Research Article
BibTex RIS Cite

The Volga-Ural Region through the Eyes of the Tsarist Missionary Press: The Pravoslavnii Blagovestnik Journal and the Russian-Tatar Rivalry

Year 2025, Volume: 25 Issue: 1, 175 - 204, 24.06.2025

Abstract

The Tsarist administration launched a large-scale missionary activity in the Volga-Ural region following the occupation of the Kazan Khanate. Although coercive methods were used in the early years of this process, which was carried out as a state-church partnership, the failure to achieve the desired results led to new methods. In this context, especially the nineteenth century witnessed the emergence of new educational practices aimed at redefining the role of education within society. Under this new missionary program, two primary objectives were pursued in the Volga-Ural region. The first was to suppress the activities of Muslim communities, particularly the Tatars; the second was to prevent the Islamization of non-Russian populations by promoting their Russification and conversion to Orthodox Christianity. To achieve these goals, a variety of instruments were employed, including the establishment of missionary schools and societies, the provision of education in local languages accompanied by translation efforts, the comprehensive training of missionaries, and the publication of materials grounded in Orthodox doctrine. One of the publications that emerged within this scope was “Pravoslavnii Blagovestnik”. This article examines the struggle of the Russian missionary movement with the Muslim Tatars in the Russification and Christianization activities of the non-Russian peoples in Volga-Ural through the publication organ of the Russian Orthodox Missionary Society, “Pravoslavnii Blagovestnik” magazine. This study will demonstrate that the missionary program—implemented through the collaboration of the state and the Church—ultimately failed to achieve its intended goals. Instead, Tatar society, and by extension the Islamic faith, emerged as a formidable alternative in the Volga-Ural region. By exerting influence over the surrounding non-Russian populations in areas such as language, culture, education, the press, and the economy, the Tatars effectively facilitated the transformation of these communities into “Muslim Tatars”.

References

  • Akçurin, Y. (1907). 3’nçi İyun vaka-i müessefesi. Kerimof, Hüseyinof ve Şürekası Matbaası.
  • Alisov, G. (1909). Musulmanskiy vapros v Rossii. Russkaya Mısl, İyul, 28-61.
  • Alp, A. (2016). İdil-Ural bölgesinde Ruslaştırma siyasetine misyonerlerin katkılarına bir örnek olarak Mihail Aleksandroviç Maşanov’un çalışmaları. B. Bayram (Ed.), Milliyetlerin kesişme noktası: İdil-Ural Çalıştayı-II bildiri kitabı içinde (ss. 215-228). Kırklareli Üniversitesi Yayınları.
  • Anonim. (1906). Predpolejeniya Kazanskago Eparhialnago Naçalstva po voprosam o protivomusulmanskoi i protivoyazıçeskoi missii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 203-212.
  • Anonim. (1908). Kak sdelat Çuvaş hristianami. Pravoslavnıi Blagovestnik, 10, 74-80.
  • Anonim. (1910). Hristiyanskaya prisluga u Tatar-Magometan. Pravoslavnıi Blagovestnik, 24, 513-524.
  • Anonim. (1911). Polojenie Pravoslaviya v eperhiyah s Magometanskim naseleniem. Pravoslavnıi Blagovestnik, 18, 219-225.
  • Anonim. (1915). Turudnosti i nujdı Kazanskoi inorodçeskoi missii. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1909). Propaganda İslâma putem peçati. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1910a). Ob otpadaneii v Magometanctvo kreşenıh inorodtsev Kazanskoi eparhii i o pričinah etogo peçalnago yavleniya. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1910b). Tatarsko-musulmanskaya peçat. Pravoslavnıi Blagovestnik, 15, 159-172.
  • Blagovşhenskıi, A. (1875). İstoriya staroi Kazanskoi dyhovnoi akademii (1797-1818). Universitetskoi Tipografii.
  • Bobrovnikov, P. (1900). Kak cleduet perevodit uçebno-missionerskiya knigi na Tatarskii yazık. Pravoslavnıi Blagovestnik, 17, 3-9.
  • Bobrovnikov, V. (2006). Islam in the Russian Empire. D. Lieven (Ed.), The Cambridge history of Russia, Volume II: Imperial Russia, 1689-1917 içinde (ss. 202-223). Cambridge University Press.
  • Çiçerina, S. (1906). Kazanskaya Kreşheno-Tatarskaya Şkola. Pravoslavnıi Blagovestnik, 19, 99-108.
  • Çuvaşskii Missioner. (1907). Polojenie Privoljskih Çuvaş v nastoyaşhee vremya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 20, 179-184.
  • Daulei, R. (1900). Kreşhenıe Tatarı i Tatarı-Muhammedane. Pravoslavnıi Blagovestnik, 6, 246-253.
  • Doronkin, V. (1899). Kasimovskaya protivomuhammedanskaya missiya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 18, 60-69.
  • Eruslanov, P. (1895a). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 16, 382-391.
  • Eruslanov, P. (1895b). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 8, 422-426.
  • Eruslanov, P. (1895c). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 12, 181-184.
  • Filimonov, D. (1908). Uspehi İslâma sredi Çuvaş yazıçnikov der. Staro-Aonkinoi Bugulminskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 15, 301-306.
  • Fisher, A. W. (1968). Enlightened despotism and Islam under Catherine II. Slavic Review, 27(4), 542-553.
  • Gökgöz, S. S. (2002). Misyoner kaleminden Kazan-Tatar matbuatı: Inorodçeskoe obozrenie (1912-1915). Avrasya Etütleri, 21, 15-47.
  • Gökgöz, S. S. (2007). Yevfimiy Aleksandroviç Malov: İdil-Ural’da İslâm karşıtı Rus misyon siyaseti. Köksav Yayınları.
  • Grigoriev, D. (1905). Neskolko slov o pričinah uspešnogo rasprostraneniya Magometanstva sredi inorodtsev-yazıçnikov. Pravoslavnyi Blagovestnik, 2, 85-89.
  • Harlampoviç, K. (1905a). Kazanskiya novokreshenskiya školy v XVIII veka. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 203-207.
  • Harlampoviç, K. (1905b). Kazanskiya novokreshenskiya školy v XVIII veka. Pravoslavnyi Blagovestnik, 6, 243-248.
  • İ. (1906). Gazety na yazykakh Privolzhskikh inorodtsev. Pravoslavnyi Blagovestnik, 3, 125-126.
  • İ. H. (1905). Vpeçatlenii poezdki po inorodçeskim mestnostyam Orenburgskogo kraya v 1900 godu. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 208-212.
  • İ. İ. (1894). K voprosu o podgotovke inorodçeskikh učitelei i missionerov. Pravoslavnyi Blagovestnik, 14, 283-288.
  • İshakov, R. R. (2008). İz istorii Vserossiiskikh missionerskikh kursov v g. Kazani. İ. K. Zagidullin ve E. A. Vişlenko (Eds.), Obrazovanie i prosveşhenie v gubernskoi Kazani içinde (Vıpusk 1, ss. 74-80). Institut Istorii AN RT.
  • İshakov, R. R. (2009). Prosvetitelsko-missionerskaya kontseptsiya N. İ. İlminskogo v obrazovatelnoi sisteme poreformennoi Kazani. İ. K. Zagidullin ve E. A. Vişlenko (Eds.), Obrazovanie i prosveşhenie v gubernskoi Kazani içinde (Vıpusk. 2, ss. 126-138). Institut Istorii AN RT.
  • İshakov, R. R. (2011). Osveşenie politiki khristianizatsii Tatar Volgo-Kamya v otechestvennoi dorevolyutsionnoi istoriografii. İ. K. Zagidullin ve L. F. Baybulatov (Eds.), Iz istorii i kultury narodov Srednego Povolzh’ya içinde (ss. 92-110). Institut Istorii im. Mardjami.
  • İvanov, A. (1907a). Khristianskaya missiya sredi inorodtsev Povolzh’ya v tsarstvovanie Imperatora Aleksandra I-go. Pravoslavnyi Blagovestnik, 19, 104-108.
  • İvanov, A. (1907b). Khristiansfkaya missiya sredi inorodtsev Povolzh’ya v tsarstvovanie Imperatora Aleksandra I-go. Pravoslavnyi Blagovestnik, 20, 162-167.
  • İvanov, A. (1907c). Tsarstvo İslâma sredi Çuvaş. Pravoslavnyi Blagovestnik, 19, 108-118.
  • İvanov, A. (1908a). Otstupnicheskoe dvizhenie kreşchennykh i nekreşchennykh Çuvaş Samarskoi gubernii v Magometanstvo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 14, 249-256.
  • İvanov, A. (1908b). K voprosu ob inorodçeskikh vtoroklassnykh tserkovno-učitelskikh školakh. Pravoslavnyi Blagovestnik, 2, 63-67.
  • İvanov, A. (1910). O Magometanskikh školakh Bugulminskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 24, 504-513.
  • İvanov, A. (1914a). Pyatidesyatiletie sistemy N. İ. İlminskogo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 1, 111-114.
  • İvanov, A. (1914b). Otstupnicheskoe dvizhenie kreşchennykh i nekreşchennykh Çuvaş Samarskoi gubernii v Magometanstvo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 1, 143-162.
  • İz istorii natsionalnogo obrazovaniya nerusskikh narodov Povolzh’ya i Priural’ya (1870-1910). (2016). In L. T. Mukhammetşin, L. T. Nigmatzyanov ve S. A. Yarmukhammetov (Eds.). Akademiya Nauk RT.
  • İz istorii natsionalnogo obrazovaniya nerusskikh narodov Povolzh’ya i Priural’ya (1870-1910-e gg). (2016). In R. V. Şaidullin (Ed.). Institut Tatarskoi Entsiklopedii i Regionovedeniya AN RT.
  • İznoskov, İ. (1893). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 13, 26-37.
  • İznoskov, İ. (1894a). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 13, 221-232.
  • İznoskov, İ. (1894b). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 24, 397-406.
  • İznoskov, İ. (1897a). Inorodçeskie prihodı Kazanskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 21, 223-231.
  • İznoskov, İ. (1897b). Inorodçeskie prihodı Kazanskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 22, 277-281.
  • İznoskov, İ. (1901a). Inorodçeskie školy Bratstva Svyatitelya Guriya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 4, 171-176.
  • İznoskov, İ. (1901b). Inorodçeskie školy Bratstva Svyatitelya Guriya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 224-230.
  • İznoskov, İ. (1904a). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 7, 298-307.
  • İznoskov, İ. (1904b). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 6, 242-251.
  • İznoskov, İ. (1904c). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 191-200.
  • İznoskov, İ. (1908a). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 4, 147-154.
  • İznoskov, İ. (1908b). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 8, 347-355.
  • İznoskov, İ. (1908c). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 195-202.
  • İznoskov, İ. (1908d). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 9, 17-25.
  • K. (1893). Gramotnost u Tatar-Musulman. Pravoslavnıi Blagovestnik, 19, 26-30.
  • Kamenskii, V. (1909). Mısli o protivomusulmanskoi misii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 5, 207-215.
  • Kamenskii, V. (1911a). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 2, 51-57.
  • Kamenskii, V. (1911b). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 3, 113-121.
  • Kamenskii, V. (1911c). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 8, 343-348.
  • Kazanskii Missioner. (1908). O priemah magometanskoi religioznoi propagandı. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 313-319.
  • Kefeli, A. N. (2014). Becoming Muslim in Imperial Russia: Conversion, apostasy, and literacy. Cornell University Press.
  • Koblov, Ya. D. (1908). Meçtı Tatar Magometan o natsionalnoi obşeobrazobatelnoi şkole. Tipo-Lit. İmn. Un-ta.
  • Koblov, Ya. D. (1910). O tatarizatsii inorodtsev Privoljskago kraya. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Komissarov, G. (1913). Religioznoe sostoyanie Çuvaş v XIX veke. Pravoslavnıi Blagovestnik, 21, 616-622.
  • Kurat, A. N. (2015). Rus hâkimiyeti altında İdil-Ural ülkesi (Eski Kazan Hanlığı ve Başkurt İli) (XIX. yüzyıla kadar). In N. Yazılıtaş ve A. Vurgun (Eds.), Makaleler III (pp. 423-466). Türk Tarih Kurumu.
  • Lototskii, A. (1897). Missionerskaya deyatelnost russkago belago duhovensy-tva v prošlom veke. Pravoslavnıi Blagovestnik, 15, 294-302.
  • Madariaga, I. de. (1981). Russia in the age of Catherine the Great. Yale University Press.
  • Mateeva, G. V. (2013). Pervıe missionerı v Kazanskom krae i istoki pravoslavnoi knijnoi kulturı. Vestnik Kazanskogo Gosudarestvennogo Universiteta Kulturı i İskusstv, 2, 178-185.
  • Materialı po istorii obrazovaniya i prosveşheniya naradov Volgo-Uralya v rukopisnıh fondah N. İ. İlminskogo. (2015). (R. R. İshakov ve H. Z. Bagautdinov, Eds.). İnstitut İstorii im. Ş. Mardjani AN RT.
  • Nikolayev, N. (1895). Svedeniya o Zirganskih Çuvaşah Sterlitamakskago uyezda Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 244-249.
  • Odigitrievskii, N. (1894a). Kreshenıe Tatarı Kazanskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 284-292.
  • Odigitrievskii, N. (1894b). Kreshenıe Tatarı Kazanskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 11, 115-124.
  • Otçet o deyatelnosti Bratstva sv. Guriya. (1910). Pravoslavnıi Blagovestnik, 1, 2-16.
  • Otçet o deyatelnosti Orenburgskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşestva za 1908 god. (1909). Pravoslavnıi Blagovestnik, 23, 125-138.
  • Otçet Orenburgskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşestva za 1907 god. (1909). Pravoslavnıi Blagovestnik, 3, 27-38.
  • Otçet Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1906 god. (1907). Pravoslavnıi Blagovestnik, 22, 94-108.
  • Otçet Samarskago eparhialnago komiteta Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1910 god. (1911). Pravoslavnıi Blagovestnik, 12, 167-179.
  • Otçet Samarskago eparhialnago komiteta Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1911 gode. (1913). Pravoslavnıi Blagovestnik, 3-4, 31-42.
  • Otçet Ufimskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşhestva, za 1911 gode. (1913). Pravoslavnıi Blagovestnik, 2, 15-29.
  • Pavlov, L. (1900). Bıt kreşhenıh Tatar. Pravoslavnıi Blagovestnik, 16, 348-352.
  • Prokopev, K. (1906). Vliyanie Tatar-Musulman na Çuvaş. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 319-323.
  • Rıbakov, S. (1899). Otpadenie kreşhenıh inorodtsev v İslâm i ih prosveşhenie. Pravoslavnıi Blagovestnik, 14, 241-249.
  • Rıbakov, S. (1900). İslâm i prosveşenie inarodtsev v Ufimskoi gubernii. Svnodalnaya Tipografiya.
  • Tihonov, G. (1913). Çuvaşi Ufimskago kraya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 6, 183-192.
  • Topsakal, İ. (2011). Rus İmparatorluğu’nda yeni Ortodoks yapılanma: İlminskiy ve sistemi 1860-1917. Tarih Dergisi, 51, 47-71.
  • Topsakal, İ. (2016). Kazan Diyanet Akademisi’ne kongre notlarıyla bakış: Doulov’un raporu. B. Bayram (Ed.), Milliyetlerin kesişme noktası: İdil-Ural Çalıştayı-II bildiri kitabı içinde (ss. 229-245). Kırklareli Üniversitesi Yayınları.
  • Tretyanov, M. (1901). Neskolko faktov i mıslei po povodu otkrıtiya v Kazani musulmanskoi tipografiii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 323-330.
  • Tuna, M. Ö. (2002). Gaspıralı v. İl’mınskii: Two identity projects for the Muslims of the Russian Empire. Nationalities Papers, 30(2), 265-289. https://doi.org/10.1080/00905990220140703
  • Vissarion. (1900). Vopros o vozmojnom sliyanii musulman-inorodtsev s korennım naseleniem Russkoi İmperii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 9, 10-15.
  • Werth, P. W. (2002). At the margins of Orthodoxy: Mission, governance, and confessional politics in Russia’s Volga-Kama region, 1827-1905. Cornell University Press.
  • Werth, P. W. (2014). The Tsar’s foreign faiths: Toleration and the fate of religious freedom in Imperial Russia. Oxford University Press.
  • Zelenetskii, V. (1901). Oçerki missionerskoi deyatelnosti hekotorıh Kazanskih arhipastırei. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 192-201.
  • Zemtsova, O. (2014). Russification and educational policies in the Middle Volga region (1860-1914) [Yayımlanmamış doktora tezi]. European University.

İdil-Ural’a Çarlık Misyoner Matbuatı Gözünden Bakmak: Pravoslavnıi Blagovestnik Dergisi ve Rus-Tatar Rekabeti

Year 2025, Volume: 25 Issue: 1, 175 - 204, 24.06.2025

Abstract

Çarlık idaresi, Kazan Hanlığının işgalinin ardından İdil-Ural’da büyük ölçekli bir misyonerlik faaliyetine girişti. Devlet-kilise ortaklığı ile yürütülen bu sürecin ilk yıllarında cebri yöntemlere başvurulmakla birlikte istenilen sonucun alınamaması yeni metotları doğurdu. Bu kapsamda özellikle on dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde eğitim üzerine temellendirilmiş yeni uygulamalar kendisini gösterdi. Bu yeni misyonerlik programında İdil-Ural bölgesi özelinde kısaca iki şey üzerinde yoğunlaşıldı. İlki; Müslüman unsurların (daha çok Tatarların) her türlü faaliyetlerini kısıtlamak, ikincisi; gayri-Rus halkların İslamlaşmasını önlemek ve onları Ruslaştırıp samimi bir Ortodoks’a dönüştürmek. Bu amaca yönelik olarak; misyoner okulları ve cemiyetler açmak, yerel dilde eğitim vermek ve çeviri çalışmaları yapmak, misyonerleri her yönden eğitmek ve Ortodoks inancına dayalı yayınlar çıkarmak gibi çok sayıda araca başvuruldu. Bu kapsamda ortaya çıkan yayınlardan biri de “Pravoslavnıi Blagovestnik” oldu. Bu makalede; Rus Ortodoks Misyoner Cemiyeti’nin yayın organı “Pravoslavnıi Blagovestnik dergisi üzerinden, Rus misyonerlik hareketinin, İdil-Ural’daki gayri-Rus halkları Ruslaştırılma ve Hristiyanlaştırma faaliyetlerinde, Müslüman Tatarlarla giriştiği mücadelesi ele alınmaktadır. Çalışmada, devlet ve kilise iş birliği ile yürütülen misyonerlik programından istenilen sonuca ulaşılamadığı, Tatar toplumunun ve dolayısıyla İslâm inancının İdil-Ural’da bir rakip olarak ortaya çıktığı, çevresindeki gayri Rus halkları dil, kültür, eğitim, matbuat ve ekonomik alanda etkisi altına alarak “Müslüman Tatar’a” dönüştürdüğü görülecektir.

Ethical Statement

Bu çalışmada, bütün verileri ve kaynakları bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun şekilde kullandığımı, kaynakların tamamına kaynakçada yer verdiğimi ve herhangi bir değişiklik yapmadığımı, herhangi bir dönemde belirtilenlere aksi bir durumun saptanması durumunda doğacak bütün adli ve ahlaki sonuçlara razı olduğumu beyan ederim.

Supporting Institution

YOK

References

  • Akçurin, Y. (1907). 3’nçi İyun vaka-i müessefesi. Kerimof, Hüseyinof ve Şürekası Matbaası.
  • Alisov, G. (1909). Musulmanskiy vapros v Rossii. Russkaya Mısl, İyul, 28-61.
  • Alp, A. (2016). İdil-Ural bölgesinde Ruslaştırma siyasetine misyonerlerin katkılarına bir örnek olarak Mihail Aleksandroviç Maşanov’un çalışmaları. B. Bayram (Ed.), Milliyetlerin kesişme noktası: İdil-Ural Çalıştayı-II bildiri kitabı içinde (ss. 215-228). Kırklareli Üniversitesi Yayınları.
  • Anonim. (1906). Predpolejeniya Kazanskago Eparhialnago Naçalstva po voprosam o protivomusulmanskoi i protivoyazıçeskoi missii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 203-212.
  • Anonim. (1908). Kak sdelat Çuvaş hristianami. Pravoslavnıi Blagovestnik, 10, 74-80.
  • Anonim. (1910). Hristiyanskaya prisluga u Tatar-Magometan. Pravoslavnıi Blagovestnik, 24, 513-524.
  • Anonim. (1911). Polojenie Pravoslaviya v eperhiyah s Magometanskim naseleniem. Pravoslavnıi Blagovestnik, 18, 219-225.
  • Anonim. (1915). Turudnosti i nujdı Kazanskoi inorodçeskoi missii. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1909). Propaganda İslâma putem peçati. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1910a). Ob otpadaneii v Magometanctvo kreşenıh inorodtsev Kazanskoi eparhii i o pričinah etogo peçalnago yavleniya. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Bagin, S. (1910b). Tatarsko-musulmanskaya peçat. Pravoslavnıi Blagovestnik, 15, 159-172.
  • Blagovşhenskıi, A. (1875). İstoriya staroi Kazanskoi dyhovnoi akademii (1797-1818). Universitetskoi Tipografii.
  • Bobrovnikov, P. (1900). Kak cleduet perevodit uçebno-missionerskiya knigi na Tatarskii yazık. Pravoslavnıi Blagovestnik, 17, 3-9.
  • Bobrovnikov, V. (2006). Islam in the Russian Empire. D. Lieven (Ed.), The Cambridge history of Russia, Volume II: Imperial Russia, 1689-1917 içinde (ss. 202-223). Cambridge University Press.
  • Çiçerina, S. (1906). Kazanskaya Kreşheno-Tatarskaya Şkola. Pravoslavnıi Blagovestnik, 19, 99-108.
  • Çuvaşskii Missioner. (1907). Polojenie Privoljskih Çuvaş v nastoyaşhee vremya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 20, 179-184.
  • Daulei, R. (1900). Kreşhenıe Tatarı i Tatarı-Muhammedane. Pravoslavnıi Blagovestnik, 6, 246-253.
  • Doronkin, V. (1899). Kasimovskaya protivomuhammedanskaya missiya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 18, 60-69.
  • Eruslanov, P. (1895a). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 16, 382-391.
  • Eruslanov, P. (1895b). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 8, 422-426.
  • Eruslanov, P. (1895c). Magometanskaya propaganda sredi Çeremiş Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 12, 181-184.
  • Filimonov, D. (1908). Uspehi İslâma sredi Çuvaş yazıçnikov der. Staro-Aonkinoi Bugulminskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 15, 301-306.
  • Fisher, A. W. (1968). Enlightened despotism and Islam under Catherine II. Slavic Review, 27(4), 542-553.
  • Gökgöz, S. S. (2002). Misyoner kaleminden Kazan-Tatar matbuatı: Inorodçeskoe obozrenie (1912-1915). Avrasya Etütleri, 21, 15-47.
  • Gökgöz, S. S. (2007). Yevfimiy Aleksandroviç Malov: İdil-Ural’da İslâm karşıtı Rus misyon siyaseti. Köksav Yayınları.
  • Grigoriev, D. (1905). Neskolko slov o pričinah uspešnogo rasprostraneniya Magometanstva sredi inorodtsev-yazıçnikov. Pravoslavnyi Blagovestnik, 2, 85-89.
  • Harlampoviç, K. (1905a). Kazanskiya novokreshenskiya školy v XVIII veka. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 203-207.
  • Harlampoviç, K. (1905b). Kazanskiya novokreshenskiya školy v XVIII veka. Pravoslavnyi Blagovestnik, 6, 243-248.
  • İ. (1906). Gazety na yazykakh Privolzhskikh inorodtsev. Pravoslavnyi Blagovestnik, 3, 125-126.
  • İ. H. (1905). Vpeçatlenii poezdki po inorodçeskim mestnostyam Orenburgskogo kraya v 1900 godu. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 208-212.
  • İ. İ. (1894). K voprosu o podgotovke inorodçeskikh učitelei i missionerov. Pravoslavnyi Blagovestnik, 14, 283-288.
  • İshakov, R. R. (2008). İz istorii Vserossiiskikh missionerskikh kursov v g. Kazani. İ. K. Zagidullin ve E. A. Vişlenko (Eds.), Obrazovanie i prosveşhenie v gubernskoi Kazani içinde (Vıpusk 1, ss. 74-80). Institut Istorii AN RT.
  • İshakov, R. R. (2009). Prosvetitelsko-missionerskaya kontseptsiya N. İ. İlminskogo v obrazovatelnoi sisteme poreformennoi Kazani. İ. K. Zagidullin ve E. A. Vişlenko (Eds.), Obrazovanie i prosveşhenie v gubernskoi Kazani içinde (Vıpusk. 2, ss. 126-138). Institut Istorii AN RT.
  • İshakov, R. R. (2011). Osveşenie politiki khristianizatsii Tatar Volgo-Kamya v otechestvennoi dorevolyutsionnoi istoriografii. İ. K. Zagidullin ve L. F. Baybulatov (Eds.), Iz istorii i kultury narodov Srednego Povolzh’ya içinde (ss. 92-110). Institut Istorii im. Mardjami.
  • İvanov, A. (1907a). Khristianskaya missiya sredi inorodtsev Povolzh’ya v tsarstvovanie Imperatora Aleksandra I-go. Pravoslavnyi Blagovestnik, 19, 104-108.
  • İvanov, A. (1907b). Khristiansfkaya missiya sredi inorodtsev Povolzh’ya v tsarstvovanie Imperatora Aleksandra I-go. Pravoslavnyi Blagovestnik, 20, 162-167.
  • İvanov, A. (1907c). Tsarstvo İslâma sredi Çuvaş. Pravoslavnyi Blagovestnik, 19, 108-118.
  • İvanov, A. (1908a). Otstupnicheskoe dvizhenie kreşchennykh i nekreşchennykh Çuvaş Samarskoi gubernii v Magometanstvo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 14, 249-256.
  • İvanov, A. (1908b). K voprosu ob inorodçeskikh vtoroklassnykh tserkovno-učitelskikh školakh. Pravoslavnyi Blagovestnik, 2, 63-67.
  • İvanov, A. (1910). O Magometanskikh školakh Bugulminskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 24, 504-513.
  • İvanov, A. (1914a). Pyatidesyatiletie sistemy N. İ. İlminskogo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 1, 111-114.
  • İvanov, A. (1914b). Otstupnicheskoe dvizhenie kreşchennykh i nekreşchennykh Çuvaş Samarskoi gubernii v Magometanstvo. Pravoslavnyi Blagovestnik, 1, 143-162.
  • İz istorii natsionalnogo obrazovaniya nerusskikh narodov Povolzh’ya i Priural’ya (1870-1910). (2016). In L. T. Mukhammetşin, L. T. Nigmatzyanov ve S. A. Yarmukhammetov (Eds.). Akademiya Nauk RT.
  • İz istorii natsionalnogo obrazovaniya nerusskikh narodov Povolzh’ya i Priural’ya (1870-1910-e gg). (2016). In R. V. Şaidullin (Ed.). Institut Tatarskoi Entsiklopedii i Regionovedeniya AN RT.
  • İznoskov, İ. (1893). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 13, 26-37.
  • İznoskov, İ. (1894a). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 13, 221-232.
  • İznoskov, İ. (1894b). Materialy dlya istorii khristianskogo prosveşcheniya inorodtsev Kazanskogo kraya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 24, 397-406.
  • İznoskov, İ. (1897a). Inorodçeskie prihodı Kazanskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 21, 223-231.
  • İznoskov, İ. (1897b). Inorodçeskie prihodı Kazanskogo uezda. Pravoslavnyi Blagovestnik, 22, 277-281.
  • İznoskov, İ. (1901a). Inorodçeskie školy Bratstva Svyatitelya Guriya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 4, 171-176.
  • İznoskov, İ. (1901b). Inorodçeskie školy Bratstva Svyatitelya Guriya. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 224-230.
  • İznoskov, İ. (1904a). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 7, 298-307.
  • İznoskov, İ. (1904b). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 6, 242-251.
  • İznoskov, İ. (1904c). Obuçenie i vospitanie inorodtsev v Kazanskom krae. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 191-200.
  • İznoskov, İ. (1908a). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 4, 147-154.
  • İznoskov, İ. (1908b). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 8, 347-355.
  • İznoskov, İ. (1908c). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 5, 195-202.
  • İznoskov, İ. (1908d). Ob obrazovanii inorodtsev i o missii v Kazanskoi eparkhii. Pravoslavnyi Blagovestnik, 9, 17-25.
  • K. (1893). Gramotnost u Tatar-Musulman. Pravoslavnıi Blagovestnik, 19, 26-30.
  • Kamenskii, V. (1909). Mısli o protivomusulmanskoi misii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 5, 207-215.
  • Kamenskii, V. (1911a). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 2, 51-57.
  • Kamenskii, V. (1911b). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 3, 113-121.
  • Kamenskii, V. (1911c). Missionerskii syezd v Kazani. Pravoslavnıi Blagovestnik, 8, 343-348.
  • Kazanskii Missioner. (1908). O priemah magometanskoi religioznoi propagandı. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 313-319.
  • Kefeli, A. N. (2014). Becoming Muslim in Imperial Russia: Conversion, apostasy, and literacy. Cornell University Press.
  • Koblov, Ya. D. (1908). Meçtı Tatar Magometan o natsionalnoi obşeobrazobatelnoi şkole. Tipo-Lit. İmn. Un-ta.
  • Koblov, Ya. D. (1910). O tatarizatsii inorodtsev Privoljskago kraya. Tsentralnaya Tipografiya.
  • Komissarov, G. (1913). Religioznoe sostoyanie Çuvaş v XIX veke. Pravoslavnıi Blagovestnik, 21, 616-622.
  • Kurat, A. N. (2015). Rus hâkimiyeti altında İdil-Ural ülkesi (Eski Kazan Hanlığı ve Başkurt İli) (XIX. yüzyıla kadar). In N. Yazılıtaş ve A. Vurgun (Eds.), Makaleler III (pp. 423-466). Türk Tarih Kurumu.
  • Lototskii, A. (1897). Missionerskaya deyatelnost russkago belago duhovensy-tva v prošlom veke. Pravoslavnıi Blagovestnik, 15, 294-302.
  • Madariaga, I. de. (1981). Russia in the age of Catherine the Great. Yale University Press.
  • Mateeva, G. V. (2013). Pervıe missionerı v Kazanskom krae i istoki pravoslavnoi knijnoi kulturı. Vestnik Kazanskogo Gosudarestvennogo Universiteta Kulturı i İskusstv, 2, 178-185.
  • Materialı po istorii obrazovaniya i prosveşheniya naradov Volgo-Uralya v rukopisnıh fondah N. İ. İlminskogo. (2015). (R. R. İshakov ve H. Z. Bagautdinov, Eds.). İnstitut İstorii im. Ş. Mardjani AN RT.
  • Nikolayev, N. (1895). Svedeniya o Zirganskih Çuvaşah Sterlitamakskago uyezda Ufimskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 244-249.
  • Odigitrievskii, N. (1894a). Kreshenıe Tatarı Kazanskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 284-292.
  • Odigitrievskii, N. (1894b). Kreshenıe Tatarı Kazanskoi gubernii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 11, 115-124.
  • Otçet o deyatelnosti Bratstva sv. Guriya. (1910). Pravoslavnıi Blagovestnik, 1, 2-16.
  • Otçet o deyatelnosti Orenburgskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşestva za 1908 god. (1909). Pravoslavnıi Blagovestnik, 23, 125-138.
  • Otçet Orenburgskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşestva za 1907 god. (1909). Pravoslavnıi Blagovestnik, 3, 27-38.
  • Otçet Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1906 god. (1907). Pravoslavnıi Blagovestnik, 22, 94-108.
  • Otçet Samarskago eparhialnago komiteta Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1910 god. (1911). Pravoslavnıi Blagovestnik, 12, 167-179.
  • Otçet Samarskago eparhialnago komiteta Pravoslavnago Missionerskago Obşhestva za 1911 gode. (1913). Pravoslavnıi Blagovestnik, 3-4, 31-42.
  • Otçet Ufimskago eparhialnago komiteta Pravoslavnogo Missionerskago Obşhestva, za 1911 gode. (1913). Pravoslavnıi Blagovestnik, 2, 15-29.
  • Pavlov, L. (1900). Bıt kreşhenıh Tatar. Pravoslavnıi Blagovestnik, 16, 348-352.
  • Prokopev, K. (1906). Vliyanie Tatar-Musulman na Çuvaş. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 319-323.
  • Rıbakov, S. (1899). Otpadenie kreşhenıh inorodtsev v İslâm i ih prosveşhenie. Pravoslavnıi Blagovestnik, 14, 241-249.
  • Rıbakov, S. (1900). İslâm i prosveşenie inarodtsev v Ufimskoi gubernii. Svnodalnaya Tipografiya.
  • Tihonov, G. (1913). Çuvaşi Ufimskago kraya. Pravoslavnıi Blagovestnik, 6, 183-192.
  • Topsakal, İ. (2011). Rus İmparatorluğu’nda yeni Ortodoks yapılanma: İlminskiy ve sistemi 1860-1917. Tarih Dergisi, 51, 47-71.
  • Topsakal, İ. (2016). Kazan Diyanet Akademisi’ne kongre notlarıyla bakış: Doulov’un raporu. B. Bayram (Ed.), Milliyetlerin kesişme noktası: İdil-Ural Çalıştayı-II bildiri kitabı içinde (ss. 229-245). Kırklareli Üniversitesi Yayınları.
  • Tretyanov, M. (1901). Neskolko faktov i mıslei po povodu otkrıtiya v Kazani musulmanskoi tipografiii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 7, 323-330.
  • Tuna, M. Ö. (2002). Gaspıralı v. İl’mınskii: Two identity projects for the Muslims of the Russian Empire. Nationalities Papers, 30(2), 265-289. https://doi.org/10.1080/00905990220140703
  • Vissarion. (1900). Vopros o vozmojnom sliyanii musulman-inorodtsev s korennım naseleniem Russkoi İmperii. Pravoslavnıi Blagovestnik, 9, 10-15.
  • Werth, P. W. (2002). At the margins of Orthodoxy: Mission, governance, and confessional politics in Russia’s Volga-Kama region, 1827-1905. Cornell University Press.
  • Werth, P. W. (2014). The Tsar’s foreign faiths: Toleration and the fate of religious freedom in Imperial Russia. Oxford University Press.
  • Zelenetskii, V. (1901). Oçerki missionerskoi deyatelnosti hekotorıh Kazanskih arhipastırei. Pravoslavnıi Blagovestnik, 13, 192-201.
  • Zemtsova, O. (2014). Russification and educational policies in the Middle Volga region (1860-1914) [Yayımlanmamış doktora tezi]. European University.
There are 97 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish Society and Community
Journal Section Research Article
Authors

Emre Özsoy 0000-0001-6803-5099

Publication Date June 24, 2025
Submission Date March 18, 2025
Acceptance Date April 8, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 25 Issue: 1

Cite

APA Özsoy, E. (2025). İdil-Ural’a Çarlık Misyoner Matbuatı Gözünden Bakmak: Pravoslavnıi Blagovestnik Dergisi ve Rus-Tatar Rekabeti. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 25(1), 175-204. https://doi.org/10.32449/egetdid.1660230

by-nc.png  Journal of Turkish World Studies is licensed under a Attribution-NonCommercial 4.0 International license.