Research Article
BibTex RIS Cite
Year 2024, Volume: 3 Issue: 2, 117 - 125, 15.12.2024

Abstract

References

  • Aşirbaev, T. (2001). Kırgız tilinin stilistikasy. Morfologiyalyk cana sintaksistik stilistika. 3-kitep.
  • Davletov, S. & Kudaybergenov, S. (1980). Azırkı Kırgız tili. morfologiya. Mektep.
  • Dıykanov K. & Kudaybergenov, S. (1957). Kırgız tilinin morfologiyasy. Mektep.
  • Ergin, M. (2004). Türk dil bilgisi. Bayrak.
  • Kudaybergenov, S. (1960). Kırgız tilindegi at atoochtor.
  • Kudaybergenov, S. (1970). At atoochtu okutuu metodikasının kee bir maseleleri.
  • Menges, K. G. (2000). Türk elderi cana alardın tilderi. Soros Fondu.
  • Sadykov, S. & Sagynbaeva, B. (2010). Kırgız cana Türk tilderinin salıştırma grammatikasının negizderi.

Кыргыз Тилиндеги Ат Атоочтун Функционалдык-Семантикалык Өзгөчөлүгү

Year 2024, Volume: 3 Issue: 2, 117 - 125, 15.12.2024

Abstract

Кыргыз тилиндеги ат атоочтор грамматикаларда каралганы менен, аларда ат атоочтун семантикалык жана функционалдык маанилери кеңири берилген эмес. Макалада ат атоочту бул өңүттө толуктоо, тактоо аракети менен бирге, анын лексико-семантикалык жана функционалдык өзгөчөлүктөрүн ачып берүү аракети көрүлөт. Ат атоочтун тилдеги эӊ керектүүлүгү мында турат: биринчиден, көп сөздөрдү маанисин өзгөртпөй туруп, аз сөз менен берүү жагынан ат атоочтор сөздөрдү артык баш кайталабоого алып келет; экинчиден, тездетүүчү, кыскартуучу ролу жагынан ал шарттуу түрдө жазуудагы скорописке жакын; үчүнчүдөн, сүйлөмдөгү кээ бир сөздөрдү улам кайталап отурбастан аны маанисине карата ат атоочтун түрлөрү аркылуу берүүнүн стилдик ролу да чоӊ. Ошондуктан ат атооч оозеки речте да жана адабий тилде да кеӊири колдонулат. Макалабызда ат атоочтун жактама жана шилтеме ат атоочтордун лексико-семантикалык жана функционалдык өзгөчөлүктөрүн белгилөө максатка алынды. Ат атоочтун тилдеги эӊ керектүүлүгү анын коммуникативдик сапаты менен түшүндүрүлөт. Ат атоочторду ушул сапатына карай дейксистик жана анафоралык топторго бөлүштүрүүгө болот. Макалада бул бөлүштүрүлгөн топтор боюнча сөз болот.

References

  • Aşirbaev, T. (2001). Kırgız tilinin stilistikasy. Morfologiyalyk cana sintaksistik stilistika. 3-kitep.
  • Davletov, S. & Kudaybergenov, S. (1980). Azırkı Kırgız tili. morfologiya. Mektep.
  • Dıykanov K. & Kudaybergenov, S. (1957). Kırgız tilinin morfologiyasy. Mektep.
  • Ergin, M. (2004). Türk dil bilgisi. Bayrak.
  • Kudaybergenov, S. (1960). Kırgız tilindegi at atoochtor.
  • Kudaybergenov, S. (1970). At atoochtu okutuu metodikasının kee bir maseleleri.
  • Menges, K. G. (2000). Türk elderi cana alardın tilderi. Soros Fondu.
  • Sadykov, S. & Sagynbaeva, B. (2010). Kırgız cana Türk tilderinin salıştırma grammatikasının negizderi.

Кыргыз Тилиндеги Ат Атоочтун Функционалдык-Семантикалык Өзгөчөлүгү

Year 2024, Volume: 3 Issue: 2, 117 - 125, 15.12.2024

Abstract

Кыргыз тилиндеги ат атоочтор грамматикаларда каралганы менен, аларда ат
атоочтун семантикалык жана функционалдык маанилери кеңири берилген эмес.
Макалада ат атоочту бул өңүттө толуктоо, тактоо аракети менен бирге, анын лексикосемантикалык жана функционалдык өзгөчөлүктөрүн ачып берүү аракети көрүлөт. Ат
атоочтун тилдеги эӊ керектүүлүгү мында турат: биринчиден, көп сөздөрдү маанисин
өзгөртпөй туруп, аз сөз менен берүү жагынан ат атоочтор сөздөрдү артык баш
кайталабоого алып келет; экинчиден, тездетүүчү, кыскартуучу ролу жагынан ал
шарттуу түрдө жазуудагы тез жазууга жакын; үчүнчүдөн, сүйлөмдөгү кээ бир сөздөрдү
улам кайталап отурбастан аны маанисине карата ат атоочтун түрлөрү аркылуу
берүүнүн стилдик ролу да чоӊ. Ошондуктан ат атооч оозеки кепте да жана адабий
тилде да кеӊири колдонулат. Макалабызда жактама жана шилтеме ат атоочтордун
лексико-семантикалык жана функционалдык өзгөчөлүктөрүн белгилөө максатка
алынды. Ат атоочтун тилдеги эӊ керектүүлүгү анын коммуникативдик сапаты менен
түшүндүрүлөт. Ат атоочторду ушул сапатына карай дейксистик жана анафоралык
топторго бөлүштүрүүгө болот. Макалада бул бөлүштүрүлгөн топтор боюнча сөз болот

References

  • Aşirbaev, T. (2001). Kırgız tilinin stilistikasy. Morfologiyalyk cana sintaksistik stilistika. 3-kitep.
  • Davletov, S. & Kudaybergenov, S. (1980). Azırkı Kırgız tili. morfologiya. Mektep.
  • Dıykanov K. & Kudaybergenov, S. (1957). Kırgız tilinin morfologiyasy. Mektep.
  • Ergin, M. (2004). Türk dil bilgisi. Bayrak.
  • Kudaybergenov, S. (1960). Kırgız tilindegi at atoochtor.
  • Kudaybergenov, S. (1970). At atoochtu okutuu metodikasının kee bir maseleleri.
  • Menges, K. G. (2000). Türk elderi cana alardın tilderi. Soros Fondu.
  • Sadykov, S. & Sagynbaeva, B. (2010). Kırgız cana Türk tilderinin salıştırma grammatikasının negizderi.
There are 8 citations in total.

Details

Primary Language Kyrgyz
Subjects Studies of the Turkic World
Journal Section Research Articles
Authors

Cazgül Cakakova 0000-0002-6188-4634

Publication Date December 15, 2024
Submission Date November 27, 2024
Acceptance Date December 10, 2024
Published in Issue Year 2024 Volume: 3 Issue: 2

Cite

APA Cakakova, C. (2024). Кыргыз Тилиндеги Ат Атоочтун Функционалдык-Семантикалык Өзгөчөлүгү. Bürküt Türk Dünyası Dergisi, 3(2), 117-125.