Research Article
BibTex RIS Cite

Yetişkin Ağır Zihinsel Engelli Birey ile Yaşamak

Year 2025, Issue: 64, 1831 - 1854, 30.06.2025

Elif Seylim

https://doi.org/10.53444/deubefd.1584972

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, zorunlu eğitimini tamamlamış olan ağır zihinsel engelli bireylerin iletişim, öz bakım, günlük yaşam becerileri, toplumsal ve sosyal durumlarını belirlemek, bu süreçteki sorunları belirleyerek mevcut durumu ortaya koymaktır. Araştırma, durum çalışması olarak tasarlanmış olup çalışma grubu, İç Anadolu Bölgesi'nde bir ilde yaşayan ve ağır zihinsel engelli yetişkin çocuğa sahip 19 ebeveynden oluşmaktadır. Araştırmacı tarafından geliştirilen yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, ebeveynlerle detaylı görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Veriler, MaxQda programı aracılığıyla içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın bulguları, engelli bireylerin ilerleyen yaşlarına rağmen bağımsız yaşam becerilerine ulaşamadıklarını, başka bir kişiye bağımlı bir yaşam sürdüklerini göstermektedir. Ayrıca, engelli bireylerin iletişim, sosyal uyum, toplumsal normlara uyma ve öz bakım konularında zorluklar yaşadıkları, davranış problemlerinin devam ettiği ortaya çıkmıştır. Ebeveynlerin ise bu süreçte ekonomik, psikolojik ve sosyal sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Ebeveynler, özellikle kendi yaşlarının ilerlemesinden kaynaklı sağlık problemi yaşadıkları bunu da çocuklarına bakım be ilgilenme düzeylerini etkilediğini belirtmişlerdir. Çocuklarının da yaşı ilerlediği için mevcut sağlık problemlerine ek olarak yaşa bağlı yeni sorunlarının da ortaya çıktığını ifade etmişlerdir. Ebeveynlerin ihtiyaç duyduklarında çocuklarını bırakabilecekleri güvenilir yerlerin sayısının arttırılması, engelli raporlarının ebeveyn onayları doğrultusunda resmî kurumlar arasında paylaşılabilmesinin işlemleri kolaylaştıracağı belirtilmiştir. Toplumda engelli bireylere karşı farkındalığın artırılmasına yönelik özellikle kamu kurumlarının çalışmalarının arttırılmasının olumlu sonuçlar doğuracağı görülmektedir.

Keywords

Zorunlu Öğrenim Ağır Zihinsel Engelli Birey Engelli Birey Ebeveyni

Ethical Statement

Bu çalışmanın etik kurul izni, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Alt Etik Kurulundan 03.01.2022 tarihinde 2022/13 karar numarası ile alınmıştır. Kurul tarafından incelenen araştırma oy birliği ile etik açıdan uygun bulunmuştur.

References

  • Alexopoulou, A., Batsou, A., & Drigas, A. (2021). The contribution of Information and Communication Technologies to the improvement of the adaptive skills and the social inclusion of students with intellectual disability. Research, Society and Development, 10(4), 1-11.
  • Amado, A. N., Stancliffe, R. J., McCarron, M., & McCallion, P. (2013). Social inclusion and community participation of individuals with intellectual/developmental disabilities. Intellectual and developmental disabilities, 51(5), 360-375.
  • Australian Goverment. (2008). Disability in Australia: intellectual disability. Bulletin, 67.
  • Ayyıldız, T., Konuk Şener, D., Kulakçı, H., &Veren, F. (2012). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(2), 1-12.
  • Balcı, S., Kızıl, H., Savaşer, S., Dur, Ş., & Mutlu, B. (2019). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin yaşadığı güçlüklerin ve aile yükünün belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(2), 124-130.
  • Bray, A., & Grad, D. (2003). Effective communication for adults with an intellectual disability. Wellington: Donald Beasley Institute.
  • Bridges, A.S., Robinson, O.P., Stewart, W.E., Kwon, D., & Mutua, K. (2020). Augmented reality: Teaching daily living skills to adults with intellectual disabilities. Journal of Special Education Technology, 35(1), 3-14.
  • Cascella, P. W. (2004). Receptive communication abilities among adults with significant intellectual disability. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 29(1), 70-78.
  • Chew KL, Iacono T., & Tracy J. (2009). Overcoming communication barriers- working with patients with intellectual disabilities. Australian Family Physician, 38(1/2), 10-14.
  • Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. M. Bütün, S.B. Demir). Siyasal Yayınevi.
  • Cuskelly, M. (2006). Parents of adults with an intellectual disability. Family Matters, (74), 20- 25.
  • Çitil, M., & Doğan, İ. (2019). Engelli çocuğu olan ailelerin yapısı ve toplumsal ilişkilerinin belirlenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 61-108.
  • Ege, P. (2006). Farklı engel gruplarının iletişim özellikleri ve öğretmenlere öneriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7 (2), 1-23
  • Eliçin, Ö., & Kaya, A. (2016). Zihinsel yetersizliği olan yetişkin bireylere doğrudan öğretim yöntemi ile tablet bilgisayarda oyun oynama becerisinin kazandırılması. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 33(2), 1-19.
  • Ercan, F. Z., Kırlıoğlu, M., & Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ. (2019). Engelli çocuğa sahip ailelerin bu durumu kabulleniş süreçleri ve bu duruma dair görüşleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 597-627.
  • Ercan, Z. G., & Gündüz, F.N. (2022), Zorunlu eğitim çağını geçmiş engelli bireylerin durumlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 460-479.
  • García, J.C., Díez, E., D.Z. Wojcik., & Santamaría, M. (2020). Communication support needs in adults with ıntellectual disabilities and its relation to quality of life. International journal of environmental research and public health, 17(20), 7370.
  • Ghalib, M. E. (2024) The Level of daily life skills among mild ıntellectual disabilities and its relations to demographic variables in central Sudan -Gezira State, Sudan. Migration Letters, 21(S1), 512-528.
  • Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35(2), 65-92.
  • Gültekin, T., & Sezer, S. (2017). Engelli ailelerinin yaşadıkları sosyal ve ekonomik sorunlar. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(2), 81-100.
  • Hanley, E., Martin, A. M., Dalton, C., & Lehane, E. (2023). Communication partners experiences of communicating with adults with severe/profound intellectual disability through augmentative and alternative communication: A mixed methods systematic review. Journal of Intellectual Disabilities, 27(4), 1107-1134.
  • Işıkhan, V. (2005). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin psiko-sosyal ve sosyo- ekonomik sorunları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 16(2), 35-52.
  • Jacob, U.S, Edozie, I.S., & Pillay, J. (2022) Strategies for enhancing social skills of individuals with intellectual disability: A systematic review. Rehabilitation. Science, 3, 968314.
  • Kiogora, N. (2021). Children with speech and language disorders. International Academic Journal of Arts and Humanities, 1(2), 360-376.
  • Lafçı, D., Öztunç, G., & Alparslan, Z. N. (2014). Zihinsel engelli çocukların anne ve babalarının yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 723-735.
  • Lappa, C., & Mantzikos, C. (2019). Teachıng conversatıonal skills to a group of seven individuals wıth a severe or moderate intellectual disabıiıiy or autism spectrum disorder: An intervention program. European Journal of Special Education Research, 5(2), 110-139.
  • Mcintyre, L. L., Kraemer, B., R., Blacher, J., & Sımmerman, S. (2004). Quality of life for young adults with severe intellectual disability: Mothers’ thoughts and reflections. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 29 (2), 131–146.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018a). Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler ı̇çin okuma yazma dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/202091595454457-Türkçe%20okuma%20ve%20yazma%201.%20kademe.pdf
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018b). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24736&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018c). Orta- ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için iletişim ve sosyal beceriler dersi öğretim programı III. Kademe. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2020915101511832-İletişimVeSosyalBeceriler_Kademe3.pdf
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco: Jossey- Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
  • Namkung, E. H., Greenberg, J. S., Mailick, M. R., & Floyd, F. J. (2018). Lifelong parenting of adults with developmental disabilities: Growth trends over 20 years in midlife and later life. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 123(3), 228-240.
  • Okanlı, A., Ekinci, M., Gözüağca, D., & Sezgin, S. (2004). Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları psikososyal sorunlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1-8.
  • O’Handley, R. D., Ford, W. B., Radley, K. C., Helbig, K. A., & Wimberly, J. K. (2016). Social Skills Training for Adolescents With Intellectual Disabilities: A School-Based Evaluation. Behavior Modification, 40(4), 541-567.
  • Özmen, D., & Çetinkaya, A. (2012). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadığı sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(3), 35-49.
  • Patton, M.Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. M. Bütün, S. B. Demir). Pegem Akademi.
  • Smith, M., Manduchi, B., Burke, É., Carroll, R., McCallion, P., & McCarron, M. (2020). Communication difficulties in adults with Intellectual Disability: Results from a national cross-sectional study. Research in developmental disabilities, 97, 103557.
  • Seydel, E. H., Yıkılkan, H., & Görpelioğlu, S. (2016). Engelli çocuk yakınlarının gereksinimleri ve mevcut hak ve hizmetlerden yararlanma durumları. Smyrna Tıp Dergisi, 47-52.
  • Sen, E., & Yurtsever, S. (2007). Difficulties experienced by families with disabled children. JSPN, 12(4), 238-252.
  • Smith, E. L., Maenner, M.J., & Seltzer, M.M. (2012). Developmental trajectories in adolescents and adults with autism: The case of daily living skills. Journal Of The Amerıcan Academy Of Child & Adolescent Psychiatry, 51(6).
  • Şimşek, T.T., Taşçı, M., & Karabulut, D. (2015). Kronik engelli çocuğu olan ailelerde başka çocuk yapma isteği ve anne-baba birlikteliğine etkisi. Türk Pediatri Arşivi, 50, 163-9).
  • Tuffrey-Wijne, I., & McEnhill, L. (2008). Communication difficulties and intellectual disability in end-of-life care. International Journal of Palliative Nursing, 14(4), 189-194.
  • Uludağ Güler, Ç., & Çakı, N. (2021). Büyükşehir belediyelerinin engellilere yönelik hizmetlerinin içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 92-127.
  • Uzunoğlu, E. (2019). Engelli bireye sahip ailelerin sorunları ve sosyal dışlanma üzerine nitel bir inceleme. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Verdonschot, M. M., De Witte, L. P., Reichrath, E., Buntinx, W. H., & Curfs, L. M. (2009). Community participation of people with an intellectual disability: A review of empirical findings. Journal of Intellectual Disability Research, 53(4), 303-318.
  • WHO. (1980). International classification of impairments, disabilities and handicaps. Geneva: World Health Organisation.
  • Wilson, N. J., Jaques, H., Johnson, A., & Brotherton, M. L. (2017). From social exclusion to supported inclusion: Adults with intellectual disability discuss their lived experiences of a structured social group. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 30(5), 847-858.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nİtel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yumuşak, M. (2014). Engellı̇ bı̇reylerı̇n ve aı̇lelerı̇nı̇n toplumsal hayatta yaşadıkları zorluklar araştırma raporu. Şanlıurfa: Şanlıurfa Kalkınma Derneği.
  • Yıldız, G., & Cavkaytar, A. (2020). Independent living needs of young adults with ıntellectual disabilities. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 11(2), 193-217.
  • Yıldırım Sarı, H. (2007). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 1-7.

Living with an Adult with Severe Intellectual Disability

Year 2025, Issue: 64, 1831 - 1854, 30.06.2025

Elif Seylim

https://doi.org/10.53444/deubefd.1584972

Abstract

The main purpose of this study is to examine the communication, self-care, daily life skills of severely mentally disabled individuals who have completed compulsory education. The study was designed as a case study and the study group consisted of 19 parents of adult children with severe intellectual disabilities living in a province in the Central Anatolia Region. Detailed interviews were conducted with parents using a semi-structured interview form developed by the researcher. The data was evaluated by content analysis through the MaxQda program. The findings of the research show that individuals with disabilities. The findings of the research show that disabled individuals cannot achieve independent living skills despite their advancing age. In addition, disabled individuals have difficulties in communication, social adaptation, compliance with social norms and self-care. It was determined that parents experienced economic, psychological and social problems in this process. Parents experience health problems, especially due to their own age, and this is reflected in their ability to care for their children. As their children get older, new age-related problems emerge in addition to their existing health problems. Increasing the number of safe places where parents can leave their children when needed, disability reports. Increasing the work of public institutions, especially, to raise awareness of disabled individuals in society.

Keywords

Compulsory Education Individual with Severe Intellectual Disability Parent of an individual with a disability

References

  • Alexopoulou, A., Batsou, A., & Drigas, A. (2021). The contribution of Information and Communication Technologies to the improvement of the adaptive skills and the social inclusion of students with intellectual disability. Research, Society and Development, 10(4), 1-11.
  • Amado, A. N., Stancliffe, R. J., McCarron, M., & McCallion, P. (2013). Social inclusion and community participation of individuals with intellectual/developmental disabilities. Intellectual and developmental disabilities, 51(5), 360-375.
  • Australian Goverment. (2008). Disability in Australia: intellectual disability. Bulletin, 67.
  • Ayyıldız, T., Konuk Şener, D., Kulakçı, H., &Veren, F. (2012). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(2), 1-12.
  • Balcı, S., Kızıl, H., Savaşer, S., Dur, Ş., & Mutlu, B. (2019). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin yaşadığı güçlüklerin ve aile yükünün belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(2), 124-130.
  • Bray, A., & Grad, D. (2003). Effective communication for adults with an intellectual disability. Wellington: Donald Beasley Institute.
  • Bridges, A.S., Robinson, O.P., Stewart, W.E., Kwon, D., & Mutua, K. (2020). Augmented reality: Teaching daily living skills to adults with intellectual disabilities. Journal of Special Education Technology, 35(1), 3-14.
  • Cascella, P. W. (2004). Receptive communication abilities among adults with significant intellectual disability. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 29(1), 70-78.
  • Chew KL, Iacono T., & Tracy J. (2009). Overcoming communication barriers- working with patients with intellectual disabilities. Australian Family Physician, 38(1/2), 10-14.
  • Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. M. Bütün, S.B. Demir). Siyasal Yayınevi.
  • Cuskelly, M. (2006). Parents of adults with an intellectual disability. Family Matters, (74), 20- 25.
  • Çitil, M., & Doğan, İ. (2019). Engelli çocuğu olan ailelerin yapısı ve toplumsal ilişkilerinin belirlenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 61-108.
  • Ege, P. (2006). Farklı engel gruplarının iletişim özellikleri ve öğretmenlere öneriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7 (2), 1-23
  • Eliçin, Ö., & Kaya, A. (2016). Zihinsel yetersizliği olan yetişkin bireylere doğrudan öğretim yöntemi ile tablet bilgisayarda oyun oynama becerisinin kazandırılması. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 33(2), 1-19.
  • Ercan, F. Z., Kırlıoğlu, M., & Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ. (2019). Engelli çocuğa sahip ailelerin bu durumu kabulleniş süreçleri ve bu duruma dair görüşleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 597-627.
  • Ercan, Z. G., & Gündüz, F.N. (2022), Zorunlu eğitim çağını geçmiş engelli bireylerin durumlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 460-479.
  • García, J.C., Díez, E., D.Z. Wojcik., & Santamaría, M. (2020). Communication support needs in adults with ıntellectual disabilities and its relation to quality of life. International journal of environmental research and public health, 17(20), 7370.
  • Ghalib, M. E. (2024) The Level of daily life skills among mild ıntellectual disabilities and its relations to demographic variables in central Sudan -Gezira State, Sudan. Migration Letters, 21(S1), 512-528.
  • Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35(2), 65-92.
  • Gültekin, T., & Sezer, S. (2017). Engelli ailelerinin yaşadıkları sosyal ve ekonomik sorunlar. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(2), 81-100.
  • Hanley, E., Martin, A. M., Dalton, C., & Lehane, E. (2023). Communication partners experiences of communicating with adults with severe/profound intellectual disability through augmentative and alternative communication: A mixed methods systematic review. Journal of Intellectual Disabilities, 27(4), 1107-1134.
  • Işıkhan, V. (2005). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin psiko-sosyal ve sosyo- ekonomik sorunları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 16(2), 35-52.
  • Jacob, U.S, Edozie, I.S., & Pillay, J. (2022) Strategies for enhancing social skills of individuals with intellectual disability: A systematic review. Rehabilitation. Science, 3, 968314.
  • Kiogora, N. (2021). Children with speech and language disorders. International Academic Journal of Arts and Humanities, 1(2), 360-376.
  • Lafçı, D., Öztunç, G., & Alparslan, Z. N. (2014). Zihinsel engelli çocukların anne ve babalarının yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 723-735.
  • Lappa, C., & Mantzikos, C. (2019). Teachıng conversatıonal skills to a group of seven individuals wıth a severe or moderate intellectual disabıiıiy or autism spectrum disorder: An intervention program. European Journal of Special Education Research, 5(2), 110-139.
  • Mcintyre, L. L., Kraemer, B., R., Blacher, J., & Sımmerman, S. (2004). Quality of life for young adults with severe intellectual disability: Mothers’ thoughts and reflections. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 29 (2), 131–146.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018a). Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler ı̇çin okuma yazma dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/202091595454457-Türkçe%20okuma%20ve%20yazma%201.%20kademe.pdf
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018b). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24736&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018c). Orta- ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için iletişim ve sosyal beceriler dersi öğretim programı III. Kademe. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2020915101511832-İletişimVeSosyalBeceriler_Kademe3.pdf
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco: Jossey- Bass.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
  • Namkung, E. H., Greenberg, J. S., Mailick, M. R., & Floyd, F. J. (2018). Lifelong parenting of adults with developmental disabilities: Growth trends over 20 years in midlife and later life. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 123(3), 228-240.
  • Okanlı, A., Ekinci, M., Gözüağca, D., & Sezgin, S. (2004). Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları psikososyal sorunlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1-8.
  • O’Handley, R. D., Ford, W. B., Radley, K. C., Helbig, K. A., & Wimberly, J. K. (2016). Social Skills Training for Adolescents With Intellectual Disabilities: A School-Based Evaluation. Behavior Modification, 40(4), 541-567.
  • Özmen, D., & Çetinkaya, A. (2012). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadığı sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(3), 35-49.
  • Patton, M.Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. M. Bütün, S. B. Demir). Pegem Akademi.
  • Smith, M., Manduchi, B., Burke, É., Carroll, R., McCallion, P., & McCarron, M. (2020). Communication difficulties in adults with Intellectual Disability: Results from a national cross-sectional study. Research in developmental disabilities, 97, 103557.
  • Seydel, E. H., Yıkılkan, H., & Görpelioğlu, S. (2016). Engelli çocuk yakınlarının gereksinimleri ve mevcut hak ve hizmetlerden yararlanma durumları. Smyrna Tıp Dergisi, 47-52.
  • Sen, E., & Yurtsever, S. (2007). Difficulties experienced by families with disabled children. JSPN, 12(4), 238-252.
  • Smith, E. L., Maenner, M.J., & Seltzer, M.M. (2012). Developmental trajectories in adolescents and adults with autism: The case of daily living skills. Journal Of The Amerıcan Academy Of Child & Adolescent Psychiatry, 51(6).
  • Şimşek, T.T., Taşçı, M., & Karabulut, D. (2015). Kronik engelli çocuğu olan ailelerde başka çocuk yapma isteği ve anne-baba birlikteliğine etkisi. Türk Pediatri Arşivi, 50, 163-9).
  • Tuffrey-Wijne, I., & McEnhill, L. (2008). Communication difficulties and intellectual disability in end-of-life care. International Journal of Palliative Nursing, 14(4), 189-194.
  • Uludağ Güler, Ç., & Çakı, N. (2021). Büyükşehir belediyelerinin engellilere yönelik hizmetlerinin içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 92-127.
  • Uzunoğlu, E. (2019). Engelli bireye sahip ailelerin sorunları ve sosyal dışlanma üzerine nitel bir inceleme. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Verdonschot, M. M., De Witte, L. P., Reichrath, E., Buntinx, W. H., & Curfs, L. M. (2009). Community participation of people with an intellectual disability: A review of empirical findings. Journal of Intellectual Disability Research, 53(4), 303-318.
  • WHO. (1980). International classification of impairments, disabilities and handicaps. Geneva: World Health Organisation.
  • Wilson, N. J., Jaques, H., Johnson, A., & Brotherton, M. L. (2017). From social exclusion to supported inclusion: Adults with intellectual disability discuss their lived experiences of a structured social group. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 30(5), 847-858.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nİtel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yumuşak, M. (2014). Engellı̇ bı̇reylerı̇n ve aı̇lelerı̇nı̇n toplumsal hayatta yaşadıkları zorluklar araştırma raporu. Şanlıurfa: Şanlıurfa Kalkınma Derneği.
  • Yıldız, G., & Cavkaytar, A. (2020). Independent living needs of young adults with ıntellectual disabilities. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 11(2), 193-217.
  • Yıldırım Sarı, H. (2007). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 1-7.
There are 52 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Inclusive Education
Journal Section Articles
Authors

Elif Seylim 0000-0003-1796-7448

Publication Date June 30, 2025
Submission Date November 13, 2024
Acceptance Date April 25, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 64

Cite

APA Seylim, E. (2025). Yetişkin Ağır Zihinsel Engelli Birey ile Yaşamak. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(64), 1831-1854. https://doi.org/10.53444/deubefd.1584972
 Download Cover Image