Bitlis Air Pollution Emission Inventory and Estimation of Health Effects by Multiple Linear Regression
Abstract
The province of
Bitlis has a terrestrial climate due to its topographic structure and its
geographical location. In Bitlis, which is one of the lowest temperature
averages in our country, winters are quite cold and long. Due to the long cold winter and the heavy
weather conditions, the highest air pollution rates are observed during the
winter months because of unconscious and excessive consumption of the coal. The pollutant
concentrations caused by these fuels used in the winter months do not exceed
the air quality limit values but they affect the air quality of Bitlis province
negatively by the effect of inversion Those pollutants such as gas or dust that
cause air pollution damage the respiratory system. The effects of air pollution
on human health vary according to the duration of exposure and the amount of
pollutants. In recent years, a number of studies have been conducted on the
short-term and long-term effects of air pollution and it has been observed that
the disease and mortality rates are increasing due to the cardiovascular
system. According to Bitlis Provincial Directorate of Environment and Urban
Planning, the total amount of coal entering Bitlis province in 2015 is
55.118,63 kg. In 2015, the SOx, NOx, PM10 and
CO parameters from the primary pollutants in the air pollution were calculated
to be 1.980 kg, 176 kg, 210 kg and 2.211 kg respectively. In this study, SOx,
NOx, CO and PM10 measurement values of pollutant parameters were utilized. The
number of patients who applied to hospitals from respiratory and lung diseases
was taken from Bitlis Health Directorate. According to this data, the number of
patients in the next year was estimated by using multiple linear regression
method. The actual data and forecast data were achieved by comparing R2 =
0.98.
Keywords
Air Pollution Calculation of Emission Inventory Healthy Effects of Pollutants Multiple Linear Regression Analysis
References
- Başar P., Okyay P., Ergin F., Coşan S., Yıldız A., (2005), Aydın ili kent merkezinde hava kirliliği, ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 6(3), 11-15.
- Bayram H., Dörtbudak Z., Evyapan Fişekçi F., Kargın M., Bülbül B., (2006), Hava kirliliğininin insan sağlığına etkileri, dünyada, ülkemizde ve bölgemizde hava kirliliği sorunu, Dicle Tıp Dergisi, 33(2), 105-112.
- Chapra S.C., Canale R.P., (2003), Mühendisler İçin Sayısal Yöntemler, Literatür Yayıncılık, 1004ss.
- Elbir T., Müezzinoğlu A., Bayram A., Seyfioğlu R., Demircioğlu H., (2001), Ege bölgesi hava kirletici emisyon envanteri, DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 3(2), 21-27.
- Garipağaoğlu N., (2003), Türkiye’de hava kirliliği sorununun coğrafi bölgelere göre dağılımı, Doğu Coğrafya Dergisi, 8(9), 57-77.
- Huang L., Rao C., Kuijp T.J., Bi J., Liu Y., (2017), A comprasion of individual exposure, perception, and acceptable levels of PM2,5 with air pollution policy objectives in China 2017, Environmental research, 157, 78-86.
- İbret B.Ü., Aydınözü D., (2009), Şehirleşmede yanlış yer seçiminin hava kirliliği üzerine olan etkisine bir örnek: Kastamonu şehri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 18, 71-88.
- İskender S., Bolu F., Yılmaz M., Mayda A.S., (2015), Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 1 Ekim 2011-31 Mart 2015 tarihleri arasındaki verilerinin incelenmesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 161-167.
- Kardeşoğlu E., Yalçın M., Işılak Z., (2011), Hava kirliliği ve kardiyovasküler sistem, TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(1), 97-106. Kırımhan S., (2006), Hava kirliliği ve kontrolü, Turhan Kitabevi, Ankara, 400ss.
- MGM, (2018), Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=BITLIS, [Erişim 18 Mayıs 2018].
- Özdemir H., Borucu G., Demir G., Yiğit S., Ak N., (2010), İstanbul’daki çocuk oyun parklarında partikül madde (PM2,5 ve PM10) kirliliğinin incelenmesi, Ekoloji 20, 77, 72-79.
- Sonsuz B., Kargıoğlu A.F., Şıpka M., Oruç M.M., Hepşen Ö., Selvi E., Mustak H., Kargı H., Karafazlıoğlu M., (2011), Adapazarı ilçesindeki endüstriyel kaynaklı emisyonların envanterlenmesi, Lisans Bitirme Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Soysal A., Demiral Y., (2007), Kapalı ortam hava kirliliği, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(3), 221-226.
- URL-1, (2017), Bitlis İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, T.C. Bitlis Valiliği, Bitlis Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, http://webdosya.csb.gov.tr/db/bitlis/icerikler/2016-cevre-durum-raporu-20180226094608.pdf, [Erişim 11 Temmuz 2018].
- Varınca K.B., Güneş G., Ertürk F., (2008), Hava kirleticilerinin insan sağlığı ve iklim değişikliği üzerine etkileri, Ulusal Hava Kalitesi Sempozyumu (UHAKS), 30-31 Mayıs, Konya, ss.161-168.
Abstract
Bitlis ili
topoğrafik yapısı ve coğrafik konumu nedeni ile karasal bir iklime sahiptir.
Ülkemizde sıcaklık ortalaması düşük illerden biri olan Bitlis’te kışlar oldukça
soğuk ve uzun geçmektedir. Uzun süren kış döneminin çok soğuk ve ağır geçmesi
nedeniyle kömürün bilinçsizce ve aşırı tüketiminden dolayı en fazla hava
kirliliği kış aylarında görülür. Kış aylarında kullanılan bu yakıtların neden
olduğu kirletici konsantrasyonları hava kalitesi sınır değerlerini aşmamakla
birlikte inversiyon etkisiyle Bitlis ili hava kalitesini olumsuz yönde
etkilemektedir. Hava kirliliğine neden olan bu gaz veya toz halindeki
kirleticiler solunum sistemine zarar vermektedir. Hava kirliliğinin insan sağlığına
olan etkileri maruziyet süresine ve kirletici miktarına göre
değişmektedir. Son yıllarda hava
kirliliğinin kısa süreli ve uzun süreli etkileriyle ilgili birçok çalışma
yapılmış ve dolaşım sistemine bağlı olarak hastalık ve ölüm oranlarının arttığı
gözlemlenmiştir. Bitlis Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınan verilere göre 2015 yılında, Bitlis iline
giriş yapan kömür miktarı toplam 55.118,63 kg.’dır. 2015 yılında, hava
kirliliğindeki birincil kirleticilerden SOx, NOx, PM10
ve CO parametreleri sırasıyla, 1.980 kg, 176 kg, 210 kg ve 2.211 kg atmosfere
deşarj edildiği hesaplanmıştır. Bu çalışmada, kirletici parametrelerin SOx, NOx, CO
ve PM10 ölçüm değerlerinden yararlanılmıştır. Bitlis Sağlık İl Müdürlüğü’nden
solunum ve akciğer hastalıklarından kaynaklı hastanelere başvuran hasta sayısı
verileri alınmıştır. Bu verilere göre çoklu lineer regresyon yöntemi
kullanılarak gelecek yıldaki hasta sayısı tahmin edilmiştir. Gerçek veriler ve tahmin verileri karşılaştırılarak R2=0,98
oranında uyum sağlanmıştır.
Keywords
Emisyon Envanter Hesaplama Hava Kirliliği Kirleticilerin Sağlıksal Etkileri Çoklu Lineer Regresyon Analizi
References
- Başar P., Okyay P., Ergin F., Coşan S., Yıldız A., (2005), Aydın ili kent merkezinde hava kirliliği, ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 6(3), 11-15.
- Bayram H., Dörtbudak Z., Evyapan Fişekçi F., Kargın M., Bülbül B., (2006), Hava kirliliğininin insan sağlığına etkileri, dünyada, ülkemizde ve bölgemizde hava kirliliği sorunu, Dicle Tıp Dergisi, 33(2), 105-112.
- Chapra S.C., Canale R.P., (2003), Mühendisler İçin Sayısal Yöntemler, Literatür Yayıncılık, 1004ss.
- Elbir T., Müezzinoğlu A., Bayram A., Seyfioğlu R., Demircioğlu H., (2001), Ege bölgesi hava kirletici emisyon envanteri, DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 3(2), 21-27.
- Garipağaoğlu N., (2003), Türkiye’de hava kirliliği sorununun coğrafi bölgelere göre dağılımı, Doğu Coğrafya Dergisi, 8(9), 57-77.
- Huang L., Rao C., Kuijp T.J., Bi J., Liu Y., (2017), A comprasion of individual exposure, perception, and acceptable levels of PM2,5 with air pollution policy objectives in China 2017, Environmental research, 157, 78-86.
- İbret B.Ü., Aydınözü D., (2009), Şehirleşmede yanlış yer seçiminin hava kirliliği üzerine olan etkisine bir örnek: Kastamonu şehri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 18, 71-88.
- İskender S., Bolu F., Yılmaz M., Mayda A.S., (2015), Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 1 Ekim 2011-31 Mart 2015 tarihleri arasındaki verilerinin incelenmesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 161-167.
- Kardeşoğlu E., Yalçın M., Işılak Z., (2011), Hava kirliliği ve kardiyovasküler sistem, TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(1), 97-106. Kırımhan S., (2006), Hava kirliliği ve kontrolü, Turhan Kitabevi, Ankara, 400ss.
- MGM, (2018), Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=BITLIS, [Erişim 18 Mayıs 2018].
- Özdemir H., Borucu G., Demir G., Yiğit S., Ak N., (2010), İstanbul’daki çocuk oyun parklarında partikül madde (PM2,5 ve PM10) kirliliğinin incelenmesi, Ekoloji 20, 77, 72-79.
- Sonsuz B., Kargıoğlu A.F., Şıpka M., Oruç M.M., Hepşen Ö., Selvi E., Mustak H., Kargı H., Karafazlıoğlu M., (2011), Adapazarı ilçesindeki endüstriyel kaynaklı emisyonların envanterlenmesi, Lisans Bitirme Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Soysal A., Demiral Y., (2007), Kapalı ortam hava kirliliği, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(3), 221-226.
- URL-1, (2017), Bitlis İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, T.C. Bitlis Valiliği, Bitlis Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, http://webdosya.csb.gov.tr/db/bitlis/icerikler/2016-cevre-durum-raporu-20180226094608.pdf, [Erişim 11 Temmuz 2018].
- Varınca K.B., Güneş G., Ertürk F., (2008), Hava kirleticilerinin insan sağlığı ve iklim değişikliği üzerine etkileri, Ulusal Hava Kalitesi Sempozyumu (UHAKS), 30-31 Mayıs, Konya, ss.161-168.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Engineering |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | January 31, 2019 |
| Submission Date | April 1, 2018 |
| Acceptance Date | July 12, 2018 |
| Published in Issue | Year 2019 Volume: 5 Issue: 1 |
Cite
This journal is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.