Research Article
BibTex RIS Cite

Pozitif Psikoloji Temelli Manevi Danışmanlık Uygulamalarının Etkililiği Üzerine Üniversite Öğrencileri ile Nitel Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 23 Issue: 49, 211 - 255

Ayşegül Konar , Gülüşan Göcen

https://doi.org/10.34234/ded.1674214

Abstract

Öz
Bu araştırma, pozitif psikoloji temelli manevi danışmanlık uygulamalarının üniversite öğrencileri üzerinde nasıl etkileri olduğunu incelemektedir. Bu makale, iç içe deneysel desenle kurgulanan bir çalışmanın ikinci etabında uygulanan nitel araştırma kısmını ele almaktadır. Çalışmada, insanın güçlü yönlerine ve erdemlerine odaklı uygulamalar içeren bir manevi danışmanlık programı yapılandırılmıştır. Program, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı bir yurtta kalan, amaçlı örnekleme ile seçilen, yaşları 18-25 arasında değişmekte (yaş ortalaması 20.64) olan 11 kız öğrenciye uygulanmıştır. Haftada bir gün olmak üzere 11 hafta süren uygulamaların ardından fenomenolojik desen çerçevesinde yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, betimsel analizle değerlendirilmiş ve bulgular, üç ana ve sekiz alt tema etrafında toplanmıştır: (1) Programdan Elde Edilen Kazanımlar (kendini/güçlerini tanıma, kişisel gelişim, iyi oluş, pozitif bakış açısı ve umut, kavramsal farkındalık); (2) Programın Maneviyata Etkileri (kendi manevi yönünü keşfetme ve erdemlerin manevi boyutunun keşfi); (3) Program Hakkında Değerlendirmeler (erdemlerin programdaki yeri, grup deneyimi ve genel öneriler). Bulgular, uygulamanın katılımcıların öz farkındalıklarını artırmalarına ve güçlü yönlerini keşfetmelerine katkı sağladığını; bu gelişim alanlarının ise kişisel gelişim ve psikolojik iyi oluş düzeylerinde olumlu yansımalar oluşturduğunu göstermektedir. Katılımcıların maneviyatlarını içsel bir güç olarak keşfetmeleri ve bilgelik, cesaret, umut gibi erdemlerin manevi boyutlarını fark etmeleri, daha bütüncül ve bilinçli bir gelişim sürecine yönelmelerini kolaylaştırmıştır. Eğitsel içerikte yer alan bilinçli farkındalık ve olumlu düşünme gibi kavramların psikolojik ve manevi gelişimi destekleyici biçimde ele alınması ise katılımcıların olumsuz tutum ve davranış örüntülerinde değişim yönünde adım atmalarına olanak tanımıştır. Bununla birlikte, bazı katılımcılarda değişimin daha çok farkındalık düzeyinde kaldığı ve davranışsal dönüşüm için daha uzun süreli uygulamalara ihtiyaç duyulabileceği gözlemlenmiştir.

Keywords

Manevi Danışmanlık Pozitif Psikoloji Erdemler Gençlik Gelişimi Güçlü Yönler

References

  • Acar, M. C. (2018). “Bireysel Psikolojik Danışma Sürecinde Dinî Boyut: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Bir Çalışma”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Ağılkaya Şahin, Z. (2018). Bridging Pastoral Psychology And Positive Psychology, Ilahiyat Studies: A Journal on Islamic and Religious Studies, 9(2), 183-210.
  • Ağırakça Dinç, S. & Ekşi, H. (2019). “A Psychological Counseling Study on Fear of Failure and Academic Procrastination with a Spiritually Oriented Cognitive Behavioral Group”, Spiritual Psychology and Counseling, 4(3), 219-235.
  • Altaş, N. (2017). Din Hizmetleri ve Dini Danışmanlık İlişkisi, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 13-30, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Amodeo, M. & Collins, M. E. (2007). Using a Positive Youth Development Approach in Addressing Problem-Oriented Youth Behavior, Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services, 88(1), 75–85.
  • Anye, E. T., Gallien, T. L., Bian, H. & Moulton, M. (2013). The Relationship Between Spiritual Well-Being and Health-Related Quality of Life in College Students, Journal of American College Health, 61(7), 414-421.
  • Association of Spiritual, Ethical and Religious Values in Counseling (ASERVIC) https://aservic.org/aservic-white-paper/ Erişim Tarihi, 08.06. 2024.
  • Avşaroğlu, Z. (2017). Bir Dönem Boyunca Verilen Pozitif Psikoloji Dersinin Öğrencilerin Mental İyi Oluş ve Kişisel İyi Oluşlarına Olan Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ayten, A. (2014). Erdeme Dönüş: Psikoloji ve Mutluluk Yolu, İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Bangen, K. J., Meeks, T. W. & Jeste, D. V. (2013). Defining and Assessing Wisdom: A Review of The Literature, The American Journal of Geriatric Psychiatry, 21(12), 1254-1266.
  • Baynal, F. & Yıldırım E. T. (2020). Cesaret Erdemi Bağlamında İslam Ahlak Felsefesi ile Psikoloji Arasında Mukayeseli Bir Değerlendirme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (35), 137-175.
  • Behjati, Z., Saeedi, Z., Noorbala, F., Enjedani, E. & Meybodi, A. F. (2011). Integrative Self-Knowledge and Mental Health, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 705-708.
  • Benson, P. L. & Roehlkepartaın, E. C. (2008). Spiritual Development: A Missing Priority in Youth Development, New Directions for Youth Development, (118), 13-28.
  • Benson, P. L., Roehlkepartaın, E. C. & Rude, S. P. (2003). Spiritual Development in Childhood and Adolescence: Toward a Field of Inquiry, Applied Developmental Science, 7(3), 205–213.
  • Benson, P. L., Scales, P. C., Syvertsen, A. K. & Roehlkepartaın, E. C. (2012). Is Youth Spiritual Development a Universal Developmental Process? An International Exploration”, The Journal of Positive Psychology, 7(6), 453-470.
  • Bozkaya, T. (2023). “Pozitif Psikoloji Bağlamında Din Eğitimi Temelli Manevi Danışmanlık ve Rehberlik (Sivas GSB Yurtlarında Kalan Kız Öğrenciler Örneği)”, Doktora Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Brown, N. W. (2018). Psikolojik Danışmanlar İçin Psiko-Eğitsel Gruplar: Hazırlama ve Uygulama Rehberi, Çev. V. Yorğun, Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Brunsdon, A. R. (2015). Wisdom as Outcome of The Pastoral Process: Reflections On a Positive Pastoral Narrative Approach”, In Die Skriflig, 49(3), 1-8.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
  • Candemir, G. & Can, G. (2023). Bütünsel ve Popüler Bir Yaklaşım: Pozitif Gençlik Gelişimi, Social Sciences Studıis Journal (SSSJournal), 8(105), 4369-4381.
  • Capps, D. (1997). The Letting Loose of Hope: Where Psychology of Religion and Pastoral Care Converge, Journal of Pastoral Care, 51(2), 139-149.
  • Carr, A. (2016). Pozitif Psikoloji, Çev. Ü. Şendilek, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Cebeci, S. (2016). Dini Danışma ve Rehberlik, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Ceylan, Y. & Özaydın, M. (2020). Manevi/Dini Danışmanlıkta Değer Algısı, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16), 284-301.
  • Cheon, J. W. & Canda, E. R. (2010). The Meaning and Engagement of Spirituality for Positive Youth Development in Social Work, Families in Society, 91(2), 121-126.
  • Ciocanel, O., Power, K., Eriksen, A. & Gillings, K. (2017). Effectiveness of Positive Youth Development Interventions: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, Journal of Youth and Adolescence, 46, 483-504.
  • Clements, W. M. & Clinebell, H. (2013). Counseling for Spiritually Empowered Wholeness: A Hope-Centered Approach, New York: Routledge.
  • Clinebell, H. (1979). Growth Counseling: Hope-Centered Methods of Actualizing Human Wholeness, Nashville: Abingdon Press.
  • Clinebell, H. (1984). Basic Types of Pastoral Care & Counseling: Resources for The Ministry of Healing & Growth, Nasville: Abingdon Press.
  • Cohn, M. A., & Fredrickson, B. L. (2010). In Search of Durable Positive Psychology İnterventions: Predictors and Consequences of Long-Term Positive Behavior Change. The Journal of Positive Psychology, 5(5), 355-366.
  • Cornish, M. A. & Wade, N. G. (2010). Spirituality and Religion in Group Counseling: A Literature Review with Practice Guidelines, Professional Psychology: Research and Practice, 41(5), 398-404.
  • Coşkunsever, A. (2023). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Alanında Yüksek Lisans Yapan Öğrencilerin Alandan Beklentileri, Dergiabant, 11(2), 298-322.
  • Coyle, J. (2002). Spirituality and Health: Towards a Framework for Exploring The Relationship Between Spirituality and Health”, Journal of Advanced Nursing, 37(6), 589-597.
  • Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, Çev. S. B. Demir, Ankara: Eğiten Kitap.
  • Çağrıcı, M. (2010). “Şecaat”, İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C. 38, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Çınar, M. (2022). Dini Tutum İle Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkide Tevekkülün Aracılık Rolünün İncelenmesi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 22(2), 1183-1208.
  • Davis, E. B., Worthington JR, E. L., Schnitker, S. A., Glowiak, K. J., Lemke, A. W. & Hamilton, C. (2022). “Integrating Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality: Transcending Coexistence to Potentiate Coevolution”, İçinde Handbook of Positive Psychology, Religion, and Spirituality, Ed. E. B. Davis, E. L. Worthington Jr, S.A. Schnitker, 3-19. Cham: Springer International Publishing.
  • Demirbaş Çelik, N. (2018). Rehberlik Hizmet Türleri, İçinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ed. H. Ekşi, M. Yüksel, 93-127, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Demirci, İ. & Eksi, H. (2018). Sakin Olun ve Mutlu Olun: Karakter Gücünden Refaha Kadar Karma Yöntem Çalışması, Eğitim Bilimleri: Teori ve Uygulama, 18 (2), 279-330.
  • Din Hizmetleri Raporu, (2015). Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara. https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/Raporlar/2015%20Din%20Hizmetleri%20Raporu.pdf
  • Din Hizmetleri Raporu, (2017). Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara. https://Dinhizmetleri.Diyanet.Gov.Tr/Icon/Sagslider/2017%20d%C4%B0n%20h%C4%B0zmetler%C4%B0%20raporu.Pdf.
  • Düzgüner, S. & Ayten, A. (2020). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Dweck, C. S. (2020). Aklını En Doğru Şekilde Kullan, Çev. U. Kaya, İstanbul: Yakamoz Kitap. Düzgüner, S. & Soykök, M. (2020). Gençlere Yönelik Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Ekşi, K. (2017). “Bir Dönem Boyunca Verilen Pozitif Psikoloji Dersinin Öğrencilerin Mutluluklarına ve Duygularını İfade Etmelerine Olan Etkisinin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ellison, C. W. (1983). Spiritual Well-Being: Conceptualization and Measurement, Journal of Psychology and Theology, 11(4), 330-338.
  • Eryılmaz A. (2016). Herkes İçin Mutluluğun Başucu Kitabı Teoriden Uygulamaya Pozitif Psikoloji, Ankara: Pegem Yayınevi.
  • Eryılmaz, A. (2013). Pozitif Psikolojinin Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Alanında Gelişimsel ve Önleyici Hizmetler Bağlamında Kullanılması, The Journal of Happiness Well-Being, 1(1), 1-22.
  • Eryılmaz, A. (2014). Üniversite Öğrencileri İçin Geliştirilen Öznel İyi Oluşu Artırma Programının Etkililiğinin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 111-128.
  • Ferreira, J. L. (2010). “Practical Wisdom As Executive Virtue For Positive Psychology: A Pastoral-Theological Evaluation”, Doktora Tezi, Faculty of Theology, Nwu, Potchefstroom Campus.
  • Fowers, B. J., Carroll, J. S., Leonhardt, N. D. & Cokelet, B. (2021). The Emerging Science of Virtue, Perspectives on Psychological Science, 16(1), 118-147.
  • Frankena, W. (2007). Etik, Çev. A. Aydın, İstanbul: İmge Yayınları.
  • Fredrickson, B. L. & Kurtz, L. E. (2011). Cultivating Positive Emotions to Enhance Human Flourishing, İçinde Applied Positive Psychology: Improving Everyday Life, Health, Schools, Work, and Society, Ed. S. I. Donaldson, M. Csikszentmihalyi, J. Nakamura, 35-47, New York NY: Psychology Press.
  • Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-And-Build Theory of Positive Emotions, American Psychologist, 56 (3), 218-226.
  • Fry, P. S. (1998). The Development of Personal Meaning and Wisdom in Adolescence: A Reexamination of Moderating and Consolidating Factors and Influences, İçinde The Human Quest for Meaning: A Handbook of Psychological Research and Clinical Applications, Ed. P. T. P. Wong, P. S. Fry, 91-110, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Ghorbani, N., Watson, P. J. & Hargıs, M. B. (2008). Integrative Selfknowledge Scale: Correlations and Incremental Validity of a Cross-Cultural Measure Developed in Iran and The United States, Journal of Psychology, 142, 395-412.
  • Göcen, G. (2020). Kavram Atlası Din Psikolojisi C. I, Ankara: Gazi Kitapevi.
  • Gürbüz, A. (2008). Zen ve Tasavvuf Işığında Kendini Bilmenin Yolu, İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Gürgan, U. & Ulubay, G. (2020). The Effectiveness of Positive Psychology Intervention in Turkey: A Meta-Analysis, Journal of History Culture and Art Research, 9(1), 1-16.
  • Gürsu, O. (2022). Manevi Danışmanlar İçin Kılavuz -Danışma İlke Beceri ve Teknikleri, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
  • Güvenç, E. (2022). “Manevi Danışmanlığın Felsefi Temelleri”, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Hackney, C. H. (2007). Possibilities for a Christian Positive Psychology, Journal of Psychology And Theology, 35(3), 211-221.
  • Han, J. W., Kang, K. I., & Joung, J. (2020). Enhancing Happiness For Nursing Students Through Positive Psychology Activities: A Mixed Methods Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(24), 9274-9285.
  • Hansford Jr., W. O. (2023). “Pastoral Counseling: African American Attitudes Toward Mental Healthcare”, Doktora Tezi, Liberty Universty, Virginia.
  • Hatipoğlu, F. Ş. & Kaya, Ç. (2023). Effectiveness of An Mppı: Gratitude-Based Spiritual Group Guidance Program (GSGGP), Spiritual Psychology and Counseling, 8(3), 249-268.
  • Hefferon, K. & Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji: Kuram, Araştırma ve Uygulamalar, Çev. Ed. T. Doğan, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Hill, P. C., Pargament, K. I., Hood, R. W., Mccullough, J. M. E., Swyers, J. P., Larson, D. B. & Zıinnbauer, B. J. (2000). Conceptualizing Religion and Spirituality: Points of Commonality, Points of Departure, Journal For The Theory of Social Behaviour, 30(1), 51-77.
  • Hobbs, C., Armıtage, J., Hood, B. & Jelbert, S. (2022). A Systematic Review of The Effect of University Positive Psychology Courses on Student Psychological Wellbeing, Frontiers in Psychology, 13,1-15.
  • Jankowski, P. J., Sandage, S. J., Bell, C. A., Davis, D. E., Porter, E., Jessen, M. vd. (2020). Virtue, Flourishing, and Positive Psychology in Psychotherapy: An Overview and Research Prospectus, Psychotherapy, 57(3), 291-309.
  • Kabahasanoğlu, Y. (2023). “Yetişkinlerde Cesaret, Dini Yönelim, Psikolojik Dayanıklılık ve Hayat memnuniyeti İlişkisinin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kabat Zinn, J. (2019). Yeni Başlayanlar İçin Farkındalık. İstanbul: Pegasus Yayınları.
  • Kandemir, F. (2022). Dindarlık ve Umut İlişkisinin Ruh Sağlığı Bağlamında İncelenmesi, Dergiabant, 10(2), 541-558.
  • Karaca, S. (2010). Hemşireler İçin Vazgeçilmez Bir Kavram: Kendini Tanıma, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(3), 79-84.
  • Kartopu, S. (2020). Umudun Psikolojisi ve Teolojisi, Ankara: Eski Yeni Yayınları.
  • Kashdan, T. B. & Nezlek, J. B. (2012). Whether, When, and How is Spirituality Related to Well-Being? Moving Beyond Single Occasion Questionnaires to Understanding Daily Process, Personality and Social Psychology Bulletin, 38(11), 1523-1535.
  • Kass, J. D. (2015). Person-Centered Spiritual Maturation: A Multidimensional Model, Journal of Humanistic Psychology, 55(1), 53-76.
  • Kasturi, T. (2021). Positive Psychology: A Review from an Islamic Perspective. Contextualısıng Islam, İçinde Psychologıcal Research Ed. M. A. Dzulkifli, D M. Mahudin, 119-132, Malaysia: Iıum Press.
  • Khodayarifard, M. (2000). Application of Positive Thinking in Psychotherapy: With An Emphasis on Islamic Perspective, Psychology & Educational Science, 5(1), 140-164.
  • Khodayarifard, M., Ghobari-Bonab, B., Akbarı-Zardkhaneh, S. & Zandi, S. (2016). Positive Psychology from Islamic Perspective, International Journal of Behavioral Sciences, 10(1), 29-34.
  • Kızılgeçit, M. (2011). “Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • King, P. E. & Boyatzıs, C. J. (2004). Exploring Adolescent Spiritual and Religious Development: Current And Future Theoretical and Empirical Perspectives, Applied Developmental Science, 8(1), 2-6.
  • Koç, M. (2016). Manevi-(Psikolojik) Danışmanlık Müslüman-Türk Diasporası Örneği, Bursa: Emin Yayınları.
  • Koenig, H. G. & Topper, C. J. (2012). Spirituality in Pastoral Counseling and The Community Helping Professions, New York: Routledge.
  • Kula, N. (2017). Bakıma Muhtaç Kişilere Yönelik Sosyal Hizmetler ve Dini Değerler, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 141-154, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Kuloğlu, E. N. (2023). Lise Öğrencilerinde Umut ve Dindarlık İlişkisi: Bartın İmam Hatip Liseleri Örneği, Journal of Analytic Divinity, 7(2), 231-254.
  • Kwan, S. S. (2010). Interrogating “Hope”-Pastoral Theology of Hope and Positive Psychology, International Journal of Theology, 14(1), 47-67.
  • Lambert, L., Passmore, H. & Joshanloo, M. (2019). A Positive Psychology Intervention Program in a Culturally-Diverse University: Boosting Happiness and Reducing Fear, Journal of Happiness Studies, 20, 1141-1162.
  • Lerner, R. M. (2004). Liberty: Thriving and Civic Engagement Among American Youth, Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Lerner, R. M., Dowlıng, E. M. & Anderson, P. M. (2003). Positive Youth Development: Thriving as The Basis of Personhood and Civic Society, Applied Development Science, 7, 171–179.
  • Lerner, R. M., Roeser, R. W. & Phelps, E. (2008). Positive Youth Development & Spirituality: From Theory To Research, West Conshohocken, Pa: Templeton Foundation Press.
  • Linley, P. A., Nielsen, K. M., Gillett, R. & Biswas-Diener, R. (2010). Using Signature Strengths in Pursuit of Goals: Effects on Goal Progress, Need Satisfaction, And Well-Being, And Implications for Coaching Psychologists, International Coaching Psychology Review, 5(1), 6-15.
  • Love, P. G. (2002). Comparing Spiritual Development and Cognitive Development, Journal of College Student Development, 43(3), 357-73.
  • Lu, J. I. (2021). Educational Models of Spiritual Formation in Theological Education: Introspection‐Based Spiritual Formation, Teaching Theology & Religion, 24(1), 28-41.
  • Lynch, G. (2002). Pastoral Care and Counselling, London: Sage.
  • Martin, M. W. (2007). Happiness and Virtue in Positive Psycholog, Journal for The Theory of Social Behaviour, 37(1), 89-103.
  • Memiş, H. (2018). “Manevi Danışmanlık Uygulamalarının Ergenlerin Ergenlik Sorunlarıyla Başa Çıkma Düzeylerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Mertens, E. C., Deković, M., Van Londen, M. & Reitz, E. (2022). Parallel Changes in Positive Youth Development and Self-Awareness: The Role of Emotional Self-Regulation, Self-Esteem, and Self-Reflection, Prevention Science, 23(4), 502-512.
  • Nazir, T. (2020). Pozitif Psikoloji ve Umut, İçinde Pozitif Psikoloji, Ed. S. Bulut, 365-385, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Niemiec, R. M. (2020). Six Functions of Character Strengths for Thriving at Times of Adversity and Opportunity: A Theoretical Perspective, Applied Research in Quality of Life”, 15, 551-572.
  • Niyazibeyoğlu, T. (2022). Lise Öğrencilerinde Tanrı Algısı, İnsani Değerler ve Öz Yeterlik: Uygulamalı Bir Manevi Danışmanlık Çalışması, Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (6), 131-151.
  • Ok, Ü. (2017). Dini Danışmanlık: Tanımı ve Tarihi, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 35-51, İstanbul: Dem Yayıncılık.
  • Özdoğan, Ö. (2006). İnsanı Anlamaya Yönelik Bir Yaklaşım: Pastoral Psikoloji, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47(2), 127-141.
  • Özen, Y. (2024). Tanrı-Sen ve Ben Üçümüzün Yolu Manevi Danışmanlığın Gerekliliği Manevi Danışmanlık, İstanbul: Post Yayınevi.
  • Park, N. & Peterson, C. (2008). Positive Psychology and Character Strengths: Application to Strengths-Based School Counseling, Professional School Counseling, 12, 85-89.
  • Pehlivan, A. (2018). “Manevi̇ Bakım Ve Danışmanlığın İmam Hati̇p Ortaokul Öğrenci̇lerinin Ruh Sağlığı Ve Manevi̇ İyi Oluşlarına Etki̇si”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Peoples, B. S. (2013). “Program And Personal Factors As Predictors Of Spiritual Competence”, Doktora Tezi, University Of Missouri, Kansas City.
  • Peterson, C. & Seligman, M. E. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification, New York: Oxford University Press.
  • Ratchford, J. L., Ming, M. S. & Schnitker, S. A. (2022). Virtues in Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality”, İçinde Handbook f Positive Psychology, Religion, And Spirituality, Ed. E. B. Davis, E.L. Worthington, S. A. Schnitker, 53-67, Cham: Springer International Publishing.
  • Rusk, R. D., Vella-Brodrıck, D. A. & Waters, L. (2018). A Complex Dynamic Systems Approach to Lasting Positive Change: The Synergistic Change Model, The Journal of Positive Psychology, 13, 406–418.
  • Rusydi, A. (2012). Husn Al-Zhann: The Concept of Positive Thinking in Islamic Psychology Perspective and its Benefit on Mental Health, Proyeksi: Jurnal Psikologi, 7(1), 1-31.
  • Sancak, S. (2022). Dini/Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Türkiye’de 2010-2020 Yılları Arası Lisansüstü Tezlerin Konu ve Yöntem İncelemesi, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
  • Santrock, W. J. (2023). Yaşam Boyu Gelişim, Çev. G. Yüksel, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Satan, A., Çıplak, K., Kaplaner, O. & Erol, F. (2016). Ebeveyn Kaybı Yaşamış Ergenlerde Bibliyoterapi Yönelimli Manevi Danışmanlık Uygulaması, İçinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik C. I, Ed. A. Ayten, M. Koç, N. Tınaz, 397-413, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Sayar, K. (1997). Olmak Cesareti, İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Scheib, K. (2014). All Shall Be Well: Flourishing and Well-Being in Positive Psychology and Feminist Narrative Pastoral Theology, Journal of Pastoral Theology, 24(2), 1-17.
  • Schoeman, K. & Van Den Berg, J. A. (2011). An Appreciation for The Positive! Appreciative Engagement as Congregational Process and Congregational-And Pastoral Lens, HTS Teologiese Studies-Theologıcal Stuies, 67(2), 1-7.
  • Seligman, M. E. (2007). Gerçek Mutluluk, Çev. S. K. Akbaş, Ankara: HYB Yayıncılık.
  • Seligman, M. E. P., Steen, T. A. & Park, N. (2005). Positive Psychology Progress: Empirical Validation of İnterventions, American Psychologist, 60, 410-421.
  • Seligman, M. E., Rashid, T. & Parks, A.C. (2006). Positive Psychotherapy, American Psychologist, 61, 774-778.
  • Sheldon, K. M. & King, L. (2001). Why Positive Psychology is Necessary, American Psychologist, 56(3), 16-217.
  • Sink, C. A., Devlin, J. M. (2011). Student Spirituality and School Counseling: Issues, Opportunities, and Challenges, Counseling and Values, 55(2), 130-148.
  • Siregar, A. (2022). Positive Psychology in Islamic Counseling Perspective; Analysis of The Trilogy of Life Dimensions, Al-Fikru: Jurnal Ilmiah, 16(2), 226-238.
  • Skinner, R. (2010). An Islamic Approach to Psychology and Mental Health, Mental Health, Religion & Culture, 13(6), 547-551.
  • Snodgrass, J. L. (2015). Pastoral Counseling: A Discipline of Unity Amid Diversity, İçinde Understanding Pastoral Counseling, Ed. E. A. Maynard, J. L. Snodgrass, 1-16, New York: Springer.
  • Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in The Mind, Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.
  • Söylev, Ö. F. (2020). Manevi Bakım ve Danışma Psikolojisi Kavram Kuram ve Uygulamalar, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Staudinger, U. M. & Leipold, B. (2003). The Assessment of Wisdom-Related Performance, İçinde Positive Psychological Assessment- A Handbook of Models And Measures, Ed. S. J. Lopez, C. R. Snyder, Ss. 171-184, Washington: American Psychological Association.
  • Stone, H. & Lester, A. (2001). Hope and Possibility: Envisioning The Future in Pastoral Conversation, Journal of Pastoral Care, 55(3), 259-269.
  • Şirin, T. (2013). “Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Yaklaşımıyla Bütünleştirilmiş Dini Danışmanlık Modeli”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Taşkın, H. H. & Çetin, Ö. (2021). Manevi Danışmanlık ve Rehberliğin Akademik Başarı ve Sınav Kaygısı Üzerindeki Etkisi: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama, Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (4), 9-38.
  • Tejada Gallardo, C., Blasco-Belled, A., Torrelles-Nadal, C. & Alsınet, C. (2020). Effects of School-Based Multicomponent Positive Psychology Interventions on Well-Being And Distress in Adolescents: A Systematic Review And Meta-Analysis”, Journal of Youth and Adolescence, 49 (10), 1943-1960.
  • Temirak Yüzbaşı, H. & Göcen, G. (2024). Dindar Bireylerin Bilge Kişi Algısı: Bir Metafor Analizi, Değerler Eğitimi Dergisi, 22(47), 153-187.
  • Thorne, B. (2001). The Prophetic Nature of Pastoral Counseling, British Journal of Guidance and Counselling, 29(4), 435-445.
  • Tillich, P. (2014). Olmak Cesareti, Çev. F. C. Dansuk, İstanbul: Okyanus Yayınları.
  • Turner, P., Valtierra, M., Talken, T., Miller, V. & Deanda, J. (1996). Effect of Session Length On Treatment Outcome For College Students in Brief Therapy, Journal of Counseling Psychology, 43, 228-232.
  • Utsch, M. (2008). Pozitif Psikolojide Güdüler: Din Psikolojisi Araştırmaları ve Terapik/Manevi Yardım Uygulamaları, Çev. A. Bahadır, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25, 169-180.
  • Webster, J. D. (2010). Wisdom and Positive Psychosocial Values in Young Adulthood, Journal of Adult Development, 17(2), 70-80.
  • Worthington Jr., E. L., Cowden, R. G., Davis, E. B. & Exline, J. J. (2021). Virtues in Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality: Existing Overlap and Promising Possibilities, The Oxford Handbook of Psychology and Spirituality, Ed. M. Lisa, 209-224, New York: Oxford University Press.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zavaliy, A. G. & Aristidou, M. (2014). Courage: A Modern Look at an Ancient Virtue, Journal of Military Ethics, 13(2), 174-189.

A Qualitative Study On The Effectiveness of a Positive Psychology Based Patoral Counseling Practices with University Students

Year 2025, Volume: 23 Issue: 49, 211 - 255

Ayşegül Konar , Gülüşan Göcen

https://doi.org/10.34234/ded.1674214

Abstract

This study examines the effects of positive psychology-based pastoral counseling practices on university students. The article focuses on the qualitative phase of a study designed with an mixed-method. A pastoral counseling program centered on personal strengths and virtues was developed and implemented. The program was conducted with 11 female students, aged between 18 and 25 (mean age: 20.64), residing in a dormitory affiliated with the Ministry of Youth and Sports, selected through purposive sampling. Following 11 weekly sessions, individual semi-structured interviews were conducted within the framework of a phenomenological design. The data were analyzed using descriptive analysis and organized under three main themes and eight subthemes: (1) Benefits from the Program (self/strength recognition, personal growth, well-being, positive perspective and hope, conceptual awareness); (2) Effects on Spirituality (discovery of one's spiritual side, exploration of the spiritual dimension of virtues); (3) Evaluation of the Program (the role of virtues in the program, group experience, general suggestions). The findings indicate that the program contributed to enhancing participants’ self-awareness and helping them discover their personal strengths; these areas of development were found to have positive reflections on their personal growth and psychological well-being. Participants’ discovery of their spirituality as an inner source of strength, along with their recognition of the spiritual dimensions of virtues such as wisdom, courage, and hope, facilitated their orientation toward a more holistic and consciously guided developmental process. The inclusion of concepts such as mindfulness and positive thinking in the educational content, in a way that supports psychological and spiritual development, enabled participants to take steps toward change in their patterns of negative attitudes and behaviors. However, it was also observed that for some participants, the change remained primarily at the level of awareness, suggesting that longer-term interventions may be needed to support behavioral transformation.

Keywords

Pastoral Counseling Positive Psychology Virtues Character Strengths Youth Development

References

  • Acar, M. C. (2018). “Bireysel Psikolojik Danışma Sürecinde Dinî Boyut: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Bir Çalışma”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Ağılkaya Şahin, Z. (2018). Bridging Pastoral Psychology And Positive Psychology, Ilahiyat Studies: A Journal on Islamic and Religious Studies, 9(2), 183-210.
  • Ağırakça Dinç, S. & Ekşi, H. (2019). “A Psychological Counseling Study on Fear of Failure and Academic Procrastination with a Spiritually Oriented Cognitive Behavioral Group”, Spiritual Psychology and Counseling, 4(3), 219-235.
  • Altaş, N. (2017). Din Hizmetleri ve Dini Danışmanlık İlişkisi, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 13-30, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Amodeo, M. & Collins, M. E. (2007). Using a Positive Youth Development Approach in Addressing Problem-Oriented Youth Behavior, Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services, 88(1), 75–85.
  • Anye, E. T., Gallien, T. L., Bian, H. & Moulton, M. (2013). The Relationship Between Spiritual Well-Being and Health-Related Quality of Life in College Students, Journal of American College Health, 61(7), 414-421.
  • Association of Spiritual, Ethical and Religious Values in Counseling (ASERVIC) https://aservic.org/aservic-white-paper/ Erişim Tarihi, 08.06. 2024.
  • Avşaroğlu, Z. (2017). Bir Dönem Boyunca Verilen Pozitif Psikoloji Dersinin Öğrencilerin Mental İyi Oluş ve Kişisel İyi Oluşlarına Olan Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ayten, A. (2014). Erdeme Dönüş: Psikoloji ve Mutluluk Yolu, İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Bangen, K. J., Meeks, T. W. & Jeste, D. V. (2013). Defining and Assessing Wisdom: A Review of The Literature, The American Journal of Geriatric Psychiatry, 21(12), 1254-1266.
  • Baynal, F. & Yıldırım E. T. (2020). Cesaret Erdemi Bağlamında İslam Ahlak Felsefesi ile Psikoloji Arasında Mukayeseli Bir Değerlendirme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (35), 137-175.
  • Behjati, Z., Saeedi, Z., Noorbala, F., Enjedani, E. & Meybodi, A. F. (2011). Integrative Self-Knowledge and Mental Health, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 705-708.
  • Benson, P. L. & Roehlkepartaın, E. C. (2008). Spiritual Development: A Missing Priority in Youth Development, New Directions for Youth Development, (118), 13-28.
  • Benson, P. L., Roehlkepartaın, E. C. & Rude, S. P. (2003). Spiritual Development in Childhood and Adolescence: Toward a Field of Inquiry, Applied Developmental Science, 7(3), 205–213.
  • Benson, P. L., Scales, P. C., Syvertsen, A. K. & Roehlkepartaın, E. C. (2012). Is Youth Spiritual Development a Universal Developmental Process? An International Exploration”, The Journal of Positive Psychology, 7(6), 453-470.
  • Bozkaya, T. (2023). “Pozitif Psikoloji Bağlamında Din Eğitimi Temelli Manevi Danışmanlık ve Rehberlik (Sivas GSB Yurtlarında Kalan Kız Öğrenciler Örneği)”, Doktora Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Brown, N. W. (2018). Psikolojik Danışmanlar İçin Psiko-Eğitsel Gruplar: Hazırlama ve Uygulama Rehberi, Çev. V. Yorğun, Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Brunsdon, A. R. (2015). Wisdom as Outcome of The Pastoral Process: Reflections On a Positive Pastoral Narrative Approach”, In Die Skriflig, 49(3), 1-8.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
  • Candemir, G. & Can, G. (2023). Bütünsel ve Popüler Bir Yaklaşım: Pozitif Gençlik Gelişimi, Social Sciences Studıis Journal (SSSJournal), 8(105), 4369-4381.
  • Capps, D. (1997). The Letting Loose of Hope: Where Psychology of Religion and Pastoral Care Converge, Journal of Pastoral Care, 51(2), 139-149.
  • Carr, A. (2016). Pozitif Psikoloji, Çev. Ü. Şendilek, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Cebeci, S. (2016). Dini Danışma ve Rehberlik, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Ceylan, Y. & Özaydın, M. (2020). Manevi/Dini Danışmanlıkta Değer Algısı, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16), 284-301.
  • Cheon, J. W. & Canda, E. R. (2010). The Meaning and Engagement of Spirituality for Positive Youth Development in Social Work, Families in Society, 91(2), 121-126.
  • Ciocanel, O., Power, K., Eriksen, A. & Gillings, K. (2017). Effectiveness of Positive Youth Development Interventions: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, Journal of Youth and Adolescence, 46, 483-504.
  • Clements, W. M. & Clinebell, H. (2013). Counseling for Spiritually Empowered Wholeness: A Hope-Centered Approach, New York: Routledge.
  • Clinebell, H. (1979). Growth Counseling: Hope-Centered Methods of Actualizing Human Wholeness, Nashville: Abingdon Press.
  • Clinebell, H. (1984). Basic Types of Pastoral Care & Counseling: Resources for The Ministry of Healing & Growth, Nasville: Abingdon Press.
  • Cohn, M. A., & Fredrickson, B. L. (2010). In Search of Durable Positive Psychology İnterventions: Predictors and Consequences of Long-Term Positive Behavior Change. The Journal of Positive Psychology, 5(5), 355-366.
  • Cornish, M. A. & Wade, N. G. (2010). Spirituality and Religion in Group Counseling: A Literature Review with Practice Guidelines, Professional Psychology: Research and Practice, 41(5), 398-404.
  • Coşkunsever, A. (2023). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Alanında Yüksek Lisans Yapan Öğrencilerin Alandan Beklentileri, Dergiabant, 11(2), 298-322.
  • Coyle, J. (2002). Spirituality and Health: Towards a Framework for Exploring The Relationship Between Spirituality and Health”, Journal of Advanced Nursing, 37(6), 589-597.
  • Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, Çev. S. B. Demir, Ankara: Eğiten Kitap.
  • Çağrıcı, M. (2010). “Şecaat”, İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C. 38, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Çınar, M. (2022). Dini Tutum İle Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkide Tevekkülün Aracılık Rolünün İncelenmesi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 22(2), 1183-1208.
  • Davis, E. B., Worthington JR, E. L., Schnitker, S. A., Glowiak, K. J., Lemke, A. W. & Hamilton, C. (2022). “Integrating Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality: Transcending Coexistence to Potentiate Coevolution”, İçinde Handbook of Positive Psychology, Religion, and Spirituality, Ed. E. B. Davis, E. L. Worthington Jr, S.A. Schnitker, 3-19. Cham: Springer International Publishing.
  • Demirbaş Çelik, N. (2018). Rehberlik Hizmet Türleri, İçinde Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ed. H. Ekşi, M. Yüksel, 93-127, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Demirci, İ. & Eksi, H. (2018). Sakin Olun ve Mutlu Olun: Karakter Gücünden Refaha Kadar Karma Yöntem Çalışması, Eğitim Bilimleri: Teori ve Uygulama, 18 (2), 279-330.
  • Din Hizmetleri Raporu, (2015). Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara. https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/Raporlar/2015%20Din%20Hizmetleri%20Raporu.pdf
  • Din Hizmetleri Raporu, (2017). Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara. https://Dinhizmetleri.Diyanet.Gov.Tr/Icon/Sagslider/2017%20d%C4%B0n%20h%C4%B0zmetler%C4%B0%20raporu.Pdf.
  • Düzgüner, S. & Ayten, A. (2020). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Dweck, C. S. (2020). Aklını En Doğru Şekilde Kullan, Çev. U. Kaya, İstanbul: Yakamoz Kitap. Düzgüner, S. & Soykök, M. (2020). Gençlere Yönelik Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Ekşi, K. (2017). “Bir Dönem Boyunca Verilen Pozitif Psikoloji Dersinin Öğrencilerin Mutluluklarına ve Duygularını İfade Etmelerine Olan Etkisinin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ellison, C. W. (1983). Spiritual Well-Being: Conceptualization and Measurement, Journal of Psychology and Theology, 11(4), 330-338.
  • Eryılmaz A. (2016). Herkes İçin Mutluluğun Başucu Kitabı Teoriden Uygulamaya Pozitif Psikoloji, Ankara: Pegem Yayınevi.
  • Eryılmaz, A. (2013). Pozitif Psikolojinin Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Alanında Gelişimsel ve Önleyici Hizmetler Bağlamında Kullanılması, The Journal of Happiness Well-Being, 1(1), 1-22.
  • Eryılmaz, A. (2014). Üniversite Öğrencileri İçin Geliştirilen Öznel İyi Oluşu Artırma Programının Etkililiğinin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 111-128.
  • Ferreira, J. L. (2010). “Practical Wisdom As Executive Virtue For Positive Psychology: A Pastoral-Theological Evaluation”, Doktora Tezi, Faculty of Theology, Nwu, Potchefstroom Campus.
  • Fowers, B. J., Carroll, J. S., Leonhardt, N. D. & Cokelet, B. (2021). The Emerging Science of Virtue, Perspectives on Psychological Science, 16(1), 118-147.
  • Frankena, W. (2007). Etik, Çev. A. Aydın, İstanbul: İmge Yayınları.
  • Fredrickson, B. L. & Kurtz, L. E. (2011). Cultivating Positive Emotions to Enhance Human Flourishing, İçinde Applied Positive Psychology: Improving Everyday Life, Health, Schools, Work, and Society, Ed. S. I. Donaldson, M. Csikszentmihalyi, J. Nakamura, 35-47, New York NY: Psychology Press.
  • Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-And-Build Theory of Positive Emotions, American Psychologist, 56 (3), 218-226.
  • Fry, P. S. (1998). The Development of Personal Meaning and Wisdom in Adolescence: A Reexamination of Moderating and Consolidating Factors and Influences, İçinde The Human Quest for Meaning: A Handbook of Psychological Research and Clinical Applications, Ed. P. T. P. Wong, P. S. Fry, 91-110, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Ghorbani, N., Watson, P. J. & Hargıs, M. B. (2008). Integrative Selfknowledge Scale: Correlations and Incremental Validity of a Cross-Cultural Measure Developed in Iran and The United States, Journal of Psychology, 142, 395-412.
  • Göcen, G. (2020). Kavram Atlası Din Psikolojisi C. I, Ankara: Gazi Kitapevi.
  • Gürbüz, A. (2008). Zen ve Tasavvuf Işığında Kendini Bilmenin Yolu, İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Gürgan, U. & Ulubay, G. (2020). The Effectiveness of Positive Psychology Intervention in Turkey: A Meta-Analysis, Journal of History Culture and Art Research, 9(1), 1-16.
  • Gürsu, O. (2022). Manevi Danışmanlar İçin Kılavuz -Danışma İlke Beceri ve Teknikleri, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
  • Güvenç, E. (2022). “Manevi Danışmanlığın Felsefi Temelleri”, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Hackney, C. H. (2007). Possibilities for a Christian Positive Psychology, Journal of Psychology And Theology, 35(3), 211-221.
  • Han, J. W., Kang, K. I., & Joung, J. (2020). Enhancing Happiness For Nursing Students Through Positive Psychology Activities: A Mixed Methods Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(24), 9274-9285.
  • Hansford Jr., W. O. (2023). “Pastoral Counseling: African American Attitudes Toward Mental Healthcare”, Doktora Tezi, Liberty Universty, Virginia.
  • Hatipoğlu, F. Ş. & Kaya, Ç. (2023). Effectiveness of An Mppı: Gratitude-Based Spiritual Group Guidance Program (GSGGP), Spiritual Psychology and Counseling, 8(3), 249-268.
  • Hefferon, K. & Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji: Kuram, Araştırma ve Uygulamalar, Çev. Ed. T. Doğan, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Hill, P. C., Pargament, K. I., Hood, R. W., Mccullough, J. M. E., Swyers, J. P., Larson, D. B. & Zıinnbauer, B. J. (2000). Conceptualizing Religion and Spirituality: Points of Commonality, Points of Departure, Journal For The Theory of Social Behaviour, 30(1), 51-77.
  • Hobbs, C., Armıtage, J., Hood, B. & Jelbert, S. (2022). A Systematic Review of The Effect of University Positive Psychology Courses on Student Psychological Wellbeing, Frontiers in Psychology, 13,1-15.
  • Jankowski, P. J., Sandage, S. J., Bell, C. A., Davis, D. E., Porter, E., Jessen, M. vd. (2020). Virtue, Flourishing, and Positive Psychology in Psychotherapy: An Overview and Research Prospectus, Psychotherapy, 57(3), 291-309.
  • Kabahasanoğlu, Y. (2023). “Yetişkinlerde Cesaret, Dini Yönelim, Psikolojik Dayanıklılık ve Hayat memnuniyeti İlişkisinin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kabat Zinn, J. (2019). Yeni Başlayanlar İçin Farkındalık. İstanbul: Pegasus Yayınları.
  • Kandemir, F. (2022). Dindarlık ve Umut İlişkisinin Ruh Sağlığı Bağlamında İncelenmesi, Dergiabant, 10(2), 541-558.
  • Karaca, S. (2010). Hemşireler İçin Vazgeçilmez Bir Kavram: Kendini Tanıma, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(3), 79-84.
  • Kartopu, S. (2020). Umudun Psikolojisi ve Teolojisi, Ankara: Eski Yeni Yayınları.
  • Kashdan, T. B. & Nezlek, J. B. (2012). Whether, When, and How is Spirituality Related to Well-Being? Moving Beyond Single Occasion Questionnaires to Understanding Daily Process, Personality and Social Psychology Bulletin, 38(11), 1523-1535.
  • Kass, J. D. (2015). Person-Centered Spiritual Maturation: A Multidimensional Model, Journal of Humanistic Psychology, 55(1), 53-76.
  • Kasturi, T. (2021). Positive Psychology: A Review from an Islamic Perspective. Contextualısıng Islam, İçinde Psychologıcal Research Ed. M. A. Dzulkifli, D M. Mahudin, 119-132, Malaysia: Iıum Press.
  • Khodayarifard, M. (2000). Application of Positive Thinking in Psychotherapy: With An Emphasis on Islamic Perspective, Psychology & Educational Science, 5(1), 140-164.
  • Khodayarifard, M., Ghobari-Bonab, B., Akbarı-Zardkhaneh, S. & Zandi, S. (2016). Positive Psychology from Islamic Perspective, International Journal of Behavioral Sciences, 10(1), 29-34.
  • Kızılgeçit, M. (2011). “Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • King, P. E. & Boyatzıs, C. J. (2004). Exploring Adolescent Spiritual and Religious Development: Current And Future Theoretical and Empirical Perspectives, Applied Developmental Science, 8(1), 2-6.
  • Koç, M. (2016). Manevi-(Psikolojik) Danışmanlık Müslüman-Türk Diasporası Örneği, Bursa: Emin Yayınları.
  • Koenig, H. G. & Topper, C. J. (2012). Spirituality in Pastoral Counseling and The Community Helping Professions, New York: Routledge.
  • Kula, N. (2017). Bakıma Muhtaç Kişilere Yönelik Sosyal Hizmetler ve Dini Değerler, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 141-154, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Kuloğlu, E. N. (2023). Lise Öğrencilerinde Umut ve Dindarlık İlişkisi: Bartın İmam Hatip Liseleri Örneği, Journal of Analytic Divinity, 7(2), 231-254.
  • Kwan, S. S. (2010). Interrogating “Hope”-Pastoral Theology of Hope and Positive Psychology, International Journal of Theology, 14(1), 47-67.
  • Lambert, L., Passmore, H. & Joshanloo, M. (2019). A Positive Psychology Intervention Program in a Culturally-Diverse University: Boosting Happiness and Reducing Fear, Journal of Happiness Studies, 20, 1141-1162.
  • Lerner, R. M. (2004). Liberty: Thriving and Civic Engagement Among American Youth, Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Lerner, R. M., Dowlıng, E. M. & Anderson, P. M. (2003). Positive Youth Development: Thriving as The Basis of Personhood and Civic Society, Applied Development Science, 7, 171–179.
  • Lerner, R. M., Roeser, R. W. & Phelps, E. (2008). Positive Youth Development & Spirituality: From Theory To Research, West Conshohocken, Pa: Templeton Foundation Press.
  • Linley, P. A., Nielsen, K. M., Gillett, R. & Biswas-Diener, R. (2010). Using Signature Strengths in Pursuit of Goals: Effects on Goal Progress, Need Satisfaction, And Well-Being, And Implications for Coaching Psychologists, International Coaching Psychology Review, 5(1), 6-15.
  • Love, P. G. (2002). Comparing Spiritual Development and Cognitive Development, Journal of College Student Development, 43(3), 357-73.
  • Lu, J. I. (2021). Educational Models of Spiritual Formation in Theological Education: Introspection‐Based Spiritual Formation, Teaching Theology & Religion, 24(1), 28-41.
  • Lynch, G. (2002). Pastoral Care and Counselling, London: Sage.
  • Martin, M. W. (2007). Happiness and Virtue in Positive Psycholog, Journal for The Theory of Social Behaviour, 37(1), 89-103.
  • Memiş, H. (2018). “Manevi Danışmanlık Uygulamalarının Ergenlerin Ergenlik Sorunlarıyla Başa Çıkma Düzeylerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Mertens, E. C., Deković, M., Van Londen, M. & Reitz, E. (2022). Parallel Changes in Positive Youth Development and Self-Awareness: The Role of Emotional Self-Regulation, Self-Esteem, and Self-Reflection, Prevention Science, 23(4), 502-512.
  • Nazir, T. (2020). Pozitif Psikoloji ve Umut, İçinde Pozitif Psikoloji, Ed. S. Bulut, 365-385, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Niemiec, R. M. (2020). Six Functions of Character Strengths for Thriving at Times of Adversity and Opportunity: A Theoretical Perspective, Applied Research in Quality of Life”, 15, 551-572.
  • Niyazibeyoğlu, T. (2022). Lise Öğrencilerinde Tanrı Algısı, İnsani Değerler ve Öz Yeterlik: Uygulamalı Bir Manevi Danışmanlık Çalışması, Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (6), 131-151.
  • Ok, Ü. (2017). Dini Danışmanlık: Tanımı ve Tarihi, İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. N. Altaş, M. Köylü, 35-51, İstanbul: Dem Yayıncılık.
  • Özdoğan, Ö. (2006). İnsanı Anlamaya Yönelik Bir Yaklaşım: Pastoral Psikoloji, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47(2), 127-141.
  • Özen, Y. (2024). Tanrı-Sen ve Ben Üçümüzün Yolu Manevi Danışmanlığın Gerekliliği Manevi Danışmanlık, İstanbul: Post Yayınevi.
  • Park, N. & Peterson, C. (2008). Positive Psychology and Character Strengths: Application to Strengths-Based School Counseling, Professional School Counseling, 12, 85-89.
  • Pehlivan, A. (2018). “Manevi̇ Bakım Ve Danışmanlığın İmam Hati̇p Ortaokul Öğrenci̇lerinin Ruh Sağlığı Ve Manevi̇ İyi Oluşlarına Etki̇si”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Peoples, B. S. (2013). “Program And Personal Factors As Predictors Of Spiritual Competence”, Doktora Tezi, University Of Missouri, Kansas City.
  • Peterson, C. & Seligman, M. E. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification, New York: Oxford University Press.
  • Ratchford, J. L., Ming, M. S. & Schnitker, S. A. (2022). Virtues in Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality”, İçinde Handbook f Positive Psychology, Religion, And Spirituality, Ed. E. B. Davis, E.L. Worthington, S. A. Schnitker, 53-67, Cham: Springer International Publishing.
  • Rusk, R. D., Vella-Brodrıck, D. A. & Waters, L. (2018). A Complex Dynamic Systems Approach to Lasting Positive Change: The Synergistic Change Model, The Journal of Positive Psychology, 13, 406–418.
  • Rusydi, A. (2012). Husn Al-Zhann: The Concept of Positive Thinking in Islamic Psychology Perspective and its Benefit on Mental Health, Proyeksi: Jurnal Psikologi, 7(1), 1-31.
  • Sancak, S. (2022). Dini/Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Türkiye’de 2010-2020 Yılları Arası Lisansüstü Tezlerin Konu ve Yöntem İncelemesi, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
  • Santrock, W. J. (2023). Yaşam Boyu Gelişim, Çev. G. Yüksel, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Satan, A., Çıplak, K., Kaplaner, O. & Erol, F. (2016). Ebeveyn Kaybı Yaşamış Ergenlerde Bibliyoterapi Yönelimli Manevi Danışmanlık Uygulaması, İçinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik C. I, Ed. A. Ayten, M. Koç, N. Tınaz, 397-413, İstanbul: Dem Yayınları.
  • Sayar, K. (1997). Olmak Cesareti, İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Scheib, K. (2014). All Shall Be Well: Flourishing and Well-Being in Positive Psychology and Feminist Narrative Pastoral Theology, Journal of Pastoral Theology, 24(2), 1-17.
  • Schoeman, K. & Van Den Berg, J. A. (2011). An Appreciation for The Positive! Appreciative Engagement as Congregational Process and Congregational-And Pastoral Lens, HTS Teologiese Studies-Theologıcal Stuies, 67(2), 1-7.
  • Seligman, M. E. (2007). Gerçek Mutluluk, Çev. S. K. Akbaş, Ankara: HYB Yayıncılık.
  • Seligman, M. E. P., Steen, T. A. & Park, N. (2005). Positive Psychology Progress: Empirical Validation of İnterventions, American Psychologist, 60, 410-421.
  • Seligman, M. E., Rashid, T. & Parks, A.C. (2006). Positive Psychotherapy, American Psychologist, 61, 774-778.
  • Sheldon, K. M. & King, L. (2001). Why Positive Psychology is Necessary, American Psychologist, 56(3), 16-217.
  • Sink, C. A., Devlin, J. M. (2011). Student Spirituality and School Counseling: Issues, Opportunities, and Challenges, Counseling and Values, 55(2), 130-148.
  • Siregar, A. (2022). Positive Psychology in Islamic Counseling Perspective; Analysis of The Trilogy of Life Dimensions, Al-Fikru: Jurnal Ilmiah, 16(2), 226-238.
  • Skinner, R. (2010). An Islamic Approach to Psychology and Mental Health, Mental Health, Religion & Culture, 13(6), 547-551.
  • Snodgrass, J. L. (2015). Pastoral Counseling: A Discipline of Unity Amid Diversity, İçinde Understanding Pastoral Counseling, Ed. E. A. Maynard, J. L. Snodgrass, 1-16, New York: Springer.
  • Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in The Mind, Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.
  • Söylev, Ö. F. (2020). Manevi Bakım ve Danışma Psikolojisi Kavram Kuram ve Uygulamalar, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Staudinger, U. M. & Leipold, B. (2003). The Assessment of Wisdom-Related Performance, İçinde Positive Psychological Assessment- A Handbook of Models And Measures, Ed. S. J. Lopez, C. R. Snyder, Ss. 171-184, Washington: American Psychological Association.
  • Stone, H. & Lester, A. (2001). Hope and Possibility: Envisioning The Future in Pastoral Conversation, Journal of Pastoral Care, 55(3), 259-269.
  • Şirin, T. (2013). “Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Yaklaşımıyla Bütünleştirilmiş Dini Danışmanlık Modeli”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Taşkın, H. H. & Çetin, Ö. (2021). Manevi Danışmanlık ve Rehberliğin Akademik Başarı ve Sınav Kaygısı Üzerindeki Etkisi: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama, Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (4), 9-38.
  • Tejada Gallardo, C., Blasco-Belled, A., Torrelles-Nadal, C. & Alsınet, C. (2020). Effects of School-Based Multicomponent Positive Psychology Interventions on Well-Being And Distress in Adolescents: A Systematic Review And Meta-Analysis”, Journal of Youth and Adolescence, 49 (10), 1943-1960.
  • Temirak Yüzbaşı, H. & Göcen, G. (2024). Dindar Bireylerin Bilge Kişi Algısı: Bir Metafor Analizi, Değerler Eğitimi Dergisi, 22(47), 153-187.
  • Thorne, B. (2001). The Prophetic Nature of Pastoral Counseling, British Journal of Guidance and Counselling, 29(4), 435-445.
  • Tillich, P. (2014). Olmak Cesareti, Çev. F. C. Dansuk, İstanbul: Okyanus Yayınları.
  • Turner, P., Valtierra, M., Talken, T., Miller, V. & Deanda, J. (1996). Effect of Session Length On Treatment Outcome For College Students in Brief Therapy, Journal of Counseling Psychology, 43, 228-232.
  • Utsch, M. (2008). Pozitif Psikolojide Güdüler: Din Psikolojisi Araştırmaları ve Terapik/Manevi Yardım Uygulamaları, Çev. A. Bahadır, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25, 169-180.
  • Webster, J. D. (2010). Wisdom and Positive Psychosocial Values in Young Adulthood, Journal of Adult Development, 17(2), 70-80.
  • Worthington Jr., E. L., Cowden, R. G., Davis, E. B. & Exline, J. J. (2021). Virtues in Positive Psychology and The Psychology of Religion and Spirituality: Existing Overlap and Promising Possibilities, The Oxford Handbook of Psychology and Spirituality, Ed. M. Lisa, 209-224, New York: Oxford University Press.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zavaliy, A. G. & Aristidou, M. (2014). Courage: A Modern Look at an Ancient Virtue, Journal of Military Ethics, 13(2), 174-189.
There are 139 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies (Other)
Journal Section Articles
Authors

Ayşegül Konar 0009-0001-3246-0218

Gülüşan Göcen 0000-0003-4856-9653

Early Pub Date June 22, 2025
Publication Date
Submission Date April 11, 2025
Acceptance Date June 2, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 23 Issue: 49

Cite

APA Konar, A., & Göcen, G. (2025). Pozitif Psikoloji Temelli Manevi Danışmanlık Uygulamalarının Etkililiği Üzerine Üniversite Öğrencileri ile Nitel Bir Araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 23(49), 211-255. https://doi.org/10.34234/ded.1674214
 Download Cover Image