UNIVERSAL HARMONY AND THE CONTRADICTIONS OF HUMAN NATURE IN AHMAD GASHAMOGLU’S POETRY: A PSYCHOLOGICAL AND RELIGIOUS-PHILOSOPHICAL ANALYSIS
Abstract
Ahmad Gashamoglu is a distinguished scholar who played a pivotal role in establishing the foundations of empirical sociology in Azerbaijan and was a pioneer in the application of mathematics to sociological research. After completing his doctoral studies in Moscow, he held leadership positions in various sociological research centers and directed over 350 research projects. In addition to his contributions to sociology, Gashamoglu was actively engaged in literature, with his poetry published in numerous countries. His debut book, Vurgun Ruzgar (Passionate Wind), brought him recognition in the literary sphere. Furthermore, he authored hundreds of journalistic articles and participated in numerous international conferences.
In Ahmad Gashamoglu's poetry, the profound contradictions of human nature and the concept of universal harmony are explored with remarkable depth. The poet examines the individual's inner conflicts, moral dilemmas, and the pursuit of alignment with societal values, offering a universal message through the integration of Islamic and humanistic principles. Themes of altruism, sincerity, and selfless benevolence frequently recur in his work. While emphasizing the innate goodness within individuals, Gashamoglu critically engages with notions of selfishness, ostentation, and conditional morality. Notably, expressions such as "those who offer bribes to God" underscore the ethical fragilities of human nature, urging readers to adopt a sincere moral perspective. Through the use of metaphors and symbols, his poetry vividly conveys the internal struggles of the human soul and the essential need for social harmony.
The aim of this study is to conduct a comprehensive analysis of the philosophical, psychological, and religious themes present in the poetry of Ahmad Gashamoglu. In light of the poet's life and literary identity, his perspectives on humanity, justice, and the meaning of life are examined, with particular focus on his poetic language and intellectual depth. This study aims to uncover Gashamoglu’s literary approach and worldview through an exploration of his works.
The research is based on a qualitative methodology. Ahmad Gashamoglu’s poems are evaluated using text analysis and content analysis methods. In the context of the poet’s biographical background, the themes, language, and style of his poetry are examined in detail. Moreover, philosophical and psychological perspectives are explored, alongside a thorough analysis of the poems, considering their religious elements as well. The study seeks to reveal how these themes are woven into Gashammoglu’s literary world through selected examples from his poetry.
References
- Aristoteles. (1931). Nicomachean Ethics. (W. D. Ross, Çev.). The Loeb Classical Library, Harvard University Press.
- Baumeister, R. F. (1991). Meanings of life. The Guilford Press.
- Camus, A. (1988). The Stranger. (M. Ward ve A. A. Knopf, Çev.). Everyman's library.
- Geşemoğlu, A. (2023). Resul Rza (poema). Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2021) Sosial-igtisadi proseslerin idare olunmasında ahengyol nezeriyyesinden istifade. Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2020a). Eşgden o yana. Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2020b). Ömrün uğurlu bünövresi. Bakı: JekoPrint.
- Geşemoğlu, A. (2015). Sonsuzluğun ahengi. Bakı: Han.
- Geşemoğlu, A. (2008). Sosial idareetmenin felsefi ve sosioloji problemleri. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (2000). Sosioloji araşdırma aparanlara kömek. Bakı: Sabah.
- Geşemoğlu, A. (1998). Tetbiqi sosiologiya. Bakı: TED.
- Geşemoğlu, A. (1988). Dünya çağırır meni. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (1985). Vlyublennıy veter. Moskva: Molodaya Qvardiya.
- Geşemoğlu, A. (1982). Vurğun külek. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (1977). Dünyadan keçirem indi. Bakı: Yazıçı.
- Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227–238.
- Memmedova, M. (2025). Ehmed Geşoğlu poeziyası: İnsan varlığının ziddiyyetleri ve ümumbeşeri harmoniya. Edebîyyat Gezeti, 6(5500), 14-15. Bakı: Azerbaycan Neşriyyatı.
- Sartre, J-P. (1992). Being and Nothingness. (H. E. Barnes, Çev.). Washington Square Press.
AHMET GEŞEMOĞLU'NUN ŞİİRLERİNDE EVRENSEL AHENK VE İNSAN DOĞASININ ÇELİŞKİLERİ: PSİKOLOJİK VE DİNİ-FELSEFİ BİR ANALİZ
Abstract
Ahmet Geşemoğlu, Azerbaycan'da ampirik sosyolojinin temellerini atan ve matematiğin sosyolojiye uygulanması alanında öncü çalışmalar yapan önemli bir bilim insanıdır. Moskova'da doktora eğitimini tamamladıktan sonra çeşitli sosyolojik araştırma merkezlerinin başkanı olmuş ve 350’den fazla projeye liderlik etmiştir. Edebiyat alanında da aktif olan Geşemoğlu’nun şiirleri birçok ülkede yayımlanmış, ilk kitabı Vurgun Rüzgar ile edebiyat dünyasında tanınmıştır. Aynı zamanda gazetecilikle ilgilenerek yüzlerce makale kaleme almış ve uluslararası birçok etkinliğe katılmıştır.
Ahmet Geşemoğlu'nun şiirlerinde insan doğasının derin çelişkileri ve evrensel ahenk kavramı güçlü bir şekilde işlenmektedir. Şair, bireyin içsel çatışmalarını, ahlaki ikilemlerini ve toplumsal değerlerle uyum arayışını ele alırken, İslamî ve insani değerleri birleştirerek evrensel bir mesaj sunar. Yardımlaşma, içtenlik, ve menfaat beklentisi olmadan yapılan iyilik temaları, onun şiirlerinde sıkça karşılaşılan unsurlardır. Geşemoğlu, bireyin içindeki saf iyiliği ortaya çıkarırken, bencillik, gösteriş ve koşullu davranışları eleştirir. Özellikle "Allah`a rüşvet teklif edenler" gibi ifadelerle, insan doğasındaki ahlaki zaaflara dikkat çeker ve okuyucuyu samimi bir ahlak anlayışına davet eder. Şiirlerinde metaforlar ve semboller aracılığıyla insanın iç dünyasındaki çatışmaları ve toplumsal ahengin gerekliliğini dile getirir.
Bu araştırmanın amacı, şair Ahmet Geşemoğlu’nun şiirlerinde yer alan felsefi, psikolojik ve dini temaları derinlemesine incelemektir. Şairin hayatı ve edebi kişiliği ışığında, özellikle insanlık, adalet ve yaşamın anlamına dair yaklaşımları ele alınarak, onun şiirsel dili ve düşünsel derinliği analiz edilmiştir. Çalışma, Geşemoğlu’nun eserleri üzerinden edebi yaklaşımını ve dünya görüşünü açığa çıkarmayı hedeflemektedir.
Araştırma, nitel bir yöntemle gerçekleştirilmiştir. Ahmet Geşemoğlu’nun şiirleri, metin çözümlemesi ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Şairin biyografik verileri ışığında, şiirlerinde işlediği temalar, dili ve üslubu detaylı bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca, felsefi ve psikolojik açılımlar ile şiirlerin derinlikli analizi yapılmış, dini içerikler de göz önünde bulundurulmuştur. Çalışma, Geşemoğlu’nun şiirlerinden seçilen örnekler üzerinden, onun edebi dünyasında bu temaların nasıl işlendiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords
Ahmet Geşemoğlu şiir ahenk insan evren psikoloji dini-felsefi
References
- Aristoteles. (1931). Nicomachean Ethics. (W. D. Ross, Çev.). The Loeb Classical Library, Harvard University Press.
- Baumeister, R. F. (1991). Meanings of life. The Guilford Press.
- Camus, A. (1988). The Stranger. (M. Ward ve A. A. Knopf, Çev.). Everyman's library.
- Geşemoğlu, A. (2023). Resul Rza (poema). Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2021) Sosial-igtisadi proseslerin idare olunmasında ahengyol nezeriyyesinden istifade. Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2020a). Eşgden o yana. Bakı: Elm ve Tehsil.
- Geşemoğlu, A. (2020b). Ömrün uğurlu bünövresi. Bakı: JekoPrint.
- Geşemoğlu, A. (2015). Sonsuzluğun ahengi. Bakı: Han.
- Geşemoğlu, A. (2008). Sosial idareetmenin felsefi ve sosioloji problemleri. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (2000). Sosioloji araşdırma aparanlara kömek. Bakı: Sabah.
- Geşemoğlu, A. (1998). Tetbiqi sosiologiya. Bakı: TED.
- Geşemoğlu, A. (1988). Dünya çağırır meni. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (1985). Vlyublennıy veter. Moskva: Molodaya Qvardiya.
- Geşemoğlu, A. (1982). Vurğun külek. Bakı: Yazıçı.
- Geşemoğlu, A. (1977). Dünyadan keçirem indi. Bakı: Yazıçı.
- Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227–238.
- Memmedova, M. (2025). Ehmed Geşoğlu poeziyası: İnsan varlığının ziddiyyetleri ve ümumbeşeri harmoniya. Edebîyyat Gezeti, 6(5500), 14-15. Bakı: Azerbaycan Neşriyyatı.
- Sartre, J-P. (1992). Being and Nothingness. (H. E. Barnes, Çev.). Washington Square Press.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | South-West (Oghuz) Turkic Dialects and Literatures |
| Journal Section | İnceleme makalesi |
| Authors | |
| Publication Date | June 25, 2025 |
| Submission Date | February 11, 2025 |
| Acceptance Date | April 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 65 Issue: 1 |
Ankara University Journal of the Faculty of Languages and History-Geography is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0).