Research Article
BibTex RIS Cite

İnsan-ı Kâmil Olma Yolunda Bir Sultan Şair: Muhibbî

Year 2020, Volume: 26 Issue: 101, 173 - 185, 05.02.2020

Abstract

dallarında anlamlandırılmaya çalışılmıştır. İnsanın kendine bakışını, yüzyıllara
göre verdiği varlık mücadelesini araştırmak edebi metne bakışta önemlidir. Klasik
şairler bireysel seviyede tekâmülün tasavvuftaki karşılığı insan-ı kâmili kendini
anlama ve yeryüzünde konumlandırmada kullanırlar. Bir sultan şair olan
Muhibbî’yi kişilik ve sanatçı olarak tanımak için şiirleri üzerinden araştırma yapmak
çalışmanın hedefleri arasındadır. Bundan dolayı insan-ı kâmil kavramı izlek
olarak alınmıştır. Sıradan insan için insan-ı kâmili algılama farklıdır. Bir sultan için
bu kavram algısının farklılığı metinde ortaya koyulmuştur.
Burada ayrıca dünya edebiyat tarihinde pek örneği görülmeyen sultan şairliğe gönderme
yapılmaktadır. Muhibbî Osmanlı edebiyatının önemli sultan şairlerindendir.
Muhibbî’nin sultan ya da şair olması dışında kul bilinciyle yazdığı beyitleri oldukça
dikkat çeker. Şair bir padişah olarak Allah’a kul olmayı nefsini terbiye etme şeklinde
ifade eder. Çalışmada Muhibbî’nin gazellerinde padişahlığına doğrudan vurgu
yaptığı beyitler ön plana çıkarılmaktadır. Şairin padişah, insan, kul, kâmil insan gibi
uçlardaki ruh halini vurgulaması örneklerle aktarılmaktadır. Beyitlerde Kanuni Sultan
Süleyman’ın sultan olarak bilhassa kâmil insan olmayı öne çıkarması mühimdir

References

  • Affifi, A. E. (1975). Muhyiddin İbnü’l Arabi’nin tasavvuf felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 127.
  • Chittick, W. C. (2016). Varolmanın boyutları. İstanbul: İnsan.
  • Gündüz, İ. (1989). Osmanlılarda devlet / tekke münasebetleri. Ankara: Seha.
  • Kartal, A. Metafizik bir ilke olarak insan-ı kâmil. Keşkül Dergisi, S. 17.
  • Kılıç, M. E. (2006). haz. A. Sait Aykut, E. Efe Çakmak, Padişah-ı âlem olmak bir kuru gavgâ imiş. Cogito, S. 46, Bahar, 109.
  • Muhibbî Dîvânı, haz. C. Ak (1987). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı 129.
  • Nasr, S. N. (2001). Bilgi ve kutsal. İstanbul: İz.
  • Spinoza, (2011). Etika, İstanbul: Dost.
  • Tatçı, M. (1990). Yunus Emre dîvanı tenkitli metin. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Elektronik kaynaklar
  • Aydın, M. S. İnsân-ı kâmil, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ insan-i-kamil (Erişim: 12.05.2019).
  • Duralı, T. Şiir, Fikriyat, Ağustos 2017, https://www.fikriyat.com/yazarlar/akademi/ teoman-durali/ 2017/08/04/siir, (Erişim: 23.04.2019).
  • Harman, Ö. F. Süleyman, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.t /suleyman#1 (Erişim: 01.06.2019).
  • Uludağ, S. Ma‘rifet-i nefs, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ marifet-i-nefs (erişim: 23.04.2019).
Year 2020, Volume: 26 Issue: 101, 173 - 185, 05.02.2020

Abstract

References

  • Affifi, A. E. (1975). Muhyiddin İbnü’l Arabi’nin tasavvuf felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 127.
  • Chittick, W. C. (2016). Varolmanın boyutları. İstanbul: İnsan.
  • Gündüz, İ. (1989). Osmanlılarda devlet / tekke münasebetleri. Ankara: Seha.
  • Kartal, A. Metafizik bir ilke olarak insan-ı kâmil. Keşkül Dergisi, S. 17.
  • Kılıç, M. E. (2006). haz. A. Sait Aykut, E. Efe Çakmak, Padişah-ı âlem olmak bir kuru gavgâ imiş. Cogito, S. 46, Bahar, 109.
  • Muhibbî Dîvânı, haz. C. Ak (1987). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı 129.
  • Nasr, S. N. (2001). Bilgi ve kutsal. İstanbul: İz.
  • Spinoza, (2011). Etika, İstanbul: Dost.
  • Tatçı, M. (1990). Yunus Emre dîvanı tenkitli metin. Ankara: Kültür Bakanlığı.
  • Elektronik kaynaklar
  • Aydın, M. S. İnsân-ı kâmil, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ insan-i-kamil (Erişim: 12.05.2019).
  • Duralı, T. Şiir, Fikriyat, Ağustos 2017, https://www.fikriyat.com/yazarlar/akademi/ teoman-durali/ 2017/08/04/siir, (Erişim: 23.04.2019).
  • Harman, Ö. F. Süleyman, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.t /suleyman#1 (Erişim: 01.06.2019).
  • Uludağ, S. Ma‘rifet-i nefs, TDV İslâm ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ marifet-i-nefs (erişim: 23.04.2019).
There are 14 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Creative Arts and Writing
Journal Section Articles
Authors

Nazire Erbay 0000-0001-6905-0178

Publication Date February 5, 2020
Published in Issue Year 2020 Volume: 26 Issue: 101

Cite

APA Erbay, N. (2020). İnsan-ı Kâmil Olma Yolunda Bir Sultan Şair: Muhibbî. Folklor/Edebiyat, 26(101), 173-185.

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)

Doç.Dr. Ahmet Keskin (Samsun Üniversitesi-ahmet.keskin@samsun.edu.tr)

Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)

Prof.Dr. Zekiye Antakyalıoğlu ( İstanbul Aydın Üniversitesi-zekabe@hotmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)