Research Article
Year 2025,
Volume: 36 Issue: 1, 31 - 65, 09.05.2025
Abstract
Ascending to the heavens to approach God is a phenomenon observed in many religions and mystical traditions. Those who embark on this spiritual journey are primarily prophets, as well as distinguished people known as awliya’ and saints. Among the prophets, Hazrat Muhammad, Idris, Abraham, Moses, and Jesus are attributed with having ascended to heaven. Likewise, Zoroaster, Mani, Buddha, and St. Paul recount experiences of such an ascension in various religious texts. Among the Sufis, Bayezid al-Bistamī and Ibn al-’Arabī are said to have made such a spiritual journey. Hārith al-Muhāsibī also provides information about his imaginary journey to the metaphysical realm in his work Kitāb al-Tawahhūm, in which he describes human beings’ journey that begins with death and ends in heaven or hell from an aesthetically tasteful point of view. He presents human birth, earthly life, death, the grave, judgment, waiting in line, and hell or paradise as the stages of the journey. His examples illustrating the challenges of the events after death are particularly compelling. Emphasizing the significance of life after death, al-Muhāsibī underscores the delicate equilibrium between hawf [fear] and rajā [hope] and advocates cultivating an upright character during one’s terrestrial sojourn. This study examines the stages of the metaphysical journey as outlined in Kitāb al-Tawahhūm by incorporating relevant insights from other scholarly works on the subject matter when deemed necessary.
Keywords
References
- Alighieri, Dante. İlâhî Komedya Cennet, Cehennem, Ârâf, çeviren: Feridun Timur, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1996, 2001. google scholar
- Attâr, Ferideddin. Tezkiretü’l-Evliyâ, hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul: Erdem Yayınları, 1991. google scholar
- Aydın, Hüseyin. Muhasibi’nin Tasavvuf Felsefesi, Ankara: Pars Matbaacılık, 1976. google scholar
- Bağdâdî, Hatîb. Tarihu Bağdad, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 2004. google scholar
- Bardakçı, Mehmet Necmeddin. Eğirdir Zeynî Zâviyesi ve Şeyh Mehmed Çelebi Divanı (Hızırnâme), Eğirdir/ Isparta: Sinan Ofset, 2008. google scholar
- Bolay, M. Naci. İbn Sina, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988. google scholar
- Buharî, İsmail. Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Cevherî, İsmail b. Hammad. es-Sıhah, tahkik: Ahmed Abdülğafûr Attâr, Kahire: Matâbiu Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1982. google scholar
- Chittick, William. Varolmanın Boyutları, çeviren: Turan Koç, İstanbul: İnsan Yayınları, 1997. google scholar
- Chittick, William. Hayal Âlemleri, çeviren: Mehmet Demirkaya, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 3. Baskı, 2003. google scholar
- Çiçek, Yeliz. Klasik Arap Edebiyatında Fizikötesi Yolculuklar, İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2022. google scholar
- Ebû’l-Hayr, Ebû Saîd. Rubâîler, çeviren: Mehmet Kanar, İstanbul: Şule Yayınları, 2013. google scholar Erginli, Zafer. “Muhâsibî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006, 31/13-16. google scholar
- Ferâhidî, Halil bin Ahmed. Kitâbu’l-Ayn, tahkik: Mehdi el-Mahzûmî-İbrahim es-Sâmerrâî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 3. Baskı, 1988. google scholar
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. ed-Dürretü’l-Fahıre fi Keşfi Ulumi’l-Âhire, tahkik: Lucien Gautier, Amsterdam: Oriental Press-Beyrut: Mektebetü’s-Sekafiyye, 1974-1997. google scholar
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. İhyâu Ulûmiddîn, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2005. google scholar
- Gündüz, Şinasi, Sarıkçıoğlu Ekrem, Ünal, Yavuz. Dinlerde Yükseliş Motifleri, Ankara: Vadi Yayınları, 1996. google scholar
- Harakânî, Ahmed b. Hüseyin b. eş-Şeyh. Ârifler Sultanı Bayezid-i Bistamî-Hayatı ve Menkıbeleri (Düstûru’l-Cumhûr), çeviren: Ozan Yılmaz, İstanbul: Semerkand Yayınları, 2015. google scholar
- Hökelekli, Hayati. “Ölüm ve Ölüm Ötesi Psikolojisi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/ 3, (1991), 151-165. google scholar
- Hücvirî. Keşfü’l-Mahcûb-Hakikat Bilgisi, hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları, 5. Baskı, 2016. google scholar
- Isfahânî, Ebû Nuaym. Sıfatu’l-Cenne, tahkik: Ali Rıza Abdullah, Dımaşk: Dâru’l-Me’mûn li’t-Türâs, 1987. google scholar
- İbn Fâris. Mu’cemu Makâyısı’l-Luga, tahkik: Abdüsselâm Muhammed Hârun, Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1999. google scholar
- İbn Manzûr. Lisânu’l-Arab, tahkik: Abdullah Ali el-Kebîr-Muhammed Ahmed Haseballah-Hâşim Muhammed eş-Şâzelî, Kahire: Dâru’l-Maârif, ty. google scholar
- İbn Sa’d. Tabakâtü’l-Kebîr, tahkik: Ali Muhammed Ömer, Kahire: Mektebetü’l-Hanci, 2001. google scholar
- İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. el-İsrâ ilâ Makâmi’l-Esrâ (Kitâbu’l-Mi’râc), tahkik: Suad el-Hakîm, Beyrut: el-Müessesetü’l-Câmiiyye, 1988. google scholar
- İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, hazırlayan: Ahmed Şemsüddin, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1999. google scholar
- İkbal, Muhammed. Câvidnâme, çeviren: Annemarie Schimmel, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2. Baskı, 2000. google scholar
- Karaca, Faruk. Ölüm Psikolojisi, İstanbul: Beyan Yayınları, 2000. google scholar
- Kılıç, Mahmut Erol. “Hermes,” Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (1998), 17/228-233. google scholar
- Kısakürek, Necip Fazıl. Çile, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2006. google scholar
- Kindî, Fârâbi, İbn Bâcce ve İbn Adî. Resâilü Felsefiyye, tahkik: Abdurrahman Bedevî, Bingazi: Menşûrâtü’l-Câmiati’l-Libiyye, 1973. google scholar
- Kirmânî, Evhadüddin. Rubailer, çeviren: Mehmet Kanar, İstanbul: Şule Yayınları, 2013. google scholar
- Kuşeyrî, Abdülkerim bin Hevazin. Kitâbu’l-Mi’râc ve Yeliyhi Mi’râcu Ebî Yezid Bistamî, tahkik: Ali Hasan Abdülkadir, Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Hadise, 1964. google scholar
- Maarrî, Ebû’l- Alâ. Risâletü’l-Gufrân, tahkik: Aişe Abdurrahman-Bintü’ş-Şâtie, Kahire: Dâru’l-Maârif, 9. Baskı, 1977. google scholar
- Mahmud, Abdülhamid. Üstâzü’s-Sâirîn el-Hâris b. Esed el-Muhâsibî, Kahire: Dâru’l-Maârif, 1992. google scholar
- Milton, John. Miltons Paradise Lost, Illustrated by: Gustave Dore, edited by: Robert Vaughan, New York: Collier, ty. google scholar
- Morris, James Winston. Kalp Aynası, çeviren: M. Mustafa Çakmaklıoğlu, İstanbul: İnsan Yayınları, 2015. google scholar
- Muhâsibî, Hâris. Mâiyyetü’l-Akl ve Fehmü’l-Kur’ân, tahkik: Huseyin el-Kuvvetli, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1971. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. el-Vesâyâ (en-Nesâih, 59-221), tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-’Ilmiyye, 1986. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. el-Kasd ve’r-Rücû’ ilallah, (el-Vesâyâ içinde, 217-328), tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. er-Riâye li Hukûkıllâh, neşr: Abdülhalim Mahmud, Kâhire: Dâru’l-Maârif, 2. Baskı, 1990. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. Âdâbu’n-Nüfûs ve yeliyhi Kitâbu’t-Tevehhüm, tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 2. Baskı, 1991. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. Şerhu’l-Ma’rife ve Bezlü’n-Nasîha, Mecdi Fethi es-Seyyid, Tanta: Dâru’s-Sahâbe li’t-Türâs, 1993. google scholar
- Muhâsibî, Hâris. Farzet ki Öldün, çeviren: Abdülaziz Hatip, İstanbul: Polen Yayınları, 2006. google scholar Muhâsibî, Hâris bin Esed. Kitâbu’t-Tevehhüm, tahkik: Arthur J. Arberry, London-Beyrut: Beytü’l-Verrâk-el-Furât, 2010. google scholar
- Müslim. Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Mevlâna’nın Rubâîleri, çeviren: M. Nuri Gençosman, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1974. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Divan-ı Kebir, hazırlayan: Abdülbaki Gölpınarlı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Mesnevî, çeviren: -Derya Örs-Hicabi Kırlangıç, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2008. google scholar
- Semerkandî, Ebû’l-Leys. Tenbîhu’l-Gâfilîn, tahkik: Seyyid el-Arabî, Kahire: Mektebetü’l-Îmân, 1998. google scholar
- Serrâc, Ebû Nasr. el-Luma’, tahkik: Abdülhalim Mahmûd-Tâhâ Abdülbâkî Sürûr, Kahire: Mektebetü’s-Seâde, 1960. google scholar
- Smith, Margareth. “Gazzâlî’nin Öncüsü el-Muhâsibî”, çeviren: Mesut Okumuş, Tasavvuf yıl: 3/9, (2002). 417-426. google scholar
- Sülemî, Ebû Abdurrahman. Tabakâtu’s-Sûfiyye, tahkik: Nureddin Şerîbe, Mısır: Mektebetü’l-Hancî, 1986. google scholar
- Süyûtî, Celaleddin. Miftâhu’l-Cenne fî İhticâcı bi’s-Sünne, tahkik: Seyyid el-Cemîl, Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 1987. google scholar
- Tirmizî, Ebû İsa. Câmiu’s-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Tatçı, Mustafa. Yunus Emre Dîvânı, İstanbul: H Yayınları, 2020. google scholar
- Toprak, Süleyman. “Kabir”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (2001), 24/37-38. google scholar
- Turan, Osman. Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, İstanbul: Dergâh Yayınları, 3. Baskı 1980. google scholar
- Yıldırım, Nimet. Ardâvirafnâme, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2011. google scholar
- Yıldırım, Nimet. “Fars Edebiyatında Metafizik Yolculuklar”, Doğu Esintileri, sayı: 2/12, (2014), 177-212. google scholar
Year 2025,
Volume: 36 Issue: 1, 31 - 65, 09.05.2025
Abstract
Allah’a yakınlaşmak amacıyla semaya çıkmak, birçok din ve mistik geleneklerde görülür. Bu yolculuğu gerçekleştirenler; başta peygamberler olmak üzere, evliya ve aziz olarak bilinen seçkin kişilerdir. Peygamberlerden Hz. Muhammed, İdris, İbrahim, Musa ve İsa göğe yükselmişlerdir. Aynı şekilde Zerdüşt, Mani, Buda ve Pavlos’un da böyle bir tecrübe yaşadıkları çeşitli dinî metinlerde yer almaktadır. Sûfîlerden Bayezid-i Bistamî ile İbnü’l-Arabî’nin böyle bir manevî seyahati gerçekleştirdikleri ifade edilir. Hâris el-Muhâsibî de Kitâbu’t-Tevehhüm adlı eserinde metafizik âleme yaptığı hayali seyahat hakkında bilgi verir. Muhâsibî Tevehhüm’de, insanın ölümle başlayan ve cennet ya da cehennemde sonuçlanan yolculuğunu estetik bir zevk ve bakış açısı ile anlatır. İnsanın doğumu, dünya hayatı, ölümü, kabir, mahşer, sırat, cehennem veya cennet hayatını, yolculuğun aşamaları olarak takdim eder. Onun, ölüm sonrası yaşanan olayların zorluğunu anlatırken verdiği örnekler, oldukça etkileyicidir. Muhâsibî ölüm sonrası hayata dikkat çekerken, havf (korku) ve recâ (ümit) arasındaki dengeyi gözetir ve daha dünyada iken dürüst bir şahsiyete sahip olmanın önemini vurgular. Bu çalışmada; Kitâbu’t-Tevehhüm çerçevesinde metafizik âlemde yapılan seyahatin aşamaları üzerinde durulacak, yeri geldikçe konu ile ilgili diğer eserlere atıf yapılacaktır.
References
- Alighieri, Dante. İlâhî Komedya Cennet, Cehennem, Ârâf, çeviren: Feridun Timur, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1996, 2001. google scholar
- Attâr, Ferideddin. Tezkiretü’l-Evliyâ, hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul: Erdem Yayınları, 1991. google scholar
- Aydın, Hüseyin. Muhasibi’nin Tasavvuf Felsefesi, Ankara: Pars Matbaacılık, 1976. google scholar
- Bağdâdî, Hatîb. Tarihu Bağdad, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 2004. google scholar
- Bardakçı, Mehmet Necmeddin. Eğirdir Zeynî Zâviyesi ve Şeyh Mehmed Çelebi Divanı (Hızırnâme), Eğirdir/ Isparta: Sinan Ofset, 2008. google scholar
- Bolay, M. Naci. İbn Sina, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988. google scholar
- Buharî, İsmail. Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Cevherî, İsmail b. Hammad. es-Sıhah, tahkik: Ahmed Abdülğafûr Attâr, Kahire: Matâbiu Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1982. google scholar
- Chittick, William. Varolmanın Boyutları, çeviren: Turan Koç, İstanbul: İnsan Yayınları, 1997. google scholar
- Chittick, William. Hayal Âlemleri, çeviren: Mehmet Demirkaya, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 3. Baskı, 2003. google scholar
- Çiçek, Yeliz. Klasik Arap Edebiyatında Fizikötesi Yolculuklar, İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2022. google scholar
- Ebû’l-Hayr, Ebû Saîd. Rubâîler, çeviren: Mehmet Kanar, İstanbul: Şule Yayınları, 2013. google scholar Erginli, Zafer. “Muhâsibî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006, 31/13-16. google scholar
- Ferâhidî, Halil bin Ahmed. Kitâbu’l-Ayn, tahkik: Mehdi el-Mahzûmî-İbrahim es-Sâmerrâî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 3. Baskı, 1988. google scholar
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. ed-Dürretü’l-Fahıre fi Keşfi Ulumi’l-Âhire, tahkik: Lucien Gautier, Amsterdam: Oriental Press-Beyrut: Mektebetü’s-Sekafiyye, 1974-1997. google scholar
- Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. İhyâu Ulûmiddîn, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2005. google scholar
- Gündüz, Şinasi, Sarıkçıoğlu Ekrem, Ünal, Yavuz. Dinlerde Yükseliş Motifleri, Ankara: Vadi Yayınları, 1996. google scholar
- Harakânî, Ahmed b. Hüseyin b. eş-Şeyh. Ârifler Sultanı Bayezid-i Bistamî-Hayatı ve Menkıbeleri (Düstûru’l-Cumhûr), çeviren: Ozan Yılmaz, İstanbul: Semerkand Yayınları, 2015. google scholar
- Hökelekli, Hayati. “Ölüm ve Ölüm Ötesi Psikolojisi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/ 3, (1991), 151-165. google scholar
- Hücvirî. Keşfü’l-Mahcûb-Hakikat Bilgisi, hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları, 5. Baskı, 2016. google scholar
- Isfahânî, Ebû Nuaym. Sıfatu’l-Cenne, tahkik: Ali Rıza Abdullah, Dımaşk: Dâru’l-Me’mûn li’t-Türâs, 1987. google scholar
- İbn Fâris. Mu’cemu Makâyısı’l-Luga, tahkik: Abdüsselâm Muhammed Hârun, Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1999. google scholar
- İbn Manzûr. Lisânu’l-Arab, tahkik: Abdullah Ali el-Kebîr-Muhammed Ahmed Haseballah-Hâşim Muhammed eş-Şâzelî, Kahire: Dâru’l-Maârif, ty. google scholar
- İbn Sa’d. Tabakâtü’l-Kebîr, tahkik: Ali Muhammed Ömer, Kahire: Mektebetü’l-Hanci, 2001. google scholar
- İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. el-İsrâ ilâ Makâmi’l-Esrâ (Kitâbu’l-Mi’râc), tahkik: Suad el-Hakîm, Beyrut: el-Müessesetü’l-Câmiiyye, 1988. google scholar
- İbnü’l-Arabî, Muhyiddin. el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, hazırlayan: Ahmed Şemsüddin, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1999. google scholar
- İkbal, Muhammed. Câvidnâme, çeviren: Annemarie Schimmel, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2. Baskı, 2000. google scholar
- Karaca, Faruk. Ölüm Psikolojisi, İstanbul: Beyan Yayınları, 2000. google scholar
- Kılıç, Mahmut Erol. “Hermes,” Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (1998), 17/228-233. google scholar
- Kısakürek, Necip Fazıl. Çile, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2006. google scholar
- Kindî, Fârâbi, İbn Bâcce ve İbn Adî. Resâilü Felsefiyye, tahkik: Abdurrahman Bedevî, Bingazi: Menşûrâtü’l-Câmiati’l-Libiyye, 1973. google scholar
- Kirmânî, Evhadüddin. Rubailer, çeviren: Mehmet Kanar, İstanbul: Şule Yayınları, 2013. google scholar
- Kuşeyrî, Abdülkerim bin Hevazin. Kitâbu’l-Mi’râc ve Yeliyhi Mi’râcu Ebî Yezid Bistamî, tahkik: Ali Hasan Abdülkadir, Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Hadise, 1964. google scholar
- Maarrî, Ebû’l- Alâ. Risâletü’l-Gufrân, tahkik: Aişe Abdurrahman-Bintü’ş-Şâtie, Kahire: Dâru’l-Maârif, 9. Baskı, 1977. google scholar
- Mahmud, Abdülhamid. Üstâzü’s-Sâirîn el-Hâris b. Esed el-Muhâsibî, Kahire: Dâru’l-Maârif, 1992. google scholar
- Milton, John. Miltons Paradise Lost, Illustrated by: Gustave Dore, edited by: Robert Vaughan, New York: Collier, ty. google scholar
- Morris, James Winston. Kalp Aynası, çeviren: M. Mustafa Çakmaklıoğlu, İstanbul: İnsan Yayınları, 2015. google scholar
- Muhâsibî, Hâris. Mâiyyetü’l-Akl ve Fehmü’l-Kur’ân, tahkik: Huseyin el-Kuvvetli, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1971. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. el-Vesâyâ (en-Nesâih, 59-221), tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-’Ilmiyye, 1986. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. el-Kasd ve’r-Rücû’ ilallah, (el-Vesâyâ içinde, 217-328), tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. er-Riâye li Hukûkıllâh, neşr: Abdülhalim Mahmud, Kâhire: Dâru’l-Maârif, 2. Baskı, 1990. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. Âdâbu’n-Nüfûs ve yeliyhi Kitâbu’t-Tevehhüm, tahkik: Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 2. Baskı, 1991. google scholar
- Muhâsibî, Hâris bin Esed. Şerhu’l-Ma’rife ve Bezlü’n-Nasîha, Mecdi Fethi es-Seyyid, Tanta: Dâru’s-Sahâbe li’t-Türâs, 1993. google scholar
- Muhâsibî, Hâris. Farzet ki Öldün, çeviren: Abdülaziz Hatip, İstanbul: Polen Yayınları, 2006. google scholar Muhâsibî, Hâris bin Esed. Kitâbu’t-Tevehhüm, tahkik: Arthur J. Arberry, London-Beyrut: Beytü’l-Verrâk-el-Furât, 2010. google scholar
- Müslim. Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Mevlâna’nın Rubâîleri, çeviren: M. Nuri Gençosman, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1974. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Divan-ı Kebir, hazırlayan: Abdülbaki Gölpınarlı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992. google scholar
- Rumî, Mevlâna Celaleddin. Mesnevî, çeviren: -Derya Örs-Hicabi Kırlangıç, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2008. google scholar
- Semerkandî, Ebû’l-Leys. Tenbîhu’l-Gâfilîn, tahkik: Seyyid el-Arabî, Kahire: Mektebetü’l-Îmân, 1998. google scholar
- Serrâc, Ebû Nasr. el-Luma’, tahkik: Abdülhalim Mahmûd-Tâhâ Abdülbâkî Sürûr, Kahire: Mektebetü’s-Seâde, 1960. google scholar
- Smith, Margareth. “Gazzâlî’nin Öncüsü el-Muhâsibî”, çeviren: Mesut Okumuş, Tasavvuf yıl: 3/9, (2002). 417-426. google scholar
- Sülemî, Ebû Abdurrahman. Tabakâtu’s-Sûfiyye, tahkik: Nureddin Şerîbe, Mısır: Mektebetü’l-Hancî, 1986. google scholar
- Süyûtî, Celaleddin. Miftâhu’l-Cenne fî İhticâcı bi’s-Sünne, tahkik: Seyyid el-Cemîl, Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 1987. google scholar
- Tirmizî, Ebû İsa. Câmiu’s-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992. google scholar
- Tatçı, Mustafa. Yunus Emre Dîvânı, İstanbul: H Yayınları, 2020. google scholar
- Toprak, Süleyman. “Kabir”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (2001), 24/37-38. google scholar
- Turan, Osman. Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, İstanbul: Dergâh Yayınları, 3. Baskı 1980. google scholar
- Yıldırım, Nimet. Ardâvirafnâme, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2011. google scholar
- Yıldırım, Nimet. “Fars Edebiyatında Metafizik Yolculuklar”, Doğu Esintileri, sayı: 2/12, (2014), 177-212. google scholar
There are 58 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sufism |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 9, 2025 |
| Submission Date | January 31, 2024 |
| Acceptance Date | March 19, 2024 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 36 Issue: 1 |
