Aydın Arapça Araştırmaları Dergisi

Abstract

Arap Dili ve Edebiyatı alanında çalışma yapanlar, Arapçanın lügat, sarf, nahiv ve belâgatinin gelişmesinde, aslen Arap olmayan İslam alimlerinin ne denli hizmet ettiklerini ve değerli eserler kaleme aldıklarını bilirler. Nitekim Arap Dili’nin, gramer alanında kutsal kitabı mesabesinde kabul gören Sîbeyehi’nin (180/796) el-Kitâb’ı bunun en bariz ilk örneğidir. Ecdadımız Osmanlı alimlerinin de bu alanda yaptıkları hizmetler her ne kadar bazı yazarlarca geçmiş asırlara göre sönük kabul edilse de bu doğru değildir. Zira bu dönemde de gerek genel İslâmî bilimlerde ve gerekse Arap Dili’nin lügat, sarf, nahiv ve belagat alanlarında çok sayıda eserler yazılmıştır. Böyle bir düşünceye kapılmış olan Arap alimlerinin, bu düşüncelerinin başlıca nedeni, eğer art niyetli değillerse, onların Osmanlı alimlerinin yazdıkları eserlerin birçoğundan haberdar olmamalarıdır. Zira, Taşköprizâde’nin eş-Şeḳāʾiḳu’n-nuʿmâniyye fî ʿulemâʾi’d-Devleti’l-ʿOs̱mâniyye’sine ve Bursalı Mehmed Tahir’in “Osmanlı Müellifleri” adlı eserine kısaca göz atmak bile Osmanlı alimlerinin, Arap Dili alanında kendilerinden önceki alimlerin yazmış oldukları eserlere şerhler ve haşiyeler yazarak bu eserlerdeki dil inceliklerini ortaya koymaya gayret etmelerinin yanında, azımsanmayacak sayıda da müstakil telif eserler yazdıklarını açık seçik gösterecektir. Bu çalışmalar da sadece İstanbul, Bursa ve Edirne gibi merkezlerle sınırlı kalmamış, geniş bir coğrafyaya sahip Osmanlı devletinin her bölgesinde müstakil eserler telif eden alimler ortaya çıkmıştır. İşte bu güzide alimlerimizden ve eserlerden birisi de o gün için devletin ücra bir köşesi kabul edeceğimiz, günümüzde dahi Muğla ilimizin bir küçük ilçesi olan Ula gibi bir yerde yaşamış ve kendi medresesini kurmuş olan Ulalı Hüsâmeddîn Hüseyin Efendi ve onun günümüze kadar pek bilinmeyen “Guraru’l-Kavâ‘id” adlı eseridir. Biz bu çalışmamızda tesadüfen farkına vardığımız bu eseri ve onun Müellifini ilim alemine tanıtmaya çalıştık. Bu alanda tanıtılmayı bekleyen nice müellif ve yazma halindeki eserlerinin araştırmacıların gayret ve çabalarını beklemekte olduğuna da inanıyoruz.