Review
BibTex RIS Cite

An Intrauterine Developmental Disorder: Spina Bifida Occulta and Examples from Ancient Anatolian Societies

Year 2025, Volume: 1 Issue: 34, 105 - 121, 30.04.2025

Serpil Özdemir Özbey

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1620333

Abstract

Bioarchaeological research sheds light on many aspects of ancient societies, including their lifestyles, health structures, socioeconomic organizations, and dietary habits. A key focus of such research is paleopathological studies, which provide information about ancient diseases and their effects. Through the examination of disease markers in bones, these studies reveal the presence of joint diseases observed in past populations, along with trauma, blood disorders, and infections, as well as their impact on humans. One of the conditions encountered in skeletal remains is spina bifida occulta, a congenital anomaly thought to be primarily genetic in origin. Although its etiology is not fully understood, there is no consensus among researchers regarding its definition and classification in clinical and paleopathological studies. The methodological differences in paleopathological research on ancient Anatolian communities further complicate the interpretation of an already limited set of data. Clinical and radiological studies have reported that spina bifida occulta is more frequently observed in men than in women and is found more often in people from eastern regions. However, given that few studies on ancient Anatolian populations include a gender breakdown and that different methodologies are used to diagnose spina bifida occulta, statistical assessments by gender and region have not been possible. In the future, establishing a common systematic approach to defining and classifying spina bifida occulta will enable more revealing results and ensure greater reliability in paleopathological research.

Keywords

spina bifida occulta Anatolia paleopathology folic acid sacrum

References

  • AKAN 2002: N. Akan, Nöral Tüp Defektli Bebek Doğurma Riski Azaltılabilir, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 42–48.
  • AKAR vd. 1988: N.Akar, A.O. Cavdar, A. Arcasoy, High incidence of neural tube defects in Bursa, Turkey. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 2: 89–92. https://doi.org/10.1111/j.1365-3016.1988.tb00181.x
  • ALBRECHT vd. 2007: T.L. Albrecht, S.D.Scutter, M. Henneberg, Radiographic method to assess the prevalence of sacral spina bifida occulta, Clinical Anatomy, 20(2):170–174. https://doi.org/10.1002/ca.20367.
  • APAK 1992: M.Y. Apak, Approach to genetic diseases and genetic counseling, In: Aydınlı K, editor. Prenatal Diagnosis and Management. İstanbul: Perspektif Yayın, 1-18.
  • ARMSTRONG vd. 2013: S. Armstrong, L. Cloutier, C. Arredondo, M. Roksandic, C. Matheson, Spina bifida in a pre-Columbian Cuban population: A paleoepidemiological study of genetic and dietary risk factors, Int J Paleopathol, 3:19–29. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2013.01.004.
  • ATABAY ve İPLİKÇİOĞLU 1994: H. Atabay, C. İplikçioğlu, Spina Bifida ve Meningomiyelosel, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 4: 14-19.
  • ATAMTÜRK ve DUYAR 2009: D. Atamtürk ve İ. Duyar, Resuloğlu (Uğurludağ, Çorum) İskeletlerinin Antropolojik Analizi, AST 25: 311-328.
  • AU vd. 2010: K.S. Au, A. Ashley-Koch, H. Northrup, Epidemiologic and genetic aspects of spina bifda and other neural tube defects, Developmental Disabilities Research Reviews, 16(1):6–15. https://doi.org/10.1002/ddrr.93.
  • AUFDERHEIDE and RODRIGUEZ-MARTIN 1998: A.C. Aufderheide and C. Rodriguez-Martin, The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology, Cambridge University Press.
  • AUFDERHEIDE and RODRIGUEZ-MARTIN 2006: A.C. Aufderheide and C. Rodriguez-Martin, The Cambridge Encyclopedia Of Human Paleopathology, Cambridge University Press.
  • AY 2014: N. Ay, Müslümantepe İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • BABBİ vd. 2014: L. Babbi, S. Terzi, S. Bandiera, G. Brodano, Spina bifida occulta in high grade spondylolisthesis, European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 18: 8–14.
  • BALCI vd. 2012: O. Balcı, Z.Ş. Taviloğlu, A.F. Yılmaz, M.E. Coşkun vd., Üniversite hastanemizde konjenital anomalilerin görülme sıklığı ve dağılımı, Gaziantep Medical Journal, 18(2), 81-84. doi: 10.5455/gmj-30-2012-90.
  • BARNES 2012: E. Barnes, Atlas of Developmental Field Anomalies of the Human Skeleton: A Paleopathology Perspective, Wiley-Blackwell. https://doi.org/10.1002/9781118430699.
  • BAŞALOĞLU vd. 2017: H.K. Başaloğlu, S. Çelik, K.D. Kılıç, T. Cavuşoğlu, G. Yiğittürk, O. Bilge vd., Spina Bifida: Morphological Features, Molecular Regulations and Signal Pathways, Journal of Spine, 1-6.
  • BERKER ve YALÇIN 2000: N. Berker, S. Yalçın, Spina Bifida ile Yaşamak: Aileler ve Hastalar İçin Bilgiler, Pediatrik Ortopedi ve Rehabilitasyon Dizisi, 2.
  • BİLGE 2005: İ. Bilge, Spina Bifidalı Çocuklar, İstanbul Tıp Fakültesi Hasta Okulu Yayınları.
  • BİRİ vd. 2005: A. Biri, A. Onan, Ü. Korucuoğlu, Z. Taner, B. Tıraş, Ö. Himmetoğlu, Bir Üniversite Hastanesinde Konjenital Malformasyonların Görülme Sıklığı ve Dağılımı, Perinatoloji Dergisi, Cilt: 13, 2:86-90. doi: 10.5455/gmj-30-2012-90.
  • BOTTO vd. 1999: L.D. Botto, C.A. Moore, M.J. Khoury, J.D. Erickson, Neural-tube defects, The New England Journal of Medicine, 341(20), 1509–1519. https://doi.org/10.1056/NEJM1999111134 12006 PMID:10559453.
  • CAMERON and MONROE 2007: M.H. Cameron and L.G. Monroe, Physical Rehabilitation: Evidence-based examination, evaluation, and intervention, 1th Ed., Canada. Elsevier, 287-299.
  • COOPER 2006: G. Cooper, Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation, Humana Press, 183-184.
  • ÇIRAK 2018: A. Çırak, Dragos ve Haliç Metro Toplumlarında Vertebral Anomali, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 947–955. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.462539
  • DÖNMEZ ve ÇIRAK 2023: B. Dönmez, M.T. Çırak, Hadrianopolis 2022 Yılı Antropoloji Çalışmaları, AST 37:79-94.
  • EREN vd. 2001: O. Eren, N. Heybeli, E. Okan, The incidence of radiographic lumbar spine abnormalities in 1500 asymptomatic military school candidates, Acta Orthopaedica Et Traumatologica Turcica, 35(2), 130-134. https://doi.org/10.3944/aott.v35i2.1722
  • EUBANKS and CHERUVU 2009: J.D. Eubanks, V.K. Cheruvu, Prevalence of sacral spina bifda occulta and its relationship to age, sex, race, and the sacral table angle: an anatomic, osteologic study of three thousand one hundred specimens, Spine (Phila Pa 1976), 34(15):1539–1543. https://doi.org/10.1097/brs.0b013e3181a98560.
  • FEREMBACH 1963: D. Ferembach, Frequency of spina bifida occulta in prehistoric human skeletons. Nature, 199(4888), 100–101. https://doi.org/10.1038/199100a0 PMID:14047933
  • FİDAS 1987: A. Fidas, H.L. Macdonald, R.A. Elton, vd., Prevalance and patterns of spina bifida occulta in 2707 normal adults, Clinical Radiology, 38:537-542.
  • GREGERSON 1997: D.M. Gregerson, Clinical consequences of spina bifida occulta, Journal of manipulative and physiological therapeutics, 20(8), 546–550.
  • GÜNAY 2005: I. Günay, Mersin – Kelenderis (19.yy) Toplumunun Sağlık Sorunları, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • GÜNEŞ vd. 2005: S. Güneş, G. Ökten, N. Kara, S. Yiğit vd., Konjenital Malformasyonlu Olgularda Kromozomal Anomaliler, Journal of Experimental and Clinical Medicine, 22(3), 113-118. https://doi.org/10.5835/jecm.v22i3.63.
  • HENNEBERG and HENNEBERG 1999: R.J. Henneberg and M. Henneberg, Variation in the Closure of the Sacral Canal in the HUSSIEN vd. 2008: F.H. Hussien, A.M. El-Din, W. Kandeel, R.A. Banna, Spinal pathological findings in ancient Egyptians of the Greco-Roman period living in Bahriyah Oasis, International Journal of Osteoarchaeology, 19, 613-627. https://doi.org/10.1002/oa.984
  • IQBAL 2000: M.M. Iqbal, Prevention of neural tube defects by periconceptional use of folic acid. Pediatrics, 21(2), 58–66. https://doi. org/10.1542/pir.21-2-58 PMID:10660632.
  • IQBAL vd. 2016: M.A. Iqbal, M.Z. Chaudhary, M.W. Abbas, F. Maqsood, F. Fatima, M.N. Iqbal, Spina bifida; the basıc and clinical revıew, Professional Medical Journal, 23(8):893-901. https://doi.org/10.29309/TPMJ/2016.23.08.1659.
  • JAMES 1979: W.H. James, The sex ratio in spina bifida, Journal of Medical Genetics. 16: 384-388.
  • KAFADAR vd. 2009: S. Kafadar, H. Kafadar, E.A.Y. Oğur, Elâzığ ve Çevresinde Spina Bifida Okulta Sıklığının Araştırılması, Medical Sciences, 4(4), 93-98. https://doi.org/10.12739/nwsams.v4i4.5000066790.
  • KAHRAMAN vd. 2006: B. Kahraman, A.K. Fırat, A. Sağır, H.M. Karakaş, Lomber Lateral Dev Meningoselli Olguda Direkt Röntgenogram, US ve MRG Bulguları, Journal of Turgut Ozal Medical Center, 13(1), 55-58.
  • KARACA 2018: O. Karaca, Spina Bifidalı Çocuklarda Denge ve Mobiliteyi Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • KAYA 2020: E.H. Kaya, Stratonikeia Antik Kenti Batı Cadde Kilise İskeletlerinin Antropolojik Analizi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
  • KUMAR and TUBBS 2011: A. Kumar and R.S. Tubbs, Spina bifida: A diagnostic dilemma in paleopathology, Clinical Anatomy, 24(1):19–33. https://doi.org/10.1002/ca.21058.
  • LEWIS 2019: M. Lewis, Congenital and Neuromechanical Abnormalities of The Skeleton. In: Buikstra J.E. (ed) Ortner’s Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Elsevier - Academic Press, London, 585–613.
  • MANDİRACİOĞLU vd. 2004: A. Mandiracioğlu, I. Ulman, E. Lüleci, C. Ulman, The incidence and risk factors of neural tube defects in Izmir, Turkey: A nested case-control study, The Turkish Journal of Pediatrics, 46(3), 214–220. PMID:15503473.
  • MANN and HUNT 2012: R.W. Mann and D.R. Hunt, Photographic Regional Atlas of Bone Diseases (3rd ed.), Springfield, Illinois: Charles C. Thomas Publisher.
  • MANSO and MATOS 2024: M.T. Manso and V.T.J. Matos, Spina bifida, the normal, the pathological and the in between: first evidence from a forensic osteological collection, International Journal of Legal Medicine, 138:249–258. https://doi.org/10.1007/s00414-023-03066-2.
  • MARCOVITCH 2009: H. Marcovitch, Black’s Medical Dictionary (42nd ed.), London: A&C Black.
  • McGRATH and TAYLES 2004: M.C. McGrath and N. Tayles, Anatomical observation related to radiological findings in spina bifida occulta of the lumbosacral spine, Journal Osteopathic Medicine, 7:70–78. https://doi.org/10.1016/S1443-8461(04)80015-7.
  • MOHD-ZIN 2017: S.W. Mohd-Zin, A.I. Marwan, M.K. Abou Chaar, A. Ahmad-Annuar, N.M. Abdul-Aziz, Spina Bifida: Pathogenesis, Mechanisms, and Genes in Mice and Humans, Scientifica, 1-29. https://doi.org/10.1155/2017/5364827
  • MOLTO vd. 2019: J.E. Molto, C.L. Kirkpatrick, J. Keron, The paleoepidemiology of sacral spina bifida occulta in population samples from the Dakhleh Oasis. Egypt, International Journal Paleopathology, 26:93–103. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2019.06.006.
  • MUTLU vd. 2020: H. Mutlu, B. Kızgut, Ç. Sönmez Sözer, K. Ürker vd., Sacral spina bifida occulta rare occurrence in Byzantine Belentepe population in Muğla, Turkey: A possible case for adequate folic acid intake, Homo, 71/3:175–188. doi: 10.1127/homo/2020/1233.
  • OKCU vd. 2000: G. Okcu, H. Yercan, İ. Yorulmaz, S. Erkan, U. Öziç, Lomber Omıurganın Sagittal Planda Radyoloji Analizi, Journal of Arthroplasty Arthroscopic Surgery, 11(2):146-150.
  • OKTAY ve KAYAALP 1984: Ş. Oktay, S.O. Kayaalp, İlaçların Teratojenik Etkisi, Toplum ve Hekim Dergisi, 32-34.
  • ORTNER and PUTSCHAR 1985: D.J. Ortner, G.J. Putschar, Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Smithsonian Institution Press, Washington DC.
  • ORTNER 2003: D.J. Ortner, Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, USA: Elsevier Academic Press.
  • ÖZARAS ve YALÇIN 2000: N. Özaras, S. Yalçın, Spina Bifida ile Yaşamak, Pediatrik Ortopedi ve Rehabilitasyon Dizisi, 2. Kitap, İstanbul.
  • ÖZARAS 2015: N. Özaras, Spina Bifida ve Rehabilitasyonu, Turkish Journal of Physical Medicine & Rehabilitation/Turkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 61:65-69. doi:10.5152/tftrd.2015.98250.
  • ÖZDEMİR 2008: S. Özdemir, Minnetpınarı İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Analizi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • SARI ÖZDEMİR 2004: C. Sarı Özdemir, Dilkaya-Karagündüz (Orta Çağ) İskelet Populasyonlarında Doğuştan Anomalilerin İncelenmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • PENY-DAHLSTRAND 2009: M. Peny-Dahlstrand, A.C. Ahlander, K. Sundlhom vd., Quality of performance of everyday activities in children with spina bifida: a population- based study, Acta Paediatri, 98: 1674–1679. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2009.01410.x.
  • RAY and BLOM 2003: J.G. Ray, H.J. Blom, Vitamin B12 insufficiency and the risk of fetal neural tube defects, QJM : monthly journal of the Association of Physicians, 96(4), 289–295. https://doi.org/10.1093/qjmed/hcg043.
  • RIZK vd. 2014: F. Rizk, P. Salameh, A. Hamadé, Congenital Anomalies: Prevalence and Risk Factors, Universal Journal of Public Health. 2(2): 58-63. doi: 10.13189/ujph.2014.020204.
  • SAĞIR ve SAĞIR 2013: M. Sağır ve S. Sağır, Eski Anadolu İnsanlarının Sağlık Sorunları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53, 1:9-26.
  • SAĞIR vd. 2018: M. Sağır, İ. Özer, S. Şahin, Havuzdere İskeletlerinin Paleopatolojik Analizi, AST 35:2/127–142.
  • SARAÇ vd. 2007: M. Saraç, Ş.K. Özel, A. Kazez, Spina bifida: Doğu Anadolu’daki Durum, Çocuk Cerrahisi Dergisi, 21(3), 116-119.
  • SCHOENMAKERS 2003: M. Schoenmakers, Functional aspects of spina bifida in childhood, Thesis, University of Utrecht, Hollanda.
  • SEVİM vd. 2002: A. Sevim, C. Pehlevan, A. Açıkkol vd., Karagündüz Erken Demir Çağı İskeletleri, AST 17: 37-49.
  • SEVİM vd. 2007: A. Sevim, P. Gözlük Kırmızıoğlu, A. Yiğit vd., Erzurum / Güllüdere İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan Değerlendirilmesi, AST 22:141-160.
  • SEVİM EROL ve YAVUZ 2015: A. Sevim Erol ve A.Y. Yavuz, Patara Kazılarından Ele Geçen Bir Grup İnsan İskeletinin Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi, In H. İşkan & F. Işık (Eds.), Kum’dan Kent’e, Patara Kazılarının 25 Yılı, Ege Yayınları, 253–271.
  • STEEGERS-THEUNISSEN vd. 1995: R.P. Steegers-Theunissen, G.H. Boers, H.J. Blom, Neural tube defects and elevated homocysteine levels in amniotic fluid, Am J Obstet Gynecol., 172: 1436-41. https://doi.org/10.1016/0002-9378(95)90474-3.
  • ŞAHİN 2019: S. Şahin, Dilkaya (Orta Çağ) İnsanlarının Sağlık Sorunları, Antropoloji, 37:50-71. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.517217.
  • ŞAHİN 2023: S. Şahin, Ağlayan Ağaç İnsanlarının Paleopatolojik Analizi, Antropoloji, 47:1–15. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1358063.
  • TECKLIN 2008: J.S. Tecklin, Pediatric Physical Therapy, Fourth Edition, Lippincott Williams and Wilcins, 231-279.
  • TEKİN ORHA 2016: A. Tekin Orha, Spina Bifida Olgularının Radyolojik Olarak Taranması ve Klinik Önemi, (Basılmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
  • TEZCAN 2011: S. Tezcan, Serebral Paralizili ve Spina Bifidalı Çocuklarda Yaşam Kalitelerinin Karşılaştırılması, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • TUNÇBİLEK vd. 1999: E. Tunçbilek, K. Boduroğlu, M. Alikaşifoğlu, Neural tube defects in Turkey: Prevalence, distribution and risk factors, The Turkish Journal of Pediatrics, 41(3), 299–305. PMID: 10770089
  • TUNÇBİLEK 2004: E. Tunçbilek, Türkiye’deki Yüksek Nöral Tüp Defekti Sıklığı ve Önlemek İçin Yapılabilecekler, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47(2):79–84. https://cshd.org.tr/article/view/556
  • UNUSAN 2004: N. Unusan, Assessment of Turkish women’s knowledge concerning folic acid and prevention of birth defects, Public Health Nutrition, 7(7), 851–855. https://doi.org/10.1079/PHN2004615
  • UŞTUK 2019: D. Uştuk, Van Kalesi Höyüğü’nden Elde Edilen Erişkin İnsan İskeletlerinin Sacrum Kemiklerinde Gözlenen Anomalilerin Değerlendirilmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • VENES 2013: D. Venes, Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary (22nd ed.), Philadelphia: F.A. Davis Company.
  • VERMAES vd. 2005: I. Vermaes, J. Janssens, A. Bosman vd., Parents' psychological adjustment in families of children with spina bifida: a Meta-analysis: BMC Pediatrics, 5(32): 1-13. https://doi.org/10.1186/1471-2431-5-32.
  • WALDRON 2008: T. Waldron, Paleopathology, Cambridge University Press, Cambridge.
  • YAVUZ vd. 2018: A.Y. Yavuz, A. Sevim Erol, S. Onur, Nif Olympos Dağı Antik Dönem İnsanlarının Sağlık Sorunları, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2345–2355. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.462460.
  • YILDIRIM 2006: V. Yıldırım, Ateşli Hastalıklara Yaklaşım, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi, No: 53: 11-25.
  • YİĞİT vd. 2005: A. Yiğit, P. Gözlük, A.C. Erkman, N. Şimş

İntrauterin Bir Gelişim Bozukluğu: Spina Bifida Occulta ve Eski Anadolu Toplumlarından Örnekler

Year 2025, Volume: 1 Issue: 34, 105 - 121, 30.04.2025

Serpil Özdemir Özbey

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1620333

Abstract

Biyoarkeolojik araştırmalar eski dönem toplumlarının yaşam tarzları, sağlık yapıları, sosyoekonomik yapıları, beslenme alışkanlıkları gibi birçok konuya ışık tutmaktadır. Bu araştırmaların önemli bir konusu da antik dönem hastalıkları ve etkileri konusunda bilgi edinilmesine olanak sağlayan paleopatolojik araştırmalardır. Kemiğe yansıyan hastalıkların değerlendirildiği bu araştırmalarda eski dönem toplumlarında gözlenen eklem hastalıkları; travmalar, kan hastalıkları ve enfeksiyon gibi lezyonların varlığı ve insanlar üzerindeki etkisi ortaya konulmaktadır. İskeletler üzerinde varlığı ile karşılaştığımız olgulardan birisi, doğuştan bir anomali olan ve çoğunlukla genetik kökenli olduğu düşünülen spina bifida occulta’dır. Bu olgunun etiyolojisi kesin olarak bilinmemekle birlikte klinik ve paleopatolojik çalışmalarda, araştırmacılar arasında tanımlanması ve sınıflandırılması konusunda bir fikir birliği yoktur. Eski Anadolu toplumlarında gerçekleştirilen paleopatolojik araştırmalardaki söz konusu metodolojik farklılıklar da zaten sınırlı sayıdaki verilerin yorumlanmasını güç kılmaktadır. Spina bifida occulta’nın klinik ve radyolojik çalışmalarda cinsiyet bazında erkeklerde kadınlara göre daha fazla, bölge bazında doğu bölgesindeki insanlarda daha sık görüldüğü bildirilmiştir. Eski Anadolu toplumlarında gerçekleştirilen çalışmalarının çok azında cinsiyet ayrımına yer verildiği ve spina bifida occulta tanısında kullanılan farklı metodolojiden dolayı cinsiyet ve bölge bazında istatistiki bir değerlendirme yapılamamıştır. Bundan sonraki süreçte spina bifida occulta tanımının ve sınıflandırma yöntemlerinin ortak bir sistematiğe dayanması, ileride yapılacak paleopatolojijk çalışmaların güvenilirliği açısından daha net sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır.

Keywords

spina bifida occulta Anadolu paleopatoloji folik asit sacrum

References

  • AKAN 2002: N. Akan, Nöral Tüp Defektli Bebek Doğurma Riski Azaltılabilir, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 42–48.
  • AKAR vd. 1988: N.Akar, A.O. Cavdar, A. Arcasoy, High incidence of neural tube defects in Bursa, Turkey. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 2: 89–92. https://doi.org/10.1111/j.1365-3016.1988.tb00181.x
  • ALBRECHT vd. 2007: T.L. Albrecht, S.D.Scutter, M. Henneberg, Radiographic method to assess the prevalence of sacral spina bifida occulta, Clinical Anatomy, 20(2):170–174. https://doi.org/10.1002/ca.20367.
  • APAK 1992: M.Y. Apak, Approach to genetic diseases and genetic counseling, In: Aydınlı K, editor. Prenatal Diagnosis and Management. İstanbul: Perspektif Yayın, 1-18.
  • ARMSTRONG vd. 2013: S. Armstrong, L. Cloutier, C. Arredondo, M. Roksandic, C. Matheson, Spina bifida in a pre-Columbian Cuban population: A paleoepidemiological study of genetic and dietary risk factors, Int J Paleopathol, 3:19–29. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2013.01.004.
  • ATABAY ve İPLİKÇİOĞLU 1994: H. Atabay, C. İplikçioğlu, Spina Bifida ve Meningomiyelosel, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 4: 14-19.
  • ATAMTÜRK ve DUYAR 2009: D. Atamtürk ve İ. Duyar, Resuloğlu (Uğurludağ, Çorum) İskeletlerinin Antropolojik Analizi, AST 25: 311-328.
  • AU vd. 2010: K.S. Au, A. Ashley-Koch, H. Northrup, Epidemiologic and genetic aspects of spina bifda and other neural tube defects, Developmental Disabilities Research Reviews, 16(1):6–15. https://doi.org/10.1002/ddrr.93.
  • AUFDERHEIDE and RODRIGUEZ-MARTIN 1998: A.C. Aufderheide and C. Rodriguez-Martin, The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology, Cambridge University Press.
  • AUFDERHEIDE and RODRIGUEZ-MARTIN 2006: A.C. Aufderheide and C. Rodriguez-Martin, The Cambridge Encyclopedia Of Human Paleopathology, Cambridge University Press.
  • AY 2014: N. Ay, Müslümantepe İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • BABBİ vd. 2014: L. Babbi, S. Terzi, S. Bandiera, G. Brodano, Spina bifida occulta in high grade spondylolisthesis, European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 18: 8–14.
  • BALCI vd. 2012: O. Balcı, Z.Ş. Taviloğlu, A.F. Yılmaz, M.E. Coşkun vd., Üniversite hastanemizde konjenital anomalilerin görülme sıklığı ve dağılımı, Gaziantep Medical Journal, 18(2), 81-84. doi: 10.5455/gmj-30-2012-90.
  • BARNES 2012: E. Barnes, Atlas of Developmental Field Anomalies of the Human Skeleton: A Paleopathology Perspective, Wiley-Blackwell. https://doi.org/10.1002/9781118430699.
  • BAŞALOĞLU vd. 2017: H.K. Başaloğlu, S. Çelik, K.D. Kılıç, T. Cavuşoğlu, G. Yiğittürk, O. Bilge vd., Spina Bifida: Morphological Features, Molecular Regulations and Signal Pathways, Journal of Spine, 1-6.
  • BERKER ve YALÇIN 2000: N. Berker, S. Yalçın, Spina Bifida ile Yaşamak: Aileler ve Hastalar İçin Bilgiler, Pediatrik Ortopedi ve Rehabilitasyon Dizisi, 2.
  • BİLGE 2005: İ. Bilge, Spina Bifidalı Çocuklar, İstanbul Tıp Fakültesi Hasta Okulu Yayınları.
  • BİRİ vd. 2005: A. Biri, A. Onan, Ü. Korucuoğlu, Z. Taner, B. Tıraş, Ö. Himmetoğlu, Bir Üniversite Hastanesinde Konjenital Malformasyonların Görülme Sıklığı ve Dağılımı, Perinatoloji Dergisi, Cilt: 13, 2:86-90. doi: 10.5455/gmj-30-2012-90.
  • BOTTO vd. 1999: L.D. Botto, C.A. Moore, M.J. Khoury, J.D. Erickson, Neural-tube defects, The New England Journal of Medicine, 341(20), 1509–1519. https://doi.org/10.1056/NEJM1999111134 12006 PMID:10559453.
  • CAMERON and MONROE 2007: M.H. Cameron and L.G. Monroe, Physical Rehabilitation: Evidence-based examination, evaluation, and intervention, 1th Ed., Canada. Elsevier, 287-299.
  • COOPER 2006: G. Cooper, Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation, Humana Press, 183-184.
  • ÇIRAK 2018: A. Çırak, Dragos ve Haliç Metro Toplumlarında Vertebral Anomali, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 947–955. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.462539
  • DÖNMEZ ve ÇIRAK 2023: B. Dönmez, M.T. Çırak, Hadrianopolis 2022 Yılı Antropoloji Çalışmaları, AST 37:79-94.
  • EREN vd. 2001: O. Eren, N. Heybeli, E. Okan, The incidence of radiographic lumbar spine abnormalities in 1500 asymptomatic military school candidates, Acta Orthopaedica Et Traumatologica Turcica, 35(2), 130-134. https://doi.org/10.3944/aott.v35i2.1722
  • EUBANKS and CHERUVU 2009: J.D. Eubanks, V.K. Cheruvu, Prevalence of sacral spina bifda occulta and its relationship to age, sex, race, and the sacral table angle: an anatomic, osteologic study of three thousand one hundred specimens, Spine (Phila Pa 1976), 34(15):1539–1543. https://doi.org/10.1097/brs.0b013e3181a98560.
  • FEREMBACH 1963: D. Ferembach, Frequency of spina bifida occulta in prehistoric human skeletons. Nature, 199(4888), 100–101. https://doi.org/10.1038/199100a0 PMID:14047933
  • FİDAS 1987: A. Fidas, H.L. Macdonald, R.A. Elton, vd., Prevalance and patterns of spina bifida occulta in 2707 normal adults, Clinical Radiology, 38:537-542.
  • GREGERSON 1997: D.M. Gregerson, Clinical consequences of spina bifida occulta, Journal of manipulative and physiological therapeutics, 20(8), 546–550.
  • GÜNAY 2005: I. Günay, Mersin – Kelenderis (19.yy) Toplumunun Sağlık Sorunları, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • GÜNEŞ vd. 2005: S. Güneş, G. Ökten, N. Kara, S. Yiğit vd., Konjenital Malformasyonlu Olgularda Kromozomal Anomaliler, Journal of Experimental and Clinical Medicine, 22(3), 113-118. https://doi.org/10.5835/jecm.v22i3.63.
  • HENNEBERG and HENNEBERG 1999: R.J. Henneberg and M. Henneberg, Variation in the Closure of the Sacral Canal in the HUSSIEN vd. 2008: F.H. Hussien, A.M. El-Din, W. Kandeel, R.A. Banna, Spinal pathological findings in ancient Egyptians of the Greco-Roman period living in Bahriyah Oasis, International Journal of Osteoarchaeology, 19, 613-627. https://doi.org/10.1002/oa.984
  • IQBAL 2000: M.M. Iqbal, Prevention of neural tube defects by periconceptional use of folic acid. Pediatrics, 21(2), 58–66. https://doi. org/10.1542/pir.21-2-58 PMID:10660632.
  • IQBAL vd. 2016: M.A. Iqbal, M.Z. Chaudhary, M.W. Abbas, F. Maqsood, F. Fatima, M.N. Iqbal, Spina bifida; the basıc and clinical revıew, Professional Medical Journal, 23(8):893-901. https://doi.org/10.29309/TPMJ/2016.23.08.1659.
  • JAMES 1979: W.H. James, The sex ratio in spina bifida, Journal of Medical Genetics. 16: 384-388.
  • KAFADAR vd. 2009: S. Kafadar, H. Kafadar, E.A.Y. Oğur, Elâzığ ve Çevresinde Spina Bifida Okulta Sıklığının Araştırılması, Medical Sciences, 4(4), 93-98. https://doi.org/10.12739/nwsams.v4i4.5000066790.
  • KAHRAMAN vd. 2006: B. Kahraman, A.K. Fırat, A. Sağır, H.M. Karakaş, Lomber Lateral Dev Meningoselli Olguda Direkt Röntgenogram, US ve MRG Bulguları, Journal of Turgut Ozal Medical Center, 13(1), 55-58.
  • KARACA 2018: O. Karaca, Spina Bifidalı Çocuklarda Denge ve Mobiliteyi Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • KAYA 2020: E.H. Kaya, Stratonikeia Antik Kenti Batı Cadde Kilise İskeletlerinin Antropolojik Analizi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
  • KUMAR and TUBBS 2011: A. Kumar and R.S. Tubbs, Spina bifida: A diagnostic dilemma in paleopathology, Clinical Anatomy, 24(1):19–33. https://doi.org/10.1002/ca.21058.
  • LEWIS 2019: M. Lewis, Congenital and Neuromechanical Abnormalities of The Skeleton. In: Buikstra J.E. (ed) Ortner’s Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Elsevier - Academic Press, London, 585–613.
  • MANDİRACİOĞLU vd. 2004: A. Mandiracioğlu, I. Ulman, E. Lüleci, C. Ulman, The incidence and risk factors of neural tube defects in Izmir, Turkey: A nested case-control study, The Turkish Journal of Pediatrics, 46(3), 214–220. PMID:15503473.
  • MANN and HUNT 2012: R.W. Mann and D.R. Hunt, Photographic Regional Atlas of Bone Diseases (3rd ed.), Springfield, Illinois: Charles C. Thomas Publisher.
  • MANSO and MATOS 2024: M.T. Manso and V.T.J. Matos, Spina bifida, the normal, the pathological and the in between: first evidence from a forensic osteological collection, International Journal of Legal Medicine, 138:249–258. https://doi.org/10.1007/s00414-023-03066-2.
  • MARCOVITCH 2009: H. Marcovitch, Black’s Medical Dictionary (42nd ed.), London: A&C Black.
  • McGRATH and TAYLES 2004: M.C. McGrath and N. Tayles, Anatomical observation related to radiological findings in spina bifida occulta of the lumbosacral spine, Journal Osteopathic Medicine, 7:70–78. https://doi.org/10.1016/S1443-8461(04)80015-7.
  • MOHD-ZIN 2017: S.W. Mohd-Zin, A.I. Marwan, M.K. Abou Chaar, A. Ahmad-Annuar, N.M. Abdul-Aziz, Spina Bifida: Pathogenesis, Mechanisms, and Genes in Mice and Humans, Scientifica, 1-29. https://doi.org/10.1155/2017/5364827
  • MOLTO vd. 2019: J.E. Molto, C.L. Kirkpatrick, J. Keron, The paleoepidemiology of sacral spina bifida occulta in population samples from the Dakhleh Oasis. Egypt, International Journal Paleopathology, 26:93–103. https://doi.org/10.1016/j.ijpp.2019.06.006.
  • MUTLU vd. 2020: H. Mutlu, B. Kızgut, Ç. Sönmez Sözer, K. Ürker vd., Sacral spina bifida occulta rare occurrence in Byzantine Belentepe population in Muğla, Turkey: A possible case for adequate folic acid intake, Homo, 71/3:175–188. doi: 10.1127/homo/2020/1233.
  • OKCU vd. 2000: G. Okcu, H. Yercan, İ. Yorulmaz, S. Erkan, U. Öziç, Lomber Omıurganın Sagittal Planda Radyoloji Analizi, Journal of Arthroplasty Arthroscopic Surgery, 11(2):146-150.
  • OKTAY ve KAYAALP 1984: Ş. Oktay, S.O. Kayaalp, İlaçların Teratojenik Etkisi, Toplum ve Hekim Dergisi, 32-34.
  • ORTNER and PUTSCHAR 1985: D.J. Ortner, G.J. Putschar, Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Smithsonian Institution Press, Washington DC.
  • ORTNER 2003: D.J. Ortner, Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, USA: Elsevier Academic Press.
  • ÖZARAS ve YALÇIN 2000: N. Özaras, S. Yalçın, Spina Bifida ile Yaşamak, Pediatrik Ortopedi ve Rehabilitasyon Dizisi, 2. Kitap, İstanbul.
  • ÖZARAS 2015: N. Özaras, Spina Bifida ve Rehabilitasyonu, Turkish Journal of Physical Medicine & Rehabilitation/Turkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 61:65-69. doi:10.5152/tftrd.2015.98250.
  • ÖZDEMİR 2008: S. Özdemir, Minnetpınarı İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Analizi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • SARI ÖZDEMİR 2004: C. Sarı Özdemir, Dilkaya-Karagündüz (Orta Çağ) İskelet Populasyonlarında Doğuştan Anomalilerin İncelenmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • PENY-DAHLSTRAND 2009: M. Peny-Dahlstrand, A.C. Ahlander, K. Sundlhom vd., Quality of performance of everyday activities in children with spina bifida: a population- based study, Acta Paediatri, 98: 1674–1679. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2009.01410.x.
  • RAY and BLOM 2003: J.G. Ray, H.J. Blom, Vitamin B12 insufficiency and the risk of fetal neural tube defects, QJM : monthly journal of the Association of Physicians, 96(4), 289–295. https://doi.org/10.1093/qjmed/hcg043.
  • RIZK vd. 2014: F. Rizk, P. Salameh, A. Hamadé, Congenital Anomalies: Prevalence and Risk Factors, Universal Journal of Public Health. 2(2): 58-63. doi: 10.13189/ujph.2014.020204.
  • SAĞIR ve SAĞIR 2013: M. Sağır ve S. Sağır, Eski Anadolu İnsanlarının Sağlık Sorunları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53, 1:9-26.
  • SAĞIR vd. 2018: M. Sağır, İ. Özer, S. Şahin, Havuzdere İskeletlerinin Paleopatolojik Analizi, AST 35:2/127–142.
  • SARAÇ vd. 2007: M. Saraç, Ş.K. Özel, A. Kazez, Spina bifida: Doğu Anadolu’daki Durum, Çocuk Cerrahisi Dergisi, 21(3), 116-119.
  • SCHOENMAKERS 2003: M. Schoenmakers, Functional aspects of spina bifida in childhood, Thesis, University of Utrecht, Hollanda.
  • SEVİM vd. 2002: A. Sevim, C. Pehlevan, A. Açıkkol vd., Karagündüz Erken Demir Çağı İskeletleri, AST 17: 37-49.
  • SEVİM vd. 2007: A. Sevim, P. Gözlük Kırmızıoğlu, A. Yiğit vd., Erzurum / Güllüdere İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan Değerlendirilmesi, AST 22:141-160.
  • SEVİM EROL ve YAVUZ 2015: A. Sevim Erol ve A.Y. Yavuz, Patara Kazılarından Ele Geçen Bir Grup İnsan İskeletinin Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi, In H. İşkan & F. Işık (Eds.), Kum’dan Kent’e, Patara Kazılarının 25 Yılı, Ege Yayınları, 253–271.
  • STEEGERS-THEUNISSEN vd. 1995: R.P. Steegers-Theunissen, G.H. Boers, H.J. Blom, Neural tube defects and elevated homocysteine levels in amniotic fluid, Am J Obstet Gynecol., 172: 1436-41. https://doi.org/10.1016/0002-9378(95)90474-3.
  • ŞAHİN 2019: S. Şahin, Dilkaya (Orta Çağ) İnsanlarının Sağlık Sorunları, Antropoloji, 37:50-71. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.517217.
  • ŞAHİN 2023: S. Şahin, Ağlayan Ağaç İnsanlarının Paleopatolojik Analizi, Antropoloji, 47:1–15. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1358063.
  • TECKLIN 2008: J.S. Tecklin, Pediatric Physical Therapy, Fourth Edition, Lippincott Williams and Wilcins, 231-279.
  • TEKİN ORHA 2016: A. Tekin Orha, Spina Bifida Olgularının Radyolojik Olarak Taranması ve Klinik Önemi, (Basılmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
  • TEZCAN 2011: S. Tezcan, Serebral Paralizili ve Spina Bifidalı Çocuklarda Yaşam Kalitelerinin Karşılaştırılması, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • TUNÇBİLEK vd. 1999: E. Tunçbilek, K. Boduroğlu, M. Alikaşifoğlu, Neural tube defects in Turkey: Prevalence, distribution and risk factors, The Turkish Journal of Pediatrics, 41(3), 299–305. PMID: 10770089
  • TUNÇBİLEK 2004: E. Tunçbilek, Türkiye’deki Yüksek Nöral Tüp Defekti Sıklığı ve Önlemek İçin Yapılabilecekler, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47(2):79–84. https://cshd.org.tr/article/view/556
  • UNUSAN 2004: N. Unusan, Assessment of Turkish women’s knowledge concerning folic acid and prevention of birth defects, Public Health Nutrition, 7(7), 851–855. https://doi.org/10.1079/PHN2004615
  • UŞTUK 2019: D. Uştuk, Van Kalesi Höyüğü’nden Elde Edilen Erişkin İnsan İskeletlerinin Sacrum Kemiklerinde Gözlenen Anomalilerin Değerlendirilmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • VENES 2013: D. Venes, Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary (22nd ed.), Philadelphia: F.A. Davis Company.
  • VERMAES vd. 2005: I. Vermaes, J. Janssens, A. Bosman vd., Parents' psychological adjustment in families of children with spina bifida: a Meta-analysis: BMC Pediatrics, 5(32): 1-13. https://doi.org/10.1186/1471-2431-5-32.
  • WALDRON 2008: T. Waldron, Paleopathology, Cambridge University Press, Cambridge.
  • YAVUZ vd. 2018: A.Y. Yavuz, A. Sevim Erol, S. Onur, Nif Olympos Dağı Antik Dönem İnsanlarının Sağlık Sorunları, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2345–2355. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.462460.
  • YILDIRIM 2006: V. Yıldırım, Ateşli Hastalıklara Yaklaşım, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi, No: 53: 11-25.
  • YİĞİT vd. 2005: A. Yiğit, P. Gözlük, A.C. Erkman, N. Şimş
There are 82 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Anthropology (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Serpil Özdemir Özbey 0009-0004-9550-3467

Publication Date April 30, 2025
Submission Date January 15, 2025
Acceptance Date March 29, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 1 Issue: 34

Cite

APA Özdemir Özbey, S. (2025). İntrauterin Bir Gelişim Bozukluğu: Spina Bifida Occulta ve Eski Anadolu Toplumlarından Örnekler. Arkeoloji Dergisi, 1(34), 105-121. https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1620333
 Download Cover Image