Research Article
BibTex RIS Cite

DİNİ VE TASAVVUFİ UNSURLARIN KULLANIMI YÖNÜNDEN GELİBOLULU SÜRÛRÎ DİVANININ TÜRKÇEYE KATKILARI

Year 2025, Volume: 34 Issue: 34, 396 - 444, 30.06.2025

Halil İbrahim Okatan

https://doi.org/10.15247/devdergisi.1663709

Abstract

Dini ve tasavvufi unsurlar divan şiirinde en çok işlenen konuların başında gelir. Divan şiirine adını veren divanlar “tevhid, münacaat ve naat” gibi unsurlarla başlar ve daha sonra kaside ve gazel gibi şiirlerle devam eder. Sürûrî şair ve nasir olarak meşhur olmuş ve şerhleriye öne çıkmış bir divan şairidir. Şiirleriyle ve nesirleriyle devletine ve millete bağlı bir insan olarak hizmet eden Sürûrî kendisine bizzat Kanuni Sultan Süleyman tarafından tevdi edilen maktul şehzade Sultan Mustafa’nın hocalığı vazifesini yerine getirmiştir. Hangi görevde olursa olsun asla ilimden ve kitaplardan uzak kalmamıştır. Arapça, Farsça ve Türk dilini kelime bilgisi, cümle bilgisi, belağat kurallarıyla iyi dercede bilen şair, bu bilgisiyle Türk diline önemli katkılar sağlamıştır. Şehzade Mustafa’nın öldürülmesinden sonra Sürûrî devlete yaptığı hizmetlerinden ayrılarak Kasımpaşa’da yaptırdığı bir camide ölünceye kadar mesnevi dersleri okutmuştur. Tasavvufa meyilli şair daha sonra tarikata intisab etmiştir. Eserleriye Türkçeye ve Türk kültürüne önemli kazanımlar sağlamıştır. Özellikle divanında yer alan gazel ve kasideleri sade Türkçenin enfes örneklerini teşkil ederler. Bu makalede Sürûrî’nin tasavvuf alanında Türkçeye katkıları üzerinde durulacaktır.

Keywords

Tasavvuf tarikat dini ve tasavvufi unsurlar

References

  • Abdülkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Risâlesi, hzl. Süleyman Uludağ, İstanbul 2021. Aclûnî, II, 132.
  • AYDIN, İbrahim Hakkı, “Kenz-i Mahfi”, TDVİA, c. 25, Ankara 2022.
  • Ahmet b. Hanbel, el- Müsned, XVI, 39 6; Buhârî, Tefsîr, (Ahzâb) 11; Müslim, Fedâil, 156; Tirmizî, Tefsir, 34.
  • Ahmet Eflâkî, ARİFLERİN MENKIBELERİ, c. 1, Hürrüyet Yayınları, İstanbul 1973.
  • AKARPINAR, R. Bahar, “Sûfî Kültüründe Sembollerin Yeri ve Önemi Hakkında Bir Deneme”, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları, S. 7, Ankara 2004.
  • Ali el-Müttakî, II, 241.
  • AKÜN, Ömer Faruk, “Divan Edebiyatı”, TDVİA, İstanbul 1994.AYDEMİR, Emrah – ÖZER, Fatih, müellif: Faik Reşâd, Eslâf, Ankara 2019.
  • AYDEMİR, Emrah – ÖZER, Fatih, müellif: Faik Reşâd, Eslâf, Ankara 2019.
  • AYDIN, Mehmet S., Din Felsefesi, İzmir 2002.
  • AYVAZOĞLU, Beşir, “Dil, Mecaz, Sembol”, Dergah Yay., c. 1, s. 1, İstanbul 1990.
  • BAYSAL, Jale, “Divan Edebiyatı Üzerine Tanıtıcı Bir Yazı”, ODŞÜM, Haz. Mehmet Kalpaklı, İstanbul 1999.
  • BAYTOP, Turan; KURNAZ, Cemal; “Lale”, TDVİA, c. 27, Ankara 2003.
  • BİLGİN, A. Azmi, Türk Tasavvuf Edebiyatı Makaleleri. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2016.
  • BOLAY, S. Hayri, Felsefî Doktrinler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 1990.
  • Buhârî, Enbiyâ, 10.
  • Buhârî, Tefsîr, (Ahzâb) 11.
  • Buhârî, Savm, 69; Enbiya, 24; Tefsîru-l Kur’ân, 2; Müslim, Savm, 126; İbn Mâce, Savm, 41.
  • Buhârî, Enbiya, 31,Tefsîru’l Kur’ân, 7; Rikâk, 43; Tevhid, 31; Müslim, Fedâil, 160; Ebû Dâvud, Sünnet, 13.
  • Buharî, Rikak, 18; Müslim, Münafikîn, 71-73
  • Buhârî, “Menâḳıb”, 17, “Tefsîr”, 61/1; Müslim, “Feżâʾil”, 124.
  • CEBECİ, Lüfullah, “Selsebil” TDVİA, c. 36, İstanbul 2009.
  • CEBECİOĞLU, Ethem (1987), “Prof. Nicholson‘un Kronolojik Esaslı Tasavvuf Tarifleri”, Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, C. XXIX, Ankara.
  • CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Yay., İstanbul 2009.
  • CEYHAN, Semih, TÜRKİYE’DE TARİKATLAR, İstanbul 2015.
  • CEYHAN, Semih, “Zühd”, TDVİA, İstanbul 2013.
  • CEYHAN, Semih, “Tecrid”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • COŞAN, Esat, TABAKÂTÜ’S-SÛFİYYE SOHBETLERİ, İstanbul 1993.
  • ÇELEBİOĞLU, Amil, Kanuni Sultan Süleyman Devri Türk Edebiyatı, İstanbul 1994.
  • DEMİRCİ, Mehmet, Sorularla Tasavvuf ve Tarîkatlar, İstanbul 2001.
  • DİNGİL, Filiz, “Platon’da Oğlan Aşkına Dair Kaygılar”, Kebikeç, Sayı: 13, Ankara 2000.
  • DOĞAN, Muhammed Nur, Fatih Divanı ve Şerhi, Yelken Yayınları, İstanbul 2006.
  • Ebu Davud, Cenâiz 20; İbn Mâce, Cenâiz 4.
  • Ebü’l-Alâ Afîfî, Taʿlîḳātü’l-Fuṣûṣi’l-ḥikem (İbnü’l-Arabî, Fuṣûṣ [Afîfî] içinde), II, 64, 91. Muʿcemü’ṣ-ṣûfî, s. 302, 480, 583,984, 1266.
  • ERBAŞ, Ali, “Tuba”, TDVİA, c. 41, İstanbul 2012.
  • ERAYDIN, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul 2017.
  • Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetname, Elif Ofset, İstanbul 1979.
  • Fahreddin er-Razi; Tefsîr-i Kebîr, c. 22, Huzur Yayınevi, Ankara 1995.
  • İMAM KURTUBÎ, EL-CÂMİU Lİ AHKAMUL-KUR’ÂN, c. 7, BURUC Yayınları, İstanbul 1998.
  • İMAM KURTUBÎ, EL-CÂMİU Lİ AHKAMUL-KUR’ÂN, c. 17, BURUC Yayınları, İstanbul 2003.
  • İZ, Mahir, Tasavvuf, İstanbul 1969.
  • İZ, Fahir, Eski Türk Edebiyatında Nazım, c. 2, Ankara 1995.
  • KARA, Mustafa, “Fena”, TDVİA, c. 12, İstanbul 1995.
  • KARA, Mustafa, Tasavvuf ve Tarîkatlar Tarihi, İstanbul 1999.
  • KARAİSMAİLOĞLU, Adnan, Klasik Dönem Türk Şiiri İncelemeleri, Ankara 2001.
  • KOÇ, Turan, Din Dili, İstanbul 1998.
  • KORTANTAMER, Tunca, Nevîzâde Atâyî ve Hamsesi, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir 1997.
  • KÖPRÜLÜ, Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 2003.
  • KAYA, İdris Güven, “Dukainzade Yahya Bey’in Şiirlerinde Cinsellik”, Jurnal of Turkish Studies, Sayı: 14, Ankara 1990.
  • Kur’an: Âl-i İmran suresi 2/41. Al-i İmran suresi 4/149.Araf suresi 7/179. Araf suresi 7/172. Bakara suresi 2/52, Bakara suresi2/165,Bakara suresi 2/87, 253. Casiye suresi 45/7. Cinn suresi 72/26. En'âm suresi 6/102. Enbiya suresi 21 /79, 81, 82. İnsân suresi 76/17 18. İnsan suresi 76/18. Kalem suresi 68/52. Maide suresi 5/112-115, Maide suresi 5/54. Meryem suresi 19/96. Necm suresi 53/12-15. Neml suresi 27/65, Neml suresi 27/16, 17, 44. Nisa suresi 4/79. Nisa suresi 3/48. Rad suresi 13/43. Sad suresi 38/30-40. Sebe suresi 34 /12-21. Yasin suresi 36/78, Yasin suresi 36/82. Yusuf suresi 12/3-53. Zariyat suresi 51/56.
  • Kuşeyri Risalesi, (Mütercim: Ali Arslan), Arslan Yayınları, İstanbul 1980.
  • LEVEND, Agâh Sırrı, Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul 1984.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, c. 3, İstanbul 1311.
  • Mehmet Ali Ayni, Türk Ahlakçıları, 2. Baskı, İstanbul 1993.
  • Müslim, Îmân, 147.
  • Müsned, III, 71; IV, 183-184.
  • Necmeddin el-Kübrâ er-Râzî, “Et-turuku ilallah bi-adedi enfâsi’l-halâik” “Allah’a giden yollar, mahlukâtın nefesleri sayısıncadır”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Yazma Eserler.
  • OCAK, Ahmet Yaşar, “Tasavvuf, Sûfîler ve Tarîkatlar, Tekkeler”, Osmanlı Uygarlığı, Haz. Halil İnalcık-Günsel Renda, c.1, İstanbul 2003.
  • OKATAN, H. İbrahim, Sürûrî Divanı, Ankara 2015.
  • OKUYUCU, Cihan, Divan Edebiyatı Estetiği, İstanbul 2004.
  • OKUYUCU, Cihan, “Klasik Türk Edebiyatında Tatar kelimesinin kullanılışına dair”, IRCICA Research Gentre for lslamic History, Art and Culture, İstanbul 2008.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Tarikat”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Şeyh”, TDV. İslâm Ansiklopedisi, c. 39, s. 50, İstanbul 2010.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Tasavvuf”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • ÖZTÜRK, Yaşar Nuri, Kur’ân ve Sünnete Göre Tasavvuf, İstanbul 1997.
  • PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul 2010.
  • Popovic, Alexandre – Gilles Veinstein (ed.), İslâm Dünyasında Tarikatlar: Gelişmeleri ve Aktüel Durumları, trc. Osman Türer, Suf Yayınları, İstanbul 2004.
  • PÜRCEVÂDÎ, Nasrullah, Can Esintisi İslam‘da Şiir Metafiziği, Çev. Hicabi Kırlangıç, İstanbul 1998.
  • SARAÇ, M. A. Yekta, “Tasavvuf Edebiyatında İçki Kavramına Giriş ve Yunus Emre Örneği”, İlmî Araştırmalar, s. 10, İstanbul 2000.
  • ŞAFAK, Yakup, Klâsik Şiir Üzerine Yazılar, Konya 2003.
  • Taberani, el-Evsat, 7/134.
  • TARLAN, Ali Nihat, Fuzûlî Divanı Şerhi, Ankara 1998.
  • TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Tarih İçinde Türk Edebiyatı, İstanbul 1990.
  • TOLASA; Harun, Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Ak-Çağ Yayınları, Ankara 2001.
  • TÜRER, Osman, Osmanlılarda Tasavvufî Hayat. 2. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul 2011.
  • TÜRER, Osman, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, İstanbul 1998.
  • ULUDAĞ, Süleyman; İbrahim Hakkı Erzurumî, TDİB Yayınları, Ankara 2015.
  • ULUDAĞ, Süleyman; İbrahim Hakkı Erzurumî, TDİB Yayınları, Ankara 2015.
  • ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf ve Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., İstanbul 2012.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “SİDRETÜ’l-MÜNTEH”, TDVİA, c. 37, İstanbul 2009.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “Mücerred”, TDVİA, c. 31, Ankara 2020.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “A’ZEB”, TDVİA, c. 4, İstanbul 1991.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “Halvet”, TDVİA, c. 15, İstanbul 1997.
  • UZUN, M. İsmet, “SİDRETÜ’l-MÜNTEH”, TDVİA, c. 37, İstanbul 2009.
  • YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, c. 8, Eser Yayınları, İstanbul 1979.
  • YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, c. 7, Eser Yayınları, İstanbul 1979.
  • YILMAZ, H. Kâmil, Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yay., İstanbul 2020.
  • YILMAZ, H. Kamil, 300 SORUDA TASAVVUFÎ HAYAT, Erkam Yayınları, İstanbul 2010.
  • YURDAGÖR, Metin, “Beka”, TDVİA, c. 5, İstanbul 1992.
  • ZEMAHŞERİ, EL-KEŞŞAF ‘AN HAKĀ’İKI ĞAVAMİDI’T-TENZIL VE ‘UYUNİ’L-EKĀVIL FI VUCUHİ’T TE’VIL, c. 4, TURKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI YAYINLARI: 70, İstanbul 2016.
  • ZEMAHŞERİ, EL-KEŞŞAF ‘AN HAKĀ’İKI ĞAVAMİDI’T-TENZIL VE ‘UYUNİ’L-EKĀVIL FI VUCUHİ’T TE’VIL, c. 6, TURKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI YAYINLARI: 70, İstanbul 2016.

Year 2025, Volume: 34 Issue: 34, 396 - 444, 30.06.2025

Halil İbrahim Okatan

https://doi.org/10.15247/devdergisi.1663709

Abstract

References

  • Abdülkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Risâlesi, hzl. Süleyman Uludağ, İstanbul 2021. Aclûnî, II, 132.
  • AYDIN, İbrahim Hakkı, “Kenz-i Mahfi”, TDVİA, c. 25, Ankara 2022.
  • Ahmet b. Hanbel, el- Müsned, XVI, 39 6; Buhârî, Tefsîr, (Ahzâb) 11; Müslim, Fedâil, 156; Tirmizî, Tefsir, 34.
  • Ahmet Eflâkî, ARİFLERİN MENKIBELERİ, c. 1, Hürrüyet Yayınları, İstanbul 1973.
  • AKARPINAR, R. Bahar, “Sûfî Kültüründe Sembollerin Yeri ve Önemi Hakkında Bir Deneme”, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları, S. 7, Ankara 2004.
  • Ali el-Müttakî, II, 241.
  • AKÜN, Ömer Faruk, “Divan Edebiyatı”, TDVİA, İstanbul 1994.AYDEMİR, Emrah – ÖZER, Fatih, müellif: Faik Reşâd, Eslâf, Ankara 2019.
  • AYDEMİR, Emrah – ÖZER, Fatih, müellif: Faik Reşâd, Eslâf, Ankara 2019.
  • AYDIN, Mehmet S., Din Felsefesi, İzmir 2002.
  • AYVAZOĞLU, Beşir, “Dil, Mecaz, Sembol”, Dergah Yay., c. 1, s. 1, İstanbul 1990.
  • BAYSAL, Jale, “Divan Edebiyatı Üzerine Tanıtıcı Bir Yazı”, ODŞÜM, Haz. Mehmet Kalpaklı, İstanbul 1999.
  • BAYTOP, Turan; KURNAZ, Cemal; “Lale”, TDVİA, c. 27, Ankara 2003.
  • BİLGİN, A. Azmi, Türk Tasavvuf Edebiyatı Makaleleri. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2016.
  • BOLAY, S. Hayri, Felsefî Doktrinler Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 1990.
  • Buhârî, Enbiyâ, 10.
  • Buhârî, Tefsîr, (Ahzâb) 11.
  • Buhârî, Savm, 69; Enbiya, 24; Tefsîru-l Kur’ân, 2; Müslim, Savm, 126; İbn Mâce, Savm, 41.
  • Buhârî, Enbiya, 31,Tefsîru’l Kur’ân, 7; Rikâk, 43; Tevhid, 31; Müslim, Fedâil, 160; Ebû Dâvud, Sünnet, 13.
  • Buharî, Rikak, 18; Müslim, Münafikîn, 71-73
  • Buhârî, “Menâḳıb”, 17, “Tefsîr”, 61/1; Müslim, “Feżâʾil”, 124.
  • CEBECİ, Lüfullah, “Selsebil” TDVİA, c. 36, İstanbul 2009.
  • CEBECİOĞLU, Ethem (1987), “Prof. Nicholson‘un Kronolojik Esaslı Tasavvuf Tarifleri”, Ankara Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, C. XXIX, Ankara.
  • CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Yay., İstanbul 2009.
  • CEYHAN, Semih, TÜRKİYE’DE TARİKATLAR, İstanbul 2015.
  • CEYHAN, Semih, “Zühd”, TDVİA, İstanbul 2013.
  • CEYHAN, Semih, “Tecrid”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • COŞAN, Esat, TABAKÂTÜ’S-SÛFİYYE SOHBETLERİ, İstanbul 1993.
  • ÇELEBİOĞLU, Amil, Kanuni Sultan Süleyman Devri Türk Edebiyatı, İstanbul 1994.
  • DEMİRCİ, Mehmet, Sorularla Tasavvuf ve Tarîkatlar, İstanbul 2001.
  • DİNGİL, Filiz, “Platon’da Oğlan Aşkına Dair Kaygılar”, Kebikeç, Sayı: 13, Ankara 2000.
  • DOĞAN, Muhammed Nur, Fatih Divanı ve Şerhi, Yelken Yayınları, İstanbul 2006.
  • Ebu Davud, Cenâiz 20; İbn Mâce, Cenâiz 4.
  • Ebü’l-Alâ Afîfî, Taʿlîḳātü’l-Fuṣûṣi’l-ḥikem (İbnü’l-Arabî, Fuṣûṣ [Afîfî] içinde), II, 64, 91. Muʿcemü’ṣ-ṣûfî, s. 302, 480, 583,984, 1266.
  • ERBAŞ, Ali, “Tuba”, TDVİA, c. 41, İstanbul 2012.
  • ERAYDIN, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul 2017.
  • Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetname, Elif Ofset, İstanbul 1979.
  • Fahreddin er-Razi; Tefsîr-i Kebîr, c. 22, Huzur Yayınevi, Ankara 1995.
  • İMAM KURTUBÎ, EL-CÂMİU Lİ AHKAMUL-KUR’ÂN, c. 7, BURUC Yayınları, İstanbul 1998.
  • İMAM KURTUBÎ, EL-CÂMİU Lİ AHKAMUL-KUR’ÂN, c. 17, BURUC Yayınları, İstanbul 2003.
  • İZ, Mahir, Tasavvuf, İstanbul 1969.
  • İZ, Fahir, Eski Türk Edebiyatında Nazım, c. 2, Ankara 1995.
  • KARA, Mustafa, “Fena”, TDVİA, c. 12, İstanbul 1995.
  • KARA, Mustafa, Tasavvuf ve Tarîkatlar Tarihi, İstanbul 1999.
  • KARAİSMAİLOĞLU, Adnan, Klasik Dönem Türk Şiiri İncelemeleri, Ankara 2001.
  • KOÇ, Turan, Din Dili, İstanbul 1998.
  • KORTANTAMER, Tunca, Nevîzâde Atâyî ve Hamsesi, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir 1997.
  • KÖPRÜLÜ, Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 2003.
  • KAYA, İdris Güven, “Dukainzade Yahya Bey’in Şiirlerinde Cinsellik”, Jurnal of Turkish Studies, Sayı: 14, Ankara 1990.
  • Kur’an: Âl-i İmran suresi 2/41. Al-i İmran suresi 4/149.Araf suresi 7/179. Araf suresi 7/172. Bakara suresi 2/52, Bakara suresi2/165,Bakara suresi 2/87, 253. Casiye suresi 45/7. Cinn suresi 72/26. En'âm suresi 6/102. Enbiya suresi 21 /79, 81, 82. İnsân suresi 76/17 18. İnsan suresi 76/18. Kalem suresi 68/52. Maide suresi 5/112-115, Maide suresi 5/54. Meryem suresi 19/96. Necm suresi 53/12-15. Neml suresi 27/65, Neml suresi 27/16, 17, 44. Nisa suresi 4/79. Nisa suresi 3/48. Rad suresi 13/43. Sad suresi 38/30-40. Sebe suresi 34 /12-21. Yasin suresi 36/78, Yasin suresi 36/82. Yusuf suresi 12/3-53. Zariyat suresi 51/56.
  • Kuşeyri Risalesi, (Mütercim: Ali Arslan), Arslan Yayınları, İstanbul 1980.
  • LEVEND, Agâh Sırrı, Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul 1984.
  • Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, c. 3, İstanbul 1311.
  • Mehmet Ali Ayni, Türk Ahlakçıları, 2. Baskı, İstanbul 1993.
  • Müslim, Îmân, 147.
  • Müsned, III, 71; IV, 183-184.
  • Necmeddin el-Kübrâ er-Râzî, “Et-turuku ilallah bi-adedi enfâsi’l-halâik” “Allah’a giden yollar, mahlukâtın nefesleri sayısıncadır”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Yazma Eserler.
  • OCAK, Ahmet Yaşar, “Tasavvuf, Sûfîler ve Tarîkatlar, Tekkeler”, Osmanlı Uygarlığı, Haz. Halil İnalcık-Günsel Renda, c.1, İstanbul 2003.
  • OKATAN, H. İbrahim, Sürûrî Divanı, Ankara 2015.
  • OKUYUCU, Cihan, Divan Edebiyatı Estetiği, İstanbul 2004.
  • OKUYUCU, Cihan, “Klasik Türk Edebiyatında Tatar kelimesinin kullanılışına dair”, IRCICA Research Gentre for lslamic History, Art and Culture, İstanbul 2008.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Tarikat”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Şeyh”, TDV. İslâm Ansiklopedisi, c. 39, s. 50, İstanbul 2010.
  • ÖNGÖREN, Reşat, “Tasavvuf”, TDVİA, c. 40, İstanbul 2011.
  • ÖZTÜRK, Yaşar Nuri, Kur’ân ve Sünnete Göre Tasavvuf, İstanbul 1997.
  • PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul 2010.
  • Popovic, Alexandre – Gilles Veinstein (ed.), İslâm Dünyasında Tarikatlar: Gelişmeleri ve Aktüel Durumları, trc. Osman Türer, Suf Yayınları, İstanbul 2004.
  • PÜRCEVÂDÎ, Nasrullah, Can Esintisi İslam‘da Şiir Metafiziği, Çev. Hicabi Kırlangıç, İstanbul 1998.
  • SARAÇ, M. A. Yekta, “Tasavvuf Edebiyatında İçki Kavramına Giriş ve Yunus Emre Örneği”, İlmî Araştırmalar, s. 10, İstanbul 2000.
  • ŞAFAK, Yakup, Klâsik Şiir Üzerine Yazılar, Konya 2003.
  • Taberani, el-Evsat, 7/134.
  • TARLAN, Ali Nihat, Fuzûlî Divanı Şerhi, Ankara 1998.
  • TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Tarih İçinde Türk Edebiyatı, İstanbul 1990.
  • TOLASA; Harun, Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Ak-Çağ Yayınları, Ankara 2001.
  • TÜRER, Osman, Osmanlılarda Tasavvufî Hayat. 2. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul 2011.
  • TÜRER, Osman, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, İstanbul 1998.
  • ULUDAĞ, Süleyman; İbrahim Hakkı Erzurumî, TDİB Yayınları, Ankara 2015.
  • ULUDAĞ, Süleyman; İbrahim Hakkı Erzurumî, TDİB Yayınları, Ankara 2015.
  • ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf ve Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., İstanbul 2012.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “SİDRETÜ’l-MÜNTEH”, TDVİA, c. 37, İstanbul 2009.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “Mücerred”, TDVİA, c. 31, Ankara 2020.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “A’ZEB”, TDVİA, c. 4, İstanbul 1991.
  • ULUDAĞ, Süleyman, “Halvet”, TDVİA, c. 15, İstanbul 1997.
  • UZUN, M. İsmet, “SİDRETÜ’l-MÜNTEH”, TDVİA, c. 37, İstanbul 2009.
  • YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, c. 8, Eser Yayınları, İstanbul 1979.
  • YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, c. 7, Eser Yayınları, İstanbul 1979.
  • YILMAZ, H. Kâmil, Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yay., İstanbul 2020.
  • YILMAZ, H. Kamil, 300 SORUDA TASAVVUFÎ HAYAT, Erkam Yayınları, İstanbul 2010.
  • YURDAGÖR, Metin, “Beka”, TDVİA, c. 5, İstanbul 1992.
  • ZEMAHŞERİ, EL-KEŞŞAF ‘AN HAKĀ’İKI ĞAVAMİDI’T-TENZIL VE ‘UYUNİ’L-EKĀVIL FI VUCUHİ’T TE’VIL, c. 4, TURKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI YAYINLARI: 70, İstanbul 2016.
  • ZEMAHŞERİ, EL-KEŞŞAF ‘AN HAKĀ’İKI ĞAVAMİDI’T-TENZIL VE ‘UYUNİ’L-EKĀVIL FI VUCUHİ’T TE’VIL, c. 6, TURKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI YAYINLARI: 70, İstanbul 2016.
There are 90 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Classical Turkish Literature of Ottoman Field
Journal Section Research Article
Authors

Halil İbrahim Okatan 0000-0002-7728-3198

Publication Date June 30, 2025
Submission Date March 23, 2025
Acceptance Date April 11, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 34 Issue: 34

Cite

ISNAD Okatan, Halil İbrahim. “DİNİ VE TASAVVUFİ UNSURLARIN KULLANIMI YÖNÜNDEN GELİBOLULU SÜRÛRÎ DİVANININ TÜRKÇEYE KATKILARI”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 34/34 (June 2025), 396-444. https://doi.org/10.15247/devdergisi.1663709.
 Download Cover Image

Makale gönderme ve takip:

Makalelerinizin gönderimini dergimizin dergipark web ana sayfasından "Makale Gönder" seçeneği ile yapabilirsiniz. Daha sonraki süreci ise “Dergipark Sistemi”nden takip edebilirsiniz. Herhangi bir sorun yaşamanız halinde lütfen aşağıdaki adreslere bilgi veriniz.

Nihat Öztoprak (Başeditör): noztoprak@fsm.edu.tr

Bünyamin Ayçiçeği (Editör): bunyamin.aycicegi@istanbul.edu.tr

Nusret Gedik (Editör Yardımcısı): nusret.gedik@marmara.edu.tr