Research Article
Year 2025,
Volume: 36 Issue: 1, 1 - 29, 09.05.2025
Abstract
Salafism, which typically emerges during periods when Islamic societies undergo political and social upheavals, is considered a paradigm of crisis periods because of its characteristics. In the crisis atmosphere prevalent in various regions of the Islamic world during the 18th and 19th centuries, Salafi thought experienced a resurgence, including in Iraq. Many studies claim that during the process of establishing influence in Iraq, Salafism, one of Baghdad’s prominent scholarly families, the Alusi family, played significant roles. However, upon examining these studies, it was observed that the role played by the Alusi family is limited to certain narratives and specific events. This study aims to elucidate the origins and extent of the Alusi family’s relationship with Salafism and determine its contribution to the development of this movement in Iraq. This study also addresses which faction of Salafism the Alusi family was associated with and which members of the family this attribute encompassed. Additionally, the extent to which the Alusi family embraced and developed the attitudes and ideas that characterised Salafism in the 19th century is one of the focal points of this study. This study compares the ideas and views of the members of the Alusi family with those of the Salafist movement and concludes that a uniform understanding of Salafism was not adopted among Alusi family members.
References
- Abdurrahman, Abdullah b.. Hizânetü’t-Tevârîhi’n-Necdiyye. Riyad: Dâru’l-Âsime, 1999. google scholar
- Abdülhamid, Muhsin. el-Âlûsî Müfessiran. Bağdat: Matbaatü’l-Maârif, 1965. google scholar
- Abdülvehhâb, Muhammed b..“er-Resâilü’ş-Şahsiyye”. Müellefâtu’ş-Şeyhi’l-İmam Muhammed b. google scholar
- Abdilvehhab. thk. Sâlih b. Fevzân, Muhammed b. Sâlih Alîkî. Riyad: Câmiatu’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, ts.. google scholar
- Abu-Manneh, Butrus. “Vali Necip Paşa ve Irak’ta Kadiriyye Tarikatı”. çev. Hür Mahmut Yücer, google scholar
- Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3 (2012), 182-188. google scholar
- el-Acemî, Muhammed b. Nasır. er-Resâilü’l-Mütebâdile Beyne Cemaliddin el-Kasımî ve Mahmûd Şükrî el-Âlûsî. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2001. google scholar
- Afîf, Esma binti Salim Ahmed b.. el-Müerrih Abbas Azzâvî ve Cuhuduhu fî Dirâseti Târihi’l-Akîde ve’l-Fıraki’l-Muâsıra. Riyad: Dâru’t-Tevhîd li’n-Neşr, 2009. google scholar
- el-Âlûsî, Ebu’s-Sena Mahmud. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kurani’l-Azîm ve Seb‘i’l-Mesânî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, ts.. google scholar
- el-Âlûsî, Ebu’s-Sena Mahmud. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kurani’l-Azîm ve Seb‘i’l-Mesânî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ Mahmûd. Sufratü’z-Zâd li Sefereti’l-Cihad. thk. Zâkir Hanefi. Amman: Dâru’n-Nûri’l-Mübîn, 2020. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ Mahmud. Neşvetü’ş-Şümûl fi’s-seferi ilâ İslambul. Bağdat: Matbaatü’l-Vilâye, 1291/1874. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ. Ğarâibu’l-İğtirâb ve Nüzhetü’l-Elbâb. Bağdat: Matbaatu’ş-Şâbender, 1327/1909. google scholar
- el-Âlûsî, Mahmud Şükrî. el-Miskü’l-Ezfer. thk. Abdullah el-Cebûrî. Beyrut: ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-Mevsû‘ât, 2007. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. el-Âyetü’l-Kübrâ alâ Dalâli’n-Nebhâni fî Râiyetihi es-Suğrâ. Dımeşk: Dâru’l-Meâric, 2002. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Târîhu Necid. thk. M. Behçet el-Eserî. Beyrut: Dâru’l-Verrâk, 2007. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. el-Mesâilü elletî Hâlefe fîhâ Rasulullah Ehle’l-Câhiliyye. Riyad: Dâru’l-Müeyyed, 1423/2002. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Ğâyetu’l-Emânî er-Red ale’n-Nebhânî. Riyad: Mektebetü’r-Reşîd, 2001. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Ahbâru Bağdâd vemâ Câverahâ mine’l-Bilâd. Beyrut: ed-Dâru’l-Arabiyyeti lil’Mevsûât, 2008. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Fethu’l-Mennan. Riyad: Dâru’t-Tevhîd li’n-Neşr, 2009. google scholar
- el-Alûsî, Numan Hayruddin. Cilâü’l-Ayneyn fi Muhâkemeti’l-Ahmedeyn. Kahire: Bulak Yayınları, 1298/1881. google scholar
- el-Alusî, Numan b. Mahmud. el-Âyâtü’l-Beyyinât fî Ademi Semâi’l-Emvât İnde’l-Hanefiyyeti’s-Sâdât. thk. Muhammed Nâsıruddin el-Elbâni. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 2005. google scholar
- Âlu’ş-Şeyh, Abdurrahman b. Abdullatif. Meşâhiru Ulemâi Necid ve Ğayrihim. Riyad: Dâru’l-Yemâme, 1394. google scholar
- Aruçi, Muhammed. “Ali b. Muhammed Said Süveydi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/184-185. İstanbul: TDV Yayınları, 2010. google scholar
- Aruçi, Muhammed. “Muhammed Emin Süveydi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/185-186. İstanbul: TDV Yayınları, 2010. google scholar
- Aşûr, Muhammed el-Fâdıl b.. et-Tefsîr ve Ricâluhû. Mısır: Mecmau’l-Buhûsi’l-İslâmiyyeti’l-Ezher, 1970. google scholar
- Aydın, Cemal Abdullah. “Bağdat Müftüsü Mahmud el-Alusi’ye Ait Bir Neseb Manzumesi”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, sy 16, (2010): 1-16. google scholar
- el-Azzâvî, Abbas. Mevsûatu Târîhi’l-Irak Beyne İhtilâleyn. Lübnan: ed-Dâru’l-Arabiyyetü li’l-Mevsûât, 2008. google scholar
- el-Azzâvî, Abbas. Zikrâ Ebi’s-Senâ el-Alûsî. Bağdat: Şeriketu’t-Ticare ve’t-Tıbâa, 1958. google scholar
- el-Bağdâdi, İsmail Paşa. Hediyyetü’l-Ârifîn. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı, 1951. google scholar
- Bek, Halil Merdem. E‘yânu’l-Karni’s-Sâlis Aşar. Beyrut: Lecnetü’t-Turâsi’l-Arabî, 1971. google scholar
- el-Beytâr, Abdurrezzâk. Hilyetü’l-Beşer fî Tarîhi’l-Karni’s-Sâlise ‘Aşar. Beyrut: Dâru Sâdır, 1991. google scholar
- el-Cenâbi, Kays Kazım. “Necd fî Kitâbi Ahbari Bağdad vemâ Câverahâ mine’l-Biladi’l-Arab”. Dâru’l-Yemâme, 43/7 (2008): 517-522. google scholar
- Commins, David Dean. Osmanlı Suriyesi’nde Islahat Hareketleri. çev. Selahaddin Ayaz, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1993. google scholar
- el-Eserî, Muhammed Behçet. Mahmud Şükrî el-Alûsî ve Arâuhû el-Luğaviyye. Kahire: el-Matbaatü’l-Kemâliyye, 1958. google scholar
- el-Eserî, Muhammed Behçet. E‘lâmu’l-‘Irâk. Mısır: el-Matbaatu’s-Selefiyye, 1345/1926. google scholar
- Gökkır, Bilal, Gökkır, Necmeddin. “Sufi or Salafi? Alusi’s Struggle for His Reputation Against Ottoman Bureaucracy with His Tafsir, Ruh al-Maani”. Usul İslam Araştırmaları, sy 27, (2017): 7-18. google scholar
- Ğazi, Ali Afifi Ali. “Mevkıfu Ebi’s-Sena el-Alusi mine’s-Sırâı’l-Mısri el-Usmâni fî Selâsiniyyât el-Karni’t-Tasi Aşar”. el-Mecelletü’l-Cezâiriyye li’d-Dirâsâti’l-İnsâniyye, sy 2, (2019): 297-328. google scholar
- Halefullah, Faysal et-Tahir. “et-Tarîf bi’l-İmâm el-Alûsî ve Menhecuhu fi’t-Tefsir”. Mecelletu Külliyyeti’l-Kur’ani’l-Kerîm, (2015):47-97. google scholar
- Hourani, Albert. Çağdaş Arap Düşüncesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994. google scholar
- Kavak, Abdulcebbar. “Bağdat’ta Selefi bir Çevrede Yetişen Sufi bir Alim: Ebu’s-Senâ Mahmud Şihabüddin el-Alusi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 39 (2015): 105-120. google scholar
- Kehhâle, Ömer Rıza. Mucemu’l-Müellifîn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî, 1957. google scholar
- Kurşun, Zekeriya. Necid ve Ahsa’da Osmanlı Hakimiyeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1998. google scholar
- Kurşun, Zekeriya. “Davud Paşa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 9/38-9. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. google scholar
- Luizard, Pierre-Jean. “XIX. ve XX. Asırlarda Irak’ta ve İsnaaşeriyye ve Vehhabilik Karşısında Tarikatların Durumu”. Doğuşundan Günümüze Tasavvufa Dair Tartışmalar: On Üç Asırlık İhtilaf ve Mücadele içinde. ed. Frederick De Jong, Bernd Radtke. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
- el-Miğrâvî, Muhammed b. Abdurrahman. el-Müfessirûn Beyne’t-Te’vîl ve’l-İsbât fî Ayâti’s-Sıfât. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000. google scholar
- Muhammed, Refet Abdurrezzak. “Fehresu Müellefâti’ş-Şeyh Mahmud Şükrî el-Alûsî”. Vizâratü’s-Sekâfe ve’l-İlam, sy 31 (2004): 101-117. google scholar
- Nafi, Beşir Musa vd. (ed.). Arap Dünyasında Selefilik ve Selefi Hareketler. İstanbul: Yarın Yayınları, 2016. google scholar
- Nafi, Basheer M.. “Yeniden Dirilen Selefilik: Numan el-Alûsî ve İki Ahmed Muhakemesi”. çev. Kadir Gömbeyaz. Marife Dergisi, sy 3, (2009): 293-326. google scholar
- Nafi, Basheer M.. “A Teacher of Ibn ‘Abd al-Wahhab: Muhammad Hayat al-Sindi and The Revival ofAshab al-Hadith’s Methodology”. Islamic Law and Society, sy 13/2, (2006): 208-241. google scholar
- el-Nakşibendî, Muhammed Esad Sahipzâde el-Osmanî. Buğyetü’l-Vâcid Mektûbâtu Hazreti Mevlânâ Hâlid. Türkiye: el-Mektebetu’s-Seyda, 2012. google scholar
- el-Neccâr, Cemil Musa. el-İdâretü’l-Osmâniyye fî Vilâyeti Bağdad. Kahire: Mektebetü Medbûlî, 1991. google scholar
- Nevvâr, Abdulaziz Süleyman. Târihu’l-Arabi’l-Hadîs. Kahire: Dâru’l-Kâtibi’l-Arabî, 1968. google scholar
- Ocak, Halil. “19. Yüzyıl Hindistanı’nda Selefi Düşüncenin İktidar Tecrübesi: Şiddık Hasan Han Özelinde Bir Tahlil”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 2 (2022): 797-819. google scholar
- Ömer, Muhammed Ziyad b.. Sebtü’l-Allâme Numan el-Alûsî el-Bağdâdî. Beyrut: Daru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 2007. google scholar
- Paşa, Ahmed Cevdet. Tarih-i Cevdet. İstanbul: Matbaa-i Osmaniyye, 1309/1891. google scholar
- Rıza, Muhammed Reşid. el-Menâr ve’l-Ezher. Kahire: Matbaatü’l-Menar, 1353/1934. google scholar
- Salname-i Vilâyet-i Bağdat. Irak: Matbaa-i Vilâyet-i Bağdad, 1312/1894. google scholar
- Sapan, Süheyl. “Iraklı Alim Mahmud el-Alusi’nin Hatıralarında İstanbul”. Osmanlı İstanbul’u IV içinde. ed. Feridun M. Emecen vd.. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, 2016. google scholar
- Şaban, İbrahim. “Ebu’s-Senâ el-Alûsî’nin İstanbul Seyahati ve İzlenimleri”. Şarkiyat Mecmuası, sy 19 (2012): 75-90. google scholar
- el-Şemrî, Ferrâc b. Havas. “Menhecü Allâme Mahmûd Şükrî fi’r-Red alâ’l-Fıraki ve’t-Tavâifi’l-Muhâlife”. Yüksek Lisans Tezi, Suudi Arabistan, Câmiatu’l-Kasim, 2017. google scholar
- Turhan, Kerime Cesur. “İlk Dönem Vehhâbî Düşüncesinde İçtihadın Konumu ve Fıkhî Bir Mezhebe Bağlılığın Manası”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, sy 2 (2017): 1323-1354. google scholar
- Türkoğlu, İbrahim. “Âlûsî’nin Ğarâibu’l-İğtirâb İsimli Eseri (Sorular ve Cevaplar Bölümü)”. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, (Aralık 2019): 428-40. google scholar
- el-Verdî, Ali. Lemehât İctimâiyye min Târîhi’l-Irak el-Hadîs. Kum: İntişârâtu’ş-Şerif er-Radî, 1371/1951. google scholar
- Yüksek, Muhammed İsa. “Te’vil Nazariyesi Bağlamında XIX. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri”. Sahn-ı Semân’dan Darülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası, ed. Ahmed Hamdi Furat. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2021. google scholar
- ez-Zehebî, Muhammed es-Seyyîd Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn. Kahire: Mektebetü Vehbe, 2000. google scholar
- ez-Ziriklî, Hayrettin. el-E‘lam. Kahire: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 2002. google scholar
Year 2025,
Volume: 36 Issue: 1, 1 - 29, 09.05.2025
Abstract
İslam toplumlarının genellikle siyasi ve ictimâi olarak zor süreçlerden geçtiği dönemlerde öne çıkan Selefîlik, bu özelliği sebebiyle kriz dönemi paradigması olarak değerlendirilir. 18. ve 19. yüzyılda İslam dünyasının içinde bulunduğu kriz atmosferinde muhtelif bölgelerde tekrar yükselişe geçen Selefî düşünce, Irak’ta da varlık göstermiştir. Birçok çalışma, Selefîliğin Irak’ta etkinlik kurma sürecinde, Bağdat’ın önde gelen ulema ailelerinden biri olan Âlûsîler’in, önemli roller üstlendiğini iddia eder. Ancak bu çalışmalar incelendiğinde Âlûsîler’in oynadığı rolün, bazı anlatı ve örnek hadiselerle sınırlı kaldığı görülmüştür. Bu çalışma ise Âlûsî ailesinin Selefîlik ile ilişkisinin kökenini ve boyutunu ortaya koymayı ve Irak’ta bu akımın gelişimine katkısını belirlemeyi amaçlamaktadır. Yine Âlûsîler’in Selefî akımın hangi fraksiyonuyla ilişkili oldukları ve bu yakıştırmanın ailenin hangi üyelerini kapsadığı hususları da çalışmada ele alınmıştır. Bunların yanında Alûsî ailesinin 19. yüzyıl Selefîliğini karakterize eden tutum ve fikirleri ne oranda benimsediği ve geliştirdikleri, çalışmanın odaklandığı noktalardandır. Çalışmada Âlûsî ailesi üyeleri ile Selefîlik akımının fikir ve görüşleri arasında mukayeseler yapılmış ve aile üyeleri arasında tek tip bir Selefîlik anlayışının benimsenmediği sonucuna varılmıştır.
References
- Abdurrahman, Abdullah b.. Hizânetü’t-Tevârîhi’n-Necdiyye. Riyad: Dâru’l-Âsime, 1999. google scholar
- Abdülhamid, Muhsin. el-Âlûsî Müfessiran. Bağdat: Matbaatü’l-Maârif, 1965. google scholar
- Abdülvehhâb, Muhammed b..“er-Resâilü’ş-Şahsiyye”. Müellefâtu’ş-Şeyhi’l-İmam Muhammed b. google scholar
- Abdilvehhab. thk. Sâlih b. Fevzân, Muhammed b. Sâlih Alîkî. Riyad: Câmiatu’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, ts.. google scholar
- Abu-Manneh, Butrus. “Vali Necip Paşa ve Irak’ta Kadiriyye Tarikatı”. çev. Hür Mahmut Yücer, google scholar
- Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3 (2012), 182-188. google scholar
- el-Acemî, Muhammed b. Nasır. er-Resâilü’l-Mütebâdile Beyne Cemaliddin el-Kasımî ve Mahmûd Şükrî el-Âlûsî. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2001. google scholar
- Afîf, Esma binti Salim Ahmed b.. el-Müerrih Abbas Azzâvî ve Cuhuduhu fî Dirâseti Târihi’l-Akîde ve’l-Fıraki’l-Muâsıra. Riyad: Dâru’t-Tevhîd li’n-Neşr, 2009. google scholar
- el-Âlûsî, Ebu’s-Sena Mahmud. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kurani’l-Azîm ve Seb‘i’l-Mesânî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs, ts.. google scholar
- el-Âlûsî, Ebu’s-Sena Mahmud. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kurani’l-Azîm ve Seb‘i’l-Mesânî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ Mahmûd. Sufratü’z-Zâd li Sefereti’l-Cihad. thk. Zâkir Hanefi. Amman: Dâru’n-Nûri’l-Mübîn, 2020. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ Mahmud. Neşvetü’ş-Şümûl fi’s-seferi ilâ İslambul. Bağdat: Matbaatü’l-Vilâye, 1291/1874. google scholar
- el-Alûsî, Ebu’s-Senâ. Ğarâibu’l-İğtirâb ve Nüzhetü’l-Elbâb. Bağdat: Matbaatu’ş-Şâbender, 1327/1909. google scholar
- el-Âlûsî, Mahmud Şükrî. el-Miskü’l-Ezfer. thk. Abdullah el-Cebûrî. Beyrut: ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-Mevsû‘ât, 2007. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. el-Âyetü’l-Kübrâ alâ Dalâli’n-Nebhâni fî Râiyetihi es-Suğrâ. Dımeşk: Dâru’l-Meâric, 2002. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Târîhu Necid. thk. M. Behçet el-Eserî. Beyrut: Dâru’l-Verrâk, 2007. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. el-Mesâilü elletî Hâlefe fîhâ Rasulullah Ehle’l-Câhiliyye. Riyad: Dâru’l-Müeyyed, 1423/2002. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Ğâyetu’l-Emânî er-Red ale’n-Nebhânî. Riyad: Mektebetü’r-Reşîd, 2001. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Ahbâru Bağdâd vemâ Câverahâ mine’l-Bilâd. Beyrut: ed-Dâru’l-Arabiyyeti lil’Mevsûât, 2008. google scholar
- el-Alûsî, Mahmud Şükrî. Fethu’l-Mennan. Riyad: Dâru’t-Tevhîd li’n-Neşr, 2009. google scholar
- el-Alûsî, Numan Hayruddin. Cilâü’l-Ayneyn fi Muhâkemeti’l-Ahmedeyn. Kahire: Bulak Yayınları, 1298/1881. google scholar
- el-Alusî, Numan b. Mahmud. el-Âyâtü’l-Beyyinât fî Ademi Semâi’l-Emvât İnde’l-Hanefiyyeti’s-Sâdât. thk. Muhammed Nâsıruddin el-Elbâni. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 2005. google scholar
- Âlu’ş-Şeyh, Abdurrahman b. Abdullatif. Meşâhiru Ulemâi Necid ve Ğayrihim. Riyad: Dâru’l-Yemâme, 1394. google scholar
- Aruçi, Muhammed. “Ali b. Muhammed Said Süveydi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/184-185. İstanbul: TDV Yayınları, 2010. google scholar
- Aruçi, Muhammed. “Muhammed Emin Süveydi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/185-186. İstanbul: TDV Yayınları, 2010. google scholar
- Aşûr, Muhammed el-Fâdıl b.. et-Tefsîr ve Ricâluhû. Mısır: Mecmau’l-Buhûsi’l-İslâmiyyeti’l-Ezher, 1970. google scholar
- Aydın, Cemal Abdullah. “Bağdat Müftüsü Mahmud el-Alusi’ye Ait Bir Neseb Manzumesi”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, sy 16, (2010): 1-16. google scholar
- el-Azzâvî, Abbas. Mevsûatu Târîhi’l-Irak Beyne İhtilâleyn. Lübnan: ed-Dâru’l-Arabiyyetü li’l-Mevsûât, 2008. google scholar
- el-Azzâvî, Abbas. Zikrâ Ebi’s-Senâ el-Alûsî. Bağdat: Şeriketu’t-Ticare ve’t-Tıbâa, 1958. google scholar
- el-Bağdâdi, İsmail Paşa. Hediyyetü’l-Ârifîn. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı, 1951. google scholar
- Bek, Halil Merdem. E‘yânu’l-Karni’s-Sâlis Aşar. Beyrut: Lecnetü’t-Turâsi’l-Arabî, 1971. google scholar
- el-Beytâr, Abdurrezzâk. Hilyetü’l-Beşer fî Tarîhi’l-Karni’s-Sâlise ‘Aşar. Beyrut: Dâru Sâdır, 1991. google scholar
- el-Cenâbi, Kays Kazım. “Necd fî Kitâbi Ahbari Bağdad vemâ Câverahâ mine’l-Biladi’l-Arab”. Dâru’l-Yemâme, 43/7 (2008): 517-522. google scholar
- Commins, David Dean. Osmanlı Suriyesi’nde Islahat Hareketleri. çev. Selahaddin Ayaz, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1993. google scholar
- el-Eserî, Muhammed Behçet. Mahmud Şükrî el-Alûsî ve Arâuhû el-Luğaviyye. Kahire: el-Matbaatü’l-Kemâliyye, 1958. google scholar
- el-Eserî, Muhammed Behçet. E‘lâmu’l-‘Irâk. Mısır: el-Matbaatu’s-Selefiyye, 1345/1926. google scholar
- Gökkır, Bilal, Gökkır, Necmeddin. “Sufi or Salafi? Alusi’s Struggle for His Reputation Against Ottoman Bureaucracy with His Tafsir, Ruh al-Maani”. Usul İslam Araştırmaları, sy 27, (2017): 7-18. google scholar
- Ğazi, Ali Afifi Ali. “Mevkıfu Ebi’s-Sena el-Alusi mine’s-Sırâı’l-Mısri el-Usmâni fî Selâsiniyyât el-Karni’t-Tasi Aşar”. el-Mecelletü’l-Cezâiriyye li’d-Dirâsâti’l-İnsâniyye, sy 2, (2019): 297-328. google scholar
- Halefullah, Faysal et-Tahir. “et-Tarîf bi’l-İmâm el-Alûsî ve Menhecuhu fi’t-Tefsir”. Mecelletu Külliyyeti’l-Kur’ani’l-Kerîm, (2015):47-97. google scholar
- Hourani, Albert. Çağdaş Arap Düşüncesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994. google scholar
- Kavak, Abdulcebbar. “Bağdat’ta Selefi bir Çevrede Yetişen Sufi bir Alim: Ebu’s-Senâ Mahmud Şihabüddin el-Alusi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 39 (2015): 105-120. google scholar
- Kehhâle, Ömer Rıza. Mucemu’l-Müellifîn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabî, 1957. google scholar
- Kurşun, Zekeriya. Necid ve Ahsa’da Osmanlı Hakimiyeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1998. google scholar
- Kurşun, Zekeriya. “Davud Paşa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 9/38-9. İstanbul: TDV Yayınları, 1994. google scholar
- Luizard, Pierre-Jean. “XIX. ve XX. Asırlarda Irak’ta ve İsnaaşeriyye ve Vehhabilik Karşısında Tarikatların Durumu”. Doğuşundan Günümüze Tasavvufa Dair Tartışmalar: On Üç Asırlık İhtilaf ve Mücadele içinde. ed. Frederick De Jong, Bernd Radtke. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
- el-Miğrâvî, Muhammed b. Abdurrahman. el-Müfessirûn Beyne’t-Te’vîl ve’l-İsbât fî Ayâti’s-Sıfât. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000. google scholar
- Muhammed, Refet Abdurrezzak. “Fehresu Müellefâti’ş-Şeyh Mahmud Şükrî el-Alûsî”. Vizâratü’s-Sekâfe ve’l-İlam, sy 31 (2004): 101-117. google scholar
- Nafi, Beşir Musa vd. (ed.). Arap Dünyasında Selefilik ve Selefi Hareketler. İstanbul: Yarın Yayınları, 2016. google scholar
- Nafi, Basheer M.. “Yeniden Dirilen Selefilik: Numan el-Alûsî ve İki Ahmed Muhakemesi”. çev. Kadir Gömbeyaz. Marife Dergisi, sy 3, (2009): 293-326. google scholar
- Nafi, Basheer M.. “A Teacher of Ibn ‘Abd al-Wahhab: Muhammad Hayat al-Sindi and The Revival ofAshab al-Hadith’s Methodology”. Islamic Law and Society, sy 13/2, (2006): 208-241. google scholar
- el-Nakşibendî, Muhammed Esad Sahipzâde el-Osmanî. Buğyetü’l-Vâcid Mektûbâtu Hazreti Mevlânâ Hâlid. Türkiye: el-Mektebetu’s-Seyda, 2012. google scholar
- el-Neccâr, Cemil Musa. el-İdâretü’l-Osmâniyye fî Vilâyeti Bağdad. Kahire: Mektebetü Medbûlî, 1991. google scholar
- Nevvâr, Abdulaziz Süleyman. Târihu’l-Arabi’l-Hadîs. Kahire: Dâru’l-Kâtibi’l-Arabî, 1968. google scholar
- Ocak, Halil. “19. Yüzyıl Hindistanı’nda Selefi Düşüncenin İktidar Tecrübesi: Şiddık Hasan Han Özelinde Bir Tahlil”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 2 (2022): 797-819. google scholar
- Ömer, Muhammed Ziyad b.. Sebtü’l-Allâme Numan el-Alûsî el-Bağdâdî. Beyrut: Daru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 2007. google scholar
- Paşa, Ahmed Cevdet. Tarih-i Cevdet. İstanbul: Matbaa-i Osmaniyye, 1309/1891. google scholar
- Rıza, Muhammed Reşid. el-Menâr ve’l-Ezher. Kahire: Matbaatü’l-Menar, 1353/1934. google scholar
- Salname-i Vilâyet-i Bağdat. Irak: Matbaa-i Vilâyet-i Bağdad, 1312/1894. google scholar
- Sapan, Süheyl. “Iraklı Alim Mahmud el-Alusi’nin Hatıralarında İstanbul”. Osmanlı İstanbul’u IV içinde. ed. Feridun M. Emecen vd.. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, 2016. google scholar
- Şaban, İbrahim. “Ebu’s-Senâ el-Alûsî’nin İstanbul Seyahati ve İzlenimleri”. Şarkiyat Mecmuası, sy 19 (2012): 75-90. google scholar
- el-Şemrî, Ferrâc b. Havas. “Menhecü Allâme Mahmûd Şükrî fi’r-Red alâ’l-Fıraki ve’t-Tavâifi’l-Muhâlife”. Yüksek Lisans Tezi, Suudi Arabistan, Câmiatu’l-Kasim, 2017. google scholar
- Turhan, Kerime Cesur. “İlk Dönem Vehhâbî Düşüncesinde İçtihadın Konumu ve Fıkhî Bir Mezhebe Bağlılığın Manası”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, sy 2 (2017): 1323-1354. google scholar
- Türkoğlu, İbrahim. “Âlûsî’nin Ğarâibu’l-İğtirâb İsimli Eseri (Sorular ve Cevaplar Bölümü)”. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, (Aralık 2019): 428-40. google scholar
- el-Verdî, Ali. Lemehât İctimâiyye min Târîhi’l-Irak el-Hadîs. Kum: İntişârâtu’ş-Şerif er-Radî, 1371/1951. google scholar
- Yüksek, Muhammed İsa. “Te’vil Nazariyesi Bağlamında XIX. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri”. Sahn-ı Semân’dan Darülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası, ed. Ahmed Hamdi Furat. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2021. google scholar
- ez-Zehebî, Muhammed es-Seyyîd Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn. Kahire: Mektebetü Vehbe, 2000. google scholar
- ez-Ziriklî, Hayrettin. el-E‘lam. Kahire: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 2002. google scholar
There are 67 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Islamic Sects |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 9, 2025 |
| Submission Date | April 22, 2024 |
| Acceptance Date | June 26, 2024 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 36 Issue: 1 |
