Research Article
ZİHİNSEL YETERSİZLİKTEN ETKİLENMİŞ YETİŞKİN BİREYLERİN AİLELERİNE MAHREMİYET GEREKTİREN KİŞİSEL BAKIM BECERİLERİNİN ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ
Abstract
Yaşadığımız topluma uyum sağlayabilmemiz, bir takım sosyal beceriler ve kişisel bakım becerileri bağımsız şekilde yapabilmemizi gerektirir. Bu sayede toplum tarafından kabul görür ve bir başkasına ihtiyaç duymadan, tam uyum içerisinde yaşayabiliriz. Bireyin sosyalleşmesinden, özgüvenin gelişmesine kadar pek çok konu bireyin kişisel bakım becerileri ve günlük yaşam becerilerini yapabiliyor olması ile doğrudan ilintilidir. Bu gibi nedenlerle, bireylerin kendilerine yetebilen bireyler olması hayati önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, zihinsel yetersizlikten etkilenmiş yetişkin bireylerin ailelerine, mahremiyet gerektiren kişisel bakım becerilerini öğretimine ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesidir. Araştırma, olgu bilim deseni ile kurgulanmış nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, zihinsel yetersizlikten etkilenmiş yetişkin bireylerin anneleri oluşturmaktadır. Çalışma grubuna karar verilirken amaçlı örnekleme tekniklerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu amaç ve desen doğrultusunda Mersin’deki özel eğitim uygulama okullarında öğrenim gören ve özel özel eğitim rehabilitasyon merkezlerinden destek alan (18 yaş üzerindeki) zihinsel yetersizlikten etkilenmiş 17 yetişkin bireyin ailesine ulaşılmıştır. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Aile Bilgi Formu” ve “Yarı Yapılandırılmış Aile Görüşme Formu” kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada veriler, nitel araştırma veri analiz tekniklerinden olan içerik analizi ve betimsel analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Zihinsel yetersizlikten etkilenen yetişkin bireylerin aileleri ile yapılan görüşmelerin analizinden elde edilen verilere bakıldığında, ailelerin mahremiyet gerektiren becerilerin öğretimine ilişkin farklı gereksinimlerinin olduğu saptanmıştır. Konuya ilişkin bu farklı gereksinimlerin; mahremiyetin öğretimi, çocuklarının yapabilirlik düzeylerini diğer bir deyişle performanslarını belirleme, beceri öğretiminin aşamaları, beceri öğretim yöntem ve teknikleri, pekiştirme, edindirilen davranışı sürdürme gibi alanlar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucu elde edilen veriler alan yazın ile karşılaştırılarak tartışılmış, uygulamaya ve ilerleyen süreçlerde yapılacak araştırmalara ilişkin bazı önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Aile eğitimi mahremiyet eğitimi yetişkin bireylerin eğitimi beceri öğretimi zihinsel yetersizlik cinsel eğitim
References
- Akçamete, G. ve Kargın, T. (1996). İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 7-24. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000031
- Alış, S. (2018). Gelişim geriliği riski altındaki prematüre bebeklerin hastaneden eve geçişinde anne gereksinimleri. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Barantota, V. (2016). İşitme ve zihinsel yetersizliği olan çocuklara sahip burundili ailelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Batu, S. E., Bozkurt, F., & Öncül, N. (2014). Effectiveness of mother delivered simultaneous prompting taught by visual support on teaching chained skills to their children with autism. Education and Science, 39(174), 91-104. https://doi.org/10.15390/EB.2014.2367
- Boyraz, G. (2015). Aile eğitim programının annelerin ayrımlı pekiştirme kullanarak çocuklarına kural kazandırma becerisini edinmelerine etkisi [The effect of family education program on mothers' ability to gain rules by using differential reinforcement] (Tez Numarası: 388186) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Bozkurt, F. “Zihin Özürlü Çocuklara Aperatif Yiyecek-İçecek Hazırlama ve Servis Yapma Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Etkililiği.” Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Anadolu Üniversitesi EBE, 2001.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem
- Cavkaytar, A. (1999). Zihin Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile Eğitimi Programının Etkiliği (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi (No: 1159)
- Cavkaytar, A., & Pollard, E. (2009). Effectiveness of parent and therapist collaboration program (PTCP) for teaching self-care and domestic skills to ındividual with autism. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 44(3), 381-394.
- https://8132462625711418be6483c2d0db774bf632dd5b.vetisonline.com/stable/24233482?seq=2#metad ata_info_tab_contents Cavkaytar, A., Ceyhan, E., Adıguzel, O. C., Uysal, H. ve Garan, O. (2012). Investigating education and support needs of families who have children with intellectual disabilities. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 3(4), 79-99.
- Coleman, M. ve Apts, S. (1991). Home-alone risk factors. Teaching Exceptional Children, 23(3), 36-39. https://doi.org/10.1177/004005999102300309
- Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: SAGE Publishers.
- Çakmak, S. ve Çakmak, S.(2018) Özel Eğitime İhtiyaç Duyan Çocuklarda Cinsel Eğitim Uygulamaları, Vize Yayıncılık
- Çakmak, S. (2011). Görme engeli olan çocuklara özbakım becerilerini kazandırmada video ile model olunarak sunulan aile eğitim programının etkililiği. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çifci Tekinarslan, İ. ve Bircan, Ö. (2009). Zihin engelli çocukların anasınıfına geçiş sürecinde ebeveyn gereksinimlerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.413746
- Çiftçi Tekinarslan, İ., Sivrikaya, T., Keskin, N. K., Özlü, Ö. ve Rasmussen, M. U. (2018). Kaynaştırma eğitimi alan öğrencilerin ebeveynlerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 17(1), 82-101.
- Demirbilek, M. (2013). Zihinsel engelli bireylerin ve ailelerinin gereksinimleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(3), 58-64. https://doi.org/10.5455/tjfmpc.45355
- Doğan, M. (2010). İşitme engelli çocuğu olan ve olmayan ana-babaların stres, depresyon ve sürekli kaygı belirtileri yönünden karşılaştırılması. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(3), 231-246.
- Duman, A. (1996) “An Initial Pilot Scheme Towards an International Comparative Adult Education Research Approach”, Paper, presented at the 37th Annual Adult Education Research Conference. Proceedings p.91-96, University of South Florida, Tampa, Florida, U.S.A
- Elkins, T. E., Gafford, L. S., Wilks, C. S., Muram, D., & Golden, G. (1986). A model clinic approach to the reproductive health concerns of the mentally handicapped. Obstetrics and gynecology, 68(2), 185–188.
- Evcimen, E. (1996). Zihin engelli çocuğu olan ailelerin (anne ve babaların) gereksinimlerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Gören, A. B. (2015). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin destek ihtiyaçlarının ve destek kaynaklarının belirlenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(3), 651-673. https://doi.org/10.15869/itobiad.63671
- Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 42-2, 93-111.
- İder, S., & Tavukçuoğlu, M. (2023). Mahremiyet Eğitiminde Bir İhtiyaç Analizi: Anne/Baba Eğitimi. Akif, 53(1), 21-40. https://doi.org/10.51121/akif.2023.30
- Kahraman, Ö. G. ve Çetin, A. (2015). Gelişimsel geriliği olan bebeğe sahip annelerin tanı sonrası yaşadıkları sürece ilişkin görüşlerinin ve gereksinimlerinin belirlenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 7(1). 97 128.
- Kargın, T. (1990). Eğitsel Yaklaşımlı Aile Rehberliğinin İşitme Engelli Çocukların Sözel İletişim Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
- Kaytez, N., Durualp, E. ve Kadan, G. (2015). Engelli çocuğu olan ailelerin gereksinimlerinin ve stres düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 197-214.
- Kumcağız, H., Bozkurt, Y., Kurtoğlu, E. (2018). Zihinsel engelli öğrencilerin ailelerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
- Küçüker S. (1993) “Özürlü Çocuk Ailelerine Yönelik Psikolojik Danışma Hizmetleri”. Özel Eğitim Dergisi, I, 3:23-29
- Küçüközyiğit, M.S. , Aslan C. Ve Yalçın G. (2021) Görme Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Ailelerin Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 1214 1239
- Lafçı, D., Öztunç, G. ve Alparslan, Z. N. (2014). Zihinsel engelli çocukların (mental retardasyonlu çocukların) anne ve babalarının yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 723-735.
- Mert, E. (1997). Farklı engel grubunda çocuğu olan anne ve babaların gereksinimlerinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap. S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed.). Ankara: Pegem
- Neuman, W. L. (2007). Basics of social research: Qualitative and quantitative approaches. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
- Önder, M. ve Karabulut, A. (2017). Determining the needs of mothers with at least three intellectual disabled children. European Journal of Special Education Research, 2(6), 204-233.
- Öztürk, Y. (2011). Engelli çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin ve aile yükünün belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Bütün, M. ve Demir, S. B. (Çev Ed.). Ankara: Pegem
- Rubin, A. ve Babbie, E. R. (2016). Research methods for social work. Belmont: Brooks/Cole Cengage Learning. https://doi.org/10.1177/1049731514547906
- Saygı, E. K., Giray, E., Cerşit, H. P., Ulutatar, F. ve Aydın, R. (2015). Serebral palsili çocuğu olan ailelerin aile ortamlarının değerlendirilmesi ve gereksinimlerinin belirlenmesi. Türkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 61(4), 320-325. https://doi.org/10.5152/tftrd.2015.70745
- Selimoğlu, Ö. G., Özdemir, S., Töret, G. ve Özkubat, U. (2013). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizm tanılama sürecinde ve tanı sonrasında yaşadıkları deneyimlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2), 129-161.
- Sola, C. ve Diken, İ. H. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(2), 21-36. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000124
- Sucuoğlu, B. (1995). Özürlü çocuğu olan anne-babaların gereksinimlerinin belirlenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(1), 10-18.
- Şen, S. (2023). Çocuğun Mahremiyet Eğitiminde Ailenin Rolü Ve Önemi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(2), 14-32. https://doi.org/10.58201/utsobilder.1404141
- Tavil, Y. Z. (2005). Davranış denetimi aile eğitim programının annelerin davranışsal ı̇şlem süreçlerini kazanmalarına etkisi [The effect of behavioral control family education program on mothers gaining behavioral process processes] (Tez Numarası: 159552) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları: İstanbul.
- Toker, M., Başgül, Ş. ve Özaydın, L. (2019). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin aile gereksinimlerinin belirlenmesi ve sosyal destek algılarına yönelik görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(4), 651-676. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.492808
- Toy, A. B. ve Kesici, İ. (2020). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eğitim ihtiyaçları. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 61-93.
- Ulugöl, F., & Cavkaytar, A. (2020). Zihin yetersizliği olan bireylere ev içi becerilerinin öğretiminde aile eğitimi programının etkililiği [The effectiveness of parent training program in teaching domestic skills to individuals with intellectual disability]. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(2), 930-957. https://doi.org/10.18039/ajesi.760299
- Ünver, G., Bümen, N. T. ve Başbay, M. (2010). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans derslerine öğretim elemanı bakışı: Ege Üniversitesi örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 155(35), 63-77.
- Yalçın, H., Erkoç, E., & Şişman, S. (2023). Ebeveynlerin Cinsel Gelişim Ve Mahremiyet Eğitimi Konusundaki Görüşleri. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(3), 545-560.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Varol, N. (2007). Beceri Öğretimi ve Öz Bakım Becerilerinin Kazandırılması. 3. Baskı.Kök Yayıncılık. Ankara.
Year 2025,
Volume: 14 Issue: 40, 71 - 97, 09.05.2025
Abstract
References
- Akçamete, G. ve Kargın, T. (1996). İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 7-24. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000031
- Alış, S. (2018). Gelişim geriliği riski altındaki prematüre bebeklerin hastaneden eve geçişinde anne gereksinimleri. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Barantota, V. (2016). İşitme ve zihinsel yetersizliği olan çocuklara sahip burundili ailelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Batu, S. E., Bozkurt, F., & Öncül, N. (2014). Effectiveness of mother delivered simultaneous prompting taught by visual support on teaching chained skills to their children with autism. Education and Science, 39(174), 91-104. https://doi.org/10.15390/EB.2014.2367
- Boyraz, G. (2015). Aile eğitim programının annelerin ayrımlı pekiştirme kullanarak çocuklarına kural kazandırma becerisini edinmelerine etkisi [The effect of family education program on mothers' ability to gain rules by using differential reinforcement] (Tez Numarası: 388186) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Bozkurt, F. “Zihin Özürlü Çocuklara Aperatif Yiyecek-İçecek Hazırlama ve Servis Yapma Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Etkililiği.” Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Anadolu Üniversitesi EBE, 2001.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem
- Cavkaytar, A. (1999). Zihin Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile Eğitimi Programının Etkiliği (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi (No: 1159)
- Cavkaytar, A., & Pollard, E. (2009). Effectiveness of parent and therapist collaboration program (PTCP) for teaching self-care and domestic skills to ındividual with autism. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 44(3), 381-394.
- https://8132462625711418be6483c2d0db774bf632dd5b.vetisonline.com/stable/24233482?seq=2#metad ata_info_tab_contents Cavkaytar, A., Ceyhan, E., Adıguzel, O. C., Uysal, H. ve Garan, O. (2012). Investigating education and support needs of families who have children with intellectual disabilities. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 3(4), 79-99.
- Coleman, M. ve Apts, S. (1991). Home-alone risk factors. Teaching Exceptional Children, 23(3), 36-39. https://doi.org/10.1177/004005999102300309
- Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: SAGE Publishers.
- Çakmak, S. ve Çakmak, S.(2018) Özel Eğitime İhtiyaç Duyan Çocuklarda Cinsel Eğitim Uygulamaları, Vize Yayıncılık
- Çakmak, S. (2011). Görme engeli olan çocuklara özbakım becerilerini kazandırmada video ile model olunarak sunulan aile eğitim programının etkililiği. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çifci Tekinarslan, İ. ve Bircan, Ö. (2009). Zihin engelli çocukların anasınıfına geçiş sürecinde ebeveyn gereksinimlerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.413746
- Çiftçi Tekinarslan, İ., Sivrikaya, T., Keskin, N. K., Özlü, Ö. ve Rasmussen, M. U. (2018). Kaynaştırma eğitimi alan öğrencilerin ebeveynlerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 17(1), 82-101.
- Demirbilek, M. (2013). Zihinsel engelli bireylerin ve ailelerinin gereksinimleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(3), 58-64. https://doi.org/10.5455/tjfmpc.45355
- Doğan, M. (2010). İşitme engelli çocuğu olan ve olmayan ana-babaların stres, depresyon ve sürekli kaygı belirtileri yönünden karşılaştırılması. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(3), 231-246.
- Duman, A. (1996) “An Initial Pilot Scheme Towards an International Comparative Adult Education Research Approach”, Paper, presented at the 37th Annual Adult Education Research Conference. Proceedings p.91-96, University of South Florida, Tampa, Florida, U.S.A
- Elkins, T. E., Gafford, L. S., Wilks, C. S., Muram, D., & Golden, G. (1986). A model clinic approach to the reproductive health concerns of the mentally handicapped. Obstetrics and gynecology, 68(2), 185–188.
- Evcimen, E. (1996). Zihin engelli çocuğu olan ailelerin (anne ve babaların) gereksinimlerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Gören, A. B. (2015). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin destek ihtiyaçlarının ve destek kaynaklarının belirlenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(3), 651-673. https://doi.org/10.15869/itobiad.63671
- Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 42-2, 93-111.
- İder, S., & Tavukçuoğlu, M. (2023). Mahremiyet Eğitiminde Bir İhtiyaç Analizi: Anne/Baba Eğitimi. Akif, 53(1), 21-40. https://doi.org/10.51121/akif.2023.30
- Kahraman, Ö. G. ve Çetin, A. (2015). Gelişimsel geriliği olan bebeğe sahip annelerin tanı sonrası yaşadıkları sürece ilişkin görüşlerinin ve gereksinimlerinin belirlenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 7(1). 97 128.
- Kargın, T. (1990). Eğitsel Yaklaşımlı Aile Rehberliğinin İşitme Engelli Çocukların Sözel İletişim Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
- Kaytez, N., Durualp, E. ve Kadan, G. (2015). Engelli çocuğu olan ailelerin gereksinimlerinin ve stres düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 197-214.
- Kumcağız, H., Bozkurt, Y., Kurtoğlu, E. (2018). Zihinsel engelli öğrencilerin ailelerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
- Küçüker S. (1993) “Özürlü Çocuk Ailelerine Yönelik Psikolojik Danışma Hizmetleri”. Özel Eğitim Dergisi, I, 3:23-29
- Küçüközyiğit, M.S. , Aslan C. Ve Yalçın G. (2021) Görme Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Ailelerin Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 1214 1239
- Lafçı, D., Öztunç, G. ve Alparslan, Z. N. (2014). Zihinsel engelli çocukların (mental retardasyonlu çocukların) anne ve babalarının yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 723-735.
- Mert, E. (1997). Farklı engel grubunda çocuğu olan anne ve babaların gereksinimlerinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap. S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed.). Ankara: Pegem
- Neuman, W. L. (2007). Basics of social research: Qualitative and quantitative approaches. Boston: Pearson/Allyn and Bacon.
- Önder, M. ve Karabulut, A. (2017). Determining the needs of mothers with at least three intellectual disabled children. European Journal of Special Education Research, 2(6), 204-233.
- Öztürk, Y. (2011). Engelli çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin ve aile yükünün belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Bütün, M. ve Demir, S. B. (Çev Ed.). Ankara: Pegem
- Rubin, A. ve Babbie, E. R. (2016). Research methods for social work. Belmont: Brooks/Cole Cengage Learning. https://doi.org/10.1177/1049731514547906
- Saygı, E. K., Giray, E., Cerşit, H. P., Ulutatar, F. ve Aydın, R. (2015). Serebral palsili çocuğu olan ailelerin aile ortamlarının değerlendirilmesi ve gereksinimlerinin belirlenmesi. Türkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 61(4), 320-325. https://doi.org/10.5152/tftrd.2015.70745
- Selimoğlu, Ö. G., Özdemir, S., Töret, G. ve Özkubat, U. (2013). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizm tanılama sürecinde ve tanı sonrasında yaşadıkları deneyimlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2), 129-161.
- Sola, C. ve Diken, İ. H. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(2), 21-36. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000124
- Sucuoğlu, B. (1995). Özürlü çocuğu olan anne-babaların gereksinimlerinin belirlenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(1), 10-18.
- Şen, S. (2023). Çocuğun Mahremiyet Eğitiminde Ailenin Rolü Ve Önemi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(2), 14-32. https://doi.org/10.58201/utsobilder.1404141
- Tavil, Y. Z. (2005). Davranış denetimi aile eğitim programının annelerin davranışsal ı̇şlem süreçlerini kazanmalarına etkisi [The effect of behavioral control family education program on mothers gaining behavioral process processes] (Tez Numarası: 159552) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları: İstanbul.
- Toker, M., Başgül, Ş. ve Özaydın, L. (2019). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin aile gereksinimlerinin belirlenmesi ve sosyal destek algılarına yönelik görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(4), 651-676. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.492808
- Toy, A. B. ve Kesici, İ. (2020). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eğitim ihtiyaçları. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 61-93.
- Ulugöl, F., & Cavkaytar, A. (2020). Zihin yetersizliği olan bireylere ev içi becerilerinin öğretiminde aile eğitimi programının etkililiği [The effectiveness of parent training program in teaching domestic skills to individuals with intellectual disability]. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(2), 930-957. https://doi.org/10.18039/ajesi.760299
- Ünver, G., Bümen, N. T. ve Başbay, M. (2010). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans derslerine öğretim elemanı bakışı: Ege Üniversitesi örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 155(35), 63-77.
- Yalçın, H., Erkoç, E., & Şişman, S. (2023). Ebeveynlerin Cinsel Gelişim Ve Mahremiyet Eğitimi Konusundaki Görüşleri. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(3), 545-560.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Varol, N. (2007). Beceri Öğretimi ve Öz Bakım Becerilerinin Kazandırılması. 3. Baskı.Kök Yayıncılık. Ankara.
There are 53 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Computing Education |
| Journal Section | Education and Society 40th Issue |
| Authors | |
| Publication Date | May 9, 2025 |
| Submission Date | August 30, 2024 |
| Acceptance Date | April 14, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 14 Issue: 40 |
It publishes articles in Turkish in the fields of Educational Sciences and Social Sciences. The journal reaches libraries in Türkiye and abroad in printed form, and its electronic copy is scanned by many indexes.