Abstract
Özel kişilerin mülkiyet hakkını kullandığı taşınmaz mallar üzerinde kamu hukukundan kaynaklanan sınırlamaların sayısının çokluğu karşısında bunlarla ilgili ortak özellikleri ve ortak uygulamaları içeren akademik çalışmalar çok azdır. Günümüzde taşınmaz malikleri açısından kamu yararına yönelik bu tür sınırlamalardan kaçmak mümkün değildir. Nitekim bu tür sınırlamalar zamanla mülkiyet hakkının içeriğinde yer alan yükümlülükler olarak görülmeye başlamıştır. Kamu hukukundan kaynaklanan mülkiyet sınırlamaları sadece hukukun değil, ekonominin de önemli bir konusudur. Özellikle yoğun yerleşimlerin olduğu nüfus bölgelerinde bir taşınmazın tapu siciline tescil edilmeden, birden fazla kamu organı tarafından birden fazla nedenle sınırlanabilmesi hem hukuki öngörülebilirliği hem emlak piyasasının şeffaflığını etkilemektedir. Dolayısıyla bu çalışmada kamu hukukundan kaynaklanan bu tür sorunların teorik temeline ve uygulamadaki yansımalarına değinilmiştir. Kamu hukukundan kaynaklanan mülkiyet sınırlamalarının ortak bir hukuki rejime kavuşturulmasının hem uygulayıcı kurumlar hem de maliklere faydaları gösterilmeye çalışılmıştır. Her ne kadar çeşitli özel kanunlara dağılmış olsa da hepsi aynı taşınmaz mülkiyetine sınırlama getiren kamusal mülkiyet sınırlamaları belirli bir hukuki çerçevede incelenebilir. Bu konuda Anayasamızın ve özel kanunların oluşturduğu kurallar kapsayıcı ve açıklayıcı değildir. Çalışmada ayrıca çeşitli uygulama örnekleri üzerinden kendi hukuk sistemimize getirilebilecek kamu yararına yönelik yeniliklere dair öneriler ele alınmıştır. Bu çerçevede öne çıkan üç ülkenin sistemi gösterilmiş ve örnek alınabilecek yönleri belirlenmiştir.
References
- Akgül, Mehmet Emin: “Kamu Hukuku Açısından Mülkiyet Hakkının Kamu Yararı ile İmtihanı-Kamulaştırma ve Acele Kamulaştırma Kararları Çerçevesinde Tespitler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2021, s. 1391-1446.
- Artukmaç, Sadık: Türk İmar Hukuku, 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 1979.
- Atay, Ender Ethem: İdare Hukuku, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.
- Aybay, Aydın: “Taşınmaz Mülkiyetinde Tasarruf Sınırlamaları”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 2009, s. 175-187.
- Azak, Kerim: “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde İmar Planı Uy-gulamaları ile Mülkiyet Hakkının Sınırlanması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 4, 2023, s. 1561-1601.
- Bijou, Pierre: Servitudes et grandeurs aéroportuaires, Revue Juridique de l’Ouest, Sayı 2, 1999, s. 237-250.
- Bilgen, Pertev: İdare Hukuku Ders Notları İdare Malları, Ankara Üniversite-si Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları, İstanbul 1995.
- Boukheloua, Naïla: “Une nouvelle servitude d’utilité publique: la servitude en tréfonds”, AJDA, 2016, s. 661-681.
- Boz, Selman Sacit/Özdemir, Yücel/Nacak, Mehmet/Bölükbaşı, Mustafa Oğuzhan/Öndin, Hasan Burak/Ulusoy, Sümeyye: Kamu Düzeni Un-surları, Adalet Yayınları, Ankara 2020.
- Çolak, Nusret İlker: İmar Hukuku, 2. Baskı, 12 Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
- Demirboğa, Dursun Ali: “Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Komşuluk Hukukundan Doğan Mülkiyet Kısıtlamaları”, Adalet Dergisi, Sayı 70, 2023, s. 83-96.
- Derbil, Süheyb: İdare Hukuku, 5. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Yayınları, Ankara 1959.
- Düğer, Sırrı: “Kamu Sağlığı ve İstimval: Koronavirüs Salgınının Düşündür-dükleri Çerçevesinde Bir Kamu Sağlığı Kanunu Önerisi”, Selçuk Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 3, 2021, s. 2625-2653.
- Erkün, Safa Ş.: İmar Hukuku Prensipleri, Halk Basımevi, İstanbul 1959.
- Ertan, Bilge: Mülkiyet Hakkının Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlama-ları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Tez-leri Dizisi No: 8, İstanbul 2023.
- Esener, Turhan/Güven, Kudret: Eşya Hukuku 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
- Gençkaya, Ömer Faruk/Öz, Bayram: “İmar Kısıtlamaları ve Mülkiyet Gü-venliği”, Yasama Dergisi, Sayı 42, 2020, s. 159-182.
- Gözler, Kemal: İdare Hukuku Cilt 2, 8. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa 2019.
- Güneş, Yusuf: “Koruma İrtifakı Kavramı (Conservation Easement) ve Çevre Korumada Uygulanması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mec-muası, Cilt 62, Sayı 1-2, 2004, s. 123-163.
- Hauriou, Maurice: Précis de droit administratif et de droit public, 12. Baskı, Paris 1933.
- Jacquot, Henri/Priet, François/Marie, Soazic: Droit de l’urbanisme, 8. Bas-kı, Paris 2019.
- Işıklar, Celal: “İdare ile Kamu Malları Arasındaki Hukuki İlişki Bağlamında Devletin Hüküm ve Tasarrufunda Altında Olma”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2, 2023, s. 703-753.
- İl, Şahin: Kamu Hukuku Kısıtlamaları Kadastrosunun Uygulanmasına Yöne-lik Yaklaşımın Belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gebze Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli 2019.
- Kartal, Rabia Nur: “Türkiye’de Mülkiyet Hakkı ve İhlâlleri: Varlık Vergisi Örneği”, Liberal Düşünce Dergisi, Sayı 105, 2022, s. 181-200.
- Knoepfel, Peter/Wey, Benjamin: Öffentlich-rechtliche Eigentumsbeschränkungen (ÖREB): Bestand nach Bundesgesetzgebung und ausgewählten Detailuntersuchungen, İdheap, Lausanne 2006.
- Kutlu Gürsel, Meltem: Kamulaştırma Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
- Marabaoğlu, Seda Nur/Uzun Bayram: “Yüksek Voltajlı İletim Hatları ve Taşınmaz Değeri”, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara 2019.
- Morand-Deviller: Jacqueline, Cours de droit administratif des biens, 3. Baskı, LGDJ, Paris 2003.
- Navratil, Gerhard/Spangl, Dominik: “Räumliche Abgrenzungen in einem ÖREB-Kataster für Österreich”, Fachbeitrag, Sayı 6, 2012, s. 357-364.
- Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt 2, 3. Baskı, Hak Kitabevi, İstanbul 1952.
- Örücü, Esin: Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı (Mülkiyet Hakkının Sınırlanması), İstanbul 1976.
- Örücü, Esin: “Taşınmaz Mülkiyeti Sınırlamalarına İlişkin Bazı Öneriler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 13, 1976, ss. 47-78.
- Özbudun, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
- Özdemir, Yücel: İdari İrtifaklar, Seçkin Yayınları, Ankara 2023.
- Özdemir, Yücel: Türk Hukukunda Kamulaştırmasız El Atma, Adalet Yayın-ları, Ankara 2018.
- Sapanoğlu, Süleyman: Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin Sorumluluğu, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
- Sağlam, Fazıl: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982.
- Seçer, Tuğçem: “Tapu Sicilindeki Gerçek Kişilere Ait Kayıtların Paylaşıl-masının Aleniyet İlkesi, Özel Hayatın Gizliliği Hakkı, Bilgi Edinme Hakkı ve Kişisel Veri Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi”,
- Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2023, s. 341-355.
- Selanik, Atakan Adem: “Türk Medeni Kanunu (Komşuluk Hukuku) Açısın-dan Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 79, Sayı 3, 2021, s. 1-32.
- Sütçü, Nezih: “Üstün Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, Bursa Barosu Dergisi, Cilt 46, Sayı 117, 2021, s. 49-62.
- Tan, Turgut: İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
- Tezcan, Murat: “Soyut Kamu Yararı Kararıyla Sınırlandırılan Mülkiyet Hakkı”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 8, Sayı 85, 2013, s. 87-89.
- Tuğcu, Hatice/Altan, Metin: “Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Havacılık Çalış-ması Analizleri; Kayseri Havalimanı Örneği”, Cilt 5, Sayı 1, 2023, s. 10-19.
- Vries, Walter: Rechts-und Datengrundlagen für ein Kataster der öffentlich-rechtlichen Eigentumsbeschränkungen in Bayern-eine Evaluierung, Technische Universität München, München 2015.
Abstract
There are many public restrictions on real estate properties of private individuals. However, the common aspects of these restrictions have not been examined much. Today, real estate owners have to endure these restrictions. In fact, such restrictions are seen as a part of property. Public restrictions concern law and economy. Especially in densely populated areas, failure to register a property in the land registry and its restriction by more than one public body for different reasons affects both legal predictability and the transparency of the real estate market. Therefore, in our study, theoretical and practical examples of these problems originating from public law have been examined. Defining the legal regime of public restrictions will benefit both public authorities and real estate owners. Although they are included in different laws, public property restrictions can be examined within a certain legal framework. The rules established by the Constitution and laws on this subject are not comprehensive. In addition, suggestions regarding public benefit innovations that can be brought to our own legal system have been addressed in the study. These suggestions are presented with different examples. In this context, the systems of the three prominent countries have been examined and their exemplary aspects have been determined.
References
- Akgül, Mehmet Emin: “Kamu Hukuku Açısından Mülkiyet Hakkının Kamu Yararı ile İmtihanı-Kamulaştırma ve Acele Kamulaştırma Kararları Çerçevesinde Tespitler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2021, s. 1391-1446.
- Artukmaç, Sadık: Türk İmar Hukuku, 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 1979.
- Atay, Ender Ethem: İdare Hukuku, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.
- Aybay, Aydın: “Taşınmaz Mülkiyetinde Tasarruf Sınırlamaları”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 2009, s. 175-187.
- Azak, Kerim: “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde İmar Planı Uy-gulamaları ile Mülkiyet Hakkının Sınırlanması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 4, 2023, s. 1561-1601.
- Bijou, Pierre: Servitudes et grandeurs aéroportuaires, Revue Juridique de l’Ouest, Sayı 2, 1999, s. 237-250.
- Bilgen, Pertev: İdare Hukuku Ders Notları İdare Malları, Ankara Üniversite-si Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları, İstanbul 1995.
- Boukheloua, Naïla: “Une nouvelle servitude d’utilité publique: la servitude en tréfonds”, AJDA, 2016, s. 661-681.
- Boz, Selman Sacit/Özdemir, Yücel/Nacak, Mehmet/Bölükbaşı, Mustafa Oğuzhan/Öndin, Hasan Burak/Ulusoy, Sümeyye: Kamu Düzeni Un-surları, Adalet Yayınları, Ankara 2020.
- Çolak, Nusret İlker: İmar Hukuku, 2. Baskı, 12 Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
- Demirboğa, Dursun Ali: “Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Komşuluk Hukukundan Doğan Mülkiyet Kısıtlamaları”, Adalet Dergisi, Sayı 70, 2023, s. 83-96.
- Derbil, Süheyb: İdare Hukuku, 5. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Yayınları, Ankara 1959.
- Düğer, Sırrı: “Kamu Sağlığı ve İstimval: Koronavirüs Salgınının Düşündür-dükleri Çerçevesinde Bir Kamu Sağlığı Kanunu Önerisi”, Selçuk Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 3, 2021, s. 2625-2653.
- Erkün, Safa Ş.: İmar Hukuku Prensipleri, Halk Basımevi, İstanbul 1959.
- Ertan, Bilge: Mülkiyet Hakkının Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlama-ları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Tez-leri Dizisi No: 8, İstanbul 2023.
- Esener, Turhan/Güven, Kudret: Eşya Hukuku 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
- Gençkaya, Ömer Faruk/Öz, Bayram: “İmar Kısıtlamaları ve Mülkiyet Gü-venliği”, Yasama Dergisi, Sayı 42, 2020, s. 159-182.
- Gözler, Kemal: İdare Hukuku Cilt 2, 8. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa 2019.
- Güneş, Yusuf: “Koruma İrtifakı Kavramı (Conservation Easement) ve Çevre Korumada Uygulanması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mec-muası, Cilt 62, Sayı 1-2, 2004, s. 123-163.
- Hauriou, Maurice: Précis de droit administratif et de droit public, 12. Baskı, Paris 1933.
- Jacquot, Henri/Priet, François/Marie, Soazic: Droit de l’urbanisme, 8. Bas-kı, Paris 2019.
- Işıklar, Celal: “İdare ile Kamu Malları Arasındaki Hukuki İlişki Bağlamında Devletin Hüküm ve Tasarrufunda Altında Olma”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2, 2023, s. 703-753.
- İl, Şahin: Kamu Hukuku Kısıtlamaları Kadastrosunun Uygulanmasına Yöne-lik Yaklaşımın Belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gebze Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli 2019.
- Kartal, Rabia Nur: “Türkiye’de Mülkiyet Hakkı ve İhlâlleri: Varlık Vergisi Örneği”, Liberal Düşünce Dergisi, Sayı 105, 2022, s. 181-200.
- Knoepfel, Peter/Wey, Benjamin: Öffentlich-rechtliche Eigentumsbeschränkungen (ÖREB): Bestand nach Bundesgesetzgebung und ausgewählten Detailuntersuchungen, İdheap, Lausanne 2006.
- Kutlu Gürsel, Meltem: Kamulaştırma Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
- Marabaoğlu, Seda Nur/Uzun Bayram: “Yüksek Voltajlı İletim Hatları ve Taşınmaz Değeri”, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara 2019.
- Morand-Deviller: Jacqueline, Cours de droit administratif des biens, 3. Baskı, LGDJ, Paris 2003.
- Navratil, Gerhard/Spangl, Dominik: “Räumliche Abgrenzungen in einem ÖREB-Kataster für Österreich”, Fachbeitrag, Sayı 6, 2012, s. 357-364.
- Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt 2, 3. Baskı, Hak Kitabevi, İstanbul 1952.
- Örücü, Esin: Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı (Mülkiyet Hakkının Sınırlanması), İstanbul 1976.
- Örücü, Esin: “Taşınmaz Mülkiyeti Sınırlamalarına İlişkin Bazı Öneriler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 13, 1976, ss. 47-78.
- Özbudun, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
- Özdemir, Yücel: İdari İrtifaklar, Seçkin Yayınları, Ankara 2023.
- Özdemir, Yücel: Türk Hukukunda Kamulaştırmasız El Atma, Adalet Yayın-ları, Ankara 2018.
- Sapanoğlu, Süleyman: Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin Sorumluluğu, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
- Sağlam, Fazıl: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982.
- Seçer, Tuğçem: “Tapu Sicilindeki Gerçek Kişilere Ait Kayıtların Paylaşıl-masının Aleniyet İlkesi, Özel Hayatın Gizliliği Hakkı, Bilgi Edinme Hakkı ve Kişisel Veri Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi”,
- Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2023, s. 341-355.
- Selanik, Atakan Adem: “Türk Medeni Kanunu (Komşuluk Hukuku) Açısın-dan Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 79, Sayı 3, 2021, s. 1-32.
- Sütçü, Nezih: “Üstün Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, Bursa Barosu Dergisi, Cilt 46, Sayı 117, 2021, s. 49-62.
- Tan, Turgut: İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
- Tezcan, Murat: “Soyut Kamu Yararı Kararıyla Sınırlandırılan Mülkiyet Hakkı”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 8, Sayı 85, 2013, s. 87-89.
- Tuğcu, Hatice/Altan, Metin: “Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Havacılık Çalış-ması Analizleri; Kayseri Havalimanı Örneği”, Cilt 5, Sayı 1, 2023, s. 10-19.
- Vries, Walter: Rechts-und Datengrundlagen für ein Kataster der öffentlich-rechtlichen Eigentumsbeschränkungen in Bayern-eine Evaluierung, Technische Universität München, München 2015.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Administrative Law |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 29, 2025 |
| Submission Date | November 20, 2024 |
| Acceptance Date | February 13, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 27 Issue: 1 |
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
TR-DİZİN, HeinOnline, GoogleScholar, Academindex, Sherpa Romeo, Ulrich’s Periodicals Directory ve Asos Index veri tabanlarında taranmaktadır.
Dergimiz 2024 Mayıs sayısından itibaren yalnızca elektronik ortamda yayınlanacaktır.
Dokuz Eylul University Publishing Web-Page
https://kutuphane.deu.edu.tr/yayinevi/
İletişim sayfamız
https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfd/contacts
