Akdeniz Sanat

Abstract

Ajur, seramikte şekillendirilme işlemi bitmiş forma geçirilen desenlerin, form yaş iken yüzeyden kesilerek çıkarılması ya da delinmesiyle oluşturulan bir dekor yöntemidir. Bu dekor yönteminde genellikle belli bir düzende tekrar eden motiflerin, yan yana gelmesi ve ritmik uyumuyla delikli süslemeler oluşturulmaktadır. Ajur yöntemi; dantel ve kumaş süslemeciliğinde de uygulanan bir yöntemdir. Seramik yüzeylere ajur dekor tekniği uygulanırken özellikle ince ve sivri uçlu aletler tercih edilmektedir.

Ajur tekniği, seramikte risk taşıyan bir yöntem olmasına rağmen, işlevsel ve dekoratif olarak, birçok dönemde ve farklı kültürlerde uygulanmıştır.

Özellikle Mısır'da 10.-12. yüzyıllarda filtre görevi gören ajurlu (delikli) parçalar; sürahilerin ve büyük su kaplarının içine, boyun  kısımlarına eklenmiştir. Buhurdanlık, tütsülük gibi örneklerde de süzgeçlerde olduğu gibi ajur tekniği ve delikler hem dekoratif hem de işlevsel amaçla kullanılmıştır.Bu süzgeçler genellikle krem rengi çömlekçi kilinden ve ya fritli bünyeden üretilmiştir. Ajur (delik) dekorlu bu parçalarda geometrik motifler, bitkisel motifler, Arapça yazılar ve çeşitli hayvan figürleri görülmektedir.Süzgeçler ilgili çok fazla tam kap örneği olmamasına rağmen, bir çok özel koleksiyon ve müzede kırık kaplardan kalan süzgeçler yer almaktadır.

Bu çalışmada yer alan süzgeçlerin çoğu,  Victoria ve Albert Müzesi'nde incelenmiş ve fotoğraflanmıştır. Araştırmada süzgeçlerin fotoğrafları, üretim yerleri, üretim yılları, malzemeleri ve müze numaraları verilmiştir.