Abstract
The early period of the Republic, when the communication network was not as developed as it is today and access to information was much more difficult and limited, was an extremely painful phase not only in the eyes of the public but also for state leaders in terms of explaining their actions to the public. Considering that the only means of communication between the public and the state were newspapers and magazines, it will be understood how essential it was to develop an alternative to this limited and restricted source. Political actors diversified this need to search for alternative sources through their travels abroad. This is because state leaders had the privilege of announcing and explaining their goals, actions and activities to the people themselves through these trips where they came into contact with the people. These trips, which were transformed into serious arenas for the propaganda of the desired revolution/activities, also gave state leaders the opportunity to control the public and civil servants. also provided.Mustafa Kemal Pasha's multifaceted travels around the country were among the trips that served this purpose, and one of them was the Çanakkale trip in 1928.
Mustafa Kemal Pasha, during this trip in 1928: He made examinations on the Alphabet Revolution, visited the battlefields of Çanakkale, and had the navy carry out drills. This study, which has been prepared with reference to the Minutes of the Grand National Assembly of Turkey, the State Archive documents of the Presidency of the Republic of Turkey, the national press and the literature sources covering the period, aims to analyse and reveal these aspects of Mustafa Kemal Pasha's 1928 visit to Çanakkale, which was his first visit to Çanakkale as President.
References
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Akandere, Osman. “Mustafa Kemal Paşa’nın Çanakkale Savaşlarında Gösterdiği Liderlik ve Motivasyon Stratejileri”. Atatürk Dergisi, 5-3/81 (2010): 79-93.
- Akar, Ömer Faruk. “İki Savaş Arası Dönemde Yunanistan’ın Ege Politikası”. Atatürk Yolu Dergisi, 69(2021): 50-63.
- Akça, Bayram. “Mustafa Kemal Paşa’nın, Askerlik Hayatında Çanakkale Savaşları’nın Yeri”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Atatürk’ün Doğumunun 125. Yılı ve Cumhuriyetimizin 83. Özel Sayı (2006): 107-114.
- Akşin, Aptülahat. Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi. Ankara: TTK, 1991.
- Anafartalar Muharebeleri’ne Ait Tarihçe. Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATAŞE) Başkanlığı Yayınları, 2011.
- Armaoğlu, Fahir. 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Kronik Kitap, 2018.
- Atatürk’ün Kastamonu Gezisi ve Şapka Devrimi. Atatürk’ün Doğumunun 100. Yıldönümü İl Kutlama Komitesi Adına, Ankara, 1982: 22-25.
- Atatürk’ün Hayatı, Konuşmaları ve Yurt Gezileri. Derleyen: Necati Çankaya, İstanbul: Tifdruk Matbaacılık, 1985. Atatürk’ün Bütün Eserleri. Cilt:22, İstanbul: Analiz Basım Yayınları, 2010.
- Atay, Falih Rıfkı. Çankaya. İstanbul: Pozitif Yayınları, 2009.
- Atabay, Mithat. Atatürk ve Çanakkale. Çanakkale: Paradigma Yayınları, 2015.
- Atabay, Mithat. Çanakkale Topraklarında Mustafa Kemal Atatürk. Çanakkale: Çanakkale Belediyesi Yayınları, 2019. Banoğlu, Niyazi Ahmet. Nükte ve Fıkralarla Atatürk. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri, 1981.
- Başgöz, İlhan.- E.Wilson, Howard. Türkiye Cumhuriyet’inde Eğitim ve Atatürk. Ankara: Dost Yayınları, 1968. Borlat, Barış. Çanakkale Cephesi’nde İkmal Faaliyetleri (1914-1916). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı, 2018.
- Değerli, Esra Sarıkoyuncu. “Atatürk Dönemi Türk-Yunan Siyasi İlişkileri”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15(2006): 239-262.
- Demirözü, Damla. Savaştan Barışa Giden Yol/Atatürk-Venizelos Dönemi Türkiye-Yunanistan İlişkileri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
- Erdem, Nilüfer. “Yunan Tarihçilerinin Gözüyle 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması ve Venizelos’un Bu Sürece Katkıları”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2009):93-128.
- Erkal, Şükrü. Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi. Cilt: V, “Çanakkale Cephesi Harekatı”, 1’inci, 2’nci ve 3’üncü Kitapların Özetlenmiş Hali (Haziran 1914-9 Ocak 1916). Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2002.
- Esmer, Ahmet Şükrü. Siyasî Tarih (1919-1939). Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1953.
- Eşref, Ruşen. Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat. Yenigün Haber Ajansı Yayınları, 1999.
- Günesen, Fikret. Size Ölmeyi Emrediyorum! Atatürk ve Çanakkale, İstanbul: İleri Yayınları, 2006.
- Gönlübol, Mehmet- Sar, Cem. Olaylarla Türk Dış Politikası. Cilt:1(1919-1973), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1987.
- Gül, Muhittin. “Atatürk’ün Yurt Gezilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.8-3/61(2006): 52-72.
- İğdemir, Uluğ. Atatürk’ün Yaşamı (1881-1918) I. Ankara: TTK Yayınları, 1980.
- İğdemir, Uluğ. Atatürk’ün Anafartalar Gurubu Komutanlığından İstifasına Dair Bazı Belgeler. Belleten, 32/128 (1968):473-478.
- İnan, Afet. Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2009.
- Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.9, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999.
- Kocatürk, Utkan. Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1999.
- Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Cephesi Yazışmaları (Emir-Rapor ve Mektuplar). Yay. Haz. Fatma Bulut Hacıalioğlu, Ed. Barış Borlat, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, 2023.
- Rainero. Romain. “Kemal Atatürk Devriminin İtalya’daki Yankıları”. Atatürk’ün Düşünce ve Uygulamalarının Evrensel Boyutları Uluslararası Sempozyumu 1981, Ankara, 1983: 121-129.
- Salep, Mustafa. “İtalya’nın Yayılmacı Dış Politikasının İki Savaş Arası Dönemde Türk-İtalyan İlişkilerine Etkisi”. Tarih ve Gelecek Dergisi, 8/1(2022): 114-147.
- Sanders, Liman Von. Türkiye’de Beş Yıl-1. Yeni Gün Haber Ajansı Yayıncılık, 1999.
- Sosyal, İsmail. Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları. Cilt: I (1920-1945), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989. Tongul, Neriman. “Türk Harf İnkılâbı”. Atatürk Yolu Dergisi,33-34(2004): 103-130.
- Toynbee, Arnold J. Survey of International Affairs 1924. London: Oxford University Press, 1928.
- Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi. 1.Kitap, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1991.
- Önder, Mehmet. Atatürk’ün Yurt Gezileri. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1998.
- Önder, Mehmet. Atatürk’le Adım Adım Türkiye. Ankara: Kültür Ofset Araştırma Yayınları, 1984.
- Ünalp, F. Rezzan. “Çanakkale Muharebeleri ve Mustafa Kemal Paşa”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı,18 (2015): 37-64.
Abstract
İletişim ağının günümüzdeki gibi gelişmediği, bilgiye ulaşmanın çok daha zor ve kısıtlı olduğu Cumhuriyetin ilk dönemleri sadece halk nazarında değil, icraatlarını halka anlatma konusunda devlet liderleri için de son derece sancılı bir evre olmuştur. Halk ile devlet arasındaki yegâne iletişim vasıtasının gazeteler ve dergiler olduğu göz önüne alındığında bu sınırlı ve kısıtlı kaynağa alternatif geliştirmenin ne denli elzem olduğu da anlaşılacaktır. Siyasi aktörler, bu alternatif kaynak arama ihtiyacını gerçekleştirdikleri yurt gezileri ile çeşitlendirmişlerdir. Hayata geçirilmek istenen devrim/icraat gibi çalışmaların propagandasının yapıldığı ciddi arenalar haline dönüştürülen bu geziler ayrıca devlet liderlerine, halkı ve devlet memurlarını denetleme olanağı da sağlamıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın, çok yönlü gerçekleştirdiği yurt gezileri de bu amaca hizmet eden gezilerdendir ve bunlardan biri de 1928 yılı Çanakkale gezisidir. Mustafa Kemal Paşa, 1928 yılında gerçekleştirdiği bu gezisinde: Harf Devrimi’yle ilgili incelemelerde bulunmuş, Çanakkale savaş alanlarını gezmiş, donanmaya tatbikat yaptırmıştır. TBMM Zabıt Tutanaklarını, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşiv belgelerini, ulusal basını ve dönemi ihtiva eden literatür kaynakları referans alarak hazırlanan bu çalışma, Mustafa Kemal Paşa’nın, Cumhurbaşkanı olarak Çanakkale’ye ilk ziyareti olan 1928 yılı gezisinin bu yönlerini analiz edip ortaya koymayı amaçlamıştır.
References
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Akandere, Osman. “Mustafa Kemal Paşa’nın Çanakkale Savaşlarında Gösterdiği Liderlik ve Motivasyon Stratejileri”. Atatürk Dergisi, 5-3/81 (2010): 79-93.
- Akar, Ömer Faruk. “İki Savaş Arası Dönemde Yunanistan’ın Ege Politikası”. Atatürk Yolu Dergisi, 69(2021): 50-63.
- Akça, Bayram. “Mustafa Kemal Paşa’nın, Askerlik Hayatında Çanakkale Savaşları’nın Yeri”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Atatürk’ün Doğumunun 125. Yılı ve Cumhuriyetimizin 83. Özel Sayı (2006): 107-114.
- Akşin, Aptülahat. Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi. Ankara: TTK, 1991.
- Anafartalar Muharebeleri’ne Ait Tarihçe. Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATAŞE) Başkanlığı Yayınları, 2011.
- Armaoğlu, Fahir. 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Kronik Kitap, 2018.
- Atatürk’ün Kastamonu Gezisi ve Şapka Devrimi. Atatürk’ün Doğumunun 100. Yıldönümü İl Kutlama Komitesi Adına, Ankara, 1982: 22-25.
- Atatürk’ün Hayatı, Konuşmaları ve Yurt Gezileri. Derleyen: Necati Çankaya, İstanbul: Tifdruk Matbaacılık, 1985. Atatürk’ün Bütün Eserleri. Cilt:22, İstanbul: Analiz Basım Yayınları, 2010.
- Atay, Falih Rıfkı. Çankaya. İstanbul: Pozitif Yayınları, 2009.
- Atabay, Mithat. Atatürk ve Çanakkale. Çanakkale: Paradigma Yayınları, 2015.
- Atabay, Mithat. Çanakkale Topraklarında Mustafa Kemal Atatürk. Çanakkale: Çanakkale Belediyesi Yayınları, 2019. Banoğlu, Niyazi Ahmet. Nükte ve Fıkralarla Atatürk. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri, 1981.
- Başgöz, İlhan.- E.Wilson, Howard. Türkiye Cumhuriyet’inde Eğitim ve Atatürk. Ankara: Dost Yayınları, 1968. Borlat, Barış. Çanakkale Cephesi’nde İkmal Faaliyetleri (1914-1916). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı, 2018.
- Değerli, Esra Sarıkoyuncu. “Atatürk Dönemi Türk-Yunan Siyasi İlişkileri”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15(2006): 239-262.
- Demirözü, Damla. Savaştan Barışa Giden Yol/Atatürk-Venizelos Dönemi Türkiye-Yunanistan İlişkileri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
- Erdem, Nilüfer. “Yunan Tarihçilerinin Gözüyle 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması ve Venizelos’un Bu Sürece Katkıları”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2009):93-128.
- Erkal, Şükrü. Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi. Cilt: V, “Çanakkale Cephesi Harekatı”, 1’inci, 2’nci ve 3’üncü Kitapların Özetlenmiş Hali (Haziran 1914-9 Ocak 1916). Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2002.
- Esmer, Ahmet Şükrü. Siyasî Tarih (1919-1939). Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1953.
- Eşref, Ruşen. Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat. Yenigün Haber Ajansı Yayınları, 1999.
- Günesen, Fikret. Size Ölmeyi Emrediyorum! Atatürk ve Çanakkale, İstanbul: İleri Yayınları, 2006.
- Gönlübol, Mehmet- Sar, Cem. Olaylarla Türk Dış Politikası. Cilt:1(1919-1973), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1987.
- Gül, Muhittin. “Atatürk’ün Yurt Gezilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.8-3/61(2006): 52-72.
- İğdemir, Uluğ. Atatürk’ün Yaşamı (1881-1918) I. Ankara: TTK Yayınları, 1980.
- İğdemir, Uluğ. Atatürk’ün Anafartalar Gurubu Komutanlığından İstifasına Dair Bazı Belgeler. Belleten, 32/128 (1968):473-478.
- İnan, Afet. Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2009.
- Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. C.9, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999.
- Kocatürk, Utkan. Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1999.
- Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Cephesi Yazışmaları (Emir-Rapor ve Mektuplar). Yay. Haz. Fatma Bulut Hacıalioğlu, Ed. Barış Borlat, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, 2023.
- Rainero. Romain. “Kemal Atatürk Devriminin İtalya’daki Yankıları”. Atatürk’ün Düşünce ve Uygulamalarının Evrensel Boyutları Uluslararası Sempozyumu 1981, Ankara, 1983: 121-129.
- Salep, Mustafa. “İtalya’nın Yayılmacı Dış Politikasının İki Savaş Arası Dönemde Türk-İtalyan İlişkilerine Etkisi”. Tarih ve Gelecek Dergisi, 8/1(2022): 114-147.
- Sanders, Liman Von. Türkiye’de Beş Yıl-1. Yeni Gün Haber Ajansı Yayıncılık, 1999.
- Sosyal, İsmail. Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları. Cilt: I (1920-1945), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989. Tongul, Neriman. “Türk Harf İnkılâbı”. Atatürk Yolu Dergisi,33-34(2004): 103-130.
- Toynbee, Arnold J. Survey of International Affairs 1924. London: Oxford University Press, 1928.
- Turan, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi. 1.Kitap, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1991.
- Önder, Mehmet. Atatürk’ün Yurt Gezileri. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1998.
- Önder, Mehmet. Atatürk’le Adım Adım Türkiye. Ankara: Kültür Ofset Araştırma Yayınları, 1984.
- Ünalp, F. Rezzan. “Çanakkale Muharebeleri ve Mustafa Kemal Paşa”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı,18 (2015): 37-64.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | History of The Republic of Turkiye |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | May 29, 2025 |
| Publication Date | May 31, 2025 |
| Submission Date | December 31, 2024 |
| Acceptance Date | May 21, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 76 |
Journal of Atatürk Yolu is licensed under CC BY-NC-ND 4.0