Abstract
Masculinity refers to an area that has been the subject of many academic disciplines and branches of the social sciences. In the field of gender, studies have generally analysed the social situation of women and how they are oppressed by men. It can be stated that discussions on the characteristics of male identity and its relationship with religion correspond to a virgin literature. In this study, within the framework of the theories of hegemonic masculinity, masculine domination and power, the perceptions of masculinity in imams and its relational link with religion are analysed. In the light of the field data collected with qualitative method and in-depth interview technique and on the basis of the experiences of imams, discussions are generated and the role of religious perceptions in shaping the phenomenon of masculinity is analysed. In this context, in-depth interviews were conducted with 30 people who continue to serve as imams in Diyarbakır. It is aimed to analyse the conceptions of masculinity of imams, who are mostly in a respected position and charismatic status in the production of religious discourse in the socio-cultural conditions of Diyarbakır, in line with the theoretical literature and in accordance with the aims of the research. In other words, the processes that are effective in shaping the perceptions of masculinity of imams in Diyarbakır, where religious norms and patriarchal norms are intertwined, are discussed. At the end of the study, it was found that the fact that the religion of Islam commands attitudes and behaviours that will adopt some of the gender norms coming from patriarchy is effective in the learning of male identity and that patriarchal and religious discourse are intertwined in the learning of masculinity identity. It is seen that Imams do not have an egalitarian approach to issues such as the physical characteristics or mental faculties of men and women. In addition, in the definitions of ‘male men’, approaches such as men working in jobs requiring heavy conditions, women's emotionalism being mentioned as weakness by creation, etc. come to the fore. In the end, it will be useful for gender studies to reveal the factors that are effective in the formation of gender themes in imams in Islam. It is thought that this will create an opportunity to provide an opening to new categories of masculinity.
References
- Atay, Tayfun. “Erkeklik En Çok Erkeği Ezer.” Toplum Bilim 101 (2004): 11-30.
- Atay, Tayfun. Çin İşi Japon İşi Cinsiyet ve Cinsellik Üzerine Antropolojik Değiniler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Bell, R. Hannah. Erkek İşi Kadın İşi. İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 2003.
- Bengtsson, Mariette. “How To Plan And Perform A Qualitative Study Using Content Analysis.” Nursing Plus Open 2 (2016): 8-14.
- Berktay, Fatmagül. Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları, 2023.
- Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
- Bourdieu, Pierre. Eril Tahakküm. Çev. Bedir Yılmaz. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2019.
- Bozuk, Mehmet. “Türkiye’de Ataerkillik, Kapitalizm ve Erkeklik İlişkilerinde Biçimlenen Babalık.” Fe Dergi 10:2 (2018): 31-42.
- Braden, Gordon. "The Manhood Puzzle.” ed. David Gilmore, içinde 9-29. New Haven: Yale University Press, 1993.
- Connell, R. W. Gender and Power. Cambridge: Polity Press, 1987.
- Connell, R. W. Masculinities. Berkeley: University of California Press, 1995.
- Delaney, Carol. Tohum ve Toprak. Çev. Aksu Bora ve Selda Somuncuoğlu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
- Demren, Çağdaş. “Erkeklik, Ataerkillik ve İktidar İlişkileri.” ed. Ayşe Akın, içinde 33-44. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2003.
- Erdoğan, İlker. Medya’da Hegemonik Erkeklik ve Temsil. İstanbul: Kalkedon Yayınları, 2011.
- Gerami, Shahin. “Islamist Masculinity and Muslim Masculinities.” ed. Kimmel S. Michael, içinde 128-144. New York: Sage Publications, 2005.
- Giorgi, Amedeo. “The Theory, Practice, and Evaluation of the Phenomenological Method as a Qualitative Research Procedure.” Journal of Phemomenological Psychology 28:2 (1997): 235-260.
- Goldberg, Herb. Erkek Olmanın Tehlikeleri. İstanbul: Totem Yayınları, 2018.
- Gökarıksel, Banu ve Anna J. Secor. “Devout Muslim masculinities: the moral geographies and everyday practices of being men in Turkey.” Gender, Place & Culture 24:3 (2017): 381-402.
- Guba, Egon G. ve S. Lincoln, Yvonna. “Epistemological and Methodological Bases of Naturalistic İnquiry.” Educational Communication and Technology 30:4 (1982): 233-52.
- Harris, Colette. “Masculinities and Religion in Kaduna, Nigeria: A Struggle for Continuity at a Time of Change.” Religion and Gender 2:2 (2012): 207-30.
- Herdt, Gilbert. Erkeklik Ritüelleri: Papua Yeni Gine’de Erkek İnisiyasyonu. Berkeley: California Üniversitesi Yayınları, 1982.
- Hopkins, Peter, E. “Youthful Muslim Masculinities: Gender and Generational Relations.” Transactions of the Institute of British Geographers 31:3 (2006): 337-52.
- Kandiyoti, Deniz. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. Çev. Aksu Bora. İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
- Kasim, Muhammad Ali P. “Political Islam and masculinity: Muslim men in Australia.” Norma 12: 2 (2017): 181-84.
- Kümbetoğlu, Belkis ve Hande Gedik. Gelenekten Geleceğe Antropoloji. İstanbul: Epsilon Yayınları, 2005.
- Manen, Van. Researching Lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. London: Althouse Press, 1990.
- Nilan, Pam, Donaldson, Mike ve Howson, Richard. “Indonesian Muslim Masculinities in Australia.” Asian Social Science 3:9 (2007): 18-27.
- Odabaş, Sevim. “İnternette Erkeklik, Cinsel Sağlık Politikası ve Ticareti.” Doğu Batı 63 (2019): 203-221.
- Okutan, Birsen Banu. Erillik ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2017.
- Orhun, Orhan ve Kayhan Delibaş. “Eleştirel Erkeklik Çalışmaları ve Raewyn Connell.” Felsefe ve Sosyal Bilimlerde Diyaloglar 14:1 (2021): 14-30.
- Peletz, Mıchael G. “Hegemonic Muslim Masculinities and Their Others: Perspectives from South and Southeast Asia.” Comparative Studies in Society and History 63:3 (2021): 534-565.
- Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkânsız İktidar: Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
- Selek, Pınar. Sürüne Sürüne Erkek Olmak. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
- Sığın, Aykut ve Ayşe Canatan. “Collaborative Male, Subaltern Male and Marginal Male from Connell’s Theory of Masculinities: Conceptual Hegemony of Hegemonic Masculinity.” Journal of Social Sciences, 32:5 (2018): 163-175.
- Sondy, Amanullah. The Crisis of Islamic Masculinities. London: Bloomsbury Publisher, 2015.
- Şimşek, Hasan ve Ali Yıldırım. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- Terrance, Real. Erkekler Ağlamaz. Çev. Zerrin Kortukcuoğlu. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2004.
- Topçu, Şenol. “1980 Sonrası Türk Öyküsünde Erkek ve Erkeklik Olgusu.” Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 2017.
- Turan, Esra Aslan. “İmamların Erkeklik Anlayışı.” Türkiye İlahiyat Araştırmaları 7:3 (2023): 411- 432.
Abstract
Erkeklik, akademik disiplinde ve sosyal bilimlerin birçok dalında konu edilmiş bir alana işaret eder. Toplumsal cinsiyet alanında genellikle kadınların sosyal durumlarını ve onların erkekler tarafından nasıl ezildiklerini analiz eden çalışmalar yapılmaktadır. Erkek kimliğinin karakteristik özellikleri ve bunun din ile ilişkisinin neler olduğuna dair tartışmaların bakir bir literatüre karşılık geldiği ifade edilebilir. Bu araştırmada hegemonik erkeklik, eril tahakküm ve iktidar teorileri çerçevesinde imamlardaki erkeklik algıları ve bunun din ile kurmuş olduğu ilişkisel bağ incelenmektedir. Nitel yöntem ve derinlikli mülakat tekniğiyle toplanan saha verileri ışığında ve imamların deneyimleri temelinde tartışmalar üretilmekte, erkeklik olgusunun şekillenmesinde dinsel algıların rolü analiz edilmektedir. Bu meyanda Diyarbakır’da imamlık görevini sürdürmeye devam eden 30 kişi ile derinlikli görüşmeler yapılmıştır. Araştırma yapılan Diyarbakır kentinin sosyo-kültürel şartlarında dinsel söylemin üretilmesinde çoğunlukla saygın bir konumda ve karizmatik bir statüde olan imamların erkeklik tasavvurlarının, teorik literatür doğrultusunda ve araştırmanın amaçlarına uygun olarak irdelenmesi hedeflenmektedir. Diğer bir ifadeyle dinsel normlar ile ataerkil normların içe içe yaşandığı Diyarbakır’da imamların erkeklik algılarının şekillenmesinde etkin olan süreçler ele alınmaktadır. Çalışmanın sonunda; İslam dininin ataerkillikten gelen cinsiyet normlarından bir kısmını benimsetecek tutum ve davranışları emretmesinin erkek kimliğinin öğrenilmesinde etkili olduğu ve erkeklik kimliğinin öğrenilmesinde ataerkil ve dinsel söylemin iç içe geçtiği bulgulanmıştır. İmamların kadın ve erkeğin fiziksel özellikleri veya akli melekeleri gibi konularda eşitlikçi bir yaklaşıma sahip olmadıkları görülmektedir. Ayrıca ‘erkek adam’ tanımlarında ağır şartlar gerektiren işlerde erkeklerin çalışması, kadınların yaratılış itibariyle duygusallıklarının zayıflık olarak zikredilmesi vb. yaklaşımlar ön plana çıkmaktadır. Nihai olarak İslam dini özelinde, imamlarda cinsiyet temasının oluşumunda etkili olan faktörlerin ortaya çıkarılması, toplumsal cinsiyet çalışmaları için faydalı olacaktır. Bunun da yeni oluşabilecek erkeklik kategorilerine bir açılım sağlama fırsatı yaratacağı düşünülmektedir.
References
- Atay, Tayfun. “Erkeklik En Çok Erkeği Ezer.” Toplum Bilim 101 (2004): 11-30.
- Atay, Tayfun. Çin İşi Japon İşi Cinsiyet ve Cinsellik Üzerine Antropolojik Değiniler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Bell, R. Hannah. Erkek İşi Kadın İşi. İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 2003.
- Bengtsson, Mariette. “How To Plan And Perform A Qualitative Study Using Content Analysis.” Nursing Plus Open 2 (2016): 8-14.
- Berktay, Fatmagül. Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları, 2023.
- Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
- Bourdieu, Pierre. Eril Tahakküm. Çev. Bedir Yılmaz. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2019.
- Bozuk, Mehmet. “Türkiye’de Ataerkillik, Kapitalizm ve Erkeklik İlişkilerinde Biçimlenen Babalık.” Fe Dergi 10:2 (2018): 31-42.
- Braden, Gordon. "The Manhood Puzzle.” ed. David Gilmore, içinde 9-29. New Haven: Yale University Press, 1993.
- Connell, R. W. Gender and Power. Cambridge: Polity Press, 1987.
- Connell, R. W. Masculinities. Berkeley: University of California Press, 1995.
- Delaney, Carol. Tohum ve Toprak. Çev. Aksu Bora ve Selda Somuncuoğlu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
- Demren, Çağdaş. “Erkeklik, Ataerkillik ve İktidar İlişkileri.” ed. Ayşe Akın, içinde 33-44. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2003.
- Erdoğan, İlker. Medya’da Hegemonik Erkeklik ve Temsil. İstanbul: Kalkedon Yayınları, 2011.
- Gerami, Shahin. “Islamist Masculinity and Muslim Masculinities.” ed. Kimmel S. Michael, içinde 128-144. New York: Sage Publications, 2005.
- Giorgi, Amedeo. “The Theory, Practice, and Evaluation of the Phenomenological Method as a Qualitative Research Procedure.” Journal of Phemomenological Psychology 28:2 (1997): 235-260.
- Goldberg, Herb. Erkek Olmanın Tehlikeleri. İstanbul: Totem Yayınları, 2018.
- Gökarıksel, Banu ve Anna J. Secor. “Devout Muslim masculinities: the moral geographies and everyday practices of being men in Turkey.” Gender, Place & Culture 24:3 (2017): 381-402.
- Guba, Egon G. ve S. Lincoln, Yvonna. “Epistemological and Methodological Bases of Naturalistic İnquiry.” Educational Communication and Technology 30:4 (1982): 233-52.
- Harris, Colette. “Masculinities and Religion in Kaduna, Nigeria: A Struggle for Continuity at a Time of Change.” Religion and Gender 2:2 (2012): 207-30.
- Herdt, Gilbert. Erkeklik Ritüelleri: Papua Yeni Gine’de Erkek İnisiyasyonu. Berkeley: California Üniversitesi Yayınları, 1982.
- Hopkins, Peter, E. “Youthful Muslim Masculinities: Gender and Generational Relations.” Transactions of the Institute of British Geographers 31:3 (2006): 337-52.
- Kandiyoti, Deniz. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. Çev. Aksu Bora. İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
- Kasim, Muhammad Ali P. “Political Islam and masculinity: Muslim men in Australia.” Norma 12: 2 (2017): 181-84.
- Kümbetoğlu, Belkis ve Hande Gedik. Gelenekten Geleceğe Antropoloji. İstanbul: Epsilon Yayınları, 2005.
- Manen, Van. Researching Lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. London: Althouse Press, 1990.
- Nilan, Pam, Donaldson, Mike ve Howson, Richard. “Indonesian Muslim Masculinities in Australia.” Asian Social Science 3:9 (2007): 18-27.
- Odabaş, Sevim. “İnternette Erkeklik, Cinsel Sağlık Politikası ve Ticareti.” Doğu Batı 63 (2019): 203-221.
- Okutan, Birsen Banu. Erillik ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2017.
- Orhun, Orhan ve Kayhan Delibaş. “Eleştirel Erkeklik Çalışmaları ve Raewyn Connell.” Felsefe ve Sosyal Bilimlerde Diyaloglar 14:1 (2021): 14-30.
- Peletz, Mıchael G. “Hegemonic Muslim Masculinities and Their Others: Perspectives from South and Southeast Asia.” Comparative Studies in Society and History 63:3 (2021): 534-565.
- Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkânsız İktidar: Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
- Selek, Pınar. Sürüne Sürüne Erkek Olmak. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
- Sığın, Aykut ve Ayşe Canatan. “Collaborative Male, Subaltern Male and Marginal Male from Connell’s Theory of Masculinities: Conceptual Hegemony of Hegemonic Masculinity.” Journal of Social Sciences, 32:5 (2018): 163-175.
- Sondy, Amanullah. The Crisis of Islamic Masculinities. London: Bloomsbury Publisher, 2015.
- Şimşek, Hasan ve Ali Yıldırım. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
- Terrance, Real. Erkekler Ağlamaz. Çev. Zerrin Kortukcuoğlu. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2004.
- Topçu, Şenol. “1980 Sonrası Türk Öyküsünde Erkek ve Erkeklik Olgusu.” Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 2017.
- Turan, Esra Aslan. “İmamların Erkeklik Anlayışı.” Türkiye İlahiyat Araştırmaları 7:3 (2023): 411- 432.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology of Gender, Sociology of Religion |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | May 31, 2025 |
| Submission Date | July 11, 2024 |
| Acceptance Date | March 10, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 |
AUIFD is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.