Research Article
BibTex RIS Cite

SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ)

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 260 - 289, 29.04.2025

Ömer Çiftçi , Yunus Emre Tansü

https://doi.org/10.69878/deuefad.1570168

Abstract

mukavemetten sonra, bir devlet kurma hayali oluşan Selçuklu ailesinde ilk hareket oğlu Selçuk’un Cend’e göç etmesi ile başlamıştır. Ailenin ilk üyeleri konumunda olan bu iki ismin siyasî faaliyetleri devletin geleceğini doğrudan belirlemiştir. Ancak ailenin ilk dönem siyasî faaliyetleri hakkında bilgiler veren kaynakların birbirleri arasındaki tutarsızlıkları sebebiyle, Dukak ile oğlu Selçuk’un faaliyetleri hakkında farklı rivayetler ortaya atılmasına sebep olmuş, bu durumda bir bilgi karmaşasını meydana getirmiştir. Birtakım müverrihlerde var olan bu boşluktan yararlanmak suretiyle kendilerince Selçuklu ailesinin menşeini, mensup oldukları dine ne zaman geçtiklerini ve Dukak ile oğlu Selçuk’un siyasî faaliyetlerini abartılı ve müphem olan ifadelerle aktarmaya çalışmışlardır. Bu hususta dikkatimizi çeken ilk konular, bir dönem içinde bulundukları Oğuz Yabgu Devleti ile ikili ilişkileri ve ailenin ilk dönemleri hakkında değerli bilgiler sunduğunu tahmin ettiğimiz Meliknâme adlı eserin Dukak ile oğlu Selçuk için sarf ettiği abartılı rivayetler olmuştur. Bu çalışmamızda Selçuklu ailesinin erken dönem tarihleri hakkında bilgi veren kaynakların rivayet ettikleri bilgileri ne amaç doğrultusunda naklettikleri belirlenerek, ailenin erken dönem siyasî tarihleri açıklanmaya çalışılacaktır.

Keywords

Selçuklular Dukak Selçuk

References

  • Agacanov, S. G. (1969). Ocherki istorii oguzov i turkmen Sredneĭ Azii IX-XIII vv. Aşhabad.
  • Agacanov, S. G. (2002). Oğuzlar. (E. N. Necef ve A. Annaberdiyev, Çev.). Selenge Yayınları.
  • Ahmed b. Abdülvehhâb Nüveyrî (2004). Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb. XXVI. (Mustafa Favaz ve Hikmet Favaz, Thk.). Beyrut.
  • Ahmed b. Mahmûd (1977). Selçuknâme. I, (Erdoğan Merçil, Haz.). İstanbul 1977.
  • Ali b. Hüseyin Mesûdî (1861). Mürûc ez-Zeheb ve Meâdinü’l-Cevher. I, (Barbier de Meynard ve Pavet de Courteille, Thk.). Paris.
  • Ali b. Hüseyin Mesûdî (1894). et-Tenbîh ve’l-İşrâf. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden.
  • Ali b. Zeyd el-Beyhakî (1938). Târîh-i Beyhak. (Ahmed Behmenyâr, Thk.). Tahran.
  • Alptekin, C. (1992). Büyük Selçuklular. Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, VII, 95-211.
  • Anonim (1378 hş.). Târîh-i Âl-i Selcûk der Ânâtûlî. (Nâdire Celâlî, Thk.). Tahran.
  • Anonim (1961). Târîh-i Sistan. (Muhammed Tâki Bahâr, Thk.). Tahran.
  • Azîmî (2006). Târîhu’l-Azîmî. (Ali Sevim, Thk.). TTK Yayınları.
  • Barthold, V. V. (1990). Moğol İstilasına Kadar Türkistan. (Hakkı D. Yıldız, Trc.). TTK Yayınları.
  • Bayatî Hasan b. Mahmûd (1331 hş.). Câm-ı Cem-Âyîn. (Ali Emîrî, Thk.). İstanbul.
  • Bedreddin el-Aynî (1370 hş.). er-Ravzü’z-Zâhir fî Sîreti’l-Meliki’z-Zâhir. (Muhammad Zahid Al-Kifsarî, Thk.). Kahire.
  • Bîrûnî (1955). el-Kânûnü’l-Mesʿûdî. II, (Osmania Oriental Publications Bureau, Thk.). Haydarâbâd-Dekken.
  • Bosworth, C. E. (1967). The Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Handbook. Edinburgh.
  • Bosworth, C. E. (1968). The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000-1217). The Cambridge History of Iran, Vol. 5: The Saljuq and Mongol Periods, (J. A. Boyle, Ed.), Cambridge.
  • Brockelmann, C. (1992). İslâm Ulusları ve Devletleri Tarihi. (Neşet Çağatay, Çev.). TTK Yayınları.
  • Bündârî (1889). Zübdetü’n-Nusra ve Nuhbetü’l-Usra. (M. Th. Houtsma, Thk.). Leiden.
  • Celâlüddîn es-Süyûtî (2003). Târîhu’l-Hulefâ. (İbrâhim Sâlih, Thk.). Beyrut. Çakır, O. (2021). Selçuklu Ailesinin Bilinen İlk Atası: Demir Yaylı Dukak. SUTAD. Sayı 14, 81-104.
  • Dede Korkut Hikâyeleri (2006). (Orhan Ş. Gökyay, Yay. Haz.). Kabalcı Yayınları.
  • Divitçioğlu, S. (2000). Oğuz’dan Selçuklu’ya (Boy, Kanat ve Devlet). Yapı Kredi Yayınları.
  • Ebû Saîd Abdülhay b. ed-Dahhâk b. Mahmûd Gerdîzî (1363 hş.). Zeynü’l-Ahbâr. (Abdülhay Habîbî, Thk). Tahran.
  • Ebû Şâme el-Makdisî (1997). Kitâbü’r-Ravzateyn. I, (İbrâhim ez-Zeybek, Thk.). Beyrut.
  • Ebû’l-Ferec (İbnü’l-İbrî) (1945). Ebû’l-Ferec Tarihi. (Ö. R. Doğrul, Çev.). Ankara.
  • Ebü’l-Abbâs el-Karamanî (1992). Ahbâru’d-Düvel ve Âsâru’l-uvel fi’t-Tarih. II, (Ahmet Hatît ve Fahmi Sâad, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Fazl Muhammed b. Hüseyin-i Beyhakî (1383 hş.). Târîh-i Beyhakî. (Kâsım Ganî ve Ali Ekber Feyyâz, Thk). Meşhed.
  • Ebü’l-Fidâ (1997). el-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer. I, (Mahmûd Deyyûb, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Kâsım İbn Asâkir (1981). Vülâtü Dımaşk fi’l-Ahdi’s-Selcûkî. (Selâhaddin el-Müneccid, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Mekârim el-Mekîn (1625). el-Mecmûʿu’l-Mübârek. (Thomas Erpenius, Thk.). Leiden.
  • Ebü’l-Mekârim el-Mekîn (1657). Histoire Mahométane Oules Quaranteneuf Chalifer de Macine. (P. Vattier, Çev.). Paris.
  • Ebü’l-Velîd İbnü’ş-Şıhne (1997). Ravzatü’l-Menâzır fî Âhbari’l-Evâil ve’l-Evâhir. (Seyyid Muhammed Mühennâ, Thk.). Beyrut.
  • Ese, E. (2023). Selçuklu Tarihinin Kaybolan Eserleri, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Fasîh-i Hâfî (1341 hş.). Mücmel-i Fasîhî. II, (Seyyid Mahmûd Horasânî, Thk.). Meşhed.
  • Gelekçi, C. (2004). Türk Kültüründe Oğuz-Türkmen-Yörük Kavramları. HÜTAD. Sayı 1, 9-18.
  • Golden, P. B. (1990). The Oghuz Yabghu State and the Saljuk Origins. The Cambridge History of Early Inner Assia, (Denis Sinor, Ed.). Cambridge, 354-357.
  • Golden, P. B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Wiesbaden.
  • Göksu, E. (2019). Selçuklular. Kronik Yayınları.
  • Grousset, R. (1996). Bozkır İmparatorluğu; Attila, Cengiz Han, Timur. (M. Reşat Uzmen, Çev.). Ötüken Neşriyat.
  • Halîl b. Aybeg es-Safedî (2000). el-Vâfî bi’l-Vefeyât. II, (Ahmet el-Arnaût vd., Thk.). Beyrut.
  • Hamdullâh el-Müstevfî el-Kazvînî (1387 hş.). Târîh-i Güzîde. (Abdülhüseyin Nevâî, Thk.). Tahran.
  • Hasan, S. A. (1965). Some Observations on the Problems Concerning the Origin of the Saljuqids, Islamic Culture, XXXIX, 195-204.
  • Hândmîr (1317 hş.). Düstûrü’l-Vüzerâ. (Saîd-i Nefîsî, Thk.). Tahran.
  • Hândmîr (1380 hş.). Habîbü’s-Siyer fî Ahbâri Efrâdi’l Beşer. II, (Muhammed Debîr-i Siyâkî, Thk.). Tahran.
  • Hasan-ı Yezdî (1399). Câmi’ü’t-Tevârîh-i Hasenî (Târîh-i Selcûkiyan). (Bülent Özkuzugüdenli, 1399 hş.). Tahran.
  • Hindûşah es-Sâhibî (1313 hş.). Tecâribü’s-selef der Tevârîh-i Hulefâ ve Vüzerâ-yı Îşâ. (Abbas İkbâl, Thk.). Tahran.
  • Hunkan, Ö. S. (2011). Türk Hakanlığı (Karahanlılar): Kuruluş-Gelişme-Çöküş (766-1212). IQ Yayınları.
  • İbn Ebü’d-Dem (2016). Kitâbü’t-Târîhi’l-İslâmiyyi’l-Muhtasar. (Hasan Muhammed Abdullah An-Nabude, Thk.). Beyrut.
  • İbn Fadlân (1987). Risâletü İbn Fadlân fî Vasfi’r-Rihle. (Sâmî ed-Dehhân, Thk.). Beyrut.
  • İbn Fazlullah el-Ömerî (2010). Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâliki’l-Emsâr. XXVI, (Kâmil Selman el-Cubûrî, Thk.). Beyrut.
  • İbn Hallikân (1977). Vefeyâtü’l-Ayân. V, (İhsan Abbas, Thk.). Beyrut.
  • İbn Hassûl (1940). Kitâbü Tafzîli’l-Etrâk alâ Sâʾiri’l-Ecnâd. (Abbas el-Azzâvî, Thk.). Ankara.
  • İbn Havkal (1992). Sûretü’l-Arz. (Dâr Mektebet el-Hayât, Thk.). Beyrut. İbn Kesîr (1991). el-Bidâye ve’n-Nihâye. XII, Beyrut.
  • İbn Tağrîberdî (1936). en-Nücûmü’z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve’l-Kâhire. V. (Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, Thk.). Kahire.
  • İbn Vâsıl (2010). et-Târîhu’s-Sâlihî. II, (Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Thk.). Beyrut.
  • İbnü’l-Esîr (1851-1876). el-Kâmil fi’t-Târîh. (C. J. Tornberg, Thk.). Leiden. İbnü’l-İmâd (1989). Şezerâtü’z-Zeheb. V, (Abdülkâdir el-Arnaût ve Mahmûd el-Arnaût, Thk.). Beyrut.
  • İbnü’t-Tiktakâ (1860). el-Fahrî. (Wilhelm Ahlwardt, Thk.). Gotha. İlgürel, M. (2009). Subaşı. DİA, (Cilt 37), 447-448.
  • İstahrî (1927). Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-Memâlik. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden. Kafesoğlu, İ. (1958). Türkmen Adı, Manası ve Mahiyeti. Jean Deny Armağanı: Mélanges Jean Deny. (J. Eckman v.dğr., Ed.). TTK Yayınları, 121-133.
  • Kadı Ahmed Gaffârî (1342 hş.). Târîh-i Cihân-ârâ. (Hasan-ı Nerâkî, Thk.). Tahran.
  • Kâşgarlı Mahmud (1985). Dîvânü Lugâti't-Türk. I-III, (B. Atalay, Çev.). TDK Yayınları.
  • Kemâlüddîn İbnü’l-Adîm (2011). Bugyetü’t-Taleb fî Târîhi Haleb (Selçuklularla İlgili Haltercümeleri). (Ali Sevim, Thk.). TTK Yayınları.
  • Kouymjian, D. K. (1969). Mxit’ar (Mekhithar) of Ani on the Rise of the Seljuqs. Revue des Études Arméniennes, Sayı 6, 331-353.
  • Köprülü, M. F. (1943). Anadolu Selçukluları Tarihinin Yerli Kaynakları. Belleten, 7(27), 379-521.
  • Köymen, M. A. (1957a). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu I. DTCF Dergisi, 15(1-3), 97-108.
  • Köymen, M. A. (1957b). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu II. DTCF Dergisi, 15(4), 1-107.
  • Köymen, M. A. (1958). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu III. DTCF Dergisi, 16(3-4), 1-42.
  • Köymen, M. A. (2019). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi: Kuruluş Devri. TTK Yayınları.
  • Kut, G. (1989). Ali Şîr Nevâî. DİA, (Cilt 2), 449-453.
  • Makrîzî (1934). es-Sülûk li-Marifeti Düveli’l-Mülûk. I, (Muhammed Mustafa Ziyâde, Thk.). Kahire.
  • Mehmed Neşrî (1949). Kitâb-ı Cihân-Nümâ. I, (F. R. Unat ve M. A. Köymen, Thk.). Ankara.
  • Muhammed b. Ali er-Râvendî (1921). Râhatü’s-Sudûr ve Âyetü’s-Sürûr. (Muhammed İkbal, Thk.). London.
  • Muhammed b. Hâvendşâh b. Mahmûd Mîrhând (1959). Ravzatü’s-Safâ fî Sîreti’l-Enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hulefâ. IV, (Abbas Pervîz, Thk.). Tahran.
  • Muhammed b. Hâvendşâh b. Mahmûd Mîrhând (2018). Ravzatü’s-Safâ: Tabaka-i Selçûkiyye. (Erkan Göksu, Çev.). TTK Yayınları.
  • Muhammed el-Hüseynî el-Yezdî (1909). el-Urâza fi’l-Hikâyeti’s-Selcûkıyye. (Karl Süssheim, Thk.). Leiden.
  • Muhammed Hasan Han (1363 hş.). Târîh-i Muntazam-ı Nâsırî. I, (Muhammed İsmâil Rızvânî, Thk.). Tahran.
  • Muslihuddîn Lârî (2014). Mirʾâtü’l-Edvâr ve Mirkâtü’l-Ahbâr. I-II, (Seyyid Celil Sagrevaniyan, 2014). Tahran.
  • Öz, M. (2007). Ahmed b. Abdülvehhâb Nüveyrî. DİA, (Cilt 33), 304-306.
  • Özaydın, A. (1993). Cend. DİA, (Cilt 7), 359-360.
  • Özaydın, A. (2000). İbnü’l-İbrî. DİA, (Cilt 21), 92-94.
  • Özaydın, A. (2001). Karahanlılar. DİA, (Cilt 24), 404-412.
  • Özaydın, A. (2002). Türkler’in İslâmiyet’i Kabulü. Türkler Ansiklopedisi, (Cilt 4), 239-262.
  • Özel, A. (1993a). Dârülharb. DİA, (Cilt 8), 536-537.
  • Özel, A. (1993b). Dârülislâm. DİA, (Cilt 8), 541-543.
  • Özgüdenli, O. G. (2019). Mûsâ Yabgu. DİA, (Cilt EK-2), 322-323.
  • Öztuna, Y. (1983). Büyük Türkiye Tarihi. I, Ötüken Neşriyat.
  • Peacock, A. C. S. (2010). Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu (Yeni Bir Yorum). (Zeynep Rona, Çev.). İş Bankası Yayınları.
  • Reşîdüddin Fazlullâh-ı Hemedânî (1999). Câmiʿu’t-Tevârîh. II/5, (Ahmed Ateş, Thk.). Ankara.
  • Sadruddîn el-Hüseynî (1933). Ahbârü’d-Devleti’s-Selcûkıyye. (Muhammed İkbal, Thk.). Lahor.
  • Safi, O. (2002). Oğuz Boyu ve 1040 Yılına Kadarki Yükselişi. Türkler Ansiklopedisi, (Cilt 4), 585- 594.
  • Solmaz, S. (2019). Selçuklu Tarihinin Kronoloji Problemlerine Bir Örnek: Selçuk Bey’in Cend’e Göç Tarihi Meselesi. Tarihin Peşinde, Sayı 22, 345-363.
  • Sümer, F. (1958). X. Yüzyılda Oğuzlar. DTCF Dergisi, 16(3-4), 131-163. Sümer, F. (1972). Oğuzlar (Türkmenler). AÜ Yayınları.
  • Sümer, F. (1999). Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları. I, TDAV Yayınları.
  • Süryânî Mihail (1944). Süryânî Patrik Mihail’in Vakâyinâmesi (1042-1195). II, (Hrant D. Andreasyan, Çev.). Yayımlanmamış TTK Nüshası.
  • Şebânkâreî (1984). Mecmau’l-Ensâb. (Âga Mîr Hâşim-i Muhaddis, Thk.). Tahran.
  • Togan, Z. V. (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş. I, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1982). Oğuz Destanı: Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili. Enderun Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1985). Karahanlılar. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 13, 71-93.
  • Turan, O. (2021). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. Ötüken Neşriyat.
  • Uğurlu, E. (2004). Cenabî Efendi’nin el-Aylemü’z-Zâhir fî Ahvâli’l-Evâil ve’l-Evâhir Adlı Eserinin Önasya Kısmının Tenkidli Metin Neşri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
  • Yakubî (1982). Kitâbü’l-Büldân. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden.
  • Yazıcızâde Ali (2017). Tevârîh-i Âl-i Selçuk (Oğuznâme-Selçuklu Târihi). (Abdullah Bakır, Haz.). Çamlıca Yayınları.
  • Yûsuf Has Hâcib (2019). Kutadgu Bilig. (Muzaffer Tunçel, Haz.). Gençlik Spor Yayınları.
  • Zahîrüddîn-i Nîsâbûrî (2004). Selcûknâme. (A. H. Morton, Thk.). Chippenham.
  • Zehebî (1984). Siyeru Aʿlâmi’n-Nübelâ. XIX, (Şuayb el-Arnaût vd., Thk.). Beyrut.
  • Zeynüddin İbnü’l-Verdî (1970). Tetimmetü’l-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer. I, (Ahmed Rifat el-Bedrâvî, Thk.). Beyrut.

FACTS OF THE EARLY POLITICAL HISTORY OF THE SELJUK FAMILY (DUKAK AND SELJUK PERIOD)

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 260 - 289, 29.04.2025

Ömer Çiftçi , Yunus Emre Tansü

https://doi.org/10.69878/deuefad.1570168

Abstract

After the resistance of Dukak, the first known member of the dynasty, against the Oguz Yabgus, the first movement in the Seljuk family, whose dream of establishing a state was formed, started with the migration of his son Selçuk to Jend. The political activities of these two names, who were the first members of the family, directly determined the future of the state. However, due to the inconsistencies between the sources that give information about the political activities of the family in the first period, different rumours about the activities of Dukak and his son Seljuk have been put forward, which has led to a confusion of information. Some historians took advantage of this gap and tried to convey the origin of the Seljuk family, when they converted to their religion and the political activities of Dukak and his son Seljuk with exaggerated and vague expressions. The first issues that attract our attention in this regard are the exaggerated rumours about Dukak and his son Selçuk in the Malik-nāmeh, which we assume to provide valuable information about their bilateral relations with the Oguz Yabgu State and the early periods of the family. In this study, we will try to explain the early political history of the Seljuk family by determining for what purpose the sources that give information about the early history of the Seljuk family conveyed the information they narrated.

Keywords

Seljuks Dukak Seljuk

References

  • Agacanov, S. G. (1969). Ocherki istorii oguzov i turkmen Sredneĭ Azii IX-XIII vv. Aşhabad.
  • Agacanov, S. G. (2002). Oğuzlar. (E. N. Necef ve A. Annaberdiyev, Çev.). Selenge Yayınları.
  • Ahmed b. Abdülvehhâb Nüveyrî (2004). Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb. XXVI. (Mustafa Favaz ve Hikmet Favaz, Thk.). Beyrut.
  • Ahmed b. Mahmûd (1977). Selçuknâme. I, (Erdoğan Merçil, Haz.). İstanbul 1977.
  • Ali b. Hüseyin Mesûdî (1861). Mürûc ez-Zeheb ve Meâdinü’l-Cevher. I, (Barbier de Meynard ve Pavet de Courteille, Thk.). Paris.
  • Ali b. Hüseyin Mesûdî (1894). et-Tenbîh ve’l-İşrâf. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden.
  • Ali b. Zeyd el-Beyhakî (1938). Târîh-i Beyhak. (Ahmed Behmenyâr, Thk.). Tahran.
  • Alptekin, C. (1992). Büyük Selçuklular. Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, VII, 95-211.
  • Anonim (1378 hş.). Târîh-i Âl-i Selcûk der Ânâtûlî. (Nâdire Celâlî, Thk.). Tahran.
  • Anonim (1961). Târîh-i Sistan. (Muhammed Tâki Bahâr, Thk.). Tahran.
  • Azîmî (2006). Târîhu’l-Azîmî. (Ali Sevim, Thk.). TTK Yayınları.
  • Barthold, V. V. (1990). Moğol İstilasına Kadar Türkistan. (Hakkı D. Yıldız, Trc.). TTK Yayınları.
  • Bayatî Hasan b. Mahmûd (1331 hş.). Câm-ı Cem-Âyîn. (Ali Emîrî, Thk.). İstanbul.
  • Bedreddin el-Aynî (1370 hş.). er-Ravzü’z-Zâhir fî Sîreti’l-Meliki’z-Zâhir. (Muhammad Zahid Al-Kifsarî, Thk.). Kahire.
  • Bîrûnî (1955). el-Kânûnü’l-Mesʿûdî. II, (Osmania Oriental Publications Bureau, Thk.). Haydarâbâd-Dekken.
  • Bosworth, C. E. (1967). The Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Handbook. Edinburgh.
  • Bosworth, C. E. (1968). The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000-1217). The Cambridge History of Iran, Vol. 5: The Saljuq and Mongol Periods, (J. A. Boyle, Ed.), Cambridge.
  • Brockelmann, C. (1992). İslâm Ulusları ve Devletleri Tarihi. (Neşet Çağatay, Çev.). TTK Yayınları.
  • Bündârî (1889). Zübdetü’n-Nusra ve Nuhbetü’l-Usra. (M. Th. Houtsma, Thk.). Leiden.
  • Celâlüddîn es-Süyûtî (2003). Târîhu’l-Hulefâ. (İbrâhim Sâlih, Thk.). Beyrut. Çakır, O. (2021). Selçuklu Ailesinin Bilinen İlk Atası: Demir Yaylı Dukak. SUTAD. Sayı 14, 81-104.
  • Dede Korkut Hikâyeleri (2006). (Orhan Ş. Gökyay, Yay. Haz.). Kabalcı Yayınları.
  • Divitçioğlu, S. (2000). Oğuz’dan Selçuklu’ya (Boy, Kanat ve Devlet). Yapı Kredi Yayınları.
  • Ebû Saîd Abdülhay b. ed-Dahhâk b. Mahmûd Gerdîzî (1363 hş.). Zeynü’l-Ahbâr. (Abdülhay Habîbî, Thk). Tahran.
  • Ebû Şâme el-Makdisî (1997). Kitâbü’r-Ravzateyn. I, (İbrâhim ez-Zeybek, Thk.). Beyrut.
  • Ebû’l-Ferec (İbnü’l-İbrî) (1945). Ebû’l-Ferec Tarihi. (Ö. R. Doğrul, Çev.). Ankara.
  • Ebü’l-Abbâs el-Karamanî (1992). Ahbâru’d-Düvel ve Âsâru’l-uvel fi’t-Tarih. II, (Ahmet Hatît ve Fahmi Sâad, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Fazl Muhammed b. Hüseyin-i Beyhakî (1383 hş.). Târîh-i Beyhakî. (Kâsım Ganî ve Ali Ekber Feyyâz, Thk). Meşhed.
  • Ebü’l-Fidâ (1997). el-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer. I, (Mahmûd Deyyûb, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Kâsım İbn Asâkir (1981). Vülâtü Dımaşk fi’l-Ahdi’s-Selcûkî. (Selâhaddin el-Müneccid, Thk.). Beyrut.
  • Ebü’l-Mekârim el-Mekîn (1625). el-Mecmûʿu’l-Mübârek. (Thomas Erpenius, Thk.). Leiden.
  • Ebü’l-Mekârim el-Mekîn (1657). Histoire Mahométane Oules Quaranteneuf Chalifer de Macine. (P. Vattier, Çev.). Paris.
  • Ebü’l-Velîd İbnü’ş-Şıhne (1997). Ravzatü’l-Menâzır fî Âhbari’l-Evâil ve’l-Evâhir. (Seyyid Muhammed Mühennâ, Thk.). Beyrut.
  • Ese, E. (2023). Selçuklu Tarihinin Kaybolan Eserleri, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Fasîh-i Hâfî (1341 hş.). Mücmel-i Fasîhî. II, (Seyyid Mahmûd Horasânî, Thk.). Meşhed.
  • Gelekçi, C. (2004). Türk Kültüründe Oğuz-Türkmen-Yörük Kavramları. HÜTAD. Sayı 1, 9-18.
  • Golden, P. B. (1990). The Oghuz Yabghu State and the Saljuk Origins. The Cambridge History of Early Inner Assia, (Denis Sinor, Ed.). Cambridge, 354-357.
  • Golden, P. B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Wiesbaden.
  • Göksu, E. (2019). Selçuklular. Kronik Yayınları.
  • Grousset, R. (1996). Bozkır İmparatorluğu; Attila, Cengiz Han, Timur. (M. Reşat Uzmen, Çev.). Ötüken Neşriyat.
  • Halîl b. Aybeg es-Safedî (2000). el-Vâfî bi’l-Vefeyât. II, (Ahmet el-Arnaût vd., Thk.). Beyrut.
  • Hamdullâh el-Müstevfî el-Kazvînî (1387 hş.). Târîh-i Güzîde. (Abdülhüseyin Nevâî, Thk.). Tahran.
  • Hasan, S. A. (1965). Some Observations on the Problems Concerning the Origin of the Saljuqids, Islamic Culture, XXXIX, 195-204.
  • Hândmîr (1317 hş.). Düstûrü’l-Vüzerâ. (Saîd-i Nefîsî, Thk.). Tahran.
  • Hândmîr (1380 hş.). Habîbü’s-Siyer fî Ahbâri Efrâdi’l Beşer. II, (Muhammed Debîr-i Siyâkî, Thk.). Tahran.
  • Hasan-ı Yezdî (1399). Câmi’ü’t-Tevârîh-i Hasenî (Târîh-i Selcûkiyan). (Bülent Özkuzugüdenli, 1399 hş.). Tahran.
  • Hindûşah es-Sâhibî (1313 hş.). Tecâribü’s-selef der Tevârîh-i Hulefâ ve Vüzerâ-yı Îşâ. (Abbas İkbâl, Thk.). Tahran.
  • Hunkan, Ö. S. (2011). Türk Hakanlığı (Karahanlılar): Kuruluş-Gelişme-Çöküş (766-1212). IQ Yayınları.
  • İbn Ebü’d-Dem (2016). Kitâbü’t-Târîhi’l-İslâmiyyi’l-Muhtasar. (Hasan Muhammed Abdullah An-Nabude, Thk.). Beyrut.
  • İbn Fadlân (1987). Risâletü İbn Fadlân fî Vasfi’r-Rihle. (Sâmî ed-Dehhân, Thk.). Beyrut.
  • İbn Fazlullah el-Ömerî (2010). Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâliki’l-Emsâr. XXVI, (Kâmil Selman el-Cubûrî, Thk.). Beyrut.
  • İbn Hallikân (1977). Vefeyâtü’l-Ayân. V, (İhsan Abbas, Thk.). Beyrut.
  • İbn Hassûl (1940). Kitâbü Tafzîli’l-Etrâk alâ Sâʾiri’l-Ecnâd. (Abbas el-Azzâvî, Thk.). Ankara.
  • İbn Havkal (1992). Sûretü’l-Arz. (Dâr Mektebet el-Hayât, Thk.). Beyrut. İbn Kesîr (1991). el-Bidâye ve’n-Nihâye. XII, Beyrut.
  • İbn Tağrîberdî (1936). en-Nücûmü’z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve’l-Kâhire. V. (Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, Thk.). Kahire.
  • İbn Vâsıl (2010). et-Târîhu’s-Sâlihî. II, (Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Thk.). Beyrut.
  • İbnü’l-Esîr (1851-1876). el-Kâmil fi’t-Târîh. (C. J. Tornberg, Thk.). Leiden. İbnü’l-İmâd (1989). Şezerâtü’z-Zeheb. V, (Abdülkâdir el-Arnaût ve Mahmûd el-Arnaût, Thk.). Beyrut.
  • İbnü’t-Tiktakâ (1860). el-Fahrî. (Wilhelm Ahlwardt, Thk.). Gotha. İlgürel, M. (2009). Subaşı. DİA, (Cilt 37), 447-448.
  • İstahrî (1927). Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-Memâlik. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden. Kafesoğlu, İ. (1958). Türkmen Adı, Manası ve Mahiyeti. Jean Deny Armağanı: Mélanges Jean Deny. (J. Eckman v.dğr., Ed.). TTK Yayınları, 121-133.
  • Kadı Ahmed Gaffârî (1342 hş.). Târîh-i Cihân-ârâ. (Hasan-ı Nerâkî, Thk.). Tahran.
  • Kâşgarlı Mahmud (1985). Dîvânü Lugâti't-Türk. I-III, (B. Atalay, Çev.). TDK Yayınları.
  • Kemâlüddîn İbnü’l-Adîm (2011). Bugyetü’t-Taleb fî Târîhi Haleb (Selçuklularla İlgili Haltercümeleri). (Ali Sevim, Thk.). TTK Yayınları.
  • Kouymjian, D. K. (1969). Mxit’ar (Mekhithar) of Ani on the Rise of the Seljuqs. Revue des Études Arméniennes, Sayı 6, 331-353.
  • Köprülü, M. F. (1943). Anadolu Selçukluları Tarihinin Yerli Kaynakları. Belleten, 7(27), 379-521.
  • Köymen, M. A. (1957a). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu I. DTCF Dergisi, 15(1-3), 97-108.
  • Köymen, M. A. (1957b). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu II. DTCF Dergisi, 15(4), 1-107.
  • Köymen, M. A. (1958). Büyük Selçuklu İmparatorluğunun Kuruluşu III. DTCF Dergisi, 16(3-4), 1-42.
  • Köymen, M. A. (2019). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi: Kuruluş Devri. TTK Yayınları.
  • Kut, G. (1989). Ali Şîr Nevâî. DİA, (Cilt 2), 449-453.
  • Makrîzî (1934). es-Sülûk li-Marifeti Düveli’l-Mülûk. I, (Muhammed Mustafa Ziyâde, Thk.). Kahire.
  • Mehmed Neşrî (1949). Kitâb-ı Cihân-Nümâ. I, (F. R. Unat ve M. A. Köymen, Thk.). Ankara.
  • Muhammed b. Ali er-Râvendî (1921). Râhatü’s-Sudûr ve Âyetü’s-Sürûr. (Muhammed İkbal, Thk.). London.
  • Muhammed b. Hâvendşâh b. Mahmûd Mîrhând (1959). Ravzatü’s-Safâ fî Sîreti’l-Enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hulefâ. IV, (Abbas Pervîz, Thk.). Tahran.
  • Muhammed b. Hâvendşâh b. Mahmûd Mîrhând (2018). Ravzatü’s-Safâ: Tabaka-i Selçûkiyye. (Erkan Göksu, Çev.). TTK Yayınları.
  • Muhammed el-Hüseynî el-Yezdî (1909). el-Urâza fi’l-Hikâyeti’s-Selcûkıyye. (Karl Süssheim, Thk.). Leiden.
  • Muhammed Hasan Han (1363 hş.). Târîh-i Muntazam-ı Nâsırî. I, (Muhammed İsmâil Rızvânî, Thk.). Tahran.
  • Muslihuddîn Lârî (2014). Mirʾâtü’l-Edvâr ve Mirkâtü’l-Ahbâr. I-II, (Seyyid Celil Sagrevaniyan, 2014). Tahran.
  • Öz, M. (2007). Ahmed b. Abdülvehhâb Nüveyrî. DİA, (Cilt 33), 304-306.
  • Özaydın, A. (1993). Cend. DİA, (Cilt 7), 359-360.
  • Özaydın, A. (2000). İbnü’l-İbrî. DİA, (Cilt 21), 92-94.
  • Özaydın, A. (2001). Karahanlılar. DİA, (Cilt 24), 404-412.
  • Özaydın, A. (2002). Türkler’in İslâmiyet’i Kabulü. Türkler Ansiklopedisi, (Cilt 4), 239-262.
  • Özel, A. (1993a). Dârülharb. DİA, (Cilt 8), 536-537.
  • Özel, A. (1993b). Dârülislâm. DİA, (Cilt 8), 541-543.
  • Özgüdenli, O. G. (2019). Mûsâ Yabgu. DİA, (Cilt EK-2), 322-323.
  • Öztuna, Y. (1983). Büyük Türkiye Tarihi. I, Ötüken Neşriyat.
  • Peacock, A. C. S. (2010). Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu (Yeni Bir Yorum). (Zeynep Rona, Çev.). İş Bankası Yayınları.
  • Reşîdüddin Fazlullâh-ı Hemedânî (1999). Câmiʿu’t-Tevârîh. II/5, (Ahmed Ateş, Thk.). Ankara.
  • Sadruddîn el-Hüseynî (1933). Ahbârü’d-Devleti’s-Selcûkıyye. (Muhammed İkbal, Thk.). Lahor.
  • Safi, O. (2002). Oğuz Boyu ve 1040 Yılına Kadarki Yükselişi. Türkler Ansiklopedisi, (Cilt 4), 585- 594.
  • Solmaz, S. (2019). Selçuklu Tarihinin Kronoloji Problemlerine Bir Örnek: Selçuk Bey’in Cend’e Göç Tarihi Meselesi. Tarihin Peşinde, Sayı 22, 345-363.
  • Sümer, F. (1958). X. Yüzyılda Oğuzlar. DTCF Dergisi, 16(3-4), 131-163. Sümer, F. (1972). Oğuzlar (Türkmenler). AÜ Yayınları.
  • Sümer, F. (1999). Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları. I, TDAV Yayınları.
  • Süryânî Mihail (1944). Süryânî Patrik Mihail’in Vakâyinâmesi (1042-1195). II, (Hrant D. Andreasyan, Çev.). Yayımlanmamış TTK Nüshası.
  • Şebânkâreî (1984). Mecmau’l-Ensâb. (Âga Mîr Hâşim-i Muhaddis, Thk.). Tahran.
  • Togan, Z. V. (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş. I, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1982). Oğuz Destanı: Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili. Enderun Yayınları.
  • Togan, Z. V. (1985). Karahanlılar. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 13, 71-93.
  • Turan, O. (2021). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. Ötüken Neşriyat.
  • Uğurlu, E. (2004). Cenabî Efendi’nin el-Aylemü’z-Zâhir fî Ahvâli’l-Evâil ve’l-Evâhir Adlı Eserinin Önasya Kısmının Tenkidli Metin Neşri. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
  • Yakubî (1982). Kitâbü’l-Büldân. (M. J. de Goeje, Thk.). Leiden.
  • Yazıcızâde Ali (2017). Tevârîh-i Âl-i Selçuk (Oğuznâme-Selçuklu Târihi). (Abdullah Bakır, Haz.). Çamlıca Yayınları.
  • Yûsuf Has Hâcib (2019). Kutadgu Bilig. (Muzaffer Tunçel, Haz.). Gençlik Spor Yayınları.
  • Zahîrüddîn-i Nîsâbûrî (2004). Selcûknâme. (A. H. Morton, Thk.). Chippenham.
  • Zehebî (1984). Siyeru Aʿlâmi’n-Nübelâ. XIX, (Şuayb el-Arnaût vd., Thk.). Beyrut.
  • Zeynüddin İbnü’l-Verdî (1970). Tetimmetü’l-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer. I, (Ahmed Rifat el-Bedrâvî, Thk.). Beyrut.
There are 105 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects History of Central Asia, History of Seljuk
Journal Section Articles
Authors

Ömer Çiftçi 0000-0002-8057-4615

Yunus Emre Tansü 0000-0002-6183-5306

Early Pub Date April 25, 2025
Publication Date April 29, 2025
Submission Date October 19, 2024
Acceptance Date December 23, 2024
Published in Issue Year 2025 Volume: 12 Issue: 1

Cite

APA Çiftçi, Ö., & Tansü, Y. E. (2025). SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 260-289. https://doi.org/10.69878/deuefad.1570168
AMA Çiftçi Ö, Tansü YE. SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. April 2025;12(1):260-289. doi:10.69878/deuefad.1570168
Chicago Çiftçi, Ömer, and Yunus Emre Tansü. “SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 12, no. 1 (April 2025): 260-89. https://doi.org/10.69878/deuefad.1570168.
EndNote Çiftçi Ö, Tansü YE (April 1, 2025) SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 12 1 260–289.
IEEE Ö. Çiftçi and Y. E. Tansü, “SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol. 12, no. 1, pp. 260–289, 2025, doi: 10.69878/deuefad.1570168.
ISNAD Çiftçi, Ömer - Tansü, Yunus Emre. “SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (April 2025), 260-289. https://doi.org/10.69878/deuefad.1570168.
JAMA Çiftçi Ö, Tansü YE. SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2025;12:260–289.
MLA Çiftçi, Ömer and Yunus Emre Tansü. “SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol. 12, no. 1, 2025, pp. 260-89, doi:10.69878/deuefad.1570168.
Vancouver Çiftçi Ö, Tansü YE. SELÇUKLU AİLESİNİN ERKEN DÖNEM SİYASÎ TARİHLERİNİN GERÇEKLERİ (DUKAK İLE SELÇUK DÖNEMİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2025;12(1):260-89.
 Download Cover Image