Toplumsal Bir Ötekileştirme Durumu Olarak Boşanmış Kadının Televizyon Dizilerinde Temsili: “Ömer” Dizisi
Abstract
Evliliğin sona ermesi sonucunda ortaya çıkan boşanma hali ekonomik, kültürel ve sosyal bakımdan her iki cinsiyet açısından yıpratıcıdır. Boşanma durumunun gerçekleşmesinin ardından bireyler “boşanmış kadın”, “boşanmış erkek” gibi söylemlerle anılmakta; özellikle çocuklu ailelerde, boşanmanın ardından ebeveynlere “boşanmış anne” ya da “boşanmış baba” gibi damgalamalar yapılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan bu ifadeler ise bireyleri birtakım davranış kalıplarına uygun yaşamaya itmektedir. Bu süreçte toplumsal cinsiyet örüntüleri ve beklentiler de devreye girerek omuzlarına daha fazla yük yüklenen taraf genellikle kadınlar olmakta; bahsi geçen durum televizyon dizilerinde de sıkça işlenmektedir. Bu çalışmada, evlilik akdinin sona ermesi neticesinde kadınlar açısından toplumsal bir damgalanma veya ötekilik durumu olan “boşanmış kadın” olma süreci yerli diziler özelinde ele alınmıştır. Çalışma kapsamında “Ömer” dizisindeki Gamze karakterinin boşanmış olmasına yönelik ötekileştirici söylemler eleştirel söylem analizi ile incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda boşanmış bir kadın olan Gamze’nin hem erkekler hem de kadınlar tarafından damgalandığı ve ötekileştirildiği tespit edilmiştir. Ayrıca Gamze’ye birçok yerde yaşam alanı tanınmamış; toplumun kurallarını bireysel isteklerinin önüne koyması gerektiği kadına her fırsatta hatırlatılmıştır.
Ethical Statement
Etik kurallara uyulmuştur. Çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.
Supporting Institution
Atatürk Üniversitesi
Project Number
SBA-2024-14379
References
- Akgül Sarpkaya, O. (2013). Boşanmış Kadınlarda Toplumsal Baskıya Direnme Stratejileri: Van Örneği. Journal of International Social Research, 6(26).
- Akgün, R. (2023). Televizyon dizilerinde kadına yönelik şiddet ve ataerkilliğin temsili. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(29), 28-44.
- Akpınar, S., & Şahin, B. (2017). Orhan Pamuk Romanlarında "Öteki". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(11), 330-344.
- Amato, P. R. (2010). Research on divorce: Continuing trends and new developments. Journal of marriage and family, 72(3), 650-666.
- Arat, N. (1986). Kadın Sorunu. Say Yayınları.
- Aydın, D. (2013). Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(2), 879-918.
- Bauman, Z. (2009). Sosyolojik Düşünmek (A. Yılmaz, Trans.). Ayrıntı Yayınlar.
- benli.av.tr. (2024). Boşandıktan Sonra Kimliğin Medeni Hal ile İlgili Bölümünde Ne Yazar? Retrieved 30.03.2024 from https://www.benli.av.tr/sss/bosandiktan-sonra-kimligin-medeni-hal-ile-ilgili-bolumunde-ne-yazar/
- Binay, M. (2018). Türkiye'de Boşanma Nedenlerinin Analizi ve Alternatif Uyuşmazlık Yötnemleri. Ombudsman Akademik, 5(9), 237-267.
- Bozkurt, A. (2021). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kadın ve Aile Araştırmaları Dergisi, 1(2), 97-114.
- Coates, B., A. . (2008). Divorce With Decency. United States of America: University of Havaii Press. Versa Press.
- Çalışır, G., & Okur Çakıcı, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili. Turkish Studies (Elektronik).
- Çınar Mutlu, K. (2019). Boşanma Sebepleri (Publication Number 595688) [Yüksek Lisans, Dokuz Eylül Üniversitesi]. İzmir.
- Çobanoğlu, Y., & Demir, M. C. (2018). Tunceli'de "Öteki" Olmak: "Öteki"nin, "Ötekisi"ne Bakışı Üzerine Bir Alan Araştırması. Electronic Turkish Studies, 13(18).
- Doğan, R. (2013). " Namus"," töre" ve eril şiddet: Yargıtay kararları, toplumsal cinsiyet kuramları. Ütopya Yayınevi.
- Ecevitoğlu, P. (2012). Namus, Töre ve İktidar. Dipnot Yayınları.
- Goffman, E. (2014). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Heretik Yayıncılık.
- Gül Ünlü, D., & Aslan, P. (2017). Türk Televizyon Dizilerindeki Kadın Rollerine Kadınların Gözünden Bakmak. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İnif E-Dergi), 1(2), 191-206.
- Hall, S. (1998). Kültürel kimlik ve diaspora.(çev.: İrem Sağlamer). In: İstanbul: Sarmal Yayınevi.
- Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. İdil Dündar, Çev.), Pinhan Yayınları, İstanbul.
- Kalyoncu, Z. Ö., & Aslanyürek, M. (2018). Türkiye'de Son Dönem Televizyon Dizilerinde Kadın Temsili: Anne Dizisi Örneği.https://www.academia.edu/40730270/T%C3%BCrkiyede_Son_D%C3%B6nem_Televizyon_Dizilerinde_Kad%C4%B1n_Temsili_Anne_Dizisi_%C3%96rne%C4%9Fi
- Kaplan, Y. (1993). Öykü-anlatma ve mit-üretme aracı olarak televizyon. Ağaç Yayıncılık.
- Karakaya, H. (2018). Toplumsal cinsiyet bağlamında boşanma/boşanma süreci ve kadın: elazığ örneği. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 4(2), 261-291.
- Kıran, E., & Bölükbaşı, A. (2021). Sosyo-ekonomik bir gösterge olarak boşanma: Tekirdağ ili örneği. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 165-187.
- Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. 325.
- Köseoğlu, A. (2023). Gelin-Kaynana Çatışmasının Televizyonda Sunumu: Aile Dizisi Örneği. In Ö. S. Şenel (Ed.), Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XXIII (pp. 93-116). Eğitim Yayınevi.
- Kress, G. (1990). Critical discourse analysis. Annual review of applied linguistics, 11, 84-99.
- Kundakçı, F. (2007). İktidar, ataerkillik ve erkeklik: Ankara örneğinde erkek akademisyenler üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Özer, Ö. (2022). Eleştirel söylem çözümlemesi: Haber örnekleri üzerinden bir inceleme. Etkileşim(9), 36-54.
- Öztürk, A. (2018). Televizyon Haberlerinde "Öteki" Olmak. Cinius Yayınları.
- Özuğur, A. İ. (2000). Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler Boşanma ve Ayrılık. Seçkin Yayınevi.
- Sözlüğü, T. D. K. (2024). Retrieved 10.07.2024 from https://sozluk.gov.tr/
- TV, S. (2023). Ömer. Star TV. https://www.startv.com.tr/dizi/omer/bolumler/1-bolum
- Ünlü, S. (1993). Aile Yapısı ve İlişkileri. Anadolu Üniversitesi. https://www.google.com.tr/books/edition/Aile_Yapisi_Ve_Ili%C5%9Fkileri/tqR-kx9WO1YC?hl=tr&gbpv=0
- Van Dijk, T. A. (2015). Critical discourse analysis. The handbook of discourse analysis, 466-485.
- Wodak, R. (2015). Critical discourse analysis, discourse‐historical approach. The international encyclopedia of language and social interaction, 1-14.
- Yeğenoğlu, M. (2003). Sömürgeci fantaziler: Oryantalist söylemde kültürel ve cinsel fark. Metis Yayınları.
- Yıldırım, S. (2020). Boşanma Sebepleri üzerine Bir Araştırma (C. S. Aslan, İsmail, Ed.). Akademisyen Kitabevi.
- Yılmaz, M. (2011). Kur'an'da Büyük Günah Kavramı. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(2), 255-276.
The Representation of Divorced Women in Television Series as A Case of Social Othering: TV Series “Ömer”
Abstract
Divorce as the (legal) dissolution of marriage is economically, culturally and socially damaging for both genders. Following a divorce, individuals are commonly labeled as a ‘divorced woman’ or a ‘divorced man’; especially in families with children, parents are stigmatized as ‘divorced mother’ or ‘divorced father’. These widely used expressions impose certain behavioral expectations on individuals, pressuring them to conform to specific social norms. In this process, gender patterns and expectations also come into play, with women often bearing a disproportionate burden. This phenomenon is frequently portrayed in television series. This study discusses the process of becoming a “divorced women”, a state of social stigmatization and marginalization for women following the termination of the marriage contract within the context of domestic TV series. Within the scope of the study, exclusionary discourses surrounding the divorce of the character Gamze in the TV series “Ömer” are examined using critical discourse analysis.By analyzing the bullying and challenges she faced as a divorced woman and mother, the study aimed to shed light on societal perspectives on the issue. The findings reveal that Gamze was stigmatized and marginalized by both men and women. Moreover, she was frequently denied personal space and autonomy, as she was constantly reminded that societal norms must take precedence over her individual desires.
Project Number
SBA-2024-14379
References
- Akgül Sarpkaya, O. (2013). Boşanmış Kadınlarda Toplumsal Baskıya Direnme Stratejileri: Van Örneği. Journal of International Social Research, 6(26).
- Akgün, R. (2023). Televizyon dizilerinde kadına yönelik şiddet ve ataerkilliğin temsili. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(29), 28-44.
- Akpınar, S., & Şahin, B. (2017). Orhan Pamuk Romanlarında "Öteki". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(11), 330-344.
- Amato, P. R. (2010). Research on divorce: Continuing trends and new developments. Journal of marriage and family, 72(3), 650-666.
- Arat, N. (1986). Kadın Sorunu. Say Yayınları.
- Aydın, D. (2013). Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(2), 879-918.
- Bauman, Z. (2009). Sosyolojik Düşünmek (A. Yılmaz, Trans.). Ayrıntı Yayınlar.
- benli.av.tr. (2024). Boşandıktan Sonra Kimliğin Medeni Hal ile İlgili Bölümünde Ne Yazar? Retrieved 30.03.2024 from https://www.benli.av.tr/sss/bosandiktan-sonra-kimligin-medeni-hal-ile-ilgili-bolumunde-ne-yazar/
- Binay, M. (2018). Türkiye'de Boşanma Nedenlerinin Analizi ve Alternatif Uyuşmazlık Yötnemleri. Ombudsman Akademik, 5(9), 237-267.
- Bozkurt, A. (2021). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kadın ve Aile Araştırmaları Dergisi, 1(2), 97-114.
- Coates, B., A. . (2008). Divorce With Decency. United States of America: University of Havaii Press. Versa Press.
- Çalışır, G., & Okur Çakıcı, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili. Turkish Studies (Elektronik).
- Çınar Mutlu, K. (2019). Boşanma Sebepleri (Publication Number 595688) [Yüksek Lisans, Dokuz Eylül Üniversitesi]. İzmir.
- Çobanoğlu, Y., & Demir, M. C. (2018). Tunceli'de "Öteki" Olmak: "Öteki"nin, "Ötekisi"ne Bakışı Üzerine Bir Alan Araştırması. Electronic Turkish Studies, 13(18).
- Doğan, R. (2013). " Namus"," töre" ve eril şiddet: Yargıtay kararları, toplumsal cinsiyet kuramları. Ütopya Yayınevi.
- Ecevitoğlu, P. (2012). Namus, Töre ve İktidar. Dipnot Yayınları.
- Goffman, E. (2014). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Heretik Yayıncılık.
- Gül Ünlü, D., & Aslan, P. (2017). Türk Televizyon Dizilerindeki Kadın Rollerine Kadınların Gözünden Bakmak. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İnif E-Dergi), 1(2), 191-206.
- Hall, S. (1998). Kültürel kimlik ve diaspora.(çev.: İrem Sağlamer). In: İstanbul: Sarmal Yayınevi.
- Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. İdil Dündar, Çev.), Pinhan Yayınları, İstanbul.
- Kalyoncu, Z. Ö., & Aslanyürek, M. (2018). Türkiye'de Son Dönem Televizyon Dizilerinde Kadın Temsili: Anne Dizisi Örneği.https://www.academia.edu/40730270/T%C3%BCrkiyede_Son_D%C3%B6nem_Televizyon_Dizilerinde_Kad%C4%B1n_Temsili_Anne_Dizisi_%C3%96rne%C4%9Fi
- Kaplan, Y. (1993). Öykü-anlatma ve mit-üretme aracı olarak televizyon. Ağaç Yayıncılık.
- Karakaya, H. (2018). Toplumsal cinsiyet bağlamında boşanma/boşanma süreci ve kadın: elazığ örneği. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 4(2), 261-291.
- Kıran, E., & Bölükbaşı, A. (2021). Sosyo-ekonomik bir gösterge olarak boşanma: Tekirdağ ili örneği. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 165-187.
- Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. 325.
- Köseoğlu, A. (2023). Gelin-Kaynana Çatışmasının Televizyonda Sunumu: Aile Dizisi Örneği. In Ö. S. Şenel (Ed.), Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XXIII (pp. 93-116). Eğitim Yayınevi.
- Kress, G. (1990). Critical discourse analysis. Annual review of applied linguistics, 11, 84-99.
- Kundakçı, F. (2007). İktidar, ataerkillik ve erkeklik: Ankara örneğinde erkek akademisyenler üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Özer, Ö. (2022). Eleştirel söylem çözümlemesi: Haber örnekleri üzerinden bir inceleme. Etkileşim(9), 36-54.
- Öztürk, A. (2018). Televizyon Haberlerinde "Öteki" Olmak. Cinius Yayınları.
- Özuğur, A. İ. (2000). Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler Boşanma ve Ayrılık. Seçkin Yayınevi.
- Sözlüğü, T. D. K. (2024). Retrieved 10.07.2024 from https://sozluk.gov.tr/
- TV, S. (2023). Ömer. Star TV. https://www.startv.com.tr/dizi/omer/bolumler/1-bolum
- Ünlü, S. (1993). Aile Yapısı ve İlişkileri. Anadolu Üniversitesi. https://www.google.com.tr/books/edition/Aile_Yapisi_Ve_Ili%C5%9Fkileri/tqR-kx9WO1YC?hl=tr&gbpv=0
- Van Dijk, T. A. (2015). Critical discourse analysis. The handbook of discourse analysis, 466-485.
- Wodak, R. (2015). Critical discourse analysis, discourse‐historical approach. The international encyclopedia of language and social interaction, 1-14.
- Yeğenoğlu, M. (2003). Sömürgeci fantaziler: Oryantalist söylemde kültürel ve cinsel fark. Metis Yayınları.
- Yıldırım, S. (2020). Boşanma Sebepleri üzerine Bir Araştırma (C. S. Aslan, İsmail, Ed.). Akademisyen Kitabevi.
- Yılmaz, M. (2011). Kur'an'da Büyük Günah Kavramı. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(2), 255-276.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Radio-Television |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Project Number | SBA-2024-14379 |
| Publication Date | April 28, 2025 |
| Submission Date | January 24, 2025 |
| Acceptance Date | March 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 48 |
Journal of Akdeniz University Faculty of Communication is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC-BY-NC).