Research Article
BibTex RIS Cite

Dişil Sesin İzinde: Christa Wolf’un Medea İmgesinin Dişil Yazı Çözümlemesi

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 80 - 100, 17.06.2025

Semra Öğretmen Aslan , Yıldız Aydın

https://doi.org/10.37583/diyalog.1714911

Abstract

Feminist eleştirinin çıktılarından biri yazınsal yapıtların yeniden okunarak kadınların eril bakış açısıyla inşa edilen imgelerini ortaya çıkarmak olmuştur. Bununla birlikte kadın bakış açısını, kadın deneyimlerini, kadın dünyasını temel alan dişil yazı kuramı gelişmiştir ki bu kadınların kendilerini öznel bir şekilde aktarabilecekleri bir yazma biçimidir. Buna göre kadınlar dişil bir dille arzularını, duygularını, öznelliklerini, bedenlerini yazacak, eril inşa söylemleri ve imgeleri yapısöküme uğratacaklardır. Doğu Alman Yazınının önde gelen kadın yazarlarından Christa Wolf, yaşanan bu gelişmelerin etkisiyle Medea’nın çocuk katili, kardeş katili, hain, dehşet saçan, kötü büyücü, barbar, vahşi gibi günümüze kadar aktarılan olumsuz imgelerini sorunsallaştırmış ve süreç içerisinde yitirdiği insanlara şifa dağıtan, onları gençleştiren, bitkileri tanıyan, hayvanların dilinden anlayan, iyi büyücü gibi olumlu imgelerini tekrar gün yüzüne çıkarmayı, dişil sesin izini sürerek kök-Medea’ya ulaşmayı hedeflemiştir. Dahası kurban-günah keçisi örgesi üzerinden onu tüm olumsuz nitelemelerden arındırmaya, suçlamalardan aklamaya, eril söylemler ve aktarımlarla elinden alınan itibarını iade etmeye çalışmıştır. Bu çalışmada Medea. Stimmen adlı yapıtından ve buna yönelik ek çalışmalarından hareketle Christa Wolf’un bir kadın yazar olarak Medea’yı nasıl okuduğu, yapısöküme uğrattığı ve yeniden inşa ettiği dişil yazı bağlamında ele alınacaktır.

Keywords

Christa Wolf Medea Günah Keçisi Kadın İmgesi Dişil Yazı

References

  • Akyıldız Ercan, Cemile / Balkaya, Dursun (2018): Euripides, Seneca ve Christa Wolf’un Eserlerinde Medea İmgesi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 60, 1-11.
  • Aydın, Yıldız (2006): Eleştirilerin Odağında Bir Yazar: Christa Wolf. Studien zur deutschen Sprache und Literatur 18, 125-132.
  • Aydın, Yıldız (2008): Medea ve Başkalaşımları. Bir Bilim Kategorisi olarak “Kadın” Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (93-98). Y. Kocadoru, G. Çakır Damaoğlu (Ed.). Eskişehir: Gülen Ofset.
  • Aydın, Yıldız (2016): Reflexionen über Entfremdungserscheinungen in Christa Wolfs Medea. Stimmen. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
  • Aydınalp, Esra Başak (2020): Hélène Cixous’ta Dişil Yazı: “Oidipus’un Adı-Yasaklanmış Bedenin Şarkısı” ve “Dora’nın Portresi” Adlı Eserlerinin Yapısökümü, Edebî Eleştiri Dergisi, c. 4/1, 26-37.
  • Aydınalp, Esra Başak (2024): Didem Madak Şiirinde Dişil Yazının İzleri: Kadınlık, Bellek, Beden ve Dilin Çok Katmanlı Temsili. Söylem Filoloji Dergisi (Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı), 54-74.
  • Baumer, Franz (1996): Christa Wolf. Berlin: Morgenbuch Verlag.
  • Butler, Judith (2014): Cinsiyet Belası. (B. Ertür, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
  • Chiarloni, Anna (2000): Medea und ihre Interpreten. Zum letzten Roman von Christa Wolfs. M. Hochgeschurz (Hg.): Christa Wolfs Medea Voraussetzungen zu einem Text - Mythos und Bild (174-188). München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Cixous, Helene (1976): The Laugh of the Medusa. (K. Cohen, P. Cohen, Çev.) Signs - The University of Chicago Press Journals 1(4), 875-893.
  • Cixous, Helene (1977): Die unendliche Zirkulation des Begehrens. (E. Meyer, J. Kranz, Çev.) Berlin: Merve Verlag.
  • Cixous, Helene (1980): Weiblichkeit in der Schrift. (E. Duffner, Çev.) Berlin: Merve Verlag.
  • Donovan, Josephine (2014): Feminist Teori. (A. Bora, M. Ağduk Gevrek, F. Sayılan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Durudoğan, Hülya (2014): Unes Femme: Kristeva, Psikanaliz ve Kadın. Cogito-Cinsiyetli Olmak 156, 51-66.
  • Eagleton, Terry (2014): Edebiyat Kuramı. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Emmerich, Wolfgang (2000): Kleine Literaturgeschichte der DDR. Berlin: Aufbau Taschenbuch Verlag.
  • Erhat, Azra (2014): Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Euripides (2014): Medea. (A. Çokona, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Felsner, Kristin (2010): Perspektiven literarischer Geschichtsschreibung: Christa Wolf und Uwe Johnson. Göttingen: V&R unipress.
  • Georgopoulou, Eleni (2001): Antiker Mythos in Christa Wolfs Medea. Stimmen und Evjenia Fakinus Das siebte Gewand. Die Literarisierung eines Kultur- Prozesses. Braunschweig: Romiosini Verlag.
  • Girard, René (1998): Der Sündenbock. Zürich, Düsseldorf: Benziger Verlag.
  • Glaser, Horst Albert (2001): Medea oder Frauenehre - Kindsmord - Emanzipation: Zur Geschichte eines Mythos. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
  • Grimal, Pierre (2012): Mitoloji Sözlüğü - Yunan ve Roma. (S. Tamgüç, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Hesiodos (2018): Theogonia-İşler ve Günler. (A. Erhat, S. Eyüboğlu, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hilzinger, Sonja (1986): Christa Wolf. Stuttgart: J.B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung.
  • Humm, Maggie (2002): Feminist Edebiyat Eleştirisi. (Ö. Atay vd., Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
  • Irigaray, Luce (2006): Ben Sen Biz. (S. Büyükdüvenci, N. Tutal, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi.
  • Janke, Alena (2010): Antiker Mythos und moderne Literatur: Zum Problem von Tradition und Innovation im Werk von Christa Wolf („Kassandra” und „Medea. Stimmen”) (Doktora Tezi). Universität Hamburg.
  • Kerényi, Karl (1996): Die Mythologie der Griechen. Die Heroen-Geschichten (Bd. 2). München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Krischel, Volker (2003): Erläuterungen zu Christa Wolf Medea. Hollfeld: Bange Verlag.
  • Kristeva, Julia (2007): Ruhun Yeni Hatalıkları. (N. Tutal, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Kristeva, Julia (2014): Korkunun Güçleri İğrençlik Üzerine Deneme. (N. Tutal, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Magenau, Jörk (2002): Christa Wolf Eine Biographie. Berlin: Kindler Verlag.
  • Mitrache, Liliana (2002): Von Euripides zu Christa Wolf. Die Wiederbelebung des Mythos in „Medea. Stimmen”. Studia Neophilologia 74, 207-214.
  • Moran, Berna (2016): Edebiyat Kuramları ve Eleştirisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Opitz, Michael / Hofmann, Michael (2009): Metzler Lexikon DRR-Literatur. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag.
  • Öğretmen, Semra (2019): Mitos Yansımaları: Christa Wolf'un Kassandra ve Medea. Stimmen adlı Mitos Çalışmalarında Kadın İmgesi (Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi ve Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
  • Postl, Gertrude (2009): Tekrar Etme, Alıntılama, Altüst Etme Irigaray’ın Taklit Kavramının Politikası. Cogito-Feminizm 58, 146-158.
  • Roscher, Wilhelm Heinrich (1894-1897): Ausführliches Lexikon der Griechischen und Römischen Mythologie (Bd. 2). Leipzig: Druck und Verlag von B. G. Teubner.
  • Sarup, Madan (2004): Post-yapısalcılık ve postmodernizm. (A. Güçlü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Scheffel, Michael (2/2003): Vom Mythos gezeichnet? Medea zwischen ‚Sexus’ und ‚Gender’ bei Euripides, Franz Grillparzer und Christa Wolf. Wirkendes Wort 53, 295-307.
  • Schmidt, Margot (1992): Artikel „Medea”. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (Bd. 6), 386-398. Zürich-München: Artemis Verlag.
  • Schößler, Franziska (2008): Einführung in die Gender Studies. Berlin: Akademie Verlag GmbH.
  • Stephan, Inge (2006): Medea Multimediale Karriere einer mythologischen Figur. Köln: Böhlau Verlag.
  • Uysal Ünalan, Saniye (2010): Literarische Repräsentationen des Mythos. Aspekte und Tendenzen der Mythenrezeption in Romanen der Moderne und Gegenwart (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Vinke, Hermann (Hg.) (1993): Akteneinsicht Christa Wolf. Zerrspiegel und Dialog. Eine Dokumentation. Hamburg: Luchterhand Literaturverlag.
  • Weigel, Sigrid (1989): Die Stimme der Medusa. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag GmbH.
  • Wolf, Christa (1983a): Lesen und Schreiben Neue Sammlung - Essays, Aufsätze, Reden. Darmstadt: Luchterhand Verlag.
  • Wolf, Christa (1983b): Voraussetzungen einer Erzählung: Kassandra. Frankfurt am Main: Luchterhand Literaturverlag.
  • Wolf, Christa (1999a): Essays/Gespräche/Reden/Briefe 1959-1974 (Bd. 4). München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (1999b): Hierzulande Andernorts. München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (2000a): Essays, Gespräche, Reden, Briefe 1975-1986 (Bd. 8). (S. Hilzinger, Hg.) München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (2000b): Christa Wolfs Medea. Voraussetzungen zu einem Text - Mythos und Bild. (M. Hochgeschurz, Hg.) München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Wolf, Christa (2008): Medea. Stimmen. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.

Tracing the Feminine Voice: A Feminine Writing Analysis of Christa Wolf’s Medea Image

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 80 - 100, 17.06.2025

Semra Öğretmen Aslan , Yıldız Aydın

https://doi.org/10.37583/diyalog.1714911

Abstract

One of the outcomes of feminist criticism has been to reveal the images of women constructed from a masculine perspective by re-reading literary works. In addition, a theory of feminine writing has developed, based on the female perspective, female experiences, and the female world, which allows women to express themselves in a subjective way. Accordingly, women would write their desires, emotions, subjectivity, and bodies in a feminine language, deconstructing masculine constructed discourses and images. Christa Wolf, one of the leading women writers of East German Literature, problematized the negative images of Medea such as child murderer, fratricide, traitor, terrorizer, evil sorceress, barbarian, and savage, which have been transmitted to the present day under the influence of these developments. She aimed to resurface her positive images such as healing people, rejuvenating, knowing plants, understanding the language of animals and being a good sorceress, which were lost in the process, and to reach the root-Medea by tracing the feminine voice. Moreover, through the victim-scapegoat motif, she sought to purify Medea from all negative characterizations, exonerate her from accusations, and restore her reputation that had been taken away by masculine discourses and transmissions. Using Medea. Stimmen and her additional works, this study will examine how Christa Wolf, as a woman writer, reads, deconstructs, and reconstructs Medea in the context of feminine writing.

Keywords

Christa Wolf Medea scapegoat female image feminine writing

References

  • Akyıldız Ercan, Cemile / Balkaya, Dursun (2018): Euripides, Seneca ve Christa Wolf’un Eserlerinde Medea İmgesi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 60, 1-11.
  • Aydın, Yıldız (2006): Eleştirilerin Odağında Bir Yazar: Christa Wolf. Studien zur deutschen Sprache und Literatur 18, 125-132.
  • Aydın, Yıldız (2008): Medea ve Başkalaşımları. Bir Bilim Kategorisi olarak “Kadın” Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (93-98). Y. Kocadoru, G. Çakır Damaoğlu (Ed.). Eskişehir: Gülen Ofset.
  • Aydın, Yıldız (2016): Reflexionen über Entfremdungserscheinungen in Christa Wolfs Medea. Stimmen. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
  • Aydınalp, Esra Başak (2020): Hélène Cixous’ta Dişil Yazı: “Oidipus’un Adı-Yasaklanmış Bedenin Şarkısı” ve “Dora’nın Portresi” Adlı Eserlerinin Yapısökümü, Edebî Eleştiri Dergisi, c. 4/1, 26-37.
  • Aydınalp, Esra Başak (2024): Didem Madak Şiirinde Dişil Yazının İzleri: Kadınlık, Bellek, Beden ve Dilin Çok Katmanlı Temsili. Söylem Filoloji Dergisi (Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı), 54-74.
  • Baumer, Franz (1996): Christa Wolf. Berlin: Morgenbuch Verlag.
  • Butler, Judith (2014): Cinsiyet Belası. (B. Ertür, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
  • Chiarloni, Anna (2000): Medea und ihre Interpreten. Zum letzten Roman von Christa Wolfs. M. Hochgeschurz (Hg.): Christa Wolfs Medea Voraussetzungen zu einem Text - Mythos und Bild (174-188). München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Cixous, Helene (1976): The Laugh of the Medusa. (K. Cohen, P. Cohen, Çev.) Signs - The University of Chicago Press Journals 1(4), 875-893.
  • Cixous, Helene (1977): Die unendliche Zirkulation des Begehrens. (E. Meyer, J. Kranz, Çev.) Berlin: Merve Verlag.
  • Cixous, Helene (1980): Weiblichkeit in der Schrift. (E. Duffner, Çev.) Berlin: Merve Verlag.
  • Donovan, Josephine (2014): Feminist Teori. (A. Bora, M. Ağduk Gevrek, F. Sayılan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Durudoğan, Hülya (2014): Unes Femme: Kristeva, Psikanaliz ve Kadın. Cogito-Cinsiyetli Olmak 156, 51-66.
  • Eagleton, Terry (2014): Edebiyat Kuramı. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Emmerich, Wolfgang (2000): Kleine Literaturgeschichte der DDR. Berlin: Aufbau Taschenbuch Verlag.
  • Erhat, Azra (2014): Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Euripides (2014): Medea. (A. Çokona, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Felsner, Kristin (2010): Perspektiven literarischer Geschichtsschreibung: Christa Wolf und Uwe Johnson. Göttingen: V&R unipress.
  • Georgopoulou, Eleni (2001): Antiker Mythos in Christa Wolfs Medea. Stimmen und Evjenia Fakinus Das siebte Gewand. Die Literarisierung eines Kultur- Prozesses. Braunschweig: Romiosini Verlag.
  • Girard, René (1998): Der Sündenbock. Zürich, Düsseldorf: Benziger Verlag.
  • Glaser, Horst Albert (2001): Medea oder Frauenehre - Kindsmord - Emanzipation: Zur Geschichte eines Mythos. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
  • Grimal, Pierre (2012): Mitoloji Sözlüğü - Yunan ve Roma. (S. Tamgüç, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Hesiodos (2018): Theogonia-İşler ve Günler. (A. Erhat, S. Eyüboğlu, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Hilzinger, Sonja (1986): Christa Wolf. Stuttgart: J.B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung.
  • Humm, Maggie (2002): Feminist Edebiyat Eleştirisi. (Ö. Atay vd., Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
  • Irigaray, Luce (2006): Ben Sen Biz. (S. Büyükdüvenci, N. Tutal, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi.
  • Janke, Alena (2010): Antiker Mythos und moderne Literatur: Zum Problem von Tradition und Innovation im Werk von Christa Wolf („Kassandra” und „Medea. Stimmen”) (Doktora Tezi). Universität Hamburg.
  • Kerényi, Karl (1996): Die Mythologie der Griechen. Die Heroen-Geschichten (Bd. 2). München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Krischel, Volker (2003): Erläuterungen zu Christa Wolf Medea. Hollfeld: Bange Verlag.
  • Kristeva, Julia (2007): Ruhun Yeni Hatalıkları. (N. Tutal, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Kristeva, Julia (2014): Korkunun Güçleri İğrençlik Üzerine Deneme. (N. Tutal, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Magenau, Jörk (2002): Christa Wolf Eine Biographie. Berlin: Kindler Verlag.
  • Mitrache, Liliana (2002): Von Euripides zu Christa Wolf. Die Wiederbelebung des Mythos in „Medea. Stimmen”. Studia Neophilologia 74, 207-214.
  • Moran, Berna (2016): Edebiyat Kuramları ve Eleştirisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Opitz, Michael / Hofmann, Michael (2009): Metzler Lexikon DRR-Literatur. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag.
  • Öğretmen, Semra (2019): Mitos Yansımaları: Christa Wolf'un Kassandra ve Medea. Stimmen adlı Mitos Çalışmalarında Kadın İmgesi (Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi ve Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
  • Postl, Gertrude (2009): Tekrar Etme, Alıntılama, Altüst Etme Irigaray’ın Taklit Kavramının Politikası. Cogito-Feminizm 58, 146-158.
  • Roscher, Wilhelm Heinrich (1894-1897): Ausführliches Lexikon der Griechischen und Römischen Mythologie (Bd. 2). Leipzig: Druck und Verlag von B. G. Teubner.
  • Sarup, Madan (2004): Post-yapısalcılık ve postmodernizm. (A. Güçlü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Scheffel, Michael (2/2003): Vom Mythos gezeichnet? Medea zwischen ‚Sexus’ und ‚Gender’ bei Euripides, Franz Grillparzer und Christa Wolf. Wirkendes Wort 53, 295-307.
  • Schmidt, Margot (1992): Artikel „Medea”. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (Bd. 6), 386-398. Zürich-München: Artemis Verlag.
  • Schößler, Franziska (2008): Einführung in die Gender Studies. Berlin: Akademie Verlag GmbH.
  • Stephan, Inge (2006): Medea Multimediale Karriere einer mythologischen Figur. Köln: Böhlau Verlag.
  • Uysal Ünalan, Saniye (2010): Literarische Repräsentationen des Mythos. Aspekte und Tendenzen der Mythenrezeption in Romanen der Moderne und Gegenwart (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Vinke, Hermann (Hg.) (1993): Akteneinsicht Christa Wolf. Zerrspiegel und Dialog. Eine Dokumentation. Hamburg: Luchterhand Literaturverlag.
  • Weigel, Sigrid (1989): Die Stimme der Medusa. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag GmbH.
  • Wolf, Christa (1983a): Lesen und Schreiben Neue Sammlung - Essays, Aufsätze, Reden. Darmstadt: Luchterhand Verlag.
  • Wolf, Christa (1983b): Voraussetzungen einer Erzählung: Kassandra. Frankfurt am Main: Luchterhand Literaturverlag.
  • Wolf, Christa (1999a): Essays/Gespräche/Reden/Briefe 1959-1974 (Bd. 4). München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (1999b): Hierzulande Andernorts. München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (2000a): Essays, Gespräche, Reden, Briefe 1975-1986 (Bd. 8). (S. Hilzinger, Hg.) München: Luchterhand.
  • Wolf, Christa (2000b): Christa Wolfs Medea. Voraussetzungen zu einem Text - Mythos und Bild. (M. Hochgeschurz, Hg.) München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
  • Wolf, Christa (2008): Medea. Stimmen. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag.
There are 54 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects German Language, Literature and Culture
Journal Section Articles
Authors

Semra Öğretmen Aslan 0000-0002-9418-7405

Yıldız Aydın 0000-0001-8665-7131

Publication Date June 17, 2025
Submission Date March 13, 2025
Acceptance Date June 17, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 13 Issue: 1

Cite

APA Öğretmen Aslan, S., & Aydın, Y. (2025). Dişil Sesin İzinde: Christa Wolf’un Medea İmgesinin Dişil Yazı Çözümlemesi. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 13(1), 80-100. https://doi.org/10.37583/diyalog.1714911
 Download Cover Image

www.gerder.org.tr/diyalog