Abstract
Çevirmen olarak çalışmak isteyenlerden piyasada ne gibi beklentilerin olduğunu bilmenin hem öğrenciler hem de eğitmenler açısından faydalı olacağını söylemek mümkündür. Günümüzde çeviri öğrencileri, özellikle çeviri teknolojilerindeki gelişmelere paralel olarak bu alanda çalışma olanaklarının daha kısıtlı hale geldiğini düşünüyor olabilirler. Bu çalışma, günümüz Türkiye’sinde çevirmenden beklenenlerin ve bu arada mümkünse beklenti normlarının, yani çeviriden beklenenlerin neler olabileceğini anlamak üzere bir kapı aralamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmanın diğer bir amacı ise ileride yapılacak benzer çalışmaları karşılaştırmak üzere bir örnek oluşturmak ve böylece çeviri piyasasının ve çevirmenden beklentilerin ne yönde ilerlediğini saptamaya yardımcı olmaktır. Bu amaçla 23 Mayıs 2024 ve 24 Mayıs 2024’te iki internet sitesinden ‘tercüman’ anahtar sözcüğüyle bulunan iş ilanları çalışmanın başlangıç noktasını oluşmuştur. Bunlardan, sadece ‘çevirmen’ veya ‘tercüman’ sözcüklerini unvan olarak içerenler veya iş tanımında çeviri bulunanlar çalışma kapsamına alınmıştır. İlanlar; istenen dil ve ikinci dil, yapılacak çeviri türü (sözlü/yazılı), çevirinin yanında çevirmenin yapması beklenen başka işler, gerekli deneyim, mezuniyet koşulları ve sınavlar, tercih edilen cinsiyet, yaş ve çeviriden beklenenler açısından incelenmiştir. Ayrıca bunlar, uluslararası bir standart olan ISO 17100: 2015’te gerekli görülen çevirmen özellikleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, çevirmen ilanlarında istenen niteliklerde öne çıkan bir gereklilik dilde yetkinlik iken ilgili alanlardan mezuniyet ve dil sınavları işe alımda ilanların çoğu tarafından belirtilen bir beklenti değildir. Çalışmadan beklenti normları ile ilgili olarak ortaya çıkan özelliğin ise çeviride akıcılık olduğu söylenebilir.
References
- Akgün, B. (2023, 31 Ekim). Yenibiriş, yepyeni bir hikaye yazıyor. Platin. https://www.platinonline.com/kariyer-yonetimi/yenibiris-yepyeni-bir-hikaye-yaziyor-1088500
- Arslan, O. (2024). Diplomatik Siyasi Konferanslarda Kültürlerarası Arabulucu Olarak Tercümanın Karşılaştığı Kültüre Özgü Dil Sorunları. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- ATC Certification. (2021, 24 Ağustos). ISO 17100 Translator Qualifications. https://atccertification.com/iso-17100-translator-qualifications/
- Baker, M. (2009). Norms. M. Baker & G. Saldanha (Ed.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies (2. Baskı) içinde. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203872062
- Cambridge University. (t.y.). Native. Cambridge Dictionary içinde. 10 Ocak 2024, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/native adresinden edinilmiştir.
- Chesterman, A. (2006). Questions in the Sociology of Translation. J. F. Duarte, A. A. Rosa & T. Seruya (Ed.), Translation Studies at The Interface of Disciplines içinde (ss. 9-28). John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.68
- Chesterman, A. (2009). The Name and Nature of Translator Studies. HERMES - Journal of Language and Communication in Business, 22(42), 13–22. https://doi.org/10.7146/hjlcb.v22i42.96844.
- Chesterman, A. (2016). Memes of Translation: The Spread of Ideas in Translation Theory. Gözden Geçirilmiş Baskı. John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.123.
- Comscore. (t.y.). About. 24 Mayıs 2024, https://www.comscore.com/About Adresinden edinilmiştir.
- Indeed. (t.y.a). Indeed Hakkında. 24 Mayıs 2024, https:// https://tr.indeed.com/about adresinden edinilmiştir.
- Indeed. (t.y.b). Tercüman İş İlanları. 24 Mayıs 2024, https://tr.indeed.com/jobs? q=terc%C3%BCman&l=T%C3%BCrkiye&from=searchOnDesktopSerp&vj k=307fc5ce245c490e adresinden edinilmiştir.
- ISO. (2015). International Standard. ISO17000:2015 : Translation Services – Requirements for Translation Services. https://www.iso.org/standard/59149.html
- İstanbul Gelişim Üniversitesi. (t.y.). Microsoft Office Programları Nedir Ne İşe Yarar? 11 Ocak 2025, https://bidb.gelisim.edu.tr/tr/idari-haber- microsoftofficeprogramlar%C4%B1 adresinden edinilmiştir.
- Kanca, Y. Ö. (2015). Çevirinin Gösterim Özelliğinin Beklenti Normları Çerçevesinde İncelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kinsta. (2018, 21 Şubat). What is WordPress?: Explained for Beginners. https://kinsta.com/knowledgebase/what-is-wordpress/
- Munday, J. (2016). Introducing Translation Studies: Theories and Applications (4. Baskı). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315691862
- Mysoft. (t.y.). CRM Programı nedir?. 11 Ocak 2025, https://www.mysoft.com.tr/crm-programi-nedir adresinden edinilmiştir.
- Özkaya, E. (2015). Konferans çevirmenliğinde normlar ışığında tarafsızlık kavramı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Secretcv. (t.y.a). Hakkımızda. 23 Mayıs 2024, https://www.secretcv.com/kurumsal/hakkimizda adresinden edinilmiştir.
- Secretcv. (t.y.b). Tercüman İş İlanları. 23 Mayıs 2024, https://www.secretcv.com/is-ilanlari/tercüman-is-ilanlari adresinden edinilmiştir.
- Şahin, C. (2023). Sağlık Turizminde Çeviriye Normlar Çerçevesinde Bir Bakış: İstanbul Örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şahin, M. (2023). Yapay Çeviri. Çeviribilim Yayınları.
- Şener Erkırtay, O., & Kıncal, Ş. (2021). A Comparative analysis of role perceptions and expectations of medical doctors and interpreters in healthcare settings. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (23), 1100-1118. https://doi.org/10.29000/rumelide.950025
- Şener Erkırtay, O. (2021). (Co)Constructing The Role of Healthcare Interpreters in Turkey: Interactional Dynamics in Triadic Encounters [Unpublished Doctoral Dissertation]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tahir Gürçağlar, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si. Say Yayınları.
- Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies – and Beyond. John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.4? locatt=mode:legacy
- TÖMER. (t.y.). Hakkımızda. 15 Ocak 2025 tarihinde https://tomer.ankara.edu.tr/hakkımızda adresinden edinilmiştir.
- Tümer, G. D., & Aslan, A. S. (2021). Bir uzmanlık alanı olarak tıp çevirisi dersinin çeviri eğitimindeki yeri. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (25), 1301-1313. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032601
- Yaman, B. (2017). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü Başlıklı Çevirisinin İngilizce Çevirisinin Çeviri Normları Bağlamında İncelenmesi. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (23), 243-260.
Abstract
Knowing the expectations from a translator in the market may benefit both the students and the educators. Especially with the advances in translation technologies, translation students may think that their work opportunities have become more limited. This study aims to open a door to understanding what the expectations from translators are and if possible, what the expectations from translations, in other words the expectancy norms, are in today’s Turkey. Another aim is to create a sample study for comparison with similar future studies and thus help in predicting the direction of the translation market and of the expectations from the translator. Hence, the job postings found with the keyword ‘tercüman’ from two websites on 23 May and 24 May 2024 formed the basis for this study. Of these, only the job postings which had ‘tercüman’ or ‘çevirmen’, which are words both used as translator or interpreter in Turkish, in their title or in the job description were included in the study. They were analysed with regards to the first/second language demanded, translation type (written/oral), other tasks demanded from the translator besides translation, required experience/education and exams, preferred age/sex for translators and expectations from the translations. Also, these were compared with the translator qualifications in the international standard ISO 17100: 2015. According to the results of the study, while one prominent translator qualification demanded is proficiency in language, most job postings do not state graduation and language exams as expectations. Fluency in translation is a property related to the expectancy norms that can be deduced from the study.
References
- Akgün, B. (2023, 31 Ekim). Yenibiriş, yepyeni bir hikaye yazıyor. Platin. https://www.platinonline.com/kariyer-yonetimi/yenibiris-yepyeni-bir-hikaye-yaziyor-1088500
- Arslan, O. (2024). Diplomatik Siyasi Konferanslarda Kültürlerarası Arabulucu Olarak Tercümanın Karşılaştığı Kültüre Özgü Dil Sorunları. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- ATC Certification. (2021, 24 Ağustos). ISO 17100 Translator Qualifications. https://atccertification.com/iso-17100-translator-qualifications/
- Baker, M. (2009). Norms. M. Baker & G. Saldanha (Ed.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies (2. Baskı) içinde. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203872062
- Cambridge University. (t.y.). Native. Cambridge Dictionary içinde. 10 Ocak 2024, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/native adresinden edinilmiştir.
- Chesterman, A. (2006). Questions in the Sociology of Translation. J. F. Duarte, A. A. Rosa & T. Seruya (Ed.), Translation Studies at The Interface of Disciplines içinde (ss. 9-28). John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.68
- Chesterman, A. (2009). The Name and Nature of Translator Studies. HERMES - Journal of Language and Communication in Business, 22(42), 13–22. https://doi.org/10.7146/hjlcb.v22i42.96844.
- Chesterman, A. (2016). Memes of Translation: The Spread of Ideas in Translation Theory. Gözden Geçirilmiş Baskı. John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.123.
- Comscore. (t.y.). About. 24 Mayıs 2024, https://www.comscore.com/About Adresinden edinilmiştir.
- Indeed. (t.y.a). Indeed Hakkında. 24 Mayıs 2024, https:// https://tr.indeed.com/about adresinden edinilmiştir.
- Indeed. (t.y.b). Tercüman İş İlanları. 24 Mayıs 2024, https://tr.indeed.com/jobs? q=terc%C3%BCman&l=T%C3%BCrkiye&from=searchOnDesktopSerp&vj k=307fc5ce245c490e adresinden edinilmiştir.
- ISO. (2015). International Standard. ISO17000:2015 : Translation Services – Requirements for Translation Services. https://www.iso.org/standard/59149.html
- İstanbul Gelişim Üniversitesi. (t.y.). Microsoft Office Programları Nedir Ne İşe Yarar? 11 Ocak 2025, https://bidb.gelisim.edu.tr/tr/idari-haber- microsoftofficeprogramlar%C4%B1 adresinden edinilmiştir.
- Kanca, Y. Ö. (2015). Çevirinin Gösterim Özelliğinin Beklenti Normları Çerçevesinde İncelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kinsta. (2018, 21 Şubat). What is WordPress?: Explained for Beginners. https://kinsta.com/knowledgebase/what-is-wordpress/
- Munday, J. (2016). Introducing Translation Studies: Theories and Applications (4. Baskı). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315691862
- Mysoft. (t.y.). CRM Programı nedir?. 11 Ocak 2025, https://www.mysoft.com.tr/crm-programi-nedir adresinden edinilmiştir.
- Özkaya, E. (2015). Konferans çevirmenliğinde normlar ışığında tarafsızlık kavramı. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Secretcv. (t.y.a). Hakkımızda. 23 Mayıs 2024, https://www.secretcv.com/kurumsal/hakkimizda adresinden edinilmiştir.
- Secretcv. (t.y.b). Tercüman İş İlanları. 23 Mayıs 2024, https://www.secretcv.com/is-ilanlari/tercüman-is-ilanlari adresinden edinilmiştir.
- Şahin, C. (2023). Sağlık Turizminde Çeviriye Normlar Çerçevesinde Bir Bakış: İstanbul Örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şahin, M. (2023). Yapay Çeviri. Çeviribilim Yayınları.
- Şener Erkırtay, O., & Kıncal, Ş. (2021). A Comparative analysis of role perceptions and expectations of medical doctors and interpreters in healthcare settings. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (23), 1100-1118. https://doi.org/10.29000/rumelide.950025
- Şener Erkırtay, O. (2021). (Co)Constructing The Role of Healthcare Interpreters in Turkey: Interactional Dynamics in Triadic Encounters [Unpublished Doctoral Dissertation]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tahir Gürçağlar, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si. Say Yayınları.
- Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies – and Beyond. John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/btl.4? locatt=mode:legacy
- TÖMER. (t.y.). Hakkımızda. 15 Ocak 2025 tarihinde https://tomer.ankara.edu.tr/hakkımızda adresinden edinilmiştir.
- Tümer, G. D., & Aslan, A. S. (2021). Bir uzmanlık alanı olarak tıp çevirisi dersinin çeviri eğitimindeki yeri. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (25), 1301-1313. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032601
- Yaman, B. (2017). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü Başlıklı Çevirisinin İngilizce Çevirisinin Çeviri Normları Bağlamında İncelenmesi. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (23), 243-260.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Translation and Interpretation Studies |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | May 28, 2025 |
| Submission Date | January 15, 2025 |
| Acceptance Date | May 26, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: TÜÇEVAS Özel Sayısı |
