Abstract
Geçmişten günümüze bütün devirlerde insanoğlunun geleceğe dair merakı ve karanlık olanı aydınlatma, bilinmezi öğrenme isteği firâset ilminin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Kendi içinde çeşitli dallara ayrılan firâset ilminin kollarından biri de seğirme ilmidir. İnsan vücudunun uzuvlarında meydana gelen kas hareketlerini geleceğe dair bilgi edinme amacıyla yorumlama olarak adlandırabileceğimiz seğirme ilmi, her ne kadar firâset ilminden sayılmasa da halk içinde kabul görmüş ve gerçekliğine inanılmıştır. Seğirme ilmi, zaman içinde edebî alana yansımış ve fal nevinden eserler arasında yerini almıştır.
Klasik Türk edebiyatında 80’den fazla nüshası bulunan bu kıymetli eserler, araştırmacıların dikkatini çekmiş ve bu nüshalardan bazıları çalışmalara konu edilmiştir. Bu çalışmada da Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi’nde 1641 numarada İhtilâc-nâme adıyla kayıtlı olan nüsha ele alınmıştır.
Bir mecmua içerisinde 4 varaklık küçük bir nüsha olan ihtilâc-nâmede, 119 seğirme durumu ve bu seğirmelerin geleceğe dair bilgi veren yorumlarının yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışmada öncelikli olarak Arap harfli metnin transkribi yapılarak inceleme kısmına geçilmiştir. İnceleme kısmında, nüshanın muhtevası hakkında detaylı bilgiler verilmiş olup seğirme durumları hakkında yapılan tahminler, sınıflandırılmış ve tablolarla desteklenmiştir. Daha sonra bazı imlâ özellikleri ele alınmış nüshada, yabancı dil olarak Arapça ve Farsçanın etkisine dikkat çekilmiştir. Bu bölümde ayrıca eserin yazıldığı dönem hakkında bilgi edinebileceğimiz bazı dil hususiyetlerine de yer verilmiştir.
Keywords
Ethical Statement
Etik Kurul onayı gerektiren bir çalışma değildir.
Supporting Institution
Destekleyen kurum yoktur.
References
- Daşdemir, Özkan. “İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğirname Üzerine”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 11, (2016): 19-46. https://www.researchgate.net/publication/311962803
- Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın Kitabevi Yayınları, 2012.
- Dikmen, Melek ve Kamile Çetin. “Klâsik Türk Edebiyatında Tefe’ül Geleneği ve Kitap Falının Şiire Yansıması”. The Journal of Academic Social Science Studies 49, (2016): 191-204. https://jasstudies.com/? mod=makale_tr_ozet&makale_id=28087
- Dilçin, Cem. Yeni Tarama Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2013.
- Ersoylu, Halil. “Seğir-nâme”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 33/1985, (1989): 27-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/43588/530822#article_cite
- Elbir, Bilal. Kıyafetnâme. Doğu Kütüphanesi, 2018.
- Kaba, Hüseyin. “Yeni Bir Seğirnâme Nüshası Üzerine”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 9/24, (2021): 173-185. https://www.proquest.com/openview/39e29a6d5b969800aac31e0321df13e1/1?cbl=2042752&pq-origsite=gscholar
- Kâtip Çelebi. Keşfü’z-zünûn, Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1-5, 2012.
- Kayaokay, İlyas. “Yeni Bir İhtilâc-Nâme-Segir-Nâme Nüshası Üzerine”. Atlas International Refereed Journal on Social Sciences 6/26, (2020): 219-239.
- Kur’ân Yolu. Erişim 04 Ekim 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr
- Özergin, M. Kemal. “Eski Bir Seyirme-nâme”. Türk Folklor Araştırmaları 211. (1967): 4331-4332.
- Redhouse, J. William. A Turkish and English Lexicon. Constantinople, 1890.
- Şemsettin Sami. Kâmûs-ı Türkî. Çağrı Yayınları, 2001.
- Sertkaya, Ayşe Gül. “Bilinmeyen Bir Seğir-nâme Yazması”. 38. Icanas. 10-15.09.2007. Ankara-Türkiye. Bildiriler: Dil Bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi. (2011): 1533-1560.
- Sümbüllü, Y. Ziya. Seğirname, Fenomen Yayınları. 2010.
- Sümbüllü, Y. Ziya ve Mehmet Akif Gözitok. “Gaybî bir ilim şubesi olarak ihtilâç-nâmeler ve Mevlânâ Sevâdî’nin Manzum İhtilâç-nâmesi”. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 3/6. (2013): 105-131. https://dedekorkutdergisi.com/DergiTamDetay.aspx?ID=101&Detay=Ozet
- Timurtaş, Faruk. Osmanlı Türkçesine Giriş 1. Alfa Yayınları, 2008.
- _____. “Küçük Eski Anadolu Türkçesi Grameri”. Türkiyat Mecmuası 18. (2010): 331-368. https://doi.org/10.18345/tm.05547
- Yılmaz, Mehmet. “Kültürümüzde Arapça ve Farsça Asıllı Vecizeler Sözlüğü”. Sütun Yayınları C.2. 2008.
Abstract
In all ages from past to present, humankind's curiosity about the future and the desire to illuminate the dark and learn the unknown have led to the emergence of the science of insight. One of the branches of the science of insight, which is divided into various branches, is the science of twitching. The science of twitching, which we can call the interpretation of muscle movements occurring in the limbs of the human body in order to obtain information about the future, is accepted by the public and believed to be real, although it is not considered as the science of insight. The science of twitching was reflected in the literary field over time and took its place among fortune-telling works.
These valuable works, which have more than 80 manuscripts in classical Turkish literature, have attracted the attention of researchers and some of these manuscripts have been the subject of studies. In this study, the manuscript registered under the name of İhtilâc-nâme at number 1641 in Ankara University Faculty of Theology Library was discussed.
It has been determined that the ihtilâc-nâme, which is a small 4-leaf manuscript in a mecmua, contains 119 twitch situations and the interpretations of these twitches that give information about the future. In the study, first of all, the text in Arabic letters was transcribed and the analysis part was started. In the review section, detailed information about the content of the manuscript is given, and the predictions about twitch situations are classified and supported by tables. Later, some spelling features were discussed and attention was drawn to the influence of Arabic and Persian as foreign languages in the manuscript. This section also includes some language features from which we can obtain information about the period in which the work was written.
References
- Daşdemir, Özkan. “İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğirname Üzerine”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 11, (2016): 19-46. https://www.researchgate.net/publication/311962803
- Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın Kitabevi Yayınları, 2012.
- Dikmen, Melek ve Kamile Çetin. “Klâsik Türk Edebiyatında Tefe’ül Geleneği ve Kitap Falının Şiire Yansıması”. The Journal of Academic Social Science Studies 49, (2016): 191-204. https://jasstudies.com/? mod=makale_tr_ozet&makale_id=28087
- Dilçin, Cem. Yeni Tarama Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2013.
- Ersoylu, Halil. “Seğir-nâme”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 33/1985, (1989): 27-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/43588/530822#article_cite
- Elbir, Bilal. Kıyafetnâme. Doğu Kütüphanesi, 2018.
- Kaba, Hüseyin. “Yeni Bir Seğirnâme Nüshası Üzerine”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 9/24, (2021): 173-185. https://www.proquest.com/openview/39e29a6d5b969800aac31e0321df13e1/1?cbl=2042752&pq-origsite=gscholar
- Kâtip Çelebi. Keşfü’z-zünûn, Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.1-5, 2012.
- Kayaokay, İlyas. “Yeni Bir İhtilâc-Nâme-Segir-Nâme Nüshası Üzerine”. Atlas International Refereed Journal on Social Sciences 6/26, (2020): 219-239.
- Kur’ân Yolu. Erişim 04 Ekim 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr
- Özergin, M. Kemal. “Eski Bir Seyirme-nâme”. Türk Folklor Araştırmaları 211. (1967): 4331-4332.
- Redhouse, J. William. A Turkish and English Lexicon. Constantinople, 1890.
- Şemsettin Sami. Kâmûs-ı Türkî. Çağrı Yayınları, 2001.
- Sertkaya, Ayşe Gül. “Bilinmeyen Bir Seğir-nâme Yazması”. 38. Icanas. 10-15.09.2007. Ankara-Türkiye. Bildiriler: Dil Bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi. (2011): 1533-1560.
- Sümbüllü, Y. Ziya. Seğirname, Fenomen Yayınları. 2010.
- Sümbüllü, Y. Ziya ve Mehmet Akif Gözitok. “Gaybî bir ilim şubesi olarak ihtilâç-nâmeler ve Mevlânâ Sevâdî’nin Manzum İhtilâç-nâmesi”. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 3/6. (2013): 105-131. https://dedekorkutdergisi.com/DergiTamDetay.aspx?ID=101&Detay=Ozet
- Timurtaş, Faruk. Osmanlı Türkçesine Giriş 1. Alfa Yayınları, 2008.
- _____. “Küçük Eski Anadolu Türkçesi Grameri”. Türkiyat Mecmuası 18. (2010): 331-368. https://doi.org/10.18345/tm.05547
- Yılmaz, Mehmet. “Kültürümüzde Arapça ve Farsça Asıllı Vecizeler Sözlüğü”. Sütun Yayınları C.2. 2008.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Classical Turkish Literature of Ottoman Field |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | March 3, 2025 |
| Acceptance Date | April 8, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 34 Issue: 34 |
Makale gönderme ve takip:
Makalelerinizin gönderimini dergimizin dergipark web ana sayfasından "Makale Gönder" seçeneği ile yapabilirsiniz. Daha sonraki süreci ise “Dergipark Sistemi”nden takip edebilirsiniz. Herhangi bir sorun yaşamanız halinde lütfen aşağıdaki adreslere bilgi veriniz.
Nihat Öztoprak (Başeditör): noztoprak@fsm.edu.tr
Bünyamin Ayçiçeği (Editör): bunyamin.aycicegi@istanbul.edu.tr
Nusret Gedik (Editör Yardımcısı): nusret.gedik@marmara.edu.tr