Aile ve kadın, sosyolojinin üzerinde durduğu temel konulardan birisidir. Ülkemizde
de kadın konusunun çeşitli sosyolojik perspektiflerle ele alındığı bir gerçekliktir. Türk toplumunun
gelenekselden modern yaşam tarzına geçiş süreci aile ve kadın konusunun merkeze
alındığı bir anlayışla tartışılmış ve tartışılmaya devam etmektedir. Türk toplumunda yaşanan
değişim süreci çeşitli sosyal kesimler tarafından farklı şekilde değerlendirmiş ve yorumlamıştır.
Dolayısıyla bazıları Türk toplumunda yaşanan değişimi kadınların bireysel ve toplumsal
kazanımı üzerinden analiz ederken, bazıları da toplumun değer ve normlarında meydana gelen
çözülme şeklinde görüp değişime direnme veya ters yüz etmenin yollarını arama çabası
içine girmiştir. Türk toplumunun yaşadığı değişim sürecini kadınlar üzerinden okuyan ve anlamlandıran
sosyal kesimlerin başında İslamcı/muhafazakâr ideolojinin mensupları gelmektedir.
Söz konusu ideolojinin mensupları yaşanan değişim sürecinin kadınların geleneksel
rollerinde zafiyet oluşturacağını öne sürmüşlerdir. Onlar, düşüncelerini temellendirirken
dinsel argümanlara atıfta bulunmayı şiar edinmişlerdir. Çünkü din olgusunun Türk toplumunda
en işlevsel faktörlerden biri olduğunun bilincindedirler. Bu noktada Şule Yüksel Şenler
Türk toplumunda yaşanan değişim sürecinin kadınlar üzerindeki etkisine dair görüşleriyle
öne çıkmaktadır. O, değişim sürecinden kadınların olumsuz etkilendiği düşüncesinden
hareketle geleneksel yaşam kalıplarını koruma ve yeniden üretme adına kaleme aldığı eserleri
ile etkili olmuştur. Değişim sürecinin kadınların geleneksel statü ve rollerinde ciddi toplumsal
çözülmelere sebep olduğu düşüncesindedir. Şule Yüksel Şenler, bir kadın olarak; kendine
özgü giyim tarzı başta olmak üzere, duygu ve düşünceleri ile döneminin dini düşünsel zeminine damga vurmuş, özellikle İslamcı/muhafazakâr kadınların din anlayış ve yaşayışlarını
yönlendirmiştir. Söz konusu yaklaşımı ile hemcinsleri üzerinde etkili olmanın yanında
düşünce ve fikirleri ile geleneksel din ve kadın anlayışına sahip erkekleri de rahatlatmıştır.
Şule Yüksel Şenler, kadınların aile içi rol ve statüleri başta olmak üzere, eğitim, sosyal hayat,
çalışma hayatı vb. hususlarda nasıl bir davranış içinde olmaları gerektiğine yönelik görüşlerini
paylaşarak idealize ettiği anlayışın toplumda yaygınlaşmasına öncülük etmiştir. Kadının
yaşamını sürdürürken erkeğe olan itaatini ve ihtiyacını vurgulamış, bir noktada birey olarak
kadının ayakta durmasının mümkün olmadığını kendi düşün dünyası çerçevesinde izah etmiştir.
Özellikle kadınların giyim tarzları üzerinden analiz ve değerlendirmelerde bulunan
Şule Yüksel Şenler, buna bağlı olarak Müslüman Türk erkeklerine yönelik değerlendirmeler
yapmaktan da geri durmamış ve kadınlarının ve kızlarının giyim kuşamları üzerinden erkekleri
de kategorize etmiştir. Bu çalışmada, Şule Yüksel Şenler’in nasıl bir aile ve kadın anlayışına
sahip olduğu, Türk toplumunda yaşanan değişim sürecine yönelik nasıl bir tutum ortaya
koyduğu ve değişim sürecinden etkilenen aile ve kadınlara dair yaklaşımları ele alınmıştır.
Çalışmada Şenler’in kaleme aldığı eserleri merkeze alınmış, dokümantasyon yöntemi ve sosyolojik
bakış açısıyla analizler yapılarak yorumlarda bulunulmuştur.
Family and women are among the fundamental issues that sociology focuses on. It is
a reality that the issue of women has been addressed from various sociological perspectives
in our country. The transition process of Turkish society from a traditional to a modern lifestyle
has been discussed and continues to be discussed with an emphasis on the issues of
family and women. The process of change experienced in Turkish society has been evaluated
and interpreted differently by various social segments. Therefore, while some analyze the
changes experienced in Turkish society through the individual and social gains of women,
others see them as a disintegration in society’s values and norms and try to resist or reverse
the change. The members of the Islamist/conservative ideology are at the forefront of the
social segments that read and interpret the process of change experienced by Turkish society
through women. The members of the said ideology have argued that the process of change
experienced will weaken the traditional roles of women. They have adopted the basic principle
of referring to religious arguments while formulating their thoughts. Because they are
aware that the phenomenon of religion is one of the most functional factors in Turkish society.
At this point, Şule Yüksel Şenler stands out with her views on the impact of the process
of change experienced in Turkish society on women. She has been influential through her
works, which were written in order to protect and reproduce traditional life patterns based
on the idea that women are negatively affected by the process of change. She believes that
the process of change causes serious social disintegration in the traditional status and roles
of women. As a woman, Şule Yüksel Şenler has left her mark on the religious intellectual landscape of her period with her feelings and thoughts, especially with her unique style of
dressing, and has directed the religious understanding and lifestyle, especially of Islamic/
conservative women. In addition to influencing other women with her approach, she
has also resonated with men who hold traditional religious and feminine values through her
thoughts and ideas. Şule Yüksel Şenler has pioneered the socialization of the idealized understanding
by sharing her views on how women should behave in matters such as their roles
and status within the family, education, social life, work life, etc. She has emphasized women’s
obedience and their need to depend on/rely on men while continuing their lives, and
at one point, she has explained within the framework of her own worldview that it is not
possible for women to stand on their own feet as individuals. Şule Yüksel Şenler, who has
analyzed and evaluated especially women's clothing styles, has not refrained from making
evaluations about Muslim Turkish men and has categorized men according to the clothing
styles of their women and girls. In this study, what kind of family and women understanding
Şule Yüksel Şenler has, what kind of attitude she puts forward towards the process of change
experienced in Turkish society, and her approaches towards families and women affected by
the process of change are discussed. In the study, Şenler's works are taken into the center,
and analyses are made using the documentation method and a sociological perspective, and
comments are made.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Religious Studies (Other) |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | June 28, 2025 |
Submission Date | February 25, 2025 |
Acceptance Date | June 10, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 |