توظيف الصراع النفسي والإيديولوجي في أدب السجون الفلسطيني رواية "قناع بلون السماء" لِـلأسير (باسم خندقجي) نموذجاً -دراسة وصفية تحليلية نفسية
Abstract
ملخص
تُعَدُّ الرواية "ديوان العرب" في العصر الحديث؛ للدور المؤثر والفعّال في عملية التأريخ الأدبي للحوادث والوقائع والمستجدات، وقد حاول الأدباء الفلسطينيون الاتكاء على الفن الروائي في نقل تجاربهم مع العدوّ الإسرائيلي، ولا سيّما الأدباء المعتقلين في سجون الاحتلال، فجاءت تجربتهم الروائيّة تحمل مصداقية سرديّة عالية الحساسيّة والدقة.
وعطفاً على ما سبق؛ حاول الباحث استقراء تجربة روائيّة لأديب شاب معتقل في السجون الإسرائيليّة منذ عام 2004؛ وتناول جزئية الصراع النفسيّ والإيديولوجيّ الذي عاشه بطل الرواية حين تقمّصَ شخصية يهودي أشكنازي، وذلك عبر سرديات حواريّة ثنائيّة بين بطل الرواية نور والشخصيّة المتقَمَّصَة أور. احتوت الدراسة على مقدمة، ومدخل، ومبحثين، وخاتمة، ذكرتِ المقدمة أهمية البحث وأسبابه ومشكلته ومنهجه، وفي المدخل تُحِدّث عن السيرة الذاتية للكاتب، وعن المضمون الفني للرواية، وبعد ذلك جاء الكلام عن أدب السجون الفلسطيني. وفي العرض، جاء المبحث الأول والثاني ليتحدثا عن آلية توظيف الصراع النفسي والإيديولوجي على التتابع في الرواية، عبر تحليل سرديات مقتبسة تخصّ هاتين الجزئيتين؛ للوقوف على فاعلية توظيف الكاتب لنماذج الصراع بما يخدم الأبعاد الأدبية والفنية والاجتماعية والفكرية التي يريد نقلها للقارئ. وفي الخاتمة عرضنا بعض النتائج منها قدرة الأديب الفلسطيني على تسخير الأدب الروائي في عملية تسليط الضوء على دور أدب السجون في نقل الصورة الحية والحقيقية للمحتل الإسرائيلي من خلال تجربته الشخصية في الاعتقال.
الكلمات المفتاحية: الأدب، أدب السجون، الرواية الفلسطينية، الصراع، الإيديولوجيا
Keywords
References
- Abbas, İbrahim. el-Rivaya el-Mağribiyya el-Cedaliyya el-Tarihiyya ve el-Vakia el-Ma’ish: Dirasa fi Bina el-Muhtawa. Cezayir: el-Muessese el-Vataniyya lil-İttisal, 2002. google scholar
- Abdullah, Halife ve İsmail, Fadlıllah Muhammed. el-Medhal fi el-İdiyolojiya ve el-Hadara. İskenderiye: Mektebet Sinan lit-Tıbaa ve el-Nashr, 2006. google scholar
- Badr, Abdulmuhsin Taha. Tatawwur el-Rivaya el-Arabiyya el-Haditha. Kahire: Dar el-Maarif, ts. google scholar
- Bourdieu, Pierre. el-Haymana el-Zekkuriyya. Çeviri: Salman Kaafrani. Beyrut: Arap Çeviri Örgütü, 2009. google scholar
- Derviş, Fazile. Sosyolojia al-Adab wa al-Rivaya. Amman: Dar Osama Yayınları, ts. google scholar
- Derwish, Fadile. Sosiyolojiya el-Edeb ve el-Rivaya. Amman: Dar Usame lin-Nashr, ts. google scholar
- Eagleton, Terry. el-Naqd ve el-İdiyoloji. Çeviri: Fakhri Saleh. Beyrut: el-Muessese el-Arabiye lil-Dirasat vel-Nashr, 1992. google scholar
- el-Arwi, Abdullah. Mefhum el-İdiyoloji. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 7. Basım, 2003. google scholar
- el-Beduvi el-Meltesim, İbrahim Toğan. Fi Vataniyatihi ve Vücadaniyatihi. Beyrut: Menşurat El-Mektebet El-Ahliyye, 1964. google scholar
- el-Firuzabadi, Ebu Tahir Mecid el-Din Muhammed. el-Kamus el-Muhit. Beyrut: Dar el-Kutub el-İlmiyye, 1991. google scholar
- el-Hamdânî, Hamid. el-Naqd el-Rivayi ve el-İdiyolojiya: Min Sosiyolojiyya el-Rivaya ila Sosiyolojiyya el-Nas el-Rivayi. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1990. google scholar
- el-Hatîp, İbrahim. “Hel Nahnu Emam Sira’ Deeni?” Mecellet Dünya El-Vatan, 2015. google scholar
- el-Havamde, Nezhar Ataullah. “El-Sira’ El-Nafsi Le Şexsiyyet El-Mehveriyye Fi Rivayet Hatem Li Er-Ravaiyye Reca Alim”. Mecellet Külle El-Adab Bi Kena, El-Came’et Cenub El-Vadi, Ürdün, 26 / 47(June 2017), 319-348. google scholar
- el-Kabilet, Nezar Mesned. “Rivayet Mesk El-Kafiye Lil-Asir El-Filistini ‘Basim Khandaqji’ Dirase Fi El-Tahil El-Tarikhi”. Mecellet Cem’et El-Şarkiyye Li El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ecetamiyye, El-Şarkiyye 16/1(June 2019), 182-211. google scholar
- el-Zahri, Leylis Nur Linet. El-Sira’ El-Nafsi Fi Rivayet “El-Rebi El-Asif” li Necib El-Kelani. Risale Mağister Ğayr Münşure, Cem’et Mülayne Malik İbrahim El-İslamiyye El-Hükümetiyye, 2014. google scholar
- Freud, Seyfimund. el-Ena ve el-Hev. Trc: Muhammed Osman Necati. Kahire: Dar el-Şuruk, 4. Basım, 1982. google scholar
- Ganim, Kemal. Anasir el-Kıssa el-Kasira. Gazze: el-Camiya el-İslamiyye, 2015. google scholar
- Hafiza, Sabır - Nesime, Ömer Sabır. el-Sira’a el-Hadari fi el-Rivaya el-Arabiyya el-Cezairiyya: Rivayet el-Marfuzeen li İbrahim el-Saadi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Tlemsan Üniversitesi, Tlemsan, 2012. google scholar
- Hammad, Muhammed. “Merahil el-Ta’zib fi Edeb el-Sucum: Rivayet (Şeref) li ‘Sanaullah İbrahim’ Numuneen”. Mecellet Rewak Meyselun el-Fasliyye, Muessese Meyselun lil-Sakafe ve el-Terceme ve el-Nashr 7/8 ( Kasım 2022), 273-295. google scholar
- Ismail, Izzeddin. el-Tefsir el-Nefsi li’l-Edeb. Kahire: Mektebet Garib, 4. basım, ts. google scholar
- İsmail, İzzeddin. El-Edeb ve Fununu, Dirasatun ve Naqdun: el-edab, el-Masrahyyah, el-Naqd, el-Maqal, el-şii’r, Tarçemet el-Hayat, el-kıssa el-Katira. Kahire: Darülfikrü’l-Arabi, 9. basım, 2013. google scholar
- Khandaqji, Basim. Kena’a Belon es-Sema. Beyrut: Dar el-Adab, 2023. google scholar
- Maali, Hanin İbrahim. “El-Bahth an El-Zat ve El-Sira’a El-Nafsi Anad Şekhas Rivayet (Mira) li Kasım Tawfiq ve Eserema Fi El-Ba’d El-Fanni”. Mecellet El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ectemaiyye, El-Came’et El-Ürdüniyye, 48/4 (December 2021), 76-93. google scholar
- Madkin, Hacer. “Hakikat el-Sıraa ve Vehm el-Mukashefe beyne el-Rivai ve el-Ravi fi Rivaya Se’ukzif Nefsi Emamek li ‘Dihye Luis’”.” Mecellet Takalid, Camiat Kasdi Merbah, Varkala/ Cezayir, 8 (2015). google scholar
- Saliba, Cemil. el-Mucem el-Felsefi. Beyrut: Dar el-Kitab el-Lisani, , 1971. google scholar
- Toğan, İbrahim. El-Eamel El-Şi’riyye El-Kamile. Kahire: Kelimat Arabiyye lil-Terceme ve el-Naşr, ts. google scholar
- Ukkaşe, Şayif. İtticahat el-Naqd el-Muasir fi Mısr. Cezayir: el-Matbaa el-Camiiyya, 1985. google scholar
- Yaktin, Said. Tahlil el-Hitab el-Rivayi: el-Zaman, el-Sard, el-Tab’ir. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1997. google scholar
- Yusuf, Şaban. Edeb el-Sucum. Kahire: el-Hev’ya el-Mısriyya el-Amma lil-Kitab, 2014. google scholar
- Cum’a, Halid. “Qira’a fi Rivayet ‘Kena’a Belon es-Sema’ lil-Asir Basim Khandaqji”. Mawkı Vefa Sendiyane lil-İ’lam el-Filistini, 29.04.2024. https://wafa.ps/Pages/Details/94464 google scholar
- Masarwa, İman. Edeb el-Sucum fi Filistin: Dirasa Tevsikiye, Cemi Hukuq et-Taba’ ve el-Nashr Mahfuzze lil-Müellif. Şebeke Muharrirun lil-İsdir el-İlektironiy, İsdar Raqam 136, 2020, s.31-32-33. https://www.calameo.com/books/00612092639f5ad84db3d google scholar
- “Rivayet Kena’a Belon es-Sema”. https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7 %D8%B9_%D8%A8%D9%84%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8 google scholar
The Employment of Psychological and Ideological Conflict in Palestinian Prison Literature: A Descriptive and Psychological Analysis of the Novel “Qinā‘ Bilawn Al-Samā’” by the Prisoner Bâsem Khundakji
Abstract
The novel is considered the “Diwan of the Arabs” in the modern era due to its influential role in the literary historiography of events and developments. Palestinian writers, especially those detained in Israeli prisons, have leaned on the art of the novel to convey their experiences with the Israeli enemy. They narrate their experiences with high sensitivity and precision. In light of this, the researcher examined the narrative experience of a young writer imprisoned in Israeli gaols since 2004, focusing on the psychological and ideological conflict experienced by the protagonist when embodying the character of an Ashkenazi Jew. This was explored through dual dialogues between the protagonist (Nur) and the adopted persona (Or). The study includes an introduction, a preface, two chapters, and a conclusion. The introduction highlights the importance, reasons, issues, and methodology of the research, as well as the author’s biography and the artistic content of the novel, followed by an overview of Palestinian prison literature. The first and second chapters discuss the mechanisms of psychological and ideological conflict in the novel through an analysis of narrative excerpts related to these aspects. In the conclusion, we presented several findings, including the Palestinian writer’s ability to harness the art of the novel to highlight the role of prison literature in conveying a vivid and truthful portrayal of the Israeli occupier.
References
- Abbas, İbrahim. el-Rivaya el-Mağribiyya el-Cedaliyya el-Tarihiyya ve el-Vakia el-Ma’ish: Dirasa fi Bina el-Muhtawa. Cezayir: el-Muessese el-Vataniyya lil-İttisal, 2002. google scholar
- Abdullah, Halife ve İsmail, Fadlıllah Muhammed. el-Medhal fi el-İdiyolojiya ve el-Hadara. İskenderiye: Mektebet Sinan lit-Tıbaa ve el-Nashr, 2006. google scholar
- Badr, Abdulmuhsin Taha. Tatawwur el-Rivaya el-Arabiyya el-Haditha. Kahire: Dar el-Maarif, ts. google scholar
- Bourdieu, Pierre. el-Haymana el-Zekkuriyya. Çeviri: Salman Kaafrani. Beyrut: Arap Çeviri Örgütü, 2009. google scholar
- Derviş, Fazile. Sosyolojia al-Adab wa al-Rivaya. Amman: Dar Osama Yayınları, ts. google scholar
- Derwish, Fadile. Sosiyolojiya el-Edeb ve el-Rivaya. Amman: Dar Usame lin-Nashr, ts. google scholar
- Eagleton, Terry. el-Naqd ve el-İdiyoloji. Çeviri: Fakhri Saleh. Beyrut: el-Muessese el-Arabiye lil-Dirasat vel-Nashr, 1992. google scholar
- el-Arwi, Abdullah. Mefhum el-İdiyoloji. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 7. Basım, 2003. google scholar
- el-Beduvi el-Meltesim, İbrahim Toğan. Fi Vataniyatihi ve Vücadaniyatihi. Beyrut: Menşurat El-Mektebet El-Ahliyye, 1964. google scholar
- el-Firuzabadi, Ebu Tahir Mecid el-Din Muhammed. el-Kamus el-Muhit. Beyrut: Dar el-Kutub el-İlmiyye, 1991. google scholar
- el-Hamdânî, Hamid. el-Naqd el-Rivayi ve el-İdiyolojiya: Min Sosiyolojiyya el-Rivaya ila Sosiyolojiyya el-Nas el-Rivayi. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1990. google scholar
- el-Hatîp, İbrahim. “Hel Nahnu Emam Sira’ Deeni?” Mecellet Dünya El-Vatan, 2015. google scholar
- el-Havamde, Nezhar Ataullah. “El-Sira’ El-Nafsi Le Şexsiyyet El-Mehveriyye Fi Rivayet Hatem Li Er-Ravaiyye Reca Alim”. Mecellet Külle El-Adab Bi Kena, El-Came’et Cenub El-Vadi, Ürdün, 26 / 47(June 2017), 319-348. google scholar
- el-Kabilet, Nezar Mesned. “Rivayet Mesk El-Kafiye Lil-Asir El-Filistini ‘Basim Khandaqji’ Dirase Fi El-Tahil El-Tarikhi”. Mecellet Cem’et El-Şarkiyye Li El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ecetamiyye, El-Şarkiyye 16/1(June 2019), 182-211. google scholar
- el-Zahri, Leylis Nur Linet. El-Sira’ El-Nafsi Fi Rivayet “El-Rebi El-Asif” li Necib El-Kelani. Risale Mağister Ğayr Münşure, Cem’et Mülayne Malik İbrahim El-İslamiyye El-Hükümetiyye, 2014. google scholar
- Freud, Seyfimund. el-Ena ve el-Hev. Trc: Muhammed Osman Necati. Kahire: Dar el-Şuruk, 4. Basım, 1982. google scholar
- Ganim, Kemal. Anasir el-Kıssa el-Kasira. Gazze: el-Camiya el-İslamiyye, 2015. google scholar
- Hafiza, Sabır - Nesime, Ömer Sabır. el-Sira’a el-Hadari fi el-Rivaya el-Arabiyya el-Cezairiyya: Rivayet el-Marfuzeen li İbrahim el-Saadi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Tlemsan Üniversitesi, Tlemsan, 2012. google scholar
- Hammad, Muhammed. “Merahil el-Ta’zib fi Edeb el-Sucum: Rivayet (Şeref) li ‘Sanaullah İbrahim’ Numuneen”. Mecellet Rewak Meyselun el-Fasliyye, Muessese Meyselun lil-Sakafe ve el-Terceme ve el-Nashr 7/8 ( Kasım 2022), 273-295. google scholar
- Ismail, Izzeddin. el-Tefsir el-Nefsi li’l-Edeb. Kahire: Mektebet Garib, 4. basım, ts. google scholar
- İsmail, İzzeddin. El-Edeb ve Fununu, Dirasatun ve Naqdun: el-edab, el-Masrahyyah, el-Naqd, el-Maqal, el-şii’r, Tarçemet el-Hayat, el-kıssa el-Katira. Kahire: Darülfikrü’l-Arabi, 9. basım, 2013. google scholar
- Khandaqji, Basim. Kena’a Belon es-Sema. Beyrut: Dar el-Adab, 2023. google scholar
- Maali, Hanin İbrahim. “El-Bahth an El-Zat ve El-Sira’a El-Nafsi Anad Şekhas Rivayet (Mira) li Kasım Tawfiq ve Eserema Fi El-Ba’d El-Fanni”. Mecellet El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ectemaiyye, El-Came’et El-Ürdüniyye, 48/4 (December 2021), 76-93. google scholar
- Madkin, Hacer. “Hakikat el-Sıraa ve Vehm el-Mukashefe beyne el-Rivai ve el-Ravi fi Rivaya Se’ukzif Nefsi Emamek li ‘Dihye Luis’”.” Mecellet Takalid, Camiat Kasdi Merbah, Varkala/ Cezayir, 8 (2015). google scholar
- Saliba, Cemil. el-Mucem el-Felsefi. Beyrut: Dar el-Kitab el-Lisani, , 1971. google scholar
- Toğan, İbrahim. El-Eamel El-Şi’riyye El-Kamile. Kahire: Kelimat Arabiyye lil-Terceme ve el-Naşr, ts. google scholar
- Ukkaşe, Şayif. İtticahat el-Naqd el-Muasir fi Mısr. Cezayir: el-Matbaa el-Camiiyya, 1985. google scholar
- Yaktin, Said. Tahlil el-Hitab el-Rivayi: el-Zaman, el-Sard, el-Tab’ir. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1997. google scholar
- Yusuf, Şaban. Edeb el-Sucum. Kahire: el-Hev’ya el-Mısriyya el-Amma lil-Kitab, 2014. google scholar
- Cum’a, Halid. “Qira’a fi Rivayet ‘Kena’a Belon es-Sema’ lil-Asir Basim Khandaqji”. Mawkı Vefa Sendiyane lil-İ’lam el-Filistini, 29.04.2024. https://wafa.ps/Pages/Details/94464 google scholar
- Masarwa, İman. Edeb el-Sucum fi Filistin: Dirasa Tevsikiye, Cemi Hukuq et-Taba’ ve el-Nashr Mahfuzze lil-Müellif. Şebeke Muharrirun lil-İsdir el-İlektironiy, İsdar Raqam 136, 2020, s.31-32-33. https://www.calameo.com/books/00612092639f5ad84db3d google scholar
- “Rivayet Kena’a Belon es-Sema”. https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7 %D8%B9_%D8%A8%D9%84%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8 google scholar
Filistin Hapishane Edebiyatında Psikolojik ve İdeolojik Çatışma Kullanımı: Bâsem Hendekçi’nin Ḳinâ‘un bi levni’s-semâ Adlı Romanı Örneğinde Psikolojik Analiz
Abstract
Roman, modern çağda Arapların divanı olarak kabul edilir; olayların ve gelişmelerin edebi tarihini yazmada etkili ve önemli bir rol oynar. Filistinli yazarlar, özellikle de Siyonistlerin zindanlarında tutuklu olan edebiyatçılar, düşman İsrail ile olan deneyimlerini aktarmada anlatı sanatına başvurmuşlardır. Hapistekilerin anlatı deneyimleri, çok hassas, titiz ve güvenli bir anlatı türüdür. Bu çalışmada 2004’ten bu yana İsrail hapishanelerinde tutuklu olan genç bir yazarın anlatı deneyimini incelenmiştir. Romanın kahramanı, bir Aşkenazi Yahudisi karakterine büründüğünde yaşadığı psikolojik ve ideolojik çatışmayı, romanın kahramanı Nur ile büründüğü karakter (Or) arasındaki diyaloglar aracılığıyla ele almıştır. Makale bir mukaddime, bir giriş, iki bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Mukaddimede araştırmanın önemi, sebepleri, sorunları ve yöntemi ele alınmıştır. Giriş bölümünde yazarın hayatı, romanın sanatsal içeriği ve Filistin hapishane edebiyatı incelenmiştir. Birinci ve ikinci bölümlerde romanda psikolojik ve ideolojik çatışmanın ardı ardına kullanılma işleyişi ele alınmıştır. Bu iki yönle ilgili anlatılar analiz edilmiştir. Yazarın okuyucuya aktarmak istediği edebi, sanatsal, sosyal ve entelektüel boyutlara hizmet edecek şekilde çatışma modellerini ne kadar etkili bir şekilde kullandığı incelenmiştir. Sonuç bölümünde, Filistinli yazarın, hapishane edebiyatının İsrailli işgalcinin canlı ve gerçekçi bir tasvirini iletmedeki rolünü vurgulamak için roman sanatını nasıl ustalıkla kullandığını da içeren çeşitli bulgular sunduk.
References
- Abbas, İbrahim. el-Rivaya el-Mağribiyya el-Cedaliyya el-Tarihiyya ve el-Vakia el-Ma’ish: Dirasa fi Bina el-Muhtawa. Cezayir: el-Muessese el-Vataniyya lil-İttisal, 2002. google scholar
- Abdullah, Halife ve İsmail, Fadlıllah Muhammed. el-Medhal fi el-İdiyolojiya ve el-Hadara. İskenderiye: Mektebet Sinan lit-Tıbaa ve el-Nashr, 2006. google scholar
- Badr, Abdulmuhsin Taha. Tatawwur el-Rivaya el-Arabiyya el-Haditha. Kahire: Dar el-Maarif, ts. google scholar
- Bourdieu, Pierre. el-Haymana el-Zekkuriyya. Çeviri: Salman Kaafrani. Beyrut: Arap Çeviri Örgütü, 2009. google scholar
- Derviş, Fazile. Sosyolojia al-Adab wa al-Rivaya. Amman: Dar Osama Yayınları, ts. google scholar
- Derwish, Fadile. Sosiyolojiya el-Edeb ve el-Rivaya. Amman: Dar Usame lin-Nashr, ts. google scholar
- Eagleton, Terry. el-Naqd ve el-İdiyoloji. Çeviri: Fakhri Saleh. Beyrut: el-Muessese el-Arabiye lil-Dirasat vel-Nashr, 1992. google scholar
- el-Arwi, Abdullah. Mefhum el-İdiyoloji. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 7. Basım, 2003. google scholar
- el-Beduvi el-Meltesim, İbrahim Toğan. Fi Vataniyatihi ve Vücadaniyatihi. Beyrut: Menşurat El-Mektebet El-Ahliyye, 1964. google scholar
- el-Firuzabadi, Ebu Tahir Mecid el-Din Muhammed. el-Kamus el-Muhit. Beyrut: Dar el-Kutub el-İlmiyye, 1991. google scholar
- el-Hamdânî, Hamid. el-Naqd el-Rivayi ve el-İdiyolojiya: Min Sosiyolojiyya el-Rivaya ila Sosiyolojiyya el-Nas el-Rivayi. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1990. google scholar
- el-Hatîp, İbrahim. “Hel Nahnu Emam Sira’ Deeni?” Mecellet Dünya El-Vatan, 2015. google scholar
- el-Havamde, Nezhar Ataullah. “El-Sira’ El-Nafsi Le Şexsiyyet El-Mehveriyye Fi Rivayet Hatem Li Er-Ravaiyye Reca Alim”. Mecellet Külle El-Adab Bi Kena, El-Came’et Cenub El-Vadi, Ürdün, 26 / 47(June 2017), 319-348. google scholar
- el-Kabilet, Nezar Mesned. “Rivayet Mesk El-Kafiye Lil-Asir El-Filistini ‘Basim Khandaqji’ Dirase Fi El-Tahil El-Tarikhi”. Mecellet Cem’et El-Şarkiyye Li El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ecetamiyye, El-Şarkiyye 16/1(June 2019), 182-211. google scholar
- el-Zahri, Leylis Nur Linet. El-Sira’ El-Nafsi Fi Rivayet “El-Rebi El-Asif” li Necib El-Kelani. Risale Mağister Ğayr Münşure, Cem’et Mülayne Malik İbrahim El-İslamiyye El-Hükümetiyye, 2014. google scholar
- Freud, Seyfimund. el-Ena ve el-Hev. Trc: Muhammed Osman Necati. Kahire: Dar el-Şuruk, 4. Basım, 1982. google scholar
- Ganim, Kemal. Anasir el-Kıssa el-Kasira. Gazze: el-Camiya el-İslamiyye, 2015. google scholar
- Hafiza, Sabır - Nesime, Ömer Sabır. el-Sira’a el-Hadari fi el-Rivaya el-Arabiyya el-Cezairiyya: Rivayet el-Marfuzeen li İbrahim el-Saadi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Tlemsan Üniversitesi, Tlemsan, 2012. google scholar
- Hammad, Muhammed. “Merahil el-Ta’zib fi Edeb el-Sucum: Rivayet (Şeref) li ‘Sanaullah İbrahim’ Numuneen”. Mecellet Rewak Meyselun el-Fasliyye, Muessese Meyselun lil-Sakafe ve el-Terceme ve el-Nashr 7/8 ( Kasım 2022), 273-295. google scholar
- Ismail, Izzeddin. el-Tefsir el-Nefsi li’l-Edeb. Kahire: Mektebet Garib, 4. basım, ts. google scholar
- İsmail, İzzeddin. El-Edeb ve Fununu, Dirasatun ve Naqdun: el-edab, el-Masrahyyah, el-Naqd, el-Maqal, el-şii’r, Tarçemet el-Hayat, el-kıssa el-Katira. Kahire: Darülfikrü’l-Arabi, 9. basım, 2013. google scholar
- Khandaqji, Basim. Kena’a Belon es-Sema. Beyrut: Dar el-Adab, 2023. google scholar
- Maali, Hanin İbrahim. “El-Bahth an El-Zat ve El-Sira’a El-Nafsi Anad Şekhas Rivayet (Mira) li Kasım Tawfiq ve Eserema Fi El-Ba’d El-Fanni”. Mecellet El-Ulum El-İnsaniyye ve El-Ectemaiyye, El-Came’et El-Ürdüniyye, 48/4 (December 2021), 76-93. google scholar
- Madkin, Hacer. “Hakikat el-Sıraa ve Vehm el-Mukashefe beyne el-Rivai ve el-Ravi fi Rivaya Se’ukzif Nefsi Emamek li ‘Dihye Luis’”.” Mecellet Takalid, Camiat Kasdi Merbah, Varkala/ Cezayir, 8 (2015). google scholar
- Saliba, Cemil. el-Mucem el-Felsefi. Beyrut: Dar el-Kitab el-Lisani, , 1971. google scholar
- Toğan, İbrahim. El-Eamel El-Şi’riyye El-Kamile. Kahire: Kelimat Arabiyye lil-Terceme ve el-Naşr, ts. google scholar
- Ukkaşe, Şayif. İtticahat el-Naqd el-Muasir fi Mısr. Cezayir: el-Matbaa el-Camiiyya, 1985. google scholar
- Yaktin, Said. Tahlil el-Hitab el-Rivayi: el-Zaman, el-Sard, el-Tab’ir. Beyrut: el-Merkez el-Sakafi el-Arabi, 1997. google scholar
- Yusuf, Şaban. Edeb el-Sucum. Kahire: el-Hev’ya el-Mısriyya el-Amma lil-Kitab, 2014. google scholar
- Cum’a, Halid. “Qira’a fi Rivayet ‘Kena’a Belon es-Sema’ lil-Asir Basim Khandaqji”. Mawkı Vefa Sendiyane lil-İ’lam el-Filistini, 29.04.2024. https://wafa.ps/Pages/Details/94464 google scholar
- Masarwa, İman. Edeb el-Sucum fi Filistin: Dirasa Tevsikiye, Cemi Hukuq et-Taba’ ve el-Nashr Mahfuzze lil-Müellif. Şebeke Muharrirun lil-İsdir el-İlektironiy, İsdar Raqam 136, 2020, s.31-32-33. https://www.calameo.com/books/00612092639f5ad84db3d google scholar
- “Rivayet Kena’a Belon es-Sema”. https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7 %D8%B9_%D8%A8%D9%84%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8 google scholar
Details
| Primary Language | Arabic |
|---|---|
| Subjects | Arabic Language and Rhetoric |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 9, 2025 |
| Submission Date | June 4, 2024 |
| Acceptance Date | November 18, 2024 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 36 Issue: 1 |
