Abstract
In this article, the stories of Abdulla Qahhor, a highly skilled and beloved Uzbek writer, and Orhan Kemal, a prominent individual in Turkish literature, were relatively analyzed and learned. Both writers lived in the same period and aimed to reflect the actual lifestyle, living condition, character, and behavior of their nations in their stories. They effectively utilized examples of folklore in their stories in revealing the inner world of their characters by incorporating elements of folklore into the characters’ dialogues and interactions. Notable, both writers enriched their stories with examples of folk tales, legends, myths, proverbs, anecdotes, blessings, songs, and curses, curses, so this ensured prevention and transmission of the folklore to next generations and also brought their stories closer to the hearts of their culture by using a familiar language to them In this article folkloristic ideas, national uniqueness, and foundation in popular astatic ideals were discussed which are present in their stories. Folklorisms, which had popular appeal and national identity, were examined with examples. Additionally, similarities and differences of Uzbek and Turkish oral traditions were highlighted. Brief information about the role of folklore genres in the evolution and development of traditional modern stories. The article includes observations on how simple analytics and complex folkloristic elements are synthesized into the meaning of the stories. Stylistic uniqueness, proficiency, and ability of both authors were noted throughout the process.
Keywords
References
- Alptekin, A. B. (1982). Elif ile Yaralı Mahmut hikâyesi. Türk Folkloru Araştırmaları, (27), 179-205.
- Alptekin, A. B. (1993). Dede Korkut hikâyeleri ile halk hikâyelerinin münasebetleri. Türk Kültürü Araştırmaları, (29), 22-33.
- Alptekin, A. B. (1997). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Akçağ Yayınları.
- Aslan, E. (1990). Halk hikâyelerini inceleme yöntemleri: Yaralı Mahmut hikâyesi üzerinde bir inceleme. Dicle Üniversitesi.
- Aslan, E. (2001). Halk hikâyelerinde kahramanların kıyafet değiştirme motifi ve arabızengi tipi. Türkbilig, (2), 1-10.
- Bayaz, H. (1981). Köroğlu: Antep rivayeti. Karaca.
- Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı hikâyesi üzerinde mukayeseli bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Ekici, M. (1995). Dede Korkut tesiri ile teşekkül eden halk hikâyeleri. Atatürk Kültür Merkezi.
- Elçin, Ş. (1981). Halk edebiyatına giriş. Kültür Bakanlığı.
- Elçin, Ş. (1988). Halk edebiyatı araştırmaları. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Filizok, R. (1991). Ziya Gökalp’ın eserlerinde halk edebiyatı tesiri üzerine bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Güney, E. C. (1971). Folklor ve halk edebiyatı. Millî Eğitim Basımevi.
- Jumanazorov, U. (1991). O‘zbek fol’klori va tarixiy voqelik. Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Kaya, D. (1993). Mahmut ile Nigâr hikâyesi üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Kemal, O. (1974). Kırmızı küpeler. Bilgi Yayınevi.
- Kemal, O. (2010). Yağmur yüklü bulutlar / Dünyada harp vardı (6. baskı). Everest Yayınları.
- Kemal, O. (2012). Ekmek kavgası (18. baskı). Everest Yayınları.
- Kencayeva, P. (2019). Hurşit Dostmuhammet ve Ferit Edgü’nün hikâyelerinde müşterek karakterler dünyası. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, (2), 205-214.
- Keskin, A. (2018). Türk kültüründe alkışlar (dualar / iyi dilekler) ve kargışlar (beddualar / kötü dilekler): Metin ve bağlam merkezli bir inceleme (Tez No 502931).[Doktora Tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Köprülü, M. F. (1930). XVII. asır saz şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman hikâyesi. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Köprülü, M. F. (1966). Edebiyat araştırmaları. Türk Tarih Kurumu.
- Köse, N. (1997). Türk halk hikâyelerinde gurbet. Millî Folklor Yayınları.
- Mo‘minov, G‘. (1994). Hozirgi o‘zbek adabiyotida fol’klorizm [Chop etilmagan doktorantura dissertatsiyasi]. Toshkent Davlat Universiteti. (In Uzbek)
- Oybek. (1975). Mukammal asarlar to‘plami (Tom 9). Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Püsküllüoğlu, A. (1982). Türk halk öyküleri. Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Qahhor, A. (1967). Asarlar (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qahhor, A. (1971). Asarlar (Tom 6). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qo‘shjonov, M. (1982). Saylanma (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Sarimsoqov, B. (1980). Folklorizmlar tipologiyasiga doir. O‘zbek Tili va Adabiyati, (4), 39-42. (In Uzbek)
- Sav, E. (1974). Halk hikâyeleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Abstract
Bu makalede, Özbek yazarı Abdullah Kahhar ve Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden Orhan Kemal'in hikâyeleri incelendi, mukayese edildi. Her iki yazar da aynı dönemde yaşamıştır ve hikâyelerinde milletlerinin gerçek yaşam tarzını, yaşam koşullarını, karakterlerini ve davranışlarını yansıtmayı amaçlamıştır. Onlar yazdıkların hikâyelerinde folklor örneklerini etkili bir şekilde kullanarak yarattıkların edebî karakterlerin diyaloglarına ve etkileşimlerine folklor öğelerini dâhil ederek onların iç dünyalarını ortaya koymuştur. Dikkat çekici olan, her iki yazarın da hikâyelerini halk hikâyeleri, efsaneler, mitler, atasözleri, fıkralar, dualar, şarkılar ve lanetler örnekleriyle zenginleştirmesi, böylece folklor unsurlarının gelecek nesillere aktarılmasını ve korunmasını sağlamış olmaları ve ayrıca hikâyelerini kendilerine tanıdık bir dil kullanarak kültürlerinin kalbine daha da yakınlaştırmış olmalarıdır.
Makalede hikâyelerinde mevcut olan folklorik fikirler, ulusal benzersizlik ve popüler estetik ideallerdeki temel tartışılmıştır. Halk çekiciliği ve ulusal kimliği olan folklorizmler, örneklerle incelenmiştir. Ayrıca, Özbek ve Türk sözlü geleneklerinin benzerlikleri ve farklılıkları vurgulanmıştır. Makale, basit analizlerin ve karmaşık folklorik unsurların hikâyelerin anlamında nasıl sentezlendiğine dair tespitler içermektedir.
Keywords
References
- Alptekin, A. B. (1982). Elif ile Yaralı Mahmut hikâyesi. Türk Folkloru Araştırmaları, (27), 179-205.
- Alptekin, A. B. (1993). Dede Korkut hikâyeleri ile halk hikâyelerinin münasebetleri. Türk Kültürü Araştırmaları, (29), 22-33.
- Alptekin, A. B. (1997). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Akçağ Yayınları.
- Aslan, E. (1990). Halk hikâyelerini inceleme yöntemleri: Yaralı Mahmut hikâyesi üzerinde bir inceleme. Dicle Üniversitesi.
- Aslan, E. (2001). Halk hikâyelerinde kahramanların kıyafet değiştirme motifi ve arabızengi tipi. Türkbilig, (2), 1-10.
- Bayaz, H. (1981). Köroğlu: Antep rivayeti. Karaca.
- Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı hikâyesi üzerinde mukayeseli bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Ekici, M. (1995). Dede Korkut tesiri ile teşekkül eden halk hikâyeleri. Atatürk Kültür Merkezi.
- Elçin, Ş. (1981). Halk edebiyatına giriş. Kültür Bakanlığı.
- Elçin, Ş. (1988). Halk edebiyatı araştırmaları. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Filizok, R. (1991). Ziya Gökalp’ın eserlerinde halk edebiyatı tesiri üzerine bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Güney, E. C. (1971). Folklor ve halk edebiyatı. Millî Eğitim Basımevi.
- Jumanazorov, U. (1991). O‘zbek fol’klori va tarixiy voqelik. Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Kaya, D. (1993). Mahmut ile Nigâr hikâyesi üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Kemal, O. (1974). Kırmızı küpeler. Bilgi Yayınevi.
- Kemal, O. (2010). Yağmur yüklü bulutlar / Dünyada harp vardı (6. baskı). Everest Yayınları.
- Kemal, O. (2012). Ekmek kavgası (18. baskı). Everest Yayınları.
- Kencayeva, P. (2019). Hurşit Dostmuhammet ve Ferit Edgü’nün hikâyelerinde müşterek karakterler dünyası. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, (2), 205-214.
- Keskin, A. (2018). Türk kültüründe alkışlar (dualar / iyi dilekler) ve kargışlar (beddualar / kötü dilekler): Metin ve bağlam merkezli bir inceleme (Tez No 502931).[Doktora Tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Köprülü, M. F. (1930). XVII. asır saz şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman hikâyesi. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Köprülü, M. F. (1966). Edebiyat araştırmaları. Türk Tarih Kurumu.
- Köse, N. (1997). Türk halk hikâyelerinde gurbet. Millî Folklor Yayınları.
- Mo‘minov, G‘. (1994). Hozirgi o‘zbek adabiyotida fol’klorizm [Chop etilmagan doktorantura dissertatsiyasi]. Toshkent Davlat Universiteti. (In Uzbek)
- Oybek. (1975). Mukammal asarlar to‘plami (Tom 9). Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Püsküllüoğlu, A. (1982). Türk halk öyküleri. Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Qahhor, A. (1967). Asarlar (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qahhor, A. (1971). Asarlar (Tom 6). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qo‘shjonov, M. (1982). Saylanma (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Sarimsoqov, B. (1980). Folklorizmlar tipologiyasiga doir. O‘zbek Tili va Adabiyati, (4), 39-42. (In Uzbek)
- Sav, E. (1974). Halk hikâyeleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Abstract
Abdulla Qahhor va O‘rxon Kamol bir davrda yashab ijod qildi, asarlarida o‘z xalqining turmush tarzi, yashash sharoiti, xarakteri va xulq-atvorini realistik uslubda aks ettirishga harakat qildi. Ikki yozuvchi ham asarlaridagi qahramonlar ruhiyatini ochishda xalq og‘zaki ijodi namunalaridan unumli foydalandi. Xususan, Abdulla Qahhor va O‘rxon Kamol hikoyalarida xalq hikoyalari, maqollari, afsonalari, rivoyatlari, qo‘shiq, latifa, olqish va qarg‘ishlari u qadar muvaffaqiyatli qo‘llanilganki, bu uslubda yozilgan hikoyalar tom ma’noda xalqona uslubni shakllanishida katta ta’sirga ega bo‘ldi. Maqolada ikki yozuvchining ayrim hikoyalaridagi folklorizmlar, ularning milliy o‘ziga xosligi, xalqona estetik idealga asoslangani haqida fikr-mulohazalar bildirilgan. Hikoyalarning xalqchilligi va milliyligini ta’minlagan folklorizmlar tahlilga tortilgan. O‘zbek va turk xalq og‘zaki ijodi namunalarining o‘xshash va farqli jihatlariga ham e’tibor qaratilgan. Shuningdek, zamonaviy adabiyotda hikoya janrining vujudga kelishi va taraqqiyotida xalq og‘zaki ijodining ahamiyati hamda oddiy, analitik va murakkab folklorizmlarning hikoyalar mazmun-mohiyatiga sintezlashtirish jarayoni yozuvchilar asarlarining tahlili orqali ochib berilgan. Bu jarayonda ikki yozuvchining uslubiy o‘ziga xosligi, so‘z qo‘llash mahorati borasida fikrlar bildirilgan.
Keywords
References
- Alptekin, A. B. (1982). Elif ile Yaralı Mahmut hikâyesi. Türk Folkloru Araştırmaları, (27), 179-205.
- Alptekin, A. B. (1993). Dede Korkut hikâyeleri ile halk hikâyelerinin münasebetleri. Türk Kültürü Araştırmaları, (29), 22-33.
- Alptekin, A. B. (1997). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Akçağ Yayınları.
- Aslan, E. (1990). Halk hikâyelerini inceleme yöntemleri: Yaralı Mahmut hikâyesi üzerinde bir inceleme. Dicle Üniversitesi.
- Aslan, E. (2001). Halk hikâyelerinde kahramanların kıyafet değiştirme motifi ve arabızengi tipi. Türkbilig, (2), 1-10.
- Bayaz, H. (1981). Köroğlu: Antep rivayeti. Karaca.
- Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı hikâyesi üzerinde mukayeseli bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Ekici, M. (1995). Dede Korkut tesiri ile teşekkül eden halk hikâyeleri. Atatürk Kültür Merkezi.
- Elçin, Ş. (1981). Halk edebiyatına giriş. Kültür Bakanlığı.
- Elçin, Ş. (1988). Halk edebiyatı araştırmaları. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
- Filizok, R. (1991). Ziya Gökalp’ın eserlerinde halk edebiyatı tesiri üzerine bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Güney, E. C. (1971). Folklor ve halk edebiyatı. Millî Eğitim Basımevi.
- Jumanazorov, U. (1991). O‘zbek fol’klori va tarixiy voqelik. Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Kaya, D. (1993). Mahmut ile Nigâr hikâyesi üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Kültür Bakanlığı.
- Kemal, O. (1974). Kırmızı küpeler. Bilgi Yayınevi.
- Kemal, O. (2010). Yağmur yüklü bulutlar / Dünyada harp vardı (6. baskı). Everest Yayınları.
- Kemal, O. (2012). Ekmek kavgası (18. baskı). Everest Yayınları.
- Kencayeva, P. (2019). Hurşit Dostmuhammet ve Ferit Edgü’nün hikâyelerinde müşterek karakterler dünyası. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, (2), 205-214.
- Keskin, A. (2018). Türk kültüründe alkışlar (dualar / iyi dilekler) ve kargışlar (beddualar / kötü dilekler): Metin ve bağlam merkezli bir inceleme (Tez No 502931).[Doktora Tezi, Ege Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Köprülü, M. F. (1930). XVII. asır saz şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman hikâyesi. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Köprülü, M. F. (1966). Edebiyat araştırmaları. Türk Tarih Kurumu.
- Köse, N. (1997). Türk halk hikâyelerinde gurbet. Millî Folklor Yayınları.
- Mo‘minov, G‘. (1994). Hozirgi o‘zbek adabiyotida fol’klorizm [Chop etilmagan doktorantura dissertatsiyasi]. Toshkent Davlat Universiteti. (In Uzbek)
- Oybek. (1975). Mukammal asarlar to‘plami (Tom 9). Fan Nashriyoti. (In Uzbek)
- Püsküllüoğlu, A. (1982). Türk halk öyküleri. Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Qahhor, A. (1967). Asarlar (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qahhor, A. (1971). Asarlar (Tom 6). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Qo‘shjonov, M. (1982). Saylanma (Tom 1). G‘afur G‘ulom Nashriyoti. (In Uzbek)
- Sarimsoqov, B. (1980). Folklorizmlar tipologiyasiga doir. O‘zbek Tili va Adabiyati, (4), 39-42. (In Uzbek)
- Sav, E. (1974). Halk hikâyeleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Details
| Primary Language | Uzbek |
|---|---|
| Subjects | Literary Studies (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | May 28, 2025 |
| Submission Date | January 12, 2025 |
| Acceptance Date | May 14, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 7 |
