Geleneksel Toplumlarda Erkekler “Erkeklik”lerini Nasıl Korurlar?: Var Etme ve Yeniden Üretme Süreçleri Üzerine Bir Değerlendirme
Abstract
Erkeklik kalıpları ve erkekliğe dair deneyimler, toplumsal ve politik olarak belirlenerek cinsiyet düzeni içerisinde işlemeye başlamaktadır. Basit çağrışımlarla alanını inşa ediyor gibi bir görünüm ortaya çıksa da aslında oldukça karmaşık işleyen iktidar ilişkileri ile karşılaşılmaktadır. Erkek olmanın şartları da doğrudan bu ilişki ağı içerisinde belirlenmekte ve yeni imgeler inşa edilerek sürecin devamlılığı sağlanmaya çalışılmaktadır. Sosyalleşme süreciyle birlikte erkeklik kalıplarını tehdit eden ya da bu kalıpların gücü ve otoritesi üzerinde olumsuz etkilerde bulunabilecek etkenler, bir bütünlük içerisinde ortaya konmaktadır. Kadınlar, yaşanması muhtemel olan bu tehdit ve güç kaybının temel nedeni olarak imlenmektedir. Kadınla kurulan ilişki biçimi, kadına yaklaşım tarzı, kadına bakış vb. şeklinde sıralanabilecek hemen her şey, eril otorite kaybına neden olabilecek etki ve potansiyele sahip görülmektedir. Geleneksel toplumlarda erkeklerin “erkeklik”lerini gösterme, kanıtlama ve yeniden üretme stratejileri gündelik yaşamın her anını ve alanını kapsayacak şekilde gerçekleşmektedir. Patriyarka, yapısal ve sembolik gelişimini koruma ve sürdürme isteğini, erkeklerin, “erkeklik”lerini özel ve kamusal alanda göstermeleri üzerinden karşılamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada da geleneksel toplumlardaki erkeklik kalıpları tanımlanmakta ve bu kalıpların kadınları, salt erkek normları içerisinde yaşamaya zorlayarak kadınların alternatif söylem geliştirmelerine engel oldukları üzerinde durulmaktadır. Kültürel ve toplumsal belirlenmişliklerin bu süreçteki rolü tartışılmakta; söz konusu bu belirlenmişliklere güç katan ritüeller, dil ve şiddet sorunsalı ele alınmakta ve “erkeklik krizi”nin gündelik yaşam içerisindeki somut anlatımı incelenmektedir.
References
- Atay, T. (2004). “Erkeklik” en çok erkeği ezer!. Toplum ve Bilim 101, 11-30.
- Beauvoir, S. De (2009). İkinci cinsiyet. G. Acar Savran (Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Bozok, M. (2015). Ataerkil ve cinsiyetçi erkeklikler, erkeklik ve erkekliklerin eleştirisi, profeminizm, ben ve kendim. Erkekler. A. Akaltun (Der.). Ankara: NotaBene Yayınları.
- Butler, J. (2009). Toplumsal cinsiyet düzenlemeleri. Cogito Feminizm 58, 73-91.
- Cohen, D. (1995). Erkek olmak. Y. Alagon (Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: toplum, kişi ve cinsel politika. C. Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connell, R. W. (2005). Masculinities. Second edition. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press
- Erkekler, G. Bregovic, S. Aksu ve A. Marvell (Beste), Erkekler şarkı sözleri © Polygram, Ed., Kaynak: Musixmatch
- Foucault, M. (2021). Özne ve İktidar. O. Akınhay ve I. Ergüden (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gilmore, D. D. (1991). Manhood in the Making Cultural Cencepts of Masculinity. New Haven, CT: Yale University Press.
- Holt, D. B. ve Thompson, C. J. (2011). Eylem adamı kahramanlar: Günlük tüketimde kahraman erkek(lik) arayışı. İ. Erdoğan (Ed.), Medyada hegemonik erkek(lik) ve temsil. içinde (ss. 429-467). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Itulua-Abumere, F. (2013). Understanding men and masculinity in modern society. Open Journal of Social Science Research, 1(2), 42-45, doi:: 10.12966/ojssr.05.05.2013
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2022 Yıllık Veri Raporu, https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3040/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2022-yillik- veri-raporu, Erişim tarihi: 15.02.2024.
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2023 Yıllık Veri Raporu, Erişim adresi: https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3088/2023-yillik-veri-raporu, Erişim tarihi: 15.02.2024.
- Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler bacılar yurttaşlar kimlikler ve toplumsal dönüşümler. A. Bora ve F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç, F. Özbay (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Kaufman, M. (1999). Erkek kaynaklı şiddetin 7 nedeni. Erişim adresi: https://www.michaelkaufman.com/wp-content/uploads/2008/12/kaufman-erkek- kaynakli-siddetin-7-nedeni-turkish.pdf
- Kramer, L. (2010). The Sociology of gender a brief ıntroduction. New York: Oxford University Press.
- MacInnes, J. (1998). The End of masculinity. Open University Press.
- Miedzian, M. (1991). Boys will be boys: Breaking the link between masculinity and violence. New York: Doubleday.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
- Segal, L. (1992). Ağır çekim değişen erkeklikler değişen erkekler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Selek, P. (2010). Sürüne sürüne erkek olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Stockard, J. (2006). Gender socialization. Handbook of the sociology of gender, J. Saltzman Chafetz (Edt.). Springer Science+Business Media, LLC, Printed in the United States of America.
- Türk, H., B. (2015). “Şiddete meyyalim vallahi dertten”: Hegemonik erkeklik ve şiddet. B. Yarar (Der.). Şiddetin cinsiyetli yüzleri içinde (ss. 85-111). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
How Do Men Preserve Their “Masculinity” in Traditional Societies?: An Evaluation on the Processes of Construction and Reproduction
Abstract
Patterns of masculinity and experiences related to manhood are socially and politically constructed and begin to operate within the gender order. Although it may appear that the field is constructed through simple associations, in reality, it involves highly complex power relations. The conditions of being a man are directly shaped within this network of relations, with new images being constructed to maintain the continuity of this process. Along with the socialization process, factors that threaten masculinity patterns or could negatively impact the power and authority of these patterns are presented in an integrated manner. Women are signified as the primary cause of the potential threats and power loss. Nearly everything - from the way relationships with women are formed, to the approach toward women, and the perspective on women - is seen as having the potential to undermine or threaten male authority. In traditional societies, men’s strategies to demonstrate, prove, and reproduce their “masculinity” take place in every aspect of daily life. Patriarchy aims to maintain and preserve its structural and symbolic development by encouraging men to demonstrate their “masculinity” in both private and public spheres. This study defines traditional patterns of masculinity in conventional societies and emphasizes how these patterns force women to live solely within male norms, thereby hindering them from developing alternative discourses. The role of cultural and social determinisms is being discussed in this process; the rituals, language and the problematic of violence that reinforce these determinisms are examined and the “crisis of masculinity” is analyzed through its concrete manifestations in everyday life.
References
- Atay, T. (2004). “Erkeklik” en çok erkeği ezer!. Toplum ve Bilim 101, 11-30.
- Beauvoir, S. De (2009). İkinci cinsiyet. G. Acar Savran (Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Bozok, M. (2015). Ataerkil ve cinsiyetçi erkeklikler, erkeklik ve erkekliklerin eleştirisi, profeminizm, ben ve kendim. Erkekler. A. Akaltun (Der.). Ankara: NotaBene Yayınları.
- Butler, J. (2009). Toplumsal cinsiyet düzenlemeleri. Cogito Feminizm 58, 73-91.
- Cohen, D. (1995). Erkek olmak. Y. Alagon (Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: toplum, kişi ve cinsel politika. C. Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connell, R. W. (2005). Masculinities. Second edition. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press
- Erkekler, G. Bregovic, S. Aksu ve A. Marvell (Beste), Erkekler şarkı sözleri © Polygram, Ed., Kaynak: Musixmatch
- Foucault, M. (2021). Özne ve İktidar. O. Akınhay ve I. Ergüden (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gilmore, D. D. (1991). Manhood in the Making Cultural Cencepts of Masculinity. New Haven, CT: Yale University Press.
- Holt, D. B. ve Thompson, C. J. (2011). Eylem adamı kahramanlar: Günlük tüketimde kahraman erkek(lik) arayışı. İ. Erdoğan (Ed.), Medyada hegemonik erkek(lik) ve temsil. içinde (ss. 429-467). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Itulua-Abumere, F. (2013). Understanding men and masculinity in modern society. Open Journal of Social Science Research, 1(2), 42-45, doi:: 10.12966/ojssr.05.05.2013
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2022 Yıllık Veri Raporu, https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3040/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-2022-yillik- veri-raporu, Erişim tarihi: 15.02.2024.
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2023 Yıllık Veri Raporu, Erişim adresi: https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3088/2023-yillik-veri-raporu, Erişim tarihi: 15.02.2024.
- Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler bacılar yurttaşlar kimlikler ve toplumsal dönüşümler. A. Bora ve F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç, F. Özbay (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Kaufman, M. (1999). Erkek kaynaklı şiddetin 7 nedeni. Erişim adresi: https://www.michaelkaufman.com/wp-content/uploads/2008/12/kaufman-erkek- kaynakli-siddetin-7-nedeni-turkish.pdf
- Kramer, L. (2010). The Sociology of gender a brief ıntroduction. New York: Oxford University Press.
- MacInnes, J. (1998). The End of masculinity. Open University Press.
- Miedzian, M. (1991). Boys will be boys: Breaking the link between masculinity and violence. New York: Doubleday.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
- Segal, L. (1992). Ağır çekim değişen erkeklikler değişen erkekler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Selek, P. (2010). Sürüne sürüne erkek olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Stockard, J. (2006). Gender socialization. Handbook of the sociology of gender, J. Saltzman Chafetz (Edt.). Springer Science+Business Media, LLC, Printed in the United States of America.
- Türk, H., B. (2015). “Şiddete meyyalim vallahi dertten”: Hegemonik erkeklik ve şiddet. B. Yarar (Der.). Şiddetin cinsiyetli yüzleri içinde (ss. 85-111). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Gender and Politics |
| Journal Section | RESEARCH ARTICLES |
| Authors | |
| Publication Date | July 20, 2025 |
| Submission Date | February 1, 2025 |
| Acceptance Date | July 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 85 |
Cite
- Article Files
Dergimiz EBSCOhost, ULAKBİM/Sosyal Bilimler Veri Tabanında, SOBİAD ve Türk Eğitim İndeksi'nde yer alan uluslararası hakemli bir dergidir.