Abstract
Özelde bireyi, genelde ise sivil toplumu keyfi, sınırsız ve mutlak iktidara karşı koruyarak, devletin sınırlarını çizen, işleyişini düzenleyen kurallar olarak modern anayasalar, liberal ve demokratik bir temele dayanmaktadır. Hukuki ve politik olarak iki açıdan farklı kuramsal ve pratikte değerlendirilebilecek olan anayasaların toplumun değer, ideoloji, kültür ve inanışları gibi unsurların anayasa yapımı ve restorasyonu sürecinde dikkate alınması ve belirleyici olması, toplumun anayasal sürece katılımının sağlanması ile mümkün olmaktadır. Hiyerarşik ve organik anayasa yapım yöntemlerine nazaran gücünü, meşruluğunu ve etkinliğini sivil topluma dayandıran sözleşme yöntemiyle anayasa yapma süreci, çağdaş demokratik devletlerin ulusal ve küresel toplumsal kimliğini, yasal ve politik çerçevelerinin inşasında başat bir faktördür. Paydaşlar arasındaki karşılıklı anlaşmalar yoluyla, paylaşılan değerleri, özlemleri ve yönetim ilkelerini kapsayan bir anayasanın oluşturulmasını içerir. Bu yöntem, çeşitli grupların anayasal tasarıma aktif olarak katılmasına izin vererek kapsayıcılığı ve meşruiyeti teşvik ederek bir ulusun geleceği için kolektif bir vizyonu yansıtır. Bu çalışmada; politik anayasacılık bağlamında demokratik, birey, gruplar ve sivil toplum unsurlarının anayasa yapım sürecine katılımının önemi ve arttırılmasına ilişkin görüş ve öneriler ulusal ve uluslararası literatür taraması yöntemiyle, kum saati modeli esas alınarak ortaya konmaya çalışılmıştır.
References
- Barca, F. vd.(2012). The case for regıonal development ınterventıon: place-based versus place-neutral approaches, Journal of Regional Science, 52(1), 134-152).
- Baş S. (2022). Yeni anayasa gündeminin anlamı üzerine. TYB Akademi Dergisi, 35, 13-30.
- B&S Europe,(2022). Sivil toplumun karar alma süreçlerine katılım standartları. https://civicspace.eu/belgeler/sivil-toplumun-karar-alma-sureclerine-katilim-standartlari-2/ (Erişim Tarihi: 20.01.2025)
- Can, O. (2013). Kurucu iktidar. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Denge Ve Denetleme Ağı İzleme Grubu. Yeni anayasa yapım sürecinde şeffaflık ve katılım izleme raporu, http://ipc.sabanciuniv.edu/en/wp-content/uploads/2012/05/41.pdf
- Elster, J. (1997). Ways of constitution making. in Democracy’s victory and crisis, Cambridge University Press, Ed. Hadenius A. Cambridge Press.
- Friedrich C.J. (1999). Sınırlı devlet. Çev. Turhan, M. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Goldoni, M. (2012), Two ınternal critiques of political constitutionalism, International Journal of Constitutional Law, 4(10), 926-949.
- Gönenç, L. (2011). Türkiye’de katılımlı anayasa yapımına doğru, TEPAV Politika Notu. https://tepav.s3.eu-west-1.amazonaws.com/upload/files/1295894283-7.Turkiye_de_Katilimli_Anayasa_Yapimina_Dogru.pdf (Erişim Tarihi: 29.01.2025)
- Gözler, K. (2011). Hukuka giriş. Bursa: Ekin Yayınları.
- Greally, R. (2024). Ideologies of political constitutionalism. Oxford journal of legal Studies, 44(4), 949–978.
- Gülener, S. (2011). Anayasa yapımında yeni bir paradigma: kapsayıcı, katılımcı uzlaşmacı anayasa yapım süreçleri ve çeşitli örnekler. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(3), 199-224.
- Gülsoy, T. (2012). Anayasa yapımı ve Türkiye’de anayasa arayışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16(3), 1-22.
- Hart, V. (2003). Democratic constitution making. United States Institute of Peace Special Report. https://www.usip.org/publications/2003/07/democratic-constitution-making
- Keyman, E. F. (2005). Araştırma: devlet ve sivil toplum arasındaki sınır iyi çizilmelidir. Sivil Toplum Dergisi. 3(10), 130-132
- Kravets, I.A. (2024). The cult of the written constitution and the dilemmas of constitutional changes: scientific approaches and practice of deliberative constitutionalism. Law Enforcement Review, 8(2), 33-42.
- Negretto, G.(2020). Constitution-making and liberal democracy: the role of citizens and representative elites. International Journal of Constitutional Law. 18(1), 206-232.
- Russell, P. (1993). Constitutional odyssey: can canadians become a sovereign people. Rev. Ed., University of Toronto Press.
- Sarıbay A. Y. (2008). Politik anayasacılık: hukukun politik mantığı. Ed. Yazıcı S., Gözler K., Göztepe E., Prof. Dr. Ergun Özbudun’a Armağan içinde (ss.383-397). Ankara: Yetkin Yayınları,
- Sarıbay,A.Y. (2024). Türkiye’nin anayasa tahayyülü. https://fikirturu.com/toplum/turkiyenin-anayasa-tahayyulu/ (Erişim Tarihi: 29.01.2025).
- Saygın, E. (2009). Bir kurucu meclisin ideal tasarımı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58(2), 415-449.
- Sweet, A. S.(2017). Constitutions and judical power. Comparative politics içinde (ss. 155-172). Ed. Caramani, D. Oxford: Oxfor University Press.
- Şahin, E. (2013). Kurucu iktidar politik bir yaklaşım. İstanbul: XII Levha Yayınları.
- Topuzkanamış, Ş. E. (2014). Anayasalar yoluyla toplum tasarımı ve inşası: anayasaların gerçek sahipleri ve anayasacılık süreçlerinde birey. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, Özel Sayı. 4989-5010.
- Türköz A., Uyanusta N., vd. (2023). Cumhuriyet’in ilk yüzyılında sivil toplum, Türk İdare Dergisi, 100.yıl özel sayı, 681-717.
- Öngel, M. M. (2014). Demokratik Anayasa yapım süreci [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Özbudun, E. (2011). Anayasa yapımında yöntem sorunları. Ed., Ergül O Anayasa yapımı ve anayasal değişim:., Türkiye’de anayasal değişim beklentileri içinde (ss. 155-176), Ankara.: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
- Yayla, A. (2012). Anayasacılık, anayasal demokrasi ve ideolojiler. Liberal Düşünce Dergisi. 66, 13-22.
Constitution Making with the Hourglass Model in the Context of Political Constitutionalism and the Role of Civil Society
Abstract
Modern constitutions are based on a liberal and democratic foundation, as rules that draw the state's boundaries and regulate its functioning by protecting the individual and civil society in general against arbitrary, unlimited and absolute power. Constitutions, which can be evaluated in two different theoretical and practical aspects, legally and politically, are possible by taking into account and determining elements such as society's values, ideology, culture and beliefs in the constitution-making and restoration process by ensuring the participation of the society in the constitutional process. The constitution-making process through the contract method, which bases its power, legitimacy and effectiveness on civil society compared to hierarchical and organic constitution-making methods, is a dominant factor in constructing the national and global social identity and legal and political frameworks of contemporary democratic states. It involves creating a constitution encompassing shared values, aspirations and governance principles through mutual agreements between stakeholders. This method reflects a collective vision for a nation's future by actively allowing diverse groups to participate in constitutional design, promoting inclusivity and legitimacy. In this study, In the context of political constitutionalism, opinions and suggestions regarding the importance and increase of the participation of democratic, individual, group and civil society elements in the constitution-making process have been tried to be put forward by national and international literature review methods, based on the hourglass model.
References
- Barca, F. vd.(2012). The case for regıonal development ınterventıon: place-based versus place-neutral approaches, Journal of Regional Science, 52(1), 134-152).
- Baş S. (2022). Yeni anayasa gündeminin anlamı üzerine. TYB Akademi Dergisi, 35, 13-30.
- B&S Europe,(2022). Sivil toplumun karar alma süreçlerine katılım standartları. https://civicspace.eu/belgeler/sivil-toplumun-karar-alma-sureclerine-katilim-standartlari-2/ (Erişim Tarihi: 20.01.2025)
- Can, O. (2013). Kurucu iktidar. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Denge Ve Denetleme Ağı İzleme Grubu. Yeni anayasa yapım sürecinde şeffaflık ve katılım izleme raporu, http://ipc.sabanciuniv.edu/en/wp-content/uploads/2012/05/41.pdf
- Elster, J. (1997). Ways of constitution making. in Democracy’s victory and crisis, Cambridge University Press, Ed. Hadenius A. Cambridge Press.
- Friedrich C.J. (1999). Sınırlı devlet. Çev. Turhan, M. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Goldoni, M. (2012), Two ınternal critiques of political constitutionalism, International Journal of Constitutional Law, 4(10), 926-949.
- Gönenç, L. (2011). Türkiye’de katılımlı anayasa yapımına doğru, TEPAV Politika Notu. https://tepav.s3.eu-west-1.amazonaws.com/upload/files/1295894283-7.Turkiye_de_Katilimli_Anayasa_Yapimina_Dogru.pdf (Erişim Tarihi: 29.01.2025)
- Gözler, K. (2011). Hukuka giriş. Bursa: Ekin Yayınları.
- Greally, R. (2024). Ideologies of political constitutionalism. Oxford journal of legal Studies, 44(4), 949–978.
- Gülener, S. (2011). Anayasa yapımında yeni bir paradigma: kapsayıcı, katılımcı uzlaşmacı anayasa yapım süreçleri ve çeşitli örnekler. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(3), 199-224.
- Gülsoy, T. (2012). Anayasa yapımı ve Türkiye’de anayasa arayışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16(3), 1-22.
- Hart, V. (2003). Democratic constitution making. United States Institute of Peace Special Report. https://www.usip.org/publications/2003/07/democratic-constitution-making
- Keyman, E. F. (2005). Araştırma: devlet ve sivil toplum arasındaki sınır iyi çizilmelidir. Sivil Toplum Dergisi. 3(10), 130-132
- Kravets, I.A. (2024). The cult of the written constitution and the dilemmas of constitutional changes: scientific approaches and practice of deliberative constitutionalism. Law Enforcement Review, 8(2), 33-42.
- Negretto, G.(2020). Constitution-making and liberal democracy: the role of citizens and representative elites. International Journal of Constitutional Law. 18(1), 206-232.
- Russell, P. (1993). Constitutional odyssey: can canadians become a sovereign people. Rev. Ed., University of Toronto Press.
- Sarıbay A. Y. (2008). Politik anayasacılık: hukukun politik mantığı. Ed. Yazıcı S., Gözler K., Göztepe E., Prof. Dr. Ergun Özbudun’a Armağan içinde (ss.383-397). Ankara: Yetkin Yayınları,
- Sarıbay,A.Y. (2024). Türkiye’nin anayasa tahayyülü. https://fikirturu.com/toplum/turkiyenin-anayasa-tahayyulu/ (Erişim Tarihi: 29.01.2025).
- Saygın, E. (2009). Bir kurucu meclisin ideal tasarımı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58(2), 415-449.
- Sweet, A. S.(2017). Constitutions and judical power. Comparative politics içinde (ss. 155-172). Ed. Caramani, D. Oxford: Oxfor University Press.
- Şahin, E. (2013). Kurucu iktidar politik bir yaklaşım. İstanbul: XII Levha Yayınları.
- Topuzkanamış, Ş. E. (2014). Anayasalar yoluyla toplum tasarımı ve inşası: anayasaların gerçek sahipleri ve anayasacılık süreçlerinde birey. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, Özel Sayı. 4989-5010.
- Türköz A., Uyanusta N., vd. (2023). Cumhuriyet’in ilk yüzyılında sivil toplum, Türk İdare Dergisi, 100.yıl özel sayı, 681-717.
- Öngel, M. M. (2014). Demokratik Anayasa yapım süreci [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Özbudun, E. (2011). Anayasa yapımında yöntem sorunları. Ed., Ergül O Anayasa yapımı ve anayasal değişim:., Türkiye’de anayasal değişim beklentileri içinde (ss. 155-176), Ankara.: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
- Yayla, A. (2012). Anayasacılık, anayasal demokrasi ve ideolojiler. Liberal Düşünce Dergisi. 66, 13-22.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Political Science (Other) |
| Journal Section | RESEARCH ARTICLES |
| Authors | |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | February 1, 2025 |
| Acceptance Date | April 18, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 84 |
Cite
- Article Files
Dergimiz EBSCOhost, ULAKBİM/Sosyal Bilimler Veri Tabanında, SOBİAD ve Türk Eğitim İndeksi'nde yer alan uluslararası hakemli bir dergidir.