeyecektir.
Saygılarımızla,
AKADER Editör ve Yayın Kurulu