Abstract
This study explains the issue that between the Ottoman Empire and Iran and was named as the "Lence Flag Issue" in the Ottoman archive documents. The mentioned “Lence Flag Issue” occurence in 1908 in the city of Lence on the Persian Gulf coast of Iran. The Iranians attacked the Ottoman Honorary Consulate in Lence and removed the flag from the Consulate. Following the issue, Iranian authorities were contacted to obtain a official apology but the Iranians claimed that the issue did not happen as described and that the Ottoman Honorary Consulate of Lence, Mehmed Hoca, was never accepted as a civil servant by the themself. As a result of the failure to reach an agreement after mutual correspondence, it was decided to investigate the issue through a joint investigation. Basra Police Chief Abdünnafi Efendi, who was sent to Lence, made a investigation and written a report regarding the issue. The report presented evidence of the Iranian attack on the Honorary Consulate of Lence and the acceptance of Mehmed Hoxha's official status by the Iranian State long beforehand, and stated that the Ottoman Ambassador to Tehran, Shamseddin Pasha, who was in cooperation with some Iranians, was responsible for the issue. Following the investigation report prepared, the Ottoman statesmen took action to receive a official apology from Iran and as a result of the negotiations between the two states, the Iranian State gave a official apology to the Ottoman State in the consulate of Buşeyr. After approximately one and a half years following the issue took place, as a result official apology given by Iran, the “Lence Flag Issue” ended with the agreement of the two parties.
Keywords
References
- Bâbıâlî Evrak Odası Evrakı (BEO) 1183: 88725-2; 1200/89994-2; 3425: 256818-2; 3425: 256818-3; 3425: 256818-4; 3425: 256818-5; 3425: 256818-6; 3425: 256818-8; 3425: 256818-9; 3425: 256818-10; 3425: 256818-11; 3425: 256818-12; 3425: 256818-13; 3425: 256818-14; 3425: 256818-15; 3425: 256818-18; 3425: 256818-19; 3425: 256818-20; 3425: 256818-22; 3458: 259347-1; 3458: 259347-2; 3458: 259347-3.
- Dahiliye Nezâreti Mektubî Kalemi (DH. MKT) 1301: 10-1; 1301/10-4; 2645: 67-1; 2645: 67-2; 2680: 39-1; 2680: 39-2; 2680: 39-3; 2680: 39-4; 2680: 39-5; 2680: 39-6; 2708: 28-1; 2708: 28-2; 2708: 28-3; 2724: 47-1; 2724: 47-3; 2734: 56-1; 2734: 56-2; 2734: 56-3; 2743: 44-2; 2743: 44-3; 2763: 84-1; 2763: 84-2; 2785: 69-1.
- Dahiliye Nezâreti Muhaberât-ı Umumiye İdaresi (DH. MUİ) 3-1: 37-1; 3-1: 37-2.
- Dahiliye Nezâreti Şifre Kalemi (DH. ŞFR) 409: 130-1; 410: 24-1; 411: 20-1.
- Hariciye Nezâreti Siyasi Kalemi (HR. SYS) 108: 15-2.
- Hariciye Nezâreti Tahran Sefareti (HR. SFR. 20) 69: 49; 69: 51; 70: 7; 72: 24-3; 72: 24-9; 72: 24-10; 72: 36-1; 72: 36-2; 72: 36-6; 72: 36-7; 72: 36-8; 72: 36-15; 74: 45-24; 75: 1-1; 75: 1-2; 75: 1-3; 75: 1-4.
- Hariciye Nezâreti Tahrirât-ı Hariciye Odası (HR. TH) 358: 67-2.
- İrâde Hariciye (İ. HR)46: 2186; 360: 28-1.
- Yıldız Perakende, Elçilik-Şehbenderlik ve Ataşemiliterlik (Y. PRK. EŞA)20: 5-1; 20: 5-2.
- Yıldız Sadâret Hususi (Y. A. HUS)280: 84-2.
- The British Library (BL)
- India Office Records (IOR) IOR/R/15/1/710. Administration Reports 1905-1910.
- Photo Collection
- Photo 49/1. Dane Collection: 'Photographs of Lord Curzon's tour in the Persian Gulf, November, 1903'.
- Photo 496/6. Album of tour of the Persian Gulf. Photographer: Rev. Edwin Aubrey Storrs-Fox.
- Private Papers (Mss Eur) Mss Eur F126/67. Material concerning papers presented to meetings of the Royal Geographical Society by Pelly.
- The National Archives (TNA)
- Foreign Office (FO)
- 416/37 No. 66. Mr. Marling to Sir Edward Grey. June 19, 1908.
- Salnameler
- Osmanlı Devlet Salnameleri
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, On İkinci Def’a, 1274.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Otuz Birinci Def’a, 1293.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Beşinci Def’a, 1317.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Altıncı Def’a, 1318.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Yedinci Def’a, 1319.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Sekizinci Def’a, 1320.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Dokuzuncu Def’a, 1321.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmışıncı Def’a, 1322.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Birinci Def’a, 1323.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış İkinci Def’a, 1324.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Üçüncü Def’a, 1325.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Dördüncü Def’a, 1326.
- Osmanlı Hariciye Salnameleri
- Salname-i Nezaret-i Hariciyye, Üçüncü Def’a, 1318.
- Salname-i Nezaret-i Hariciyye, Dördüncü Def’a, 1320.
- Diğer Kaynaklar
- Akar, E. (2023). II. Abdülhamid Devrinde Osmanlı Devleti’nin Tahran Sefareti (1876-1909). Yayınlanmamış Doktora Tezi. T.C. Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Giresun.
- Bilge, M. L. (1992). Basra Körfezi. D.İ.A. Türkiye Diyanet Vakfı. 5: 114-117. İstanbul.
- Bostan, İ. (1989). Basra Körfezinin Güney Kesimi Ve Osmanlılar (1876 – 1908). Osmanlı Araştırmaları. IX: 311-322. İstanbul.
- Bosworth, C. E. (1896). Linga. The Encyclopaedia Of Islam. E. J. Brill. 5: 765. Leiden.
- Curzon, G. N. (1892). Persia And The Persian Question. II. London.
- Huart, CL. (1979). Basra Körfezi. İ.A. MEB. 2: 327-328. İstanbul.
- Hut, Davut. (2000). XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Basra Gümrüğü. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. (3): 121-147. İstanbul.
- Kılıç, M. (2018). Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik Kurumu. Osmanlı Diplomasi Tarihi Kurumları ve Tatbiki: 95-115. Ankara.
- Korkmaz, M. (2018). Basra Körfezi’nde Osmanlı Denizcilik Faaliyetleri (1847-1914). Yayınlanmamış Doktora Tezi. TC. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul. Minorsky, V. Linga. İ.A. MEB. 7: 61. İstanbul.
Abstract
Bu çalışmada Osmanlı Devleti ile İran arasında meydana gelerek Osmanlı arşiv belgelerinde “Lence Bayrak Meselesi” olarak isimlendirilen olay açıklanmaktadır. Bahsi geçen “Lence Bayrak Meselesi” 1908 yılında İran’ın Basra Körfezi kıyısındaki Lence isimli şehrinde meydana gelmiştir. İranlılar Lence’deki Osmanlı Fahri Şehbenderliğine saldırarak, Şehbenderlikteki sancağı indirmişlerdir. Olayın ardından tarziye alınması için İran makamları ile iletişime geçilmiş ancak İranlılar olayın anlatıldığı biçimde gerçekleşmediğini ve Osmanlı’nın Lence Fahri Şehbenderi Mehmed Hoca’nın memuriyetinin hiçbir zaman taraflarınca kabul edilmediğini iddia etmişlerdir. Karşılıklı yazışmalar sonucunda uzlaşma sağlanamaması neticesinde olayın ortak bir tahkikat ile incelenmesi kararına varılmıştır. Lence’ye gönderilen Basra Polis Müdürü Abdünnafi Efendi tarafından tahkikat gerçekleştirilmiş ve olay ile ilgili bir rapor kaleme alınmıştır. Raporda İranlıların Lence Fahri Şehbenderliğine yaptıkları saldırı ile Mehmed Hoca’nın memuriyetinin çok önceden İran Devleti tarafından kabul edildiğine dair kanıtlar sunularak, meydana gelen olayın sorumlusunun birtakım İranlılar ile işbirliği içinde olan Osmanlı’nın Tahran Sefiri Şemseddin Paşa olduğu bildirilmiştir. Hazırlanan tahkikat raporunun ardından Osmanlı Devlet adamlarınca İran’dan tarziye almak için harekete geçilmiş ve iki devlet arasında yapılan görüşmelerin neticesinde İran Devleti Buşeyr Şehbender Vekaletinde Osmanlı Devleti’ne tarziye vermiştir. Olayın gerçekleşmesinin ardından yaklaşık bir buçuk sene sonra İran’ın verdiği tarziye ile beraber “Lence Bayrak Meselesi” iki tarafın uzlaşmasıyla sonlanmıştır.
Keywords
References
- Bâbıâlî Evrak Odası Evrakı (BEO) 1183: 88725-2; 1200/89994-2; 3425: 256818-2; 3425: 256818-3; 3425: 256818-4; 3425: 256818-5; 3425: 256818-6; 3425: 256818-8; 3425: 256818-9; 3425: 256818-10; 3425: 256818-11; 3425: 256818-12; 3425: 256818-13; 3425: 256818-14; 3425: 256818-15; 3425: 256818-18; 3425: 256818-19; 3425: 256818-20; 3425: 256818-22; 3458: 259347-1; 3458: 259347-2; 3458: 259347-3.
- Dahiliye Nezâreti Mektubî Kalemi (DH. MKT) 1301: 10-1; 1301/10-4; 2645: 67-1; 2645: 67-2; 2680: 39-1; 2680: 39-2; 2680: 39-3; 2680: 39-4; 2680: 39-5; 2680: 39-6; 2708: 28-1; 2708: 28-2; 2708: 28-3; 2724: 47-1; 2724: 47-3; 2734: 56-1; 2734: 56-2; 2734: 56-3; 2743: 44-2; 2743: 44-3; 2763: 84-1; 2763: 84-2; 2785: 69-1.
- Dahiliye Nezâreti Muhaberât-ı Umumiye İdaresi (DH. MUİ) 3-1: 37-1; 3-1: 37-2.
- Dahiliye Nezâreti Şifre Kalemi (DH. ŞFR) 409: 130-1; 410: 24-1; 411: 20-1.
- Hariciye Nezâreti Siyasi Kalemi (HR. SYS) 108: 15-2.
- Hariciye Nezâreti Tahran Sefareti (HR. SFR. 20) 69: 49; 69: 51; 70: 7; 72: 24-3; 72: 24-9; 72: 24-10; 72: 36-1; 72: 36-2; 72: 36-6; 72: 36-7; 72: 36-8; 72: 36-15; 74: 45-24; 75: 1-1; 75: 1-2; 75: 1-3; 75: 1-4.
- Hariciye Nezâreti Tahrirât-ı Hariciye Odası (HR. TH) 358: 67-2.
- İrâde Hariciye (İ. HR)46: 2186; 360: 28-1.
- Yıldız Perakende, Elçilik-Şehbenderlik ve Ataşemiliterlik (Y. PRK. EŞA)20: 5-1; 20: 5-2.
- Yıldız Sadâret Hususi (Y. A. HUS)280: 84-2.
- The British Library (BL)
- India Office Records (IOR) IOR/R/15/1/710. Administration Reports 1905-1910.
- Photo Collection
- Photo 49/1. Dane Collection: 'Photographs of Lord Curzon's tour in the Persian Gulf, November, 1903'.
- Photo 496/6. Album of tour of the Persian Gulf. Photographer: Rev. Edwin Aubrey Storrs-Fox.
- Private Papers (Mss Eur) Mss Eur F126/67. Material concerning papers presented to meetings of the Royal Geographical Society by Pelly.
- The National Archives (TNA)
- Foreign Office (FO)
- 416/37 No. 66. Mr. Marling to Sir Edward Grey. June 19, 1908.
- Salnameler
- Osmanlı Devlet Salnameleri
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, On İkinci Def’a, 1274.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Otuz Birinci Def’a, 1293.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Beşinci Def’a, 1317.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Altıncı Def’a, 1318.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Yedinci Def’a, 1319.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Sekizinci Def’a, 1320.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Elli Dokuzuncu Def’a, 1321.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmışıncı Def’a, 1322.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Birinci Def’a, 1323.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış İkinci Def’a, 1324.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Üçüncü Def’a, 1325.
- Salname-i Devlet-i Osmaniyye, Altmış Dördüncü Def’a, 1326.
- Osmanlı Hariciye Salnameleri
- Salname-i Nezaret-i Hariciyye, Üçüncü Def’a, 1318.
- Salname-i Nezaret-i Hariciyye, Dördüncü Def’a, 1320.
- Diğer Kaynaklar
- Akar, E. (2023). II. Abdülhamid Devrinde Osmanlı Devleti’nin Tahran Sefareti (1876-1909). Yayınlanmamış Doktora Tezi. T.C. Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Giresun.
- Bilge, M. L. (1992). Basra Körfezi. D.İ.A. Türkiye Diyanet Vakfı. 5: 114-117. İstanbul.
- Bostan, İ. (1989). Basra Körfezinin Güney Kesimi Ve Osmanlılar (1876 – 1908). Osmanlı Araştırmaları. IX: 311-322. İstanbul.
- Bosworth, C. E. (1896). Linga. The Encyclopaedia Of Islam. E. J. Brill. 5: 765. Leiden.
- Curzon, G. N. (1892). Persia And The Persian Question. II. London.
- Huart, CL. (1979). Basra Körfezi. İ.A. MEB. 2: 327-328. İstanbul.
- Hut, Davut. (2000). XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Basra Gümrüğü. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. (3): 121-147. İstanbul.
- Kılıç, M. (2018). Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik Kurumu. Osmanlı Diplomasi Tarihi Kurumları ve Tatbiki: 95-115. Ankara.
- Korkmaz, M. (2018). Basra Körfezi’nde Osmanlı Denizcilik Faaliyetleri (1847-1914). Yayınlanmamış Doktora Tezi. TC. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul. Minorsky, V. Linga. İ.A. MEB. 7: 61. İstanbul.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | General Turkish History (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 20, 2025 |
| Publication Date | |
| Submission Date | April 16, 2025 |
| Acceptance Date | May 15, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: 1 |
All articles published in our journal are licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.