Research Article
BibTex RIS Cite

Bölgesel kalkınmada yeni yaklaşım: Yükseköğretimde bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma projesi

Year 2025, Volume: 27 Issue: Özel Sayı, 1 - 19, 19.03.2025

Oğuzhan Erdoğan

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1585929

Abstract

Küreselleşmeyle birlikte üniversiteler, geleneksel yapılarını dönüştürerek, misyon, vizyon ve amaçlarında çeşitlilik gerçekleştirmektedir. Üniversiteler günümüzde eğitim, öğretim, araştırma ve geliştirme görevlerinin yanı sıra topluma hizmet etme noktasında bölgesel kalkınmaya destek vermektedir. Bilgiye dayalı üretim ekonomisine, yeni ulusal ve uluslararası iş birliklerine, AR-GE çalışmalarına, inovasyona, katma değere sahip ürünlerin üretimine ve bu ürünlerin ticarileştirilmesine dayanan bu yeni model bölgesel kalkınmada misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma adı altında Türkiye’de kendine yer bulmuştur. Türkiye’de 2006 yılında hayata geçirilen ‘‘her ile bir üniversite’’ projesi kapsamında toplam 208 üniversite bulunmaktadır. Bu üniversitelerin nitelikli hale getirilmesi, eğitim ve öğretimin yanında bulundukları illerin ve bölgelerin kalkınmasında da önemli roller oynaması için 2015 yılında Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından üniversitelerin bulundukları kentin yetkinliklerini ve özelliklerini de dikkate alarak ihtisaslaşması yönünde ‘Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi’ hayata geçirilmiştir. Bu çalışmada üniversitelerin bulundukları bölgelerde kalkınmaya verdikleri katkı bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır. Çalışmada doküman analizi ve ilişkisel araştırma yöntemi kullanılmış ve alandaki literatür bilgisinden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma projesinin bölgesel kalkınmadaki rolü ortaya konulmuş, ihtisas üniversitelerinin çalışmalarına yer verilmiş ve bu üniversitelerin hangi alanlarda hangi projelerle bölgesel kalkınmaya katkı sağladıkları ortaya konulmuştur.

Keywords

Üniversiteler Bölgesel Kalkınma Misyon Farklılaşma ve İhtisaslaşma YÖK

References

  • Aksaray Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://sporsaglik.aksaray.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Akşahin, B. S. (2008). Avrupa Birliği’nin bölgesel politikası, yapısal araçların koordinasyonu ve Türkiye’nin uyumu [Yayınlanmamış uzmanlık tezi]. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
  • Alsaç, F. (2010). Bölgesel gelişme aracı olarak kümelenme yaklaşımı ve Türkiye için kümelenme destek modeli önerisi [Yayınlanmamış planlama uzmanlığı tezi]. DPT.
  • Antalyalı, L. Ö. (2007). Tarihsel süreç içerisinde üniversite misyonlarının oluşumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(6), 25-40.
  • Arap, S. K. (2014). Üniversite-kent etkileşiminden beklentiler. Toplum ve Demokrasi, 8(17-18), 105-119.
  • Ardıç, Ö. (2007). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde Türkiye’de bölgesel kalkınma politikaları ve bölgesel planlama çalışmaları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Artvin Çoruh Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tibbiaromatik.artvin.edu.tr/adresindn edinilmiştir.
  • Arslan, A. ve Türkmen, A. (2023). Türkiye’de kalkınma politikaları ve bölgesel kalkınma planlarının dönüşümü. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 4(Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı), 254-272. https://doi.org/10.58702/teyd.1354976
  • Arslan, K. (2005). Bölgesel kalkınma farklılıklarının giderilmesinde etkin bir araç: bölgesel planlama ve bölgesel kalkınma ajansları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 275-294.
  • Arsu, T. (2023). Bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma projesinde yer alan pilot üniversitelerin performanslarının IDOCRIW tabanlı GRA yöntemi ile karşılaştırılması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-12.mDOI: https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1193307
  • Atik, H. (1999). Üniversitelerin yerel ekonomiye katkıları: Teori ve Erciyes üniversitesi üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 99-109.
  • Asheim, B. T. & Coenen, L. (2005). Knowledge bases and regional innovation systems: Comparing nordic clusters. Research Policy, 34, 1173-1190.
  • Aybarç, S. (2018). Bölgesel kalkınma dinamikleri: Üniversite sanayi işbirliği stratejileri. İnternational Journal of Human Sciences, 15(1), 581-593. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i1.5266
  • Bakırcı, F., Ekinci, E., D. ve Şahinoğlu, T. (2014). Bölgesel kalkınma politikalarının etkinliği: Türkiye alt bölgeler bazında bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 281-298.
  • Bartın Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://pto.bartin.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Batman Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://batman.edu.tr/Birimler/ekom adresinden edinilmiştir.
  • Bingöl Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://pikom.bingol.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Bitlis Eren Üniversitesi (2024). 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.beu.edu.tr/akademik/akademik- koordinatorlukler/turizm-ihtisaslasma-koordinatorlugu adresinden edinilmiştir.
  • Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://uyg.mehmetakif.edu.tr/hadyek/hp/index.php adresinden edinilmiştir.
  • Büyükgüzel, K., Keleş, V. ve Çelik, C. (2023). Bölgesel kalkınmadan uluslararasılaşmaya doğru üniversite uygulama ve araştırma merkezlerinin genel durumu: Araştırma ve yenilik stratejilerinde kalite güvence sisteminin geliştirilmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(3), 356-365. https://doi.org/10.32329/uad.1335796
  • Cankorkmaz, Z. (2011). Türkiye’de bölgesel kalkınma ajansları ve bu ajanslara yönelik eleştiriler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 113-138.
  • Cansız, M., Karanfil, N. ve Bağcı, U. E. (2023). Üniversitelerin İhtisaslaşma Ekosistemi ve Dönüşümsel Bir Model Önerisi: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, İhtisaslaşma Özel Sayısı, 315-336.
  • Cooke, P. (1992). Regional innovation sytems: Competitive Regulation in the New Europe. Geoforum, 23(3), 365-382.
  • Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 12. kalkınma planı. 20 Aralık 2024 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024). 2024 yılı yatırım programı. 22 Aralık 2024 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/01/2024-Yili-Yatirim-Programi-26012024.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Çakar, D. N. (2021). Üniversite ve bölgesel kalkınma işbirliği, Düzce Üniversitesi İhtisaslaşma Bülteni, 1, 1-4.
  • Çankırı Karatekin Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tuzihtisas.karatekin.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Dalgıç, Y. (2018). Bölgesel rekabet ve akıllı uzmanlaşma. BEBKA (Bursa Eskişehir Bilecik Kalınma Ajansı) Haber, 27,14-17.
  • Dalğar, H., Tunç, H. ve Kaya, M. (2009). Bölgesel kalkınmada yükseköğretim kurumlarının rolü ve Bucak örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-50.
  • Deniz, T. (2019). Türkiye’de üniversiteler ve bölgesel gelişme politikaları. SETA Yayınları.
  • DPT (2003). Ön ulusal kalkınma planı ve bölgesel gelişme stratejileri. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü.
  • Düzce Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://w3.api.duzce.edu.tr/idari/cevresaglik adresinden edinilmiştir.
  • Erkut, G. ve Sezgin, E. (2017). Bölgesel politikaların etkin işbirliği projesi değerlendirme raporu ve politika önerileri. Karacadağ Kalkınma Ajansı.
  • Florida, R. (1995). Toward the learning region. Futures, 27(5), 527-536.
  • Giresun Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://findik.giresun.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Gümüşhane Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://madencilik.gumushane.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Gürüz, K. (2003). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim (Tarihçe ve bugünkü sevk ve idare sistemleri). ÖSYM.
  • Hasırcı, U. (2021). Vizyoner program. Düzce Üniversitesi İhtisaslaşma Bülteni, 1, 1-4.
  • Hitit Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://mitam.hitit.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Iğdır Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://ihtisas.igdir.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Kalkınma Ajansı (2024, 8 Ekim). Bölgesel Kalkınma ve Ülkemizde Bölgesel Kalkınma Politikalarının Gelişim Süreci. 8 Ekim tarihinde https://ka.gov.tr/sayfalar/bolgesel-kalkinma-ve-ulkemizde-bolgesel-kalkinma- politikalarinin-gelisim-sureci--22 adresinden edinilmiştir.
  • Kalkınma Bakanlığı (2013). Bilgi stratejisinin yenilenmesi projesi. Kalkınma Bakanlığı.
  • Kalkınma Bakanlığı (2014). Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi 2014-2023. Kalkınma Bakanlığı.
  • Kalkınma Bakanlığı (2018). Kırsal kalkınma özel ihtisas raporu, on birinci kalkınma planı (2019-2023), Kalkınma Bakanlığı.
  • Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://kmu.edu.tr/hastuyit adresinden edinilmiştir.
  • Kargı, N. (2015). Bölgesel kalkınma yaklaşımlarındaki gelişmeler ve AB perspektifi altında Türkiye’nin bölgesel politika analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2(3), 19-40. https://doi.org/10.18092/ijeas.70048
  • Kastamonu Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://otti.kastamonu.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Keskin, M. (2023). Türkiye’deki kalkınma planlarının bölgesel kalkınma perspektifinden değerlendirilmesi, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-24. https://doi.org/10.38009/ekimad.1183480
  • Keskin, H. ve Sungur, O. (2010). Bölgesel politika ekseninde yaşanan dönüşüm: Türkiye’de kalkınma planlarında bölgesel politikaların değişimi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 271-293.
  • Kırklareli Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://gidaihtisas.klu.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://idari.ahievran.edu.tr/pilottarim adresinden edinilmiştir.
  • Kömür, G. (2021). Üniversitelerin sosyal kültürel ve ekonomik fonksiyonlarının şehirler üzerindeki etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1), 101-114. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.875914
  • Kulaksız, Y. (2008). Türkiye’de bölgesel gelişmişlik farkları, istihdam ve kurum hizmetlerinin çeşitlendirilmesi. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü.
  • Kumral, N. ve Güçlü, M. (2015). Akıllı uzmanlaşmaya yönelik bölgesel araştırma ve yenilik stratejisi hazırlama kılavuzu. Çalışma Metni, No. 15/01.
  • Kutgi, D. ve Maden, I. S. (2018). Bölgesel yenilik sistemlerinde yeni bir yaklaşım: Akıllı uzmanlaşma stratejisi ve teorik temelleri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 142-156.
  • Maden, I., S. ve Kutgi, D. (2019). Yenilik Politikalarında yaşanan küresel dönüşümler ve Türkiye’de paradigma değişimleri. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47, 165 – 180. https://doi.org/10.35237/sufesosbil.560980
  • Muş Alpaslan Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://hayvancilik2.alpA.edu.tr/tr adresinden edinilmiştir.
  • OECD (2013). İnnovation-driven Growth in Regions: The Role of Smart Specialisation. OECD.
  • Oral, G. B. ve Uğur, A. (2013). Türkiye’de bölgesel eşitsizlikleri gidermek devlet yardımları (teşvikler): 2012 teşvik sisteminin bölgesel teşvikler açısından getirdiği yenilikler. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 21, 140-168. https://doi.org/10.11611/JMER165
  • Oskay, S. C. ve Kubar, Y. (2007). Avrupa Birliğine uyum sürecinde Türkiye’de bölgesel kalkınmanın finansmanında kalkınma ajansları. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 2007(Yerel Ekonomiler Özel Sayısı), 204-2014.
  • Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://okuyebtk.osmaniye.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Öz, H. ve Karabay, E. (2022). Kalkınma planları temelinde yükseköğretim politika ve hedefleri, Yüksek Öğretim Dergisi, 12(3), 437-449.
  • Özdemir, S. (2013). Doğu Asya ülkeleri ile Türkiye’nin uyguladıkları dışa açık sanayileşme stratejilerinin karşılaştırması [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Marmara Üniversitesi.
  • Özhan, M. ve Keser, Y. (2021). Bölgesel kalkınma ve yönetişim. Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(2), 19-36.
  • Porter, M. E. (1998). The Adam Smith Address: Location, clusters, and the new microeconomics of competition. Business Economics, 33(1).
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://cayihtisas.erdogan.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Tan, T. (1976). Planlamanın hukuki düzeni, kalkınma planının hukuki niteliği konusunda bir deneme. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
  • Tanç, G. Ş., Tanç, A, Çardak, D. ve Yağlı, İ. (2022). Türkiye’deki üniversitelerin sürdürülebilirlik çalışmalarının incelenmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 66, 83-100
  • Temel, E. (2017). Kümelenme üzerine literatür taraması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 241-260. https://doi.org/10.19129/sbad.3390
  • TRTHaber (2024, 10 Ekim). Bölgesel yatırımların destekçisi: Kalkınma Ajansları. 10 Ekim 2024 tarihinde https://interaktif.trthaber.com/2021/girisimcilik/kalkinma-ajanslari/ adresinden edinilmiştir.
  • Turhan, Y. (2020). Kalkınma kavramının tarihsel süreci ve etimolojik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 29, 149-164.
  • Tutar, F., Ekici, M. ve Tutar, F. N. (2023). Türkiye’de üniversitelerin ekonomik kalkınmada değişen rolü: bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(1),1-15. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1211659
  • Sayın, Z. (2024). Bölgesel kalkınma odaklı üniversitelerin misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma alanlarının GZFT analizleri bağlamında incelenmesi, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 7(3), 259-280.
  • Siirt Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tarimhayvancilik.siirt.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uşak Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://dts.usak.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uzunkaya, S. Ş. (2020). Türkiye ekonomisinde 1923- 1977 yılları arasındaki sanayi ve kalkınma planlarının değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Temmuz Özel Ek), 34-50
  • Yardan, D., E. ve Kiremit, Y., B. (2016). Türkiye kalkınma planlarında sağlık sektörü. Samsun Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-110.
  • Yıldız, B. ve Acar, M. (2020). Yaratıcı sınıf ve bölgesel kalkınma: teorik bir inceleme. Euroasıa Journal of Social Sciences ve Humanities, 7(1), 36-46.
  • Yıldız, G. (2013). Bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde kalkınma ajanslarının rolü ve Güney Ege Kalkınma Ajansı örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Yılmaz, V. ve Çelik Efşan, N. (2019). Yerel Kalkınma Aktörlerinin Yerel Kalkınma Yaklaşımı Perspektifinde İncelenmesi. Research Studies Anatolia Journal, 2(7), 342-359.
  • Yozgat Bozok Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://bozok.edu.tr/okul/kenevir-arastirma-enstitusu adresinden edinilmiştir.
  • YÖK Bölgesel Kalkınma. (2020, 10 Ekim). YÖK, 5 üniversiteye daha ihtisaslaşma görevi verdi. 10 Ekim 2024 tarihinde https://bolgeselkalkinma.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/ihtisaslasmakapsaminda-5-yeni-daha-universite-belirlendi.aspx adresinden edinilmiştir.
  • YÖK Bölgesel Üniversiteler (2021, 10 Ekim). Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2020/bolgesel_kal kinma_odakli_universiteler.pdf adresinden edinilmiştir.
  • YÖK (2000). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2019). Türkiye yükseköğretim sistemi. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2020). Yükseköğretimde yeni YÖK projeleri: Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması- bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2023). Yükseköğretim Kurulu 3 üniversiteyi daha Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı kapsamına aldı. 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/3-universite-daha-bolgesel-kalkinma-odakli-misyon- farklilasmasi-ve-ihtisaslasma-programi-kapsamina-alindi.aspx
  • Yücel, F. H. ve Çalık, T. (2023). Yükseköğretimde bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşmaya yönelik durum analizi. Yükseköğretim Dergisi, 13(3), 473- 490. https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1223074
  • Yücel, H. İ. (2006). Türkiye’de bilim teknoloji politikaları ve iktisadi gelişmenin yönü. Devlet Planlama Teşkilatı.

New approach in regional development: Regional development-oriented mission differentiation and specialization programme

Year 2025, Volume: 27 Issue: Özel Sayı, 1 - 19, 19.03.2025

Oğuzhan Erdoğan

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1585929

Abstract

Universities are transforming their traditional structures and achieving diversity in their mission, vision and objectives. In addition to their education, training, research and development duties, universities support regional development in terms of serving society. This new model, based on national and international collaborations, R&D studies, innovation, production of value-added products and commercialization of these products, has found a place in Turkey under the name of mission differentiation and specialization in regional development. In order for these universities to play important roles in the development of the regions in which they are located, as well as education, the ‘Regional Development Oriented Mission Differentiation and Specialization Project’ was implemented by the Council of Higher Education (YÖK) in 2015 for the specialization of universities. In this study, relational research methods and document analysis methods were used and literature information in the field was used. Within the scope of the study, the role of regional development-oriented mission differentiation and specialization project in regional development is explained, and by including the studies of specialized universities, it is revealed in which areas, and with which projects these universities contribute to regional development.

Keywords

Universities Regional Development YÖK Mission Differentiation and Specialisation

References

  • Aksaray Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://sporsaglik.aksaray.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Akşahin, B. S. (2008). Avrupa Birliği’nin bölgesel politikası, yapısal araçların koordinasyonu ve Türkiye’nin uyumu [Yayınlanmamış uzmanlık tezi]. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
  • Alsaç, F. (2010). Bölgesel gelişme aracı olarak kümelenme yaklaşımı ve Türkiye için kümelenme destek modeli önerisi [Yayınlanmamış planlama uzmanlığı tezi]. DPT.
  • Antalyalı, L. Ö. (2007). Tarihsel süreç içerisinde üniversite misyonlarının oluşumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(6), 25-40.
  • Arap, S. K. (2014). Üniversite-kent etkileşiminden beklentiler. Toplum ve Demokrasi, 8(17-18), 105-119.
  • Ardıç, Ö. (2007). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde Türkiye’de bölgesel kalkınma politikaları ve bölgesel planlama çalışmaları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Artvin Çoruh Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tibbiaromatik.artvin.edu.tr/adresindn edinilmiştir.
  • Arslan, A. ve Türkmen, A. (2023). Türkiye’de kalkınma politikaları ve bölgesel kalkınma planlarının dönüşümü. Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 4(Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı), 254-272. https://doi.org/10.58702/teyd.1354976
  • Arslan, K. (2005). Bölgesel kalkınma farklılıklarının giderilmesinde etkin bir araç: bölgesel planlama ve bölgesel kalkınma ajansları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 275-294.
  • Arsu, T. (2023). Bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma projesinde yer alan pilot üniversitelerin performanslarının IDOCRIW tabanlı GRA yöntemi ile karşılaştırılması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-12.mDOI: https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1193307
  • Atik, H. (1999). Üniversitelerin yerel ekonomiye katkıları: Teori ve Erciyes üniversitesi üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 99-109.
  • Asheim, B. T. & Coenen, L. (2005). Knowledge bases and regional innovation systems: Comparing nordic clusters. Research Policy, 34, 1173-1190.
  • Aybarç, S. (2018). Bölgesel kalkınma dinamikleri: Üniversite sanayi işbirliği stratejileri. İnternational Journal of Human Sciences, 15(1), 581-593. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i1.5266
  • Bakırcı, F., Ekinci, E., D. ve Şahinoğlu, T. (2014). Bölgesel kalkınma politikalarının etkinliği: Türkiye alt bölgeler bazında bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 281-298.
  • Bartın Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://pto.bartin.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Batman Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://batman.edu.tr/Birimler/ekom adresinden edinilmiştir.
  • Bingöl Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://pikom.bingol.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Bitlis Eren Üniversitesi (2024). 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.beu.edu.tr/akademik/akademik- koordinatorlukler/turizm-ihtisaslasma-koordinatorlugu adresinden edinilmiştir.
  • Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://uyg.mehmetakif.edu.tr/hadyek/hp/index.php adresinden edinilmiştir.
  • Büyükgüzel, K., Keleş, V. ve Çelik, C. (2023). Bölgesel kalkınmadan uluslararasılaşmaya doğru üniversite uygulama ve araştırma merkezlerinin genel durumu: Araştırma ve yenilik stratejilerinde kalite güvence sisteminin geliştirilmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(3), 356-365. https://doi.org/10.32329/uad.1335796
  • Cankorkmaz, Z. (2011). Türkiye’de bölgesel kalkınma ajansları ve bu ajanslara yönelik eleştiriler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 113-138.
  • Cansız, M., Karanfil, N. ve Bağcı, U. E. (2023). Üniversitelerin İhtisaslaşma Ekosistemi ve Dönüşümsel Bir Model Önerisi: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, İhtisaslaşma Özel Sayısı, 315-336.
  • Cooke, P. (1992). Regional innovation sytems: Competitive Regulation in the New Europe. Geoforum, 23(3), 365-382.
  • Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 12. kalkınma planı. 20 Aralık 2024 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024). 2024 yılı yatırım programı. 22 Aralık 2024 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/01/2024-Yili-Yatirim-Programi-26012024.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Çakar, D. N. (2021). Üniversite ve bölgesel kalkınma işbirliği, Düzce Üniversitesi İhtisaslaşma Bülteni, 1, 1-4.
  • Çankırı Karatekin Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tuzihtisas.karatekin.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Dalgıç, Y. (2018). Bölgesel rekabet ve akıllı uzmanlaşma. BEBKA (Bursa Eskişehir Bilecik Kalınma Ajansı) Haber, 27,14-17.
  • Dalğar, H., Tunç, H. ve Kaya, M. (2009). Bölgesel kalkınmada yükseköğretim kurumlarının rolü ve Bucak örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 39-50.
  • Deniz, T. (2019). Türkiye’de üniversiteler ve bölgesel gelişme politikaları. SETA Yayınları.
  • DPT (2003). Ön ulusal kalkınma planı ve bölgesel gelişme stratejileri. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü.
  • Düzce Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://w3.api.duzce.edu.tr/idari/cevresaglik adresinden edinilmiştir.
  • Erkut, G. ve Sezgin, E. (2017). Bölgesel politikaların etkin işbirliği projesi değerlendirme raporu ve politika önerileri. Karacadağ Kalkınma Ajansı.
  • Florida, R. (1995). Toward the learning region. Futures, 27(5), 527-536.
  • Giresun Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://findik.giresun.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Gümüşhane Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://madencilik.gumushane.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Gürüz, K. (2003). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim (Tarihçe ve bugünkü sevk ve idare sistemleri). ÖSYM.
  • Hasırcı, U. (2021). Vizyoner program. Düzce Üniversitesi İhtisaslaşma Bülteni, 1, 1-4.
  • Hitit Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://mitam.hitit.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Iğdır Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://ihtisas.igdir.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Kalkınma Ajansı (2024, 8 Ekim). Bölgesel Kalkınma ve Ülkemizde Bölgesel Kalkınma Politikalarının Gelişim Süreci. 8 Ekim tarihinde https://ka.gov.tr/sayfalar/bolgesel-kalkinma-ve-ulkemizde-bolgesel-kalkinma- politikalarinin-gelisim-sureci--22 adresinden edinilmiştir.
  • Kalkınma Bakanlığı (2013). Bilgi stratejisinin yenilenmesi projesi. Kalkınma Bakanlığı.
  • Kalkınma Bakanlığı (2014). Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi 2014-2023. Kalkınma Bakanlığı.
  • Kalkınma Bakanlığı (2018). Kırsal kalkınma özel ihtisas raporu, on birinci kalkınma planı (2019-2023), Kalkınma Bakanlığı.
  • Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://kmu.edu.tr/hastuyit adresinden edinilmiştir.
  • Kargı, N. (2015). Bölgesel kalkınma yaklaşımlarındaki gelişmeler ve AB perspektifi altında Türkiye’nin bölgesel politika analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2(3), 19-40. https://doi.org/10.18092/ijeas.70048
  • Kastamonu Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://otti.kastamonu.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Keskin, M. (2023). Türkiye’deki kalkınma planlarının bölgesel kalkınma perspektifinden değerlendirilmesi, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-24. https://doi.org/10.38009/ekimad.1183480
  • Keskin, H. ve Sungur, O. (2010). Bölgesel politika ekseninde yaşanan dönüşüm: Türkiye’de kalkınma planlarında bölgesel politikaların değişimi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 271-293.
  • Kırklareli Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://gidaihtisas.klu.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://idari.ahievran.edu.tr/pilottarim adresinden edinilmiştir.
  • Kömür, G. (2021). Üniversitelerin sosyal kültürel ve ekonomik fonksiyonlarının şehirler üzerindeki etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1), 101-114. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.875914
  • Kulaksız, Y. (2008). Türkiye’de bölgesel gelişmişlik farkları, istihdam ve kurum hizmetlerinin çeşitlendirilmesi. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü.
  • Kumral, N. ve Güçlü, M. (2015). Akıllı uzmanlaşmaya yönelik bölgesel araştırma ve yenilik stratejisi hazırlama kılavuzu. Çalışma Metni, No. 15/01.
  • Kutgi, D. ve Maden, I. S. (2018). Bölgesel yenilik sistemlerinde yeni bir yaklaşım: Akıllı uzmanlaşma stratejisi ve teorik temelleri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 142-156.
  • Maden, I., S. ve Kutgi, D. (2019). Yenilik Politikalarında yaşanan küresel dönüşümler ve Türkiye’de paradigma değişimleri. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 47, 165 – 180. https://doi.org/10.35237/sufesosbil.560980
  • Muş Alpaslan Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://hayvancilik2.alpA.edu.tr/tr adresinden edinilmiştir.
  • OECD (2013). İnnovation-driven Growth in Regions: The Role of Smart Specialisation. OECD.
  • Oral, G. B. ve Uğur, A. (2013). Türkiye’de bölgesel eşitsizlikleri gidermek devlet yardımları (teşvikler): 2012 teşvik sisteminin bölgesel teşvikler açısından getirdiği yenilikler. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 21, 140-168. https://doi.org/10.11611/JMER165
  • Oskay, S. C. ve Kubar, Y. (2007). Avrupa Birliğine uyum sürecinde Türkiye’de bölgesel kalkınmanın finansmanında kalkınma ajansları. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 2007(Yerel Ekonomiler Özel Sayısı), 204-2014.
  • Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://okuyebtk.osmaniye.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Öz, H. ve Karabay, E. (2022). Kalkınma planları temelinde yükseköğretim politika ve hedefleri, Yüksek Öğretim Dergisi, 12(3), 437-449.
  • Özdemir, S. (2013). Doğu Asya ülkeleri ile Türkiye’nin uyguladıkları dışa açık sanayileşme stratejilerinin karşılaştırması [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Marmara Üniversitesi.
  • Özhan, M. ve Keser, Y. (2021). Bölgesel kalkınma ve yönetişim. Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(2), 19-36.
  • Porter, M. E. (1998). The Adam Smith Address: Location, clusters, and the new microeconomics of competition. Business Economics, 33(1).
  • Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://cayihtisas.erdogan.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Tan, T. (1976). Planlamanın hukuki düzeni, kalkınma planının hukuki niteliği konusunda bir deneme. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
  • Tanç, G. Ş., Tanç, A, Çardak, D. ve Yağlı, İ. (2022). Türkiye’deki üniversitelerin sürdürülebilirlik çalışmalarının incelenmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 66, 83-100
  • Temel, E. (2017). Kümelenme üzerine literatür taraması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 241-260. https://doi.org/10.19129/sbad.3390
  • TRTHaber (2024, 10 Ekim). Bölgesel yatırımların destekçisi: Kalkınma Ajansları. 10 Ekim 2024 tarihinde https://interaktif.trthaber.com/2021/girisimcilik/kalkinma-ajanslari/ adresinden edinilmiştir.
  • Turhan, Y. (2020). Kalkınma kavramının tarihsel süreci ve etimolojik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 29, 149-164.
  • Tutar, F., Ekici, M. ve Tutar, F. N. (2023). Türkiye’de üniversitelerin ekonomik kalkınmada değişen rolü: bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(1),1-15. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1211659
  • Sayın, Z. (2024). Bölgesel kalkınma odaklı üniversitelerin misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma alanlarının GZFT analizleri bağlamında incelenmesi, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 7(3), 259-280.
  • Siirt Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://tarimhayvancilik.siirt.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uşak Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://dts.usak.edu.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uzunkaya, S. Ş. (2020). Türkiye ekonomisinde 1923- 1977 yılları arasındaki sanayi ve kalkınma planlarının değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Temmuz Özel Ek), 34-50
  • Yardan, D., E. ve Kiremit, Y., B. (2016). Türkiye kalkınma planlarında sağlık sektörü. Samsun Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-110.
  • Yıldız, B. ve Acar, M. (2020). Yaratıcı sınıf ve bölgesel kalkınma: teorik bir inceleme. Euroasıa Journal of Social Sciences ve Humanities, 7(1), 36-46.
  • Yıldız, G. (2013). Bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde kalkınma ajanslarının rolü ve Güney Ege Kalkınma Ajansı örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
  • Yılmaz, V. ve Çelik Efşan, N. (2019). Yerel Kalkınma Aktörlerinin Yerel Kalkınma Yaklaşımı Perspektifinde İncelenmesi. Research Studies Anatolia Journal, 2(7), 342-359.
  • Yozgat Bozok Üniversitesi (2024, 10 Ekim). 10 Ekim 2024 tarihinde https://bozok.edu.tr/okul/kenevir-arastirma-enstitusu adresinden edinilmiştir.
  • YÖK Bölgesel Kalkınma. (2020, 10 Ekim). YÖK, 5 üniversiteye daha ihtisaslaşma görevi verdi. 10 Ekim 2024 tarihinde https://bolgeselkalkinma.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/ihtisaslasmakapsaminda-5-yeni-daha-universite-belirlendi.aspx adresinden edinilmiştir.
  • YÖK Bölgesel Üniversiteler (2021, 10 Ekim). Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2020/bolgesel_kal kinma_odakli_universiteler.pdf adresinden edinilmiştir.
  • YÖK (2000). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2019). Türkiye yükseköğretim sistemi. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2020). Yükseköğretimde yeni YÖK projeleri: Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması- bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler. Yükseköğretim Kurulu.
  • YÖK (2023). Yükseköğretim Kurulu 3 üniversiteyi daha Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı kapsamına aldı. 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/3-universite-daha-bolgesel-kalkinma-odakli-misyon- farklilasmasi-ve-ihtisaslasma-programi-kapsamina-alindi.aspx
  • Yücel, F. H. ve Çalık, T. (2023). Yükseköğretimde bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşmaya yönelik durum analizi. Yükseköğretim Dergisi, 13(3), 473- 490. https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1223074
  • Yücel, H. İ. (2006). Türkiye’de bilim teknoloji politikaları ve iktisadi gelişmenin yönü. Devlet Planlama Teşkilatı.
There are 90 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Public Administration, Policy and Administration (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Oğuzhan Erdoğan 0000-0003-3809-6688

Early Pub Date January 9, 2025
Publication Date March 19, 2025
Submission Date November 15, 2024
Acceptance Date December 27, 2024
Published in Issue Year 2025 Volume: 27 Issue: Özel Sayı

Cite

APA Erdoğan, O. (2025). Bölgesel kalkınmada yeni yaklaşım: Yükseköğretimde bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma projesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(Özel Sayı), 1-19. https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1585929
 Download Cover Image

22365