Research Article
BibTex RIS Cite

Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 78 - 87, 15.07.2025

Engin Dayan

https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1717235

Abstract

Bu çalışma, ticari bilginin sektörel rekabet avantajı oluşturmadaki rolünü, özellikle taşımacılık ve lojistik sektörü bağlamında kuramsal bir perspektiften incelemektedir. Bilgi ekonomisinin yükselişiyle, firmaların stratejik karar alma, inovasyon ve operasyonel verimlilik süreçlerinde ticari bilginin önemi artmıştır. Makale, kaynak temelli görüş (RBV), bilgi temelli görüş (KBV) ve dinamik yetkinlikler gibi kuramsal çerçeveleri kullanarak, bilginin nadir, değerli ve taklit edilmesi zor bir kaynak olarak rekabet avantajını nasıl desteklediğini analiz eder. Taşımacılık ve lojistik sektöründe, gerçek zamanlı veri analitiği, rota optimizasyonu ve müşteri odaklı çözümler gibi bilgi temelli uygulamaların, firmaların maliyet avantajı ve hizmet farklılaşması sağlamada kritik bir rol oynadığı vurgulanır. Sistematik literatür taramasına dayanan çalışma, bilginin sektörel dinamiklere bağlı olarak farklılaştığını ve lojistik sektöründe dijital dönüşümle güçlendiğini ortaya koyar. Bulgular, firmaların bilgi yönetimi sistemlerini geliştirerek rekabet güçlerini artırabileceğini gösterirken, çalışmada veri gizliliği ve etik sorunlar önemli sınırlamalar olarak öne çıkar. Çalışma, özellikle lojistik firmaları için stratejik öneriler sunar ve gelecekteki araştırmalar için ampirik testler önerir.

Keywords

Bilgi Ticari bilgi Bilgi yönetimi Lojistik sektörü

References

  • Anand N, Yang M, van Duin JR, Tavasszy L. 2012. GenCLOn: An Ontology for City Logistics. Expert Syst Appl, 39: 11944-11960.
  • Barney J. 1991. Firm resources and sustained competitive advantage. J Manag, 17(1): 99-120.
  • Bayraktutan Y. 2003. Global ekonomide bütünleşme trendleri: Bölgeselleşme ve küreselleşme. Nobel Yayıncılık, Ankara, Türkiye, ss: 186.
  • Bhatt GD. 2001. Knowledge management in organizations: Examining the interaction between technologies, techniques, and people. J Knowl Manag, 5(1): 68-75.
  • Bowersox DJ, Cloos DJ, Cooper MB, Bowesox JC. 2020. Supply chain logistics management (5th ed.). McGraw-Hill Education, New York, US, pp: 34.
  • Can AO. 2005. Ticari bilgi yönetimi ve bilgi portalı mimarisi: EGEV ticari bilgi portalı’nın incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya, Türkiye, ss: 205.
  • Choi TM, Wallace SW, Wang Y. 2022. Big data analytics in operations management. Prod Operat Manag, 31(5): 1868-1883.
  • Davenport TH, Prusak L. 1998. Working knowledge: How organizations manage what they know. Mcgraw-Hill Professionals, Nwe York, US.
  • Dayan E. 2018. Ticari bilgi ve lojistik sektörü rekabet gücü: Iğdır örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı, Türkiye, ss: 126.
  • Deloitte. 2023. 2023 Global Smart Last-Mile Logistics Outlook. Deloitte Insights.
  • Demirci F, Aydın C. 2008. Kurumsal Bilgi kaynakları ve bilgi yönetimi. Türk Kütüp, 22(1): 59-81.
  • Forbes. 2024. 22 Top AI Statistics and Trends In 2024. URL: https://www.forbes.com/advisor/business/ai-statistics (erişim tarihi: 17 Kasım 2024).
  • Grant RM. 1996. Toward a knowledge-based theory of the firm. Strat Manag J, 17(S2): 109-122.
  • İnce M, Oktay E. 2006. Bilginin bir stratejik güç olarak önemi ve örgütlerde bilgi yönetimi. Selçuk Üniv Karaman İİBF Derg, 10: 15-29.
  • İstanbul Ticaret Odası. 2007. Fiyat İndeksleri=Price İndices. İstanbul Ticaret Odası, İstanbul, Türkiye.
  • Kevük S. 2006. Bilgi Ekonomisi. URL: http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2011/07/no4_vol1_03_kevuk.pdf (erişim tarihi: 11 Şubat 2014).
  • Koç Y. 2011. Ticari istihbarat ve çağdaş ihracatın stratejii. Gazi Kitapevi, Ankara, Türkiye, ss: 338.
  • Lambert DM, Cooper MC. 2000. Issues in supply chain management. Indust Market Manag, 29(1): 65-83.
  • Laszlo KC, Laszlo A. 2002. Evolving knowledge for development: The role of knowledge management in a changing world. J Knowl Manag 6(4): 400-412.
  • Lojistik Dernegi. 2024. Lojistik Derneği. URL: www.loder.org.tr (erişim tarihi: 19 Eylül 2024).
  • Mckinsey. 2024. URL: https://www.mckinsey.com/industries/travel/our-insights/ai-can-transform-workforce-planning-for-travel-and-logistics-companies (erişim tarihi: 21 Ocak 2025).
  • Mort D. 2003. Business information handbook.: De Gruyter Saur, Munchen, Germany, pp: 226.
  • Nonaka I, Takeuchi H. 1995. The knowledge-creating company: how Japanese companies create the dynamics of innovation. Oxford University Press, Oxford, UK.
  • Odabaş H. 2005. Bilgi yönetimi sistemi, bilgi çağı bilgi yönetimi ve bilgi sistemleri. Çizgi Kitabevi, Konya, Türkiye, ss: 11.
  • Özkapıcı E. 1998. Sınai mülkiyet hakkı. URL: http://www.tesk.org.tr/tr/yayin/hizmet/16.html (erişim tarihi: 29 Eylül 2024).
  • Rushton A, Croucher P, Baker P. 2017. The handbook of logistics and distribution management (6th ed.). Kogan Page, London, UK, pp: 824.
  • Spiegler I. 2003. Technology and knowledge: Bridging a ‘generating gap’. İnfo Manag, 40: 533-539.
  • Statista. 2024. Size of the global logistics industry from 2018 to 2023, with forecasts until 2028.
  • Tanyaş M. 2019. Tedarik zinciri yönetimi, URL: https://www.theprowess.net/yazilar/tedarik-zinciri-yonetimi (erişim tarihi: 19 Eylül 2024).
  • Teece DJ, Pisano G, Shuen A. 1997. Dynamic capabilities and strategic management. Strat Manag J, 18(7): 509-533.
  • TÜBİSAD. 2024. Türkiye e-ticaret sektörü raporu 2023. TÜBİSAD Yayınları, İstanbul, Türkiye.
  • TÜİK. 2024. Türkiye ekonomik göstergeler 2023. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, Türkiye.
  • UND. 2024. Türkiye lojistik sektörü liman performansı 2023. Uluslararası Nakliyeciler Derneği, İstanbul, Türkiye.
  • World Bank. 2023. Logistics performance ındex 2023. World Bank Publications, Washington, US.
  • Yılmaz M. 2008. Örgütsel öğrenmede bilgi merkezlerinin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye, s: 109.

The Role of Commercial Knowledge in Fostering Sectoral Competitiveness: A Theoretical Analysis and a Model Proposal

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 78 - 87, 15.07.2025

Engin Dayan

https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1717235

Abstract

This study explores the role of commercial knowledge in fostering sectoral competitive advantage, with a particular emphasis on the transportation and logistics sector, from a theoretical perspective. In the rising knowledge economy, commercial knowledge has become pivotal in shaping firms’ strategic decision-making, innovation, and operational efficiency. Employing theoretical frameworks such as the Resource-Based View (RBV), Knowledge-Based View (KBV), and dynamic capabilities, the study analyzes how knowledge, as a rare, valuable, and inimitable resource, supports competitive advantage. In the transportation and logistics sector, knowledge-driven practices—such as real-time data analytics, route optimization, and customer-centric solutions—are highlighted as critical for achieving cost advantages and service differentiation. Based on a systematic literature review, the study reveals that the impact of commercial knowledge varies across sectoral dynamics, amplified by digital transformation in logistics. Findings suggest that firms can enhance competitiveness by strengthening knowledge management systems, though data privacy and ethical concerns remain significant challenges. The study offers strategic recommendations, particularly for logistics firms, and proposes empirical testing for future research.

Keywords

Information Commercial information Information management Logistic sector

References

  • Anand N, Yang M, van Duin JR, Tavasszy L. 2012. GenCLOn: An Ontology for City Logistics. Expert Syst Appl, 39: 11944-11960.
  • Barney J. 1991. Firm resources and sustained competitive advantage. J Manag, 17(1): 99-120.
  • Bayraktutan Y. 2003. Global ekonomide bütünleşme trendleri: Bölgeselleşme ve küreselleşme. Nobel Yayıncılık, Ankara, Türkiye, ss: 186.
  • Bhatt GD. 2001. Knowledge management in organizations: Examining the interaction between technologies, techniques, and people. J Knowl Manag, 5(1): 68-75.
  • Bowersox DJ, Cloos DJ, Cooper MB, Bowesox JC. 2020. Supply chain logistics management (5th ed.). McGraw-Hill Education, New York, US, pp: 34.
  • Can AO. 2005. Ticari bilgi yönetimi ve bilgi portalı mimarisi: EGEV ticari bilgi portalı’nın incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya, Türkiye, ss: 205.
  • Choi TM, Wallace SW, Wang Y. 2022. Big data analytics in operations management. Prod Operat Manag, 31(5): 1868-1883.
  • Davenport TH, Prusak L. 1998. Working knowledge: How organizations manage what they know. Mcgraw-Hill Professionals, Nwe York, US.
  • Dayan E. 2018. Ticari bilgi ve lojistik sektörü rekabet gücü: Iğdır örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı, Türkiye, ss: 126.
  • Deloitte. 2023. 2023 Global Smart Last-Mile Logistics Outlook. Deloitte Insights.
  • Demirci F, Aydın C. 2008. Kurumsal Bilgi kaynakları ve bilgi yönetimi. Türk Kütüp, 22(1): 59-81.
  • Forbes. 2024. 22 Top AI Statistics and Trends In 2024. URL: https://www.forbes.com/advisor/business/ai-statistics (erişim tarihi: 17 Kasım 2024).
  • Grant RM. 1996. Toward a knowledge-based theory of the firm. Strat Manag J, 17(S2): 109-122.
  • İnce M, Oktay E. 2006. Bilginin bir stratejik güç olarak önemi ve örgütlerde bilgi yönetimi. Selçuk Üniv Karaman İİBF Derg, 10: 15-29.
  • İstanbul Ticaret Odası. 2007. Fiyat İndeksleri=Price İndices. İstanbul Ticaret Odası, İstanbul, Türkiye.
  • Kevük S. 2006. Bilgi Ekonomisi. URL: http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2011/07/no4_vol1_03_kevuk.pdf (erişim tarihi: 11 Şubat 2014).
  • Koç Y. 2011. Ticari istihbarat ve çağdaş ihracatın stratejii. Gazi Kitapevi, Ankara, Türkiye, ss: 338.
  • Lambert DM, Cooper MC. 2000. Issues in supply chain management. Indust Market Manag, 29(1): 65-83.
  • Laszlo KC, Laszlo A. 2002. Evolving knowledge for development: The role of knowledge management in a changing world. J Knowl Manag 6(4): 400-412.
  • Lojistik Dernegi. 2024. Lojistik Derneği. URL: www.loder.org.tr (erişim tarihi: 19 Eylül 2024).
  • Mckinsey. 2024. URL: https://www.mckinsey.com/industries/travel/our-insights/ai-can-transform-workforce-planning-for-travel-and-logistics-companies (erişim tarihi: 21 Ocak 2025).
  • Mort D. 2003. Business information handbook.: De Gruyter Saur, Munchen, Germany, pp: 226.
  • Nonaka I, Takeuchi H. 1995. The knowledge-creating company: how Japanese companies create the dynamics of innovation. Oxford University Press, Oxford, UK.
  • Odabaş H. 2005. Bilgi yönetimi sistemi, bilgi çağı bilgi yönetimi ve bilgi sistemleri. Çizgi Kitabevi, Konya, Türkiye, ss: 11.
  • Özkapıcı E. 1998. Sınai mülkiyet hakkı. URL: http://www.tesk.org.tr/tr/yayin/hizmet/16.html (erişim tarihi: 29 Eylül 2024).
  • Rushton A, Croucher P, Baker P. 2017. The handbook of logistics and distribution management (6th ed.). Kogan Page, London, UK, pp: 824.
  • Spiegler I. 2003. Technology and knowledge: Bridging a ‘generating gap’. İnfo Manag, 40: 533-539.
  • Statista. 2024. Size of the global logistics industry from 2018 to 2023, with forecasts until 2028.
  • Tanyaş M. 2019. Tedarik zinciri yönetimi, URL: https://www.theprowess.net/yazilar/tedarik-zinciri-yonetimi (erişim tarihi: 19 Eylül 2024).
  • Teece DJ, Pisano G, Shuen A. 1997. Dynamic capabilities and strategic management. Strat Manag J, 18(7): 509-533.
  • TÜBİSAD. 2024. Türkiye e-ticaret sektörü raporu 2023. TÜBİSAD Yayınları, İstanbul, Türkiye.
  • TÜİK. 2024. Türkiye ekonomik göstergeler 2023. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, Türkiye.
  • UND. 2024. Türkiye lojistik sektörü liman performansı 2023. Uluslararası Nakliyeciler Derneği, İstanbul, Türkiye.
  • World Bank. 2023. Logistics performance ındex 2023. World Bank Publications, Washington, US.
  • Yılmaz M. 2008. Örgütsel öğrenmede bilgi merkezlerinin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye, s: 109.
There are 35 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Sociology of Science and Information, Sociology and Social Studies of Science and Technology
Journal Section Research Articles
Authors

Engin Dayan 0000-0003-1839-280X

Publication Date July 15, 2025
Submission Date June 11, 2025
Acceptance Date July 8, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 8 Issue: 2

Cite

APA Dayan, E. (2025). Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi. Black Sea Journal of Public and Social Science, 8(2), 78-87. https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1717235
AMA Dayan E. Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi. BSJ Pub. Soc. Sci. July 2025;8(2):78-87. doi:10.52704/bssocialscience.1717235
Chicago Dayan, Engin. “Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz Ve Bir Model Önerisi”. Black Sea Journal of Public and Social Science 8, no. 2 (July 2025): 78-87. https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1717235.
EndNote Dayan E (July 1, 2025) Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi. Black Sea Journal of Public and Social Science 8 2 78–87.
IEEE E. Dayan, “Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi”, BSJ Pub. Soc. Sci., vol. 8, no. 2, pp. 78–87, 2025, doi: 10.52704/bssocialscience.1717235.
ISNAD Dayan, Engin. “Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz Ve Bir Model Önerisi”. Black Sea Journal of Public and Social Science 8/2 (July 2025), 78-87. https://doi.org/10.52704/bssocialscience.1717235.
JAMA Dayan E. Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi. BSJ Pub. Soc. Sci. 2025;8:78–87.
MLA Dayan, Engin. “Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz Ve Bir Model Önerisi”. Black Sea Journal of Public and Social Science, vol. 8, no. 2, 2025, pp. 78-87, doi:10.52704/bssocialscience.1717235.
Vancouver Dayan E. Ticari Bilginin Sektörel Rekabet Sağlamadaki Rolü: Kuramsal Bir Analiz ve Bir Model Önerisi. BSJ Pub. Soc. Sci. 2025;8(2):78-87.
 Download Cover Image

                              22964