Research Article
BibTex RIS Cite

Genç Yetişkinlerde Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Sosyal Yeterlik ile Sosyal Kaygı Arasındaki İlişkide Bilişsel Esnekliğin Aracı Rolü

Year 2025, Issue: 64, 1286 - 1302, 30.06.2025

Berkan Can Kara , Özlem Çakmak Tolan

https://doi.org/10.53444/deubefd.1458849

Abstract

Bu çalışmada, genç yetişkinlerde olumsuz değerlendirilme korkusu ve sosyal yeterlik düzeylerinin sosyal kaygı düzeyini nasıl yordadığı ve bu ilişkilerde bilişsel esnekliğin aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, sosyal kaygının bilişsel ve kişilerarası belirleyicilerini bütüncül bir model olarak ele almayı hedeflemektedir. Çalışma; 18-30 yaş aralığında bulunan, 447’si kadın (%68.99) ve 201’i erkek (%31.01) olmak üzere 648 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara; Demografik Bilgi Formu, Bilişsel Esneklik Ölçeği, Sosyal Yeterlik ve Sosyal Sonuçlar Ölçeği, Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği ve Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama deseni ile yürütülmüştür. Değişkenlerin birbirleri arasındaki ilişkisini belirleyebilmek amacıyla Pearson korelasyon analizi yapılmış; aracılık modellerini test etmek için ise çoklu aracı değişken analizi uygulanmıştır. Aracılık etkilerinin anlamlılığını değerlendirmek üzere bootstrap yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen korelasyon analizi bulguları sonucunda, olumsuz değerlendirilme korkusu ile sosyal kaygı arasında pozitif, olumsuz değerlendirilme korkusu ile bilişsel esneklik arasında negatif bir ilişki olduğu görülmüştür. Sosyal yeterlik ile sosyal kaygı arasında ise negatif, sosyal yeterlik ile bilişsel esneklik arasında pozitif ilişkinin olduğu görülmüştür. Bunun yanında bilişsel esneklik ile sosyal kaygı arasında da negatif yönde bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Yapılan aracılık analizi sonucunda ise olumsuz değerlendirilme korkusu ve sosyal yeterlik ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide, bilişsel esnekliğin aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. Buna göre katılımcıların sosyal yeterlik düzeyleri arttıkça sosyal kaygı düzeyleri düşmekte, olumsuz değerlendirilme korkusu düzeyleri arttıkça sosyal kaygı düzeyleri artmaktadır. Bilişsel esneklik düzeyleri ise bu etkilere aracılık etmektedir.

Keywords

Sosyal kaygı sosyal yeterlik bilişsel esneklik olumsuz değerlendirilme korkusu Genç yetişkin

References

  • Aderka, I. M., Hofmann, S. G., Nickerson, A., Hermesh, H., Gilboa-Schechtman, E., & Marom, S. (2012). Functional impairment in social anxiety disorder. Journal of Anxiety Disorders, 26(3), 393–400. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2012.01.003
  • Akın, A., & Akkaya, O. (2015). Sosyal yeterlik ve sosyal sonuç beklentileri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 204–213.
  • Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Altunkol, F. (2017). Bilişsel esneklik eğitim programının lise öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeylerine ve stresle başa çıkma tarzlarına etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (5. Baskı). (E. Köroğlu, Çev. Ed.). Hekimler Yayın Birliği.
  • Angélico, A. P., Crippa, J. A. D. S., & Loureiro, S. R. (2013). Social anxiety disorder and social skills: A critical review of the literature. International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 7(4), 16–23. https://doi.org/10.1037/h0100961
  • Arlt, J., Yiu, A., Eneva, K., Dryman, M. T., Heimberg, R. G., & Chen, E. Y. (2016). Contributions of cognitive inflexibility to eating disorder and social anxiety symptoms. Eating Behaviors, 21, 30–32. https://doi.org/10.1016/j.eatbeh.2015.12.008
  • Aune, T., Juul, E. M. L., Beidel, D. C., Nordahl, H. M., & Dvorak, R. D. (2021). Mitigating adolescent social anxiety symptoms: The effects of social support and social self-efficacy in findings from the Young-HUNT 3 study. European Child & Adolescent Psychiatry, 30(3), 441–449. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01529-0
  • Bakioglu, F., & Turkum, A. S. (2017). Psychometric properties of adaptation of the social efficacy and outcome expectations scale to Turkish. European Journal of Educational Research, 6(2), 213–223. https://doi.org/10.12973/eujer.6.2.213
  • Baumeister, R., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529. https://doi.org/10.1037/0033-2909.117.3.497
  • Bayraktutan, M. (2014). Sosyal anksiyete bozukluğu olan hastalarda empati becerisi, aleksitimi, depresyon, anksiyete düzeyleri ile sempatik deri yanıtı ilişkisi ve tıbbi tedavinin etkileri. [Uzmanlık Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ben, S. (2017). İstanbul’da yaşayan üniversite öğrencilerinin sosyal anksiyete düzeyleri ile beden algısı, olumsuz değerlendirilme korkusu, sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Haliç Üniversitesi.
  • Carleton, R. N., Collimore, K. C., & Asmundson, G. J. G. (2007). Social anxiety and fear of negative evaluation: Construct validity of the BFNE-II. Journal of Anxiety Disorders, 21(1), 131–141. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2006.03.010
  • Clark, D. M., & Wells, A. (1995). A cognitive model of social phobia. In Social Phobia: Diagnosis, Assessment and Treatment (pp. 69–93). Guilford Press.
  • Çaçan, Ö. (2020). Olumsuz değerlendirilme korkusu ile sosyal anksiyete belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolünün incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Kent Üniversitesi.
  • Çetin, B., Doğan, T., & Sapmaz, F. (2010). Olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeği kısa formu’nun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 205–216.
  • Çiftçi, M. C. (2019). Üniversite öğrencilerinin, yetişkin ayrılma anksiyetesi ve bilişsel esneklik düzeyleri ile sosyal anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
  • Dağ, İ., & Gülüm, V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Bilişsel esneklik. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 240–247.
  • Eysenck, M. W., & Derakshan, N. (2011). New perspectives in attentional control theory. Personality and Individual Differences, 50(7), 955–960. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.08.019
  • Fathi, A., Sobhi, A., & Hejazi, M. (2021). The role of mindfulness and social competence in predicting girls’ problem solving mediated by cognitive flexibility: A causal model. Women’s Health Bulletin, 8(4), 200–210. https://doi.org/10.30476/whb.2021.92676.1147
  • Fazeli, M., Ehteshamzadeh, P., & Hashemi, S. E. (2015). The effectiveness of cognitive behavior therapy on cognitive flexibility of depressed people. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology, 9(34), 27–36.
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.). Boston: Pearson.
  • Goodman, F. R., Kashdan, T. B., Stiksma, M. C., & Blalock, D. V. (2019). Personal strivings to understand anxiety disorders: Social anxiety as an exemplar. Clinical Psychological Science, 7(2), 283–301. https://doi.org/10.1177/2167702618804778
  • Gültekin, B. K., & Dereboy, İ. F. (2011). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobinin yaygınlığı ve sosyal fobinin yaşam kalitesi, akademik başarı ve kimlik oluşumu üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 150–158.
  • Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Haverkampf, C. J. (2017). Communication-focused therapy (CFT) for social anxiety and shyness. The Journal of Psychiatry Psychotherapy and Communication, 5(2), 108–113.
  • Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation and conditional process analysis: A regression-based approach. The Guilford Press.
  • Heimberg, R. G., Horner, K. J., Juster, H. R., Safren, S. A., Brown, E. J., Schneier, F. R., & Liebowitz, M. R. (1999). Psychometric properties of the Liebowitz Social Anxiety Scale. Psychological Medicine, 29(1), 199–212. https://doi.org/10.1017/s0033291798007879
  • Kim, J. (2018). Indirect effect of loneliness on social anxiety through social self-efficacy [Doctoral dissertation, Seoul National University Graduate School].
  • Koerner, N., Antony, M. M., Young, L., & McCabe, R. E. (2013). Changes in beliefs about the social competence of self and others following group cognitive behavioral treatment. Cognitive Therapy and Research, 37, 256–265. https://doi.org/10.1007/s10608-012-9472-5
  • Leary, M. R. (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(3), 371–375. https://doi.org/10.1177/0146167283093007
  • Liebowitz, M. R. (1987). Social phobia. Modern Problems of Pharmacopsychiatry, 22, 141–173. https://doi.org/10.1159/000414022
  • Liu, X., Yang, Y., Wu, H., Kong, X., & Cui, L. (2020). The roles of fear of negative evaluation and social anxiety in the relationship between self-compassion and loneliness: A serial mediation model. Current Psychology, 1–9. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01001-x
  • Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623–626. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.623
  • Morrison, A. S., Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2024). Fear of negative and positive evaluation as mediators and moderators of treatment outcome in social anxiety disorder. Journal of Anxiety Disorders, 104, 102874. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2024.102874
  • Ohayon, M. M., & Schatzberg, A. F. (2010). Social phobia and depression: Prevalence and comorbidity. Journal of Psychosomatic Research, 68(3), 235–243. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2009.07.018
  • Özcan, D. A., & Esen, B. K. (2016). Ergenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile öz yeterliklerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(24), 1–10.
  • Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394–422.
  • Park, J., & Moghaddam, B. (2017). Impact of anxiety on prefrontal cortex encoding of cognitive flexibility. Neuroscience, 345, 193–202. https://doi.org/10.1016/j.neuroscience.2016.06.013
  • Smith, H. M., & Betz, N. E. (2000). Development and validation of a scale of perceived social self-competence. Journal of Career Assessment, 8(3), 283–301. https://doi.org/10.1177/106907270000800306
  • Soykan, C., Özgüven, H. D., & Gençöz, T. (2003). Liebowitz social anxiety scale: The Turkish version. Psychological Reports, 93(7), 1059–1069. https://doi.org/10.2466/pr0.2003.93.3f.1059
  • Spiro, R. J., Feltovich, P. J., Jacobson, M. J., & Coulson, R. L. (1991). Cognitive flexibility, constructivism, and hypertext: Random access instruction for advanced knowledge acquisition. Educational Technology, 31(5), 25–33.
  • Stein, M. B., & Stein, D. J. (2008). Social anxiety disorder. Lancet, 371, 1115–1125. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(08)60488-2
  • Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at-risk young children. [Unpublished doctoral dissertation]. Seattle Pacific University.
  • Stopa, L., & Clark, D. M. (1993). Cognitive processes in social phobia. Behaviour Research and Therapy, 31(3), 255–267. https://doi.org/10.1016/0005-7967(93)90024-O
  • Thomasson, P., & Psouni, E. (2010). Social anxiety and related social impairment are linked to self‐efficacy and dysfunctional coping. Scandinavian Journal of Psychology, 51(2), 171–178. https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2009.00731.x
  • Tolan, Ö. Ç., & Kara, B. C. (2023). The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between social anxiety and general self-efficacy. E-International Journal of Educational Research, 14(1), 229–244. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1195955
  • Wan, Z., Li, S., & Fang, S. (2024). The effect of negative physical self on social anxiety in college students: The bidirectional chain mediation roles of fear of negative evaluation and regulatory emotional self-efficacy. Psychology Research and Behavior Management, 2055–2066. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01001-x
  • Warriner-Gallyer, G. (2019). Examining the relationship between cognitive flexibility and constructs of anxiety. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Southampton, United Kingdom.
  • Watson, D., & Friend, R. (1969). Measurement of social-evaluative anxiety. Journal of Consulting Clinical Psychology, 33(4), 448–457. https://doi.org/10.1037/h0027806
  • Weeks, J. W., Heimberg, R. G., & Rodebaugh, T. L. (2008). The Fear of Positive Evaluation Scale: Assessing a proposed cognitive component of social anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 22, 44–55. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2007.08.002
  • Wilson, C. G., Nusbaum, A. T., Whitney, P., & Hinson, J. M. (2018). Trait anxiety impairs cognitive flexibility when overcoming a task acquired response and a preexisting bias. PLOS ONE, 13(9), e0204694. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0204694
  • Wright, S. L., Wright, D. A., & Jenkins-Guarnieri, M. A. (2013). Development of the social efficacy and social outcome expectations scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 46, 218–231. https://doi.org/10.1177/0748175613484042

The Mediator Role of Cognitive Flexibility in the Relationship Between Fear of Negative Evaluation and Social Efficacy and Social Anxiety in Young Adults

Year 2025, Issue: 64, 1286 - 1302, 30.06.2025

Berkan Can Kara , Özlem Çakmak Tolan

https://doi.org/10.53444/deubefd.1458849

Abstract

This study aims to examine how fear of negative evaluation and social efficacy levels predict social anxiety levels in young adults, and the mediating role of cognitive flexibility in these relationships. This research focuses on the cognitive and interpersonal determinants of social anxiety within a comprehensive model. The study was conducted with 648 participants aged between 18 and 30, including 447 females (68.99%) and 201 males (31.01%). Participants completed the Demographic Information Form, Cognitive Flexibility Scale, Social efficacy and Social Outcomes Expectations Scale, Fear of Negative Evaluation Scale and Liebowitz Social Anxiety Scale. The research was conducted using a correlational survey design. Pearson correlation analysis was conducted to examine the relationships between the variables and multiple mediation analysis was performed to test the mediation models. The significance of the mediation effects was assessed using the bootstrap method. The results of the correlation analysis revealed a significant positive relationship between fear of negative evaluation and social anxiety, and a significant negative relationship between fear of negative evaluation and cognitive flexibility. There was also a significant negative relationship between social efficacy and social anxiety, and a significant positive relationship between social efficacy and cognitive flexibility. Additionally, cognitive flexibility was negatively correlated with social anxiety. Mediation analysis indicated that cognitive flexibility played a mediating role in the relationships between fear of negative evaluation and social efficacy with social anxiety. Accordingly, as participants’ levels of social efficacy increased, their social anxiety levels decreased, whereas increases in fear of negative evaluation were associated with higher social anxiety levels. Cognitive flexibility mediated these effects.

Keywords

Social anxiety social efficacy cognitive flexibility fear of negative evaluation young adult

References

  • Aderka, I. M., Hofmann, S. G., Nickerson, A., Hermesh, H., Gilboa-Schechtman, E., & Marom, S. (2012). Functional impairment in social anxiety disorder. Journal of Anxiety Disorders, 26(3), 393–400. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2012.01.003
  • Akın, A., & Akkaya, O. (2015). Sosyal yeterlik ve sosyal sonuç beklentileri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 204–213.
  • Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklikleri ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Altunkol, F. (2017). Bilişsel esneklik eğitim programının lise öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeylerine ve stresle başa çıkma tarzlarına etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (5. Baskı). (E. Köroğlu, Çev. Ed.). Hekimler Yayın Birliği.
  • Angélico, A. P., Crippa, J. A. D. S., & Loureiro, S. R. (2013). Social anxiety disorder and social skills: A critical review of the literature. International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 7(4), 16–23. https://doi.org/10.1037/h0100961
  • Arlt, J., Yiu, A., Eneva, K., Dryman, M. T., Heimberg, R. G., & Chen, E. Y. (2016). Contributions of cognitive inflexibility to eating disorder and social anxiety symptoms. Eating Behaviors, 21, 30–32. https://doi.org/10.1016/j.eatbeh.2015.12.008
  • Aune, T., Juul, E. M. L., Beidel, D. C., Nordahl, H. M., & Dvorak, R. D. (2021). Mitigating adolescent social anxiety symptoms: The effects of social support and social self-efficacy in findings from the Young-HUNT 3 study. European Child & Adolescent Psychiatry, 30(3), 441–449. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01529-0
  • Bakioglu, F., & Turkum, A. S. (2017). Psychometric properties of adaptation of the social efficacy and outcome expectations scale to Turkish. European Journal of Educational Research, 6(2), 213–223. https://doi.org/10.12973/eujer.6.2.213
  • Baumeister, R., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529. https://doi.org/10.1037/0033-2909.117.3.497
  • Bayraktutan, M. (2014). Sosyal anksiyete bozukluğu olan hastalarda empati becerisi, aleksitimi, depresyon, anksiyete düzeyleri ile sempatik deri yanıtı ilişkisi ve tıbbi tedavinin etkileri. [Uzmanlık Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Ben, S. (2017). İstanbul’da yaşayan üniversite öğrencilerinin sosyal anksiyete düzeyleri ile beden algısı, olumsuz değerlendirilme korkusu, sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Haliç Üniversitesi.
  • Carleton, R. N., Collimore, K. C., & Asmundson, G. J. G. (2007). Social anxiety and fear of negative evaluation: Construct validity of the BFNE-II. Journal of Anxiety Disorders, 21(1), 131–141. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2006.03.010
  • Clark, D. M., & Wells, A. (1995). A cognitive model of social phobia. In Social Phobia: Diagnosis, Assessment and Treatment (pp. 69–93). Guilford Press.
  • Çaçan, Ö. (2020). Olumsuz değerlendirilme korkusu ile sosyal anksiyete belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolünün incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Kent Üniversitesi.
  • Çetin, B., Doğan, T., & Sapmaz, F. (2010). Olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeği kısa formu’nun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 205–216.
  • Çiftçi, M. C. (2019). Üniversite öğrencilerinin, yetişkin ayrılma anksiyetesi ve bilişsel esneklik düzeyleri ile sosyal anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
  • Dağ, İ., & Gülüm, V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Bilişsel esneklik. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 240–247.
  • Eysenck, M. W., & Derakshan, N. (2011). New perspectives in attentional control theory. Personality and Individual Differences, 50(7), 955–960. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.08.019
  • Fathi, A., Sobhi, A., & Hejazi, M. (2021). The role of mindfulness and social competence in predicting girls’ problem solving mediated by cognitive flexibility: A causal model. Women’s Health Bulletin, 8(4), 200–210. https://doi.org/10.30476/whb.2021.92676.1147
  • Fazeli, M., Ehteshamzadeh, P., & Hashemi, S. E. (2015). The effectiveness of cognitive behavior therapy on cognitive flexibility of depressed people. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology, 9(34), 27–36.
  • George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.). Boston: Pearson.
  • Goodman, F. R., Kashdan, T. B., Stiksma, M. C., & Blalock, D. V. (2019). Personal strivings to understand anxiety disorders: Social anxiety as an exemplar. Clinical Psychological Science, 7(2), 283–301. https://doi.org/10.1177/2167702618804778
  • Gültekin, B. K., & Dereboy, İ. F. (2011). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobinin yaygınlığı ve sosyal fobinin yaşam kalitesi, akademik başarı ve kimlik oluşumu üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 150–158.
  • Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Haverkampf, C. J. (2017). Communication-focused therapy (CFT) for social anxiety and shyness. The Journal of Psychiatry Psychotherapy and Communication, 5(2), 108–113.
  • Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation and conditional process analysis: A regression-based approach. The Guilford Press.
  • Heimberg, R. G., Horner, K. J., Juster, H. R., Safren, S. A., Brown, E. J., Schneier, F. R., & Liebowitz, M. R. (1999). Psychometric properties of the Liebowitz Social Anxiety Scale. Psychological Medicine, 29(1), 199–212. https://doi.org/10.1017/s0033291798007879
  • Kim, J. (2018). Indirect effect of loneliness on social anxiety through social self-efficacy [Doctoral dissertation, Seoul National University Graduate School].
  • Koerner, N., Antony, M. M., Young, L., & McCabe, R. E. (2013). Changes in beliefs about the social competence of self and others following group cognitive behavioral treatment. Cognitive Therapy and Research, 37, 256–265. https://doi.org/10.1007/s10608-012-9472-5
  • Leary, M. R. (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(3), 371–375. https://doi.org/10.1177/0146167283093007
  • Liebowitz, M. R. (1987). Social phobia. Modern Problems of Pharmacopsychiatry, 22, 141–173. https://doi.org/10.1159/000414022
  • Liu, X., Yang, Y., Wu, H., Kong, X., & Cui, L. (2020). The roles of fear of negative evaluation and social anxiety in the relationship between self-compassion and loneliness: A serial mediation model. Current Psychology, 1–9. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01001-x
  • Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623–626. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.623
  • Morrison, A. S., Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2024). Fear of negative and positive evaluation as mediators and moderators of treatment outcome in social anxiety disorder. Journal of Anxiety Disorders, 104, 102874. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2024.102874
  • Ohayon, M. M., & Schatzberg, A. F. (2010). Social phobia and depression: Prevalence and comorbidity. Journal of Psychosomatic Research, 68(3), 235–243. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2009.07.018
  • Özcan, D. A., & Esen, B. K. (2016). Ergenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile öz yeterliklerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(24), 1–10.
  • Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394–422.
  • Park, J., & Moghaddam, B. (2017). Impact of anxiety on prefrontal cortex encoding of cognitive flexibility. Neuroscience, 345, 193–202. https://doi.org/10.1016/j.neuroscience.2016.06.013
  • Smith, H. M., & Betz, N. E. (2000). Development and validation of a scale of perceived social self-competence. Journal of Career Assessment, 8(3), 283–301. https://doi.org/10.1177/106907270000800306
  • Soykan, C., Özgüven, H. D., & Gençöz, T. (2003). Liebowitz social anxiety scale: The Turkish version. Psychological Reports, 93(7), 1059–1069. https://doi.org/10.2466/pr0.2003.93.3f.1059
  • Spiro, R. J., Feltovich, P. J., Jacobson, M. J., & Coulson, R. L. (1991). Cognitive flexibility, constructivism, and hypertext: Random access instruction for advanced knowledge acquisition. Educational Technology, 31(5), 25–33.
  • Stein, M. B., & Stein, D. J. (2008). Social anxiety disorder. Lancet, 371, 1115–1125. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(08)60488-2
  • Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at-risk young children. [Unpublished doctoral dissertation]. Seattle Pacific University.
  • Stopa, L., & Clark, D. M. (1993). Cognitive processes in social phobia. Behaviour Research and Therapy, 31(3), 255–267. https://doi.org/10.1016/0005-7967(93)90024-O
  • Thomasson, P., & Psouni, E. (2010). Social anxiety and related social impairment are linked to self‐efficacy and dysfunctional coping. Scandinavian Journal of Psychology, 51(2), 171–178. https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2009.00731.x
  • Tolan, Ö. Ç., & Kara, B. C. (2023). The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between social anxiety and general self-efficacy. E-International Journal of Educational Research, 14(1), 229–244. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1195955
  • Wan, Z., Li, S., & Fang, S. (2024). The effect of negative physical self on social anxiety in college students: The bidirectional chain mediation roles of fear of negative evaluation and regulatory emotional self-efficacy. Psychology Research and Behavior Management, 2055–2066. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01001-x
  • Warriner-Gallyer, G. (2019). Examining the relationship between cognitive flexibility and constructs of anxiety. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Southampton, United Kingdom.
  • Watson, D., & Friend, R. (1969). Measurement of social-evaluative anxiety. Journal of Consulting Clinical Psychology, 33(4), 448–457. https://doi.org/10.1037/h0027806
  • Weeks, J. W., Heimberg, R. G., & Rodebaugh, T. L. (2008). The Fear of Positive Evaluation Scale: Assessing a proposed cognitive component of social anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 22, 44–55. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2007.08.002
  • Wilson, C. G., Nusbaum, A. T., Whitney, P., & Hinson, J. M. (2018). Trait anxiety impairs cognitive flexibility when overcoming a task acquired response and a preexisting bias. PLOS ONE, 13(9), e0204694. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0204694
  • Wright, S. L., Wright, D. A., & Jenkins-Guarnieri, M. A. (2013). Development of the social efficacy and social outcome expectations scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 46, 218–231. https://doi.org/10.1177/0748175613484042
There are 53 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Psychological Counseling and Guidance (Other)
Journal Section Articles
Authors

Berkan Can Kara 0000-0001-7459-679X

Özlem Çakmak Tolan 0000-0002-8128-6498

Publication Date June 30, 2025
Submission Date April 1, 2024
Acceptance Date June 3, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 64

Cite

APA Kara, B. C., & Çakmak Tolan, Ö. (2025). Genç Yetişkinlerde Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Sosyal Yeterlik ile Sosyal Kaygı Arasındaki İlişkide Bilişsel Esnekliğin Aracı Rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(64), 1286-1302. https://doi.org/10.53444/deubefd.1458849
 Download Cover Image