TÜRKİYE’DE GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARININ YASAL VE EĞİTİM BOYUTUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
Abstract
Günümüzde geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemlerinin mevcut sağlık sistemine entegrasyonu önemli bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de GETAT eğitiminin mevcut durumunun ve uygulamaları ve hukuki boyutunu değerlendirilmesidir. Tanımlayıcı türdeki çalışmada, internet arama motorları kullanılarak GETAT eğitim kurumlarının resmî web sayfaları, ilgili mevzuatın yer aldığı Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazeteleri ve Sağlık Bakanlığı GETAT Uygulama Daire Başkanlığı tarafından yayımlanan belgelerden toplanan veriler, doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir. Türkiye'de 2012’de kurulan GETAT Uygulamaları Daire Başkanlığı, 1991 yılında “Akupunktur Tedavi Yönetmeliği" ile başlayan ve günümüze kadar gelen ve müteakip yasal düzenlemelerle hukuki boyutu yönetmektedir. Ayrıca, GETAT uygulamalarının yasal dayanağı 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 04.02.2014 tarihli ve 28903 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanan "Sağlık Bakanlığı Onaylı Eğitim Yönetmeliği" ve 27.10.2014 tarihli ve 29158 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği’dir. Sağlık Bakanlığı Onaylı Eğitim Yönetmeliği kapsamında eğitim programları yürütülmekte olup, Sağlık Bilimleri Üniversitesi gibi çeşitli üniversitelerde Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Anabilim Dalı, Sağlık Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yüksek lisans düzeyinde tezli yüksek lisans ve doktora programları yürütmektedir. Sonuç olarak 1991 yılından bu yana yapılan yasal düzenlemeler ve eğitim konusunda atılan önemli adımlar, Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp alanında model ülkelerden biri olmayı hedeflediğini göstermektedir.
Keywords
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Holistik Tıp Tamamlayıcı Terapiler Alternatif Terapiler Sürekli Tıp Eğitimi
References
- Ceyhan, D., & Yiğit, T. T. (2016). Güncel tamamlayıcı ve alternatif tıbbi tedavilerin sağlık uygulamalarındaki yeri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), ss. 178-189.
- Doğru, F., & Şahbaz, R. P., (2020). Traditional and Complementary Medicine an Evaluation on Applications inTurkey. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies, vol.3, no.1, 107-118.
- Fan, KW. (2005). National Center for Complementary and Alternative Medicine Website. J Med Libr Assoc. 93(3):410–2. PMCID: PMC1176230.
- Frass, M., Strassl, R.P, Friehs, H., Müllner, M., Kundi, M., & Kaye, AD. (2012). Use and acceptance of complementary and alternative medicine among the general population and medical personnel: a systematic review. Ochsner Journal, 12(1), 45-56.
- Kaplan, M. (2008). Geleneksel tıbbın yeniden üretim sürecinde kadın. Ankara kent örneğinde kuşaklar arası çalışma. Dokora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Öztürk, H., & Şaylıgil, Ö. (2016). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği’nin etik açıdan değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics; 24(1):1-10. doi: 10.5336/mdethic.2016-50492.
- Somer, P., & Vatanoglu-Lutz, E. E. (2017). A legal and ethical evaluation of the regulations on traditional and complementary medicine. Anatolian Clinic Journal of Medical Science, 22(1). https://doi.org/10.53811/ijtcmr.988323
- Şahan, D., & İlhan, M. N. (2019). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları ve Halk Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 12-19.
- Tataroğlu, E. T. (2014). Anadolu Tıbbi Folklorunda Cilt Hastalıkları ve Tedavi Uygulamalar, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- T.C. Resmi Gazete (29.5.1991). 20885 sayılı Akupunktur Tedavi Yönetmeliği Başbakanlık Basımevi, Ankara. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20885.pdf
- T.C. Resmi Gazete (17.9.2002). 24879 sayılı Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları ile Bu Tedavinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.saglik.gov.tr/TR,10454/akupunktur-tedavisi-uygulanan-ozel-saglik-kuruluslari-ile-bu-tedavinin-uygulanmasi-hakkinda-yonetmelik.html
- T.C. Resmi Gazete (02.11.2011). 28103 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102M1-3.htm
- T.C.Resmi Gazete (04.02.2014). 28903 sayılı Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği, Başbakanlık Basımevi, Ankara https://resmigazete.gov.tr/fihrist?tarih=2014-02-04
- T.C. Resmi Gazete (27.10.2014). 29158 sayılı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm
- T.C. Resmi Gazete (16.6.2016). 29744 sayılı Uygulama ve Plânlama Usul ve Esasları ile Sağlık Tesislerinin İşletilmesi. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160616.pdf
- T.C. Resmi Gazete (2018). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf
- T.C. Sağlık Bakanlığı (2016). T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları ve İlgili Mevzuatı https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/27552/0/mevzuat-trpdf.pdf
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2024). Geleneksel, Tamamlayıcı ve Fonksiyonel Tıp Uygulamaları, https://shgmgetatdb.saglik.gov.tr/TR-8481/sertifikali-egitim-standartlari.html
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023).Türkiye Cumhuriyeti On İkinci Kalkınma Planı(2024-2028)https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-KalkinmaPlani_20242028_11122023.
- Ünal, M. (2019). Edirne il merkezinde yaşayan 20-65 yaş arası yetişkinlerin geleneksel ve tamamlayıcı tedavi hakkında bilgi düzeyleri ve kullanım durumları. Uzmanlık Tezi, T.C. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne.
- World Health Organization (2013). WHO Traditional Medicine Strategy 2014-2023. WHO Library Cataloguing-in Publication Data. https://www.who.int/publications/i/item/9789241506096
EVALUATION OF THE LEGAL AND EDUCATIONAL DIMENSIONS OF TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE PRACTICES IN TÜRKİYE
Abstract
The integration of traditional and complementary medicine (T&CM) into the current healthcare system has become an important issue today. This study aims to evaluate the current status, practices and the legal aspects of T&CM education in Türkiye. In this descriptive study, data were collected from official websites of T&CM education institutions, relevant legislation published in the Official Gazettes of the Republic of Türkiye and documents from the Ministry of Health's T&CM Practices Department using a document review method. Established in 2012, the T&CM Practices Department oversees the legal framework that began with the 'Acupuncture Treatment Regulation' in 1991 and has continued with subsequent regulations. The legal basis for T&CM applications includes Decree Law No. 663 and regulations published in the Official Gazettes on 04.02.2014 and numbered 28903 and the "Traditional and Complementary Medicine Practices Regulation" published in the Official Gazette dated 27.10.2014 and numbered 29158. Education programs are conducted under the Ministry of Health Approved Practices Regulation, with various universities, such as the Health Sciences University, offering master's and doctoral programs. In conclusion, the the legal regulations implemented the legal regulations implemented since 1991 and advancements in education indicate Türkiye's ambition to become a model country in the field of T&CM in the near future.
Keywords
Complementary and Alternative Medicine Holistic Medicine Complementary Therapies Alternative Therapies Continuing Medical Education
References
- Ceyhan, D., & Yiğit, T. T. (2016). Güncel tamamlayıcı ve alternatif tıbbi tedavilerin sağlık uygulamalarındaki yeri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), ss. 178-189.
- Doğru, F., & Şahbaz, R. P., (2020). Traditional and Complementary Medicine an Evaluation on Applications inTurkey. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies, vol.3, no.1, 107-118.
- Fan, KW. (2005). National Center for Complementary and Alternative Medicine Website. J Med Libr Assoc. 93(3):410–2. PMCID: PMC1176230.
- Frass, M., Strassl, R.P, Friehs, H., Müllner, M., Kundi, M., & Kaye, AD. (2012). Use and acceptance of complementary and alternative medicine among the general population and medical personnel: a systematic review. Ochsner Journal, 12(1), 45-56.
- Kaplan, M. (2008). Geleneksel tıbbın yeniden üretim sürecinde kadın. Ankara kent örneğinde kuşaklar arası çalışma. Dokora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Öztürk, H., & Şaylıgil, Ö. (2016). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmeliği’nin etik açıdan değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics; 24(1):1-10. doi: 10.5336/mdethic.2016-50492.
- Somer, P., & Vatanoglu-Lutz, E. E. (2017). A legal and ethical evaluation of the regulations on traditional and complementary medicine. Anatolian Clinic Journal of Medical Science, 22(1). https://doi.org/10.53811/ijtcmr.988323
- Şahan, D., & İlhan, M. N. (2019). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları ve Halk Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 12-19.
- Tataroğlu, E. T. (2014). Anadolu Tıbbi Folklorunda Cilt Hastalıkları ve Tedavi Uygulamalar, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- T.C. Resmi Gazete (29.5.1991). 20885 sayılı Akupunktur Tedavi Yönetmeliği Başbakanlık Basımevi, Ankara. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20885.pdf
- T.C. Resmi Gazete (17.9.2002). 24879 sayılı Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları ile Bu Tedavinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.saglik.gov.tr/TR,10454/akupunktur-tedavisi-uygulanan-ozel-saglik-kuruluslari-ile-bu-tedavinin-uygulanmasi-hakkinda-yonetmelik.html
- T.C. Resmi Gazete (02.11.2011). 28103 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102M1-3.htm
- T.C.Resmi Gazete (04.02.2014). 28903 sayılı Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği, Başbakanlık Basımevi, Ankara https://resmigazete.gov.tr/fihrist?tarih=2014-02-04
- T.C. Resmi Gazete (27.10.2014). 29158 sayılı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm
- T.C. Resmi Gazete (16.6.2016). 29744 sayılı Uygulama ve Plânlama Usul ve Esasları ile Sağlık Tesislerinin İşletilmesi. Başbakanlık Basımevi, Ankara https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160616.pdf
- T.C. Resmi Gazete (2018). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf
- T.C. Sağlık Bakanlığı (2016). T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları ve İlgili Mevzuatı https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/27552/0/mevzuat-trpdf.pdf
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2024). Geleneksel, Tamamlayıcı ve Fonksiyonel Tıp Uygulamaları, https://shgmgetatdb.saglik.gov.tr/TR-8481/sertifikali-egitim-standartlari.html
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023).Türkiye Cumhuriyeti On İkinci Kalkınma Planı(2024-2028)https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-KalkinmaPlani_20242028_11122023.
- Ünal, M. (2019). Edirne il merkezinde yaşayan 20-65 yaş arası yetişkinlerin geleneksel ve tamamlayıcı tedavi hakkında bilgi düzeyleri ve kullanım durumları. Uzmanlık Tezi, T.C. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne.
- World Health Organization (2013). WHO Traditional Medicine Strategy 2014-2023. WHO Library Cataloguing-in Publication Data. https://www.who.int/publications/i/item/9789241506096
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Health Services and Systems (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | December 4, 2024 |
| Acceptance Date | February 16, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 15 Issue: 1 |
