Abstract
This article aims to dissect the discursive basis and policy orientations of the Justice and Development Party (JDP) rule towards women’s employment in Turkey. JDP’s commitment to neoliberal economic policy on the one hand and political Islam on the other creates a discursive paradox, most expressive in their gender perspective, particularly regarding women’s employment, also reflecting on policy making. While there have been significant legal institutional undertakings to promote women’s labor force participation and grant stronger benefits and social rights for working women, there have been limited returns towards the economic empowerment of women. The most important reason for this is the excessive focus on social policy instruments rather than industrial or labor market policy alternatives. The first section will provide an overview of the political economy of JDP rule, more specifically its impact on the labor market and women’s access to the labor market. The second section will present the major arguments and aspirations of the strategy papers and action plans of various government offices. The third section will focus on major policy areas towards improving labor market access of women. The fourth section will present a comparative analysis of the discourse analysis and the policy applications with the structural outcomes regarding women in the labor market.
References
- Adalet ve Kalkınma Partisi. (2022). Üreten kadınlar Kadın Emeği Zirvesi'nde buluştu. https://akparti.org.tr/kadinkollari/haberler/ureten-kad%C4%B1nlar- kad%C4%B1nemeg%C4%B1-z%C4%B1rves%C4%B1-nde-bulustu-18122022-12-23-32/
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2024a). Annemin işi benim geleceğim projesi. https://www.aile.gov.tr/KSGM/PDF/Annemin_isi_benim_Gelecegim.pdf
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2024b). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı 2024–2028. https://www.aile.gov.tr/media/158302/kadinin-guclenmesi-strateji-belgesi- veeylem-plani-2024-2028.pdf
- Ayta, F., & Şen, M. (2023). Türkiye’de kadın istihdamının genel görünümü: İstihdamın artırılması kapsamında seçilmiş ülke örnekleri. International Journal of Economics and Innovation, 9(2), 421–454.
- BBC. (2014, Kasım 24). Erdoğan: Kadın-erkek eşitliği fıtrata ters. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/11/141124_kadininfitrati_erdogan
- Buğra, A. (2014). Revisiting the Wollstonecraft dilemma in the context of conservative liberalism: The case of female employment in Turkey. Social Politics, 21(1), 148–166.
- Buğra, A., & Yakut-Cakar, B. (2010). Structural change, the social policy environment and female employment in Turkey. Development and Change, 41(3), 517–538.
- Çağatay, N., & Özler, Ş. (1995). Feminization of the labor force: The effects of long-term development and structural adjustment. World Development, 23(11), 1883–1894.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2017). Ulusal istihdam stratejisi eylem planları 2017–2019. https://www.csgb.gov.tr/media/56913/eylem_planlari02.pdf
- Doğdu, H. B. (2022). Otoriter neoliberalizmin cinsiyeti: AKP dönemi toplumsal cinsiyet politikaları. Eğitim Bilim Toplum, 20(80), 74–105.
- Euronews. (2025, Ocak 6). Erdoğan, doğurganlık seviyesinin düştüğüne işaret edip 2025’i ‘Aile Yılı’ ilan etti. https://tr.euronews.com/2025/01/06/erdogan-dogurganlik-seviyesinin- dustuguneisaret-edip-2025i-aile-yili-ilan-etti
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2012). Kırsal alanda kadının güçlendirilmesi ulusal eylem planı (2012–2016). https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/pdf_goster?file=ac4af2fdd646954c6d1e4cf29dd5156 0#book/3
- Güneş-Ayata, A., & Doğangün, G. (2017). Gender politics of the AKP: Restoration of a religioconservative gender climate. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 19(6), 610–627.
- Hürriyet. (2008, Mayıs 25). Erdoğan: En az üç çocuk doğurun. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-en-az-uc-cocuk-dogurun-8401981
- İletişim Başkanlığı. (2022, Ekim 3). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Din görevlilerinin çağrısı aile kurumunun güçlendirilmesinde en önemli nasihat mekanizmasıdır. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-dingorevlilerinin- cagrisi-aile-kurumunun-guclendirilmesinde-en-onemli-nasihatmekanizmasidir
- İlkkaracan, İ. (2012). Why so few women in the labor market in Turkey? Feminist Economics, 18(1), 1–37.
- Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planı 2008–2013. https://dspace.ceid.org.tr/server/api/core/bitstreams/bfd8a9d7-4da7-4372- b4c650cc833bd96b/content
- Kurtege Sefer, B. (2024). Kırsal kalkınmada kadın emeği, sivil toplum kuruluşları ve kadın kooperatifleri. Çalışma ve Toplum, 1(80), 93–126.
- Kutlay, M., & Öniş, Z. (2021). Turkish foreign policy in a post-Western order: Strategic autonomy or new forms of dependence? International Affairs, 97(4), 1085–1104.
- Resmi Gazete. (2009, Mart 24). Kadın erkek fırsat eşitliği komisyonu kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/03/20090324-1.htm
- Resmi Gazete. (2010, Mayıs 25). Kadın istihdamının artırılması ve fırsat eşitliğinin sağlanması konulu genelge. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/05/20100525-12.htm
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2024). Kadın istihdamına 14 milyar liranın üzerinde destek. https://www.sanayi.gov.tr/medya/haber/kadin-istihdamina-14-milyar-liranin- uzerindedestek
- Sosyal Güvenlik Kurumu. (2022). Eğitimli çocuk bakıcılarının teşviki yoluyla kayıtlı kadın istihdamının desteklenmesi projesi (Edu-Care). https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFile
- Sosyal Güvenlik Kurumu. (2024). Evde çocuk bakım hizmetleri yoluyla kayıtlı kadın istihdamının desteklenmesi operasyonu. https://www.sgk.gov.tr/Content/Post/1614aae2-961b- 4cd997fb-5cc0f2def657/Evde-Cocuk-Bakim-Hizmetleri-Yoluyla-Kayitli-Kadin- IstihdamininDesteklenmesi-Operasyonu-2022-05-12-10-36-21
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Onikinci kalkınma planı (2024–2028). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024- 2028_11122023.pdf
- Türkiye Kadın Girişimciler Derneği. (2024). Genç Fikirler Güçlü Kadınlar Projesi (Aralık 2012 – Ocak 2016). https://kagider.org/tr/genc-kagider/projeler/genc-fikirler-guclu-kadinlar-projesiaralik- 2012-ocak-2016-
- Türkiye’nin Mühendis Kızları. (2024). TMK hakkında. https://www.turkiyeninmuhendiskizlari.com/tmk-hakkinda.php
- Urhan, B. (2011). Türkiye’de kriz, kadın emeği, hükümet söylem ve politikaları. In İ. Şiriner, O. Eme, & H. Uğur (Eds.), Political economy, crisis & development (pp. 315–331). IJOPEC Publication.
- Yükseköğretim Kurulu. (2023). Yükseköğretim Kurulundan 34 yaş üstü kadınlara devlet üniversitelerinde özel kontenjan. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/34- yasustu-kadinlara-devlet-universitelerinde-ozel-kontenjan.aspx
- Yükselbaba, Ü. (2000). AKP’s discourses and policies against women: Neo-liberalism, moderate Islam and woman. Kadın/Woman, 14(2), 67–92.
Abstract
Bu makale, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarının Türkiye'de kadın istihdamına yönelik söylemsel temellerini ve politika yönelimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. AKP'nin bir taraftan neoliberal ekonomi politikalarına, diğer taraftan siyasal İslam'a bağlılığı söylemsel bir paradoks yaratırken, bu paradoks, en çok toplumsal cinsiyete yönelik bakış açılarına, özellikle de kadın istihdamına ve politika yapımına yansımaktadır. Kadınların işgücüne katılımını teşvik etmek ve çalışan kadınlara daha güçlü destekler ve sosyal haklar sağlamak için önemli yasal kurumsal girişimler olsa da kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesine yönelik getiriler sınırlı oldu. Bunun en önemli nedeni sanayi veya işgücü piyasası politika seçeneklerinden çok sosyal politika araçlarına odaklanılmasıdır. Birinci bölümde, AKP iktidarının ekonomi politiği, daha özel olarak işgücü piyasası ve kadınların işgücü piyasasına katılımına etkisi genel bir çerçevede sunulacaktır. İkinci bölümde çeşitli devlet kurumlarının strateji belgeleri ve eylem planlarındaki temel argümanlar ve beklentiler ortaya konacaktır. Üçüncü bölüm kadınların işgücü piyasasına erişimini iyileştirmeye yönelik temel politika alanlarına odaklanacaktır. Dördüncü bölümde söylem analizi ve politika uygulamalarının karşılaştırmalı analizi ve bunun işgücü piyasasındaki kadınlara ilişkin yapısal sonuçları sunulacaktır.
Keywords
Kadın İstihdamı Toplumsal Cinsiyet Politikaları Adalet ve Kalkınma Partisi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
References
- Adalet ve Kalkınma Partisi. (2022). Üreten kadınlar Kadın Emeği Zirvesi'nde buluştu. https://akparti.org.tr/kadinkollari/haberler/ureten-kad%C4%B1nlar- kad%C4%B1nemeg%C4%B1-z%C4%B1rves%C4%B1-nde-bulustu-18122022-12-23-32/
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2024a). Annemin işi benim geleceğim projesi. https://www.aile.gov.tr/KSGM/PDF/Annemin_isi_benim_Gelecegim.pdf
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2024b). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı 2024–2028. https://www.aile.gov.tr/media/158302/kadinin-guclenmesi-strateji-belgesi- veeylem-plani-2024-2028.pdf
- Ayta, F., & Şen, M. (2023). Türkiye’de kadın istihdamının genel görünümü: İstihdamın artırılması kapsamında seçilmiş ülke örnekleri. International Journal of Economics and Innovation, 9(2), 421–454.
- BBC. (2014, Kasım 24). Erdoğan: Kadın-erkek eşitliği fıtrata ters. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/11/141124_kadininfitrati_erdogan
- Buğra, A. (2014). Revisiting the Wollstonecraft dilemma in the context of conservative liberalism: The case of female employment in Turkey. Social Politics, 21(1), 148–166.
- Buğra, A., & Yakut-Cakar, B. (2010). Structural change, the social policy environment and female employment in Turkey. Development and Change, 41(3), 517–538.
- Çağatay, N., & Özler, Ş. (1995). Feminization of the labor force: The effects of long-term development and structural adjustment. World Development, 23(11), 1883–1894.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2017). Ulusal istihdam stratejisi eylem planları 2017–2019. https://www.csgb.gov.tr/media/56913/eylem_planlari02.pdf
- Doğdu, H. B. (2022). Otoriter neoliberalizmin cinsiyeti: AKP dönemi toplumsal cinsiyet politikaları. Eğitim Bilim Toplum, 20(80), 74–105.
- Euronews. (2025, Ocak 6). Erdoğan, doğurganlık seviyesinin düştüğüne işaret edip 2025’i ‘Aile Yılı’ ilan etti. https://tr.euronews.com/2025/01/06/erdogan-dogurganlik-seviyesinin- dustuguneisaret-edip-2025i-aile-yili-ilan-etti
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2012). Kırsal alanda kadının güçlendirilmesi ulusal eylem planı (2012–2016). https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/pdf_goster?file=ac4af2fdd646954c6d1e4cf29dd5156 0#book/3
- Güneş-Ayata, A., & Doğangün, G. (2017). Gender politics of the AKP: Restoration of a religioconservative gender climate. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 19(6), 610–627.
- Hürriyet. (2008, Mayıs 25). Erdoğan: En az üç çocuk doğurun. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-en-az-uc-cocuk-dogurun-8401981
- İletişim Başkanlığı. (2022, Ekim 3). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Din görevlilerinin çağrısı aile kurumunun güçlendirilmesinde en önemli nasihat mekanizmasıdır. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-dingorevlilerinin- cagrisi-aile-kurumunun-guclendirilmesinde-en-onemli-nasihatmekanizmasidir
- İlkkaracan, İ. (2012). Why so few women in the labor market in Turkey? Feminist Economics, 18(1), 1–37.
- Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planı 2008–2013. https://dspace.ceid.org.tr/server/api/core/bitstreams/bfd8a9d7-4da7-4372- b4c650cc833bd96b/content
- Kurtege Sefer, B. (2024). Kırsal kalkınmada kadın emeği, sivil toplum kuruluşları ve kadın kooperatifleri. Çalışma ve Toplum, 1(80), 93–126.
- Kutlay, M., & Öniş, Z. (2021). Turkish foreign policy in a post-Western order: Strategic autonomy or new forms of dependence? International Affairs, 97(4), 1085–1104.
- Resmi Gazete. (2009, Mart 24). Kadın erkek fırsat eşitliği komisyonu kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/03/20090324-1.htm
- Resmi Gazete. (2010, Mayıs 25). Kadın istihdamının artırılması ve fırsat eşitliğinin sağlanması konulu genelge. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/05/20100525-12.htm
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2024). Kadın istihdamına 14 milyar liranın üzerinde destek. https://www.sanayi.gov.tr/medya/haber/kadin-istihdamina-14-milyar-liranin- uzerindedestek
- Sosyal Güvenlik Kurumu. (2022). Eğitimli çocuk bakıcılarının teşviki yoluyla kayıtlı kadın istihdamının desteklenmesi projesi (Edu-Care). https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFile
- Sosyal Güvenlik Kurumu. (2024). Evde çocuk bakım hizmetleri yoluyla kayıtlı kadın istihdamının desteklenmesi operasyonu. https://www.sgk.gov.tr/Content/Post/1614aae2-961b- 4cd997fb-5cc0f2def657/Evde-Cocuk-Bakim-Hizmetleri-Yoluyla-Kayitli-Kadin- IstihdamininDesteklenmesi-Operasyonu-2022-05-12-10-36-21
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Onikinci kalkınma planı (2024–2028). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024- 2028_11122023.pdf
- Türkiye Kadın Girişimciler Derneği. (2024). Genç Fikirler Güçlü Kadınlar Projesi (Aralık 2012 – Ocak 2016). https://kagider.org/tr/genc-kagider/projeler/genc-fikirler-guclu-kadinlar-projesiaralik- 2012-ocak-2016-
- Türkiye’nin Mühendis Kızları. (2024). TMK hakkında. https://www.turkiyeninmuhendiskizlari.com/tmk-hakkinda.php
- Urhan, B. (2011). Türkiye’de kriz, kadın emeği, hükümet söylem ve politikaları. In İ. Şiriner, O. Eme, & H. Uğur (Eds.), Political economy, crisis & development (pp. 315–331). IJOPEC Publication.
- Yükseköğretim Kurulu. (2023). Yükseköğretim Kurulundan 34 yaş üstü kadınlara devlet üniversitelerinde özel kontenjan. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/34- yasustu-kadinlara-devlet-universitelerinde-ozel-kontenjan.aspx
- Yükselbaba, Ü. (2000). AKP’s discourses and policies against women: Neo-liberalism, moderate Islam and woman. Kadın/Woman, 14(2), 67–92.
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Labor Economics, Gender and Politics |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 11, 2025 |
| Publication Date | June 17, 2025 |
| Submission Date | October 15, 2024 |
| Acceptance Date | February 22, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 80 Issue: 2 |