Abstract
Peri masalları genel olarak yazarların, eleştirmenlerin ve araştırmacıların, özel olarak da okurların, bilhassa da çocukların eskiden beri ilgi odağı olmuştur ve hâlâ da olmaktadır. Ki bu masallar çocuk edebiyatında çok önemli bir yere sahiptir. Bazı yazarlar, bu masalları çocuklara sunmadan önce yenileme, değişiklik ya da değiştirme konusunu dikkate alarak, çocukların farklı yaş dönemlerine uygun bir şekilde çocuk öykülerinde kullanmak için büyük çaba sarf etmeye başlamışlar. Bu bağlamda, bu masalların başlangıçta anlatısal açıdan sözlü olarak başladığını, daha sonra yıllar içinde yazılı olarak kayıt altına alındığını belirtmekte fayda var. Doğduğu ve geliştiği sosyal ortama uyum sağlamak amacıyla, dolaşımı sırasında yapısal olarak değişiklik ve yenilemelere maruz kalmıştır. Peri masalları, orta çağ’da Avrupa'da diğer masal türleriyle birlikte gelişmiştir. On ikinci yüzyılın sonlarında Marie de France tarafından yazılan bazı masallar ortaya çıkmıştır. Ancak peri masalları alanındaki belirleyici değişim, 17. Yüzyılda Yunan Ezop’un masallarından etkilenen ünlü Fransız yazar Jean de La Fontaine’in (1621-1695) eserlerinde net bir şekilde görülmüştür. Ayrıca “Kelila ve Dimna”, “Binbir gece masalları” ve diğerleri gibi doğu masallarından da etkilenmiştir La Fontaine. Daha sonra bu masallar, yaşadığı ortama bağlı olarak farklı halklar arasında yapılmıştır, tıpkı Suriye'de de olduğu gibi. Bahsettiklerimizden yola çıkarak, tanımlayıcı analitik yönetimini benimseyen çalışmamız; giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde peri masallarının öneminden, çocuk öykülerindeki etkin rolünden, amacından ve çocuklar üzerinde bıraktığı etkisinin boyutlarından bahsedilecektir. Birinci bölümde ise peri masalının kavramından ve doğasından bahsedilecektir. İkinci bölümde Suriye'de çocuk öykülerinde kullanılan mitsel karakter ve türlerinden bahsedilecek. Üçüncü bölümde ise Suriye'de çocuk masallarında kullanılan büyü formülleri ve büyülü güçler açısından mitsel unsurların şekillerinden ve bunların araçlarından bahsedilecektir. Sonuç kısmında ise elde edilen en önemli sonuçlar kısaca belirtilecektir. Araştırmamızın amacı Suriye'de çocuk öykülerinde kullanılan peri masalların rolünü ve bu masalların çocukları ne ölçüde etkilediğini ortaya koymaktır. Bu makalenin önemi bu alanda yeni bir çalışma olmasından kaynaklanmaktadır, zira daha önce - iddiamıza göre - (1979-2009) yılları arasında Suriye'de çocuklara yönelik peri masallarını konu alan bir makaleye rastlamadık. Son olarak peri masallarının çoğu halk arasında birbirine benzediğini, yetiştikleri ortamın koşulları, zaman faktörü ve anlatıcının çokluğu nedeniyle - bazı ayrıntılar dışında aralarında - aralarında hiçbir fark olmadığını belirtmek isteriz.
Anahtar Kelimeler: Peri Masalları, Çocuk Öyküleri, Mitsel Karakter, Tanımlayıcı Analitik Çalışma, Suriye.
References
- Abdullah, Âsıf. Lev Küntü Ḥisânen. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2000.
- Ali Ḥuveyle, Recâ. Dünya el-Esrâr. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2001.
- Borayo, Abdülhamid. el-Ḥikâye el-Ḫurâfiyye li’l-Mağrib el-Arabî. Beyrut: Dâru’t-Talîʿa, 1. Basım, 1992.
- Cafer, Abdürrezzak. el-Ḥikâye eş-Şaʿbiyye, Masdar min Masâdir Edebi’l-Atfal. Dımaşk: Munazzametü Talâiʿl-Baʿs, Y.y.
- Cebrâîl, Muhammed. Ehlü’l-Beḥr. Kahire: Müessesetü Hindâvî, 2023.
- Von Der Leyen, Friedrich. el-Ḥikâyetu’l-Ḫurâfiyye; Neşʾetühâ, Menâhic Dirâsetihâ, Fenniyyetühâ, Çev. Nebile İbrahim, Beyrut: Darül Kalem, 1. Basım, 1973.
- el-ʿAntîl, Fevzi. Âlemü’l-Ḥikâyâti’ş-Şaʿbiyye. Riyad: Dâru’l-Merrih li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, 1983.
- el-Büstânî, Buṭrus. Dâ’iratü’l-Maʿârif. Beyrut,: Dâru’l-Maʿrife, 3 (1978).
- el-Ḳalmâvî, Suheyr. Elf Leyle ve Leyle. Mısır: Dâru’l-Maʿârif, 4. Basım, 1976.
- el-Ḥadîdî, Ali. Fî Edebi'l-Atfâl. Kahire: Mektebetü Anglo el-Mısriyye, 4. Basım, 1988.
- el-Ḥasan, Gassân. el-Ḥikâyetu’l-Ḫurâfiyye fî Ḍıffatayi’l-Ürdün. Dımaşk: Dâru’l-Celîl, 1. Basım, 1988.
- el-Hâşimî, Nureddin. Ezhârü’s-Sadâḳa. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2003.
- el-Ḫatîb, Arif. el-Emîre ve'l-Mir'ât. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 1999.
- el-Hîtî, Hâdî Numan. Edebü'l-Atfâl (Felsefetühü, Funûnuhu, Vesâituhu). Kahire: el-Heyʾetu’l-Mısriyyetu’l-ʿÂmme li'l-Küttâb, Y.y.
- el-Hîtî, Hâdî Numan. “Seḳâfetü'l-Atfâl”. Mecelletü ʿÂlemi’l-Maʿrife, 123(1988).
- Frye, Northrop. el-Mâhiyye ve’l-Ḫurâfe. Çev. Heyfa Hâşim, Dımaşk: Vezâretu’s-Seḳâfe, 1. Basım, 1992.
- Hoca, Gâliye. el-Fusûlu’l-mecnûne. Dımaşk: İttihadü’l-Küttabi’l-Arab, 2001.
- İbn Manẓûr, Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâr Sâdir, 3. Basım, 14 (1414).
- İbnü’n-Nedîm, Muhammed. el-Fihrist. Thk. Rıza Teceddüd, Tahran: Y.y, 1971.
- İbrahim, Nebîle. Ḳasasunâ eş-Şaʿbî mine’r-Romansiyye İla’l-Vâḳiʿiyye. Beyrut: Dâru’l-ʿAvde, 1974.
- İbrahim, Nebîle. Eşkâlü’t-Taʿbîr fi’l-Edebi’ş-Şaʿbî. Kahire: Dâr Nahdati Mısır, 2. Basım, Y.y.
- İsmail, İzzüddin. el-Ḳasasu’ş-Şaʿbî fi’s-Sudan. Bağdat: Dâru’ş-Şuʾûni’s-Seḳâfiyyeti’l-ʿAmme, 1986.
- Ḳarâniye, Muhammed. Cemâliyyâtu’l-Ḳıssati’l-Ḥikâiyye li’l-Atfâl fi Suriye. Dımaşk, İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 1996.
- Macdulin, Şerefeddin. Beyân Şehrazât, et-Teşekkülâtu’n-Nevʿiyye li-Suveri’l-Leyâlî. Beyrut: el-Merkezu’s-Seḳâfiyyu’l-Arabî, 2001.
- “Mârid, İfrit”. el-Mevsûʿatu’l-Arabiyyetu’l-ʿÂlemiyye. 16/351 Riyad: Müessesetü Aʿmâli’l-Mevsûʿa, 2. Basım, 1999. Nâdir, Muvaffak. Luʿbetü’n-Nehir. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2003.
- Şaʿlân, İbrahim Ahmet. en-Nevâdiru’ş-Şaʿbiyyetu’l-Mısriyye. Kahire: Mektebetü Medbulî, 1. Basım, 1 (1993).
- Taha, Cümâne. Mugâmaratu Semeke. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2001.
- Übeyd, Hayreddin. Ḥikâyât Şaʿbiyye li’l-Atfâl. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2004.
- Yunus, Abdülhamid. el-Ḥikâyetu’ş-Şaʿbiyye. Kahire: el-Heyʾetu’l-Mısriyyetu’l-ʿÂmme li'l-Küttab, Dâru’ş-Şu’uni’s-Sekafiyye, Y.y.
- Yusuf, Abdüttevvâp. et-Tıflu’l-Arabî ve’l-Edebü’ş-Şaʿbî. Kahire: ed-Dâru’l-Mısriyyetu’l-Lübnaniyye, 1. Basım, 1992.
- Zeyneddin, Sâir. el-Ḥikâyetu’ş-Şaʿbiyye ve Devruhâ fî Terbiyeti’t-Tıfl. Mecelletü’l-Maʿrife, 552 (Eylül 2009).
Abstract
References
- Abdullah, Âsıf. Lev Küntü Ḥisânen. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2000.
- Ali Ḥuveyle, Recâ. Dünya el-Esrâr. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2001.
- Borayo, Abdülhamid. el-Ḥikâye el-Ḫurâfiyye li’l-Mağrib el-Arabî. Beyrut: Dâru’t-Talîʿa, 1. Basım, 1992.
- Cafer, Abdürrezzak. el-Ḥikâye eş-Şaʿbiyye, Masdar min Masâdir Edebi’l-Atfal. Dımaşk: Munazzametü Talâiʿl-Baʿs, Y.y.
- Cebrâîl, Muhammed. Ehlü’l-Beḥr. Kahire: Müessesetü Hindâvî, 2023.
- Von Der Leyen, Friedrich. el-Ḥikâyetu’l-Ḫurâfiyye; Neşʾetühâ, Menâhic Dirâsetihâ, Fenniyyetühâ, Çev. Nebile İbrahim, Beyrut: Darül Kalem, 1. Basım, 1973.
- el-ʿAntîl, Fevzi. Âlemü’l-Ḥikâyâti’ş-Şaʿbiyye. Riyad: Dâru’l-Merrih li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, 1983.
- el-Büstânî, Buṭrus. Dâ’iratü’l-Maʿârif. Beyrut,: Dâru’l-Maʿrife, 3 (1978).
- el-Ḳalmâvî, Suheyr. Elf Leyle ve Leyle. Mısır: Dâru’l-Maʿârif, 4. Basım, 1976.
- el-Ḥadîdî, Ali. Fî Edebi'l-Atfâl. Kahire: Mektebetü Anglo el-Mısriyye, 4. Basım, 1988.
- el-Ḥasan, Gassân. el-Ḥikâyetu’l-Ḫurâfiyye fî Ḍıffatayi’l-Ürdün. Dımaşk: Dâru’l-Celîl, 1. Basım, 1988.
- el-Hâşimî, Nureddin. Ezhârü’s-Sadâḳa. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2003.
- el-Ḫatîb, Arif. el-Emîre ve'l-Mir'ât. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 1999.
- el-Hîtî, Hâdî Numan. Edebü'l-Atfâl (Felsefetühü, Funûnuhu, Vesâituhu). Kahire: el-Heyʾetu’l-Mısriyyetu’l-ʿÂmme li'l-Küttâb, Y.y.
- el-Hîtî, Hâdî Numan. “Seḳâfetü'l-Atfâl”. Mecelletü ʿÂlemi’l-Maʿrife, 123(1988).
- Frye, Northrop. el-Mâhiyye ve’l-Ḫurâfe. Çev. Heyfa Hâşim, Dımaşk: Vezâretu’s-Seḳâfe, 1. Basım, 1992.
- Hoca, Gâliye. el-Fusûlu’l-mecnûne. Dımaşk: İttihadü’l-Küttabi’l-Arab, 2001.
- İbn Manẓûr, Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâr Sâdir, 3. Basım, 14 (1414).
- İbnü’n-Nedîm, Muhammed. el-Fihrist. Thk. Rıza Teceddüd, Tahran: Y.y, 1971.
- İbrahim, Nebîle. Ḳasasunâ eş-Şaʿbî mine’r-Romansiyye İla’l-Vâḳiʿiyye. Beyrut: Dâru’l-ʿAvde, 1974.
- İbrahim, Nebîle. Eşkâlü’t-Taʿbîr fi’l-Edebi’ş-Şaʿbî. Kahire: Dâr Nahdati Mısır, 2. Basım, Y.y.
- İsmail, İzzüddin. el-Ḳasasu’ş-Şaʿbî fi’s-Sudan. Bağdat: Dâru’ş-Şuʾûni’s-Seḳâfiyyeti’l-ʿAmme, 1986.
- Ḳarâniye, Muhammed. Cemâliyyâtu’l-Ḳıssati’l-Ḥikâiyye li’l-Atfâl fi Suriye. Dımaşk, İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 1996.
- Macdulin, Şerefeddin. Beyân Şehrazât, et-Teşekkülâtu’n-Nevʿiyye li-Suveri’l-Leyâlî. Beyrut: el-Merkezu’s-Seḳâfiyyu’l-Arabî, 2001.
- “Mârid, İfrit”. el-Mevsûʿatu’l-Arabiyyetu’l-ʿÂlemiyye. 16/351 Riyad: Müessesetü Aʿmâli’l-Mevsûʿa, 2. Basım, 1999. Nâdir, Muvaffak. Luʿbetü’n-Nehir. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2003.
- Şaʿlân, İbrahim Ahmet. en-Nevâdiru’ş-Şaʿbiyyetu’l-Mısriyye. Kahire: Mektebetü Medbulî, 1. Basım, 1 (1993).
- Taha, Cümâne. Mugâmaratu Semeke. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2001.
- Übeyd, Hayreddin. Ḥikâyât Şaʿbiyye li’l-Atfâl. Dımaşk: İttihadü’l-Küttâbi’l-Arab, 2004.
- Yunus, Abdülhamid. el-Ḥikâyetu’ş-Şaʿbiyye. Kahire: el-Heyʾetu’l-Mısriyyetu’l-ʿÂmme li'l-Küttab, Dâru’ş-Şu’uni’s-Sekafiyye, Y.y.
- Yusuf, Abdüttevvâp. et-Tıflu’l-Arabî ve’l-Edebü’ş-Şaʿbî. Kahire: ed-Dâru’l-Mısriyyetu’l-Lübnaniyye, 1. Basım, 1992.
- Zeyneddin, Sâir. el-Ḥikâyetu’ş-Şaʿbiyye ve Devruhâ fî Terbiyeti’t-Tıfl. Mecelletü’l-Maʿrife, 552 (Eylül 2009).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Arabic Language, Literature and Culture |
| Journal Section | Tezden Üretilmiş Makale |
| Authors | |
| Publication Date | June 23, 2025 |
| Submission Date | December 23, 2024 |
| Acceptance Date | March 15, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 1 Issue: 31 |
Cite
Derginin yayın dili Türkçe, Arapça, Farsça, Urduca ve İngilizcedir. Yabancı dildeki yazıların yayımlanması, Yayın Kurulu'nun onayına bağlıdır. Dergiye gönderilecek yazıların, Türk Dil Kurumu'nun yazım kurallarına uygun olması gerekmektedir. Türkçede yaygın kullanılan yabancı kelimelerin dışındaki kelimelerin Türkçe karşılığının kullanılmasına özen gösterilmelidir. Farklı yazı tipi kullananların, kullandıkları yazı tiplerini de göndermeleri gerekmektedir. Makalelerin özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. Yazılarda resim, çizim veya herhangi bir görsel anlatım varsa; bunların en az 300 dpi çözünürlükte taranması ve kullanıldığı metindeki adları ile kaydedilerek gönderilmesi gerekmektedir. Yayımlanan yazıların sorumlulukları yazı sahiplerine aittir. Yazılar, A4 sayfa boyutuna göre 25 sayfayı geçmemelidir. Ancak geniş kapsamlı yazılar, Yayın Kurulu’nun onayıyla seri halinde ya da derginin eki şeklinde de yayımlanabilir.
Yazım kuralları ve sayfa düzeni
- Yazılar MS Word ya da uyumlu programlarda yazılmalıdır. Yazı karakteri Times New Roman, 12 punto ve tek satır aralığında olmalıdır.
- Sayfa, A4 dikey boyutta; üst, alt ve sağ kenar boşluğu 2,5 cm; sol kenar boşluğu 3 cm olarak düzenlenmelidir.
- Paragraf aralığı önce 6 nk, sonra 0 nk olmalıdır.
- Yazının başlığı koyu harfle yazılmalı, konunun içeriği ile uyumlu olmalıdır.
- Makalelerin Türkçe ve İngilizce özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. 3 ila 5 kelimeden oluşan anahtar kelime/keywords yer almalıdır. Makalenin Türkçe ve İngilizce başlıklarına yer verilmelidir. Yayım dili Arapça, Farsça veya Urduca olan makalelerde Türkçe ve İngilizce özet istenmektedir.
- Başlıklar koyu harfle yazılmalıdır. Uzun yazılarda ara başlıkların kullanılması okuyucu açısından yararlı olacaktır.
- İmla ve noktalamada makalenin veya konunun zorunlu kıldığı durumlar dışında Türk Dil Kurumu’nun İmla Kılavuzu dikkate alınmalıdır.
- Metin içinde vurgulanmak istenen yerlerin “tırnak içinde” gösterilmesi yeterlidir.
- Birden çok yazarlı makalelerde makale ilk sıradaki yazarın ismiyle sisteme yüklenmelidir. Birden sonraki yazarların isimleri sistem üzerinde diğer yazarlar kısmında belirtilmelidir.
Kaynak gösterme
- Doğu Araştırmaları Dergisi sayfa altı dipnot veya APA 6.0 kaynak gösterimini kabul etmektedir.
- Bir eserin derleyeni, tercüme edeni, hazırlayanı, tashih edeni, editörü varsa kaynakçada mutlaka gösterilmelidir.
- Elektronik ortamdaki kaynaklarda yazarı, çalışmanın başlığı ve yayın tarihi belli olanlar kullanılmalıdır.
- Metin içinde atıf yapılmayan kaynaklar kaynakçada gösterilmemelidir.
- Kaynakça makalenin sonunda yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak düzenlenmelidir.
Doğu Araştırmaları Dergisi
Index Islamicus Uluslararası dizini, SOBİAD (Sosyal Bilimler Atıf Dizini) ve ASOS indeksleri tarafından taranmaktadır.