Abstract
This study examines the historical position and role of women in Islam. First, we will evaluate the criticisms directed at Islam regarding women's rights, which are based on some narrations. Then, we will address the roles of Muslim women in social life and the practical examples of Islamic jurisprudence on this subject. To better understand the issue, we will compare the positions and perspectives of women in pre-Islamic Roman, Greek, and Indian societies with the rights and responsibilities granted to women by Islam. This comparison will help us reveal Islam's unique approach to women's rights. Additionally, we will examine the lives and exemplary qualities of distinguished women raised in the light of Islam, such as Eve (Hawwa), Hagar (Hacer), Mary (Meryem), Khadija (Hatice), and Aisha (Aişe). These women have left significant marks on human history and have become role models for Muslim women. 1 Looking at human history, we see that Muslim women have assumed important roles in every field and have left lasting impacts. Eve, as the mother of all humanity, has the distinction of being the first human. Hagar stands out with her patience and sacrifice. Mary is the symbol of chastity and purity. 2 Khadija was the first wife of Prophet Muhammad (peace be upon him) and one of the first to believe in Islam. 3 Aisha is known for her knowledge and intelligence and is considered an authority in the fields of hadith and jurisprudence. 4 This study aims to reveal the value Islam places on women and the important roles Muslim women have undertaken throughout history.
References
- Armağan, S. (2006). İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler. Ankara: DİB Yayınları,
- August B. (1991). Kadın ve Sosyalizm, çev. Saliha Nazlı Kaya, İstanbul: İnter Yayınları.
- Buhârî, (1311.). Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil b. İbrahim b. el-Muğîre el-Cü‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. 9 Cilt. Mısır/Bulak: el-Matbaatu’l-kubrâ el-Emîriyye,
- Can, S. (2008), Selçuklular Döneminde Kadın, Ufuk Ötesi Yayınları, İstanbul.
- Çağatay, N. (1982). İslâm Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları,
- Ebû Dâvud, et-Teyâlisî. (1999). Müsnedu Ebî Dâvud. thk, Muhammed Abdülmuhsin et-Türkî. Mısır: Dâru Hecer, 1419/. Taharet, 94.
- Ebû Huceyr, Mahmut Mecîd. (1997). el-Mer’etü ve’l-Hukûku’s-Siyâsiyyetü fi-l-İslâmi. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd.
- Ebu’l-Hasan Ali Nedvi, (1966). Müslümanların Gerilemesiyle Dünya Neler Kaybetti. çev. İbrahim Düzen-Mustafa Topuz, İstanbul.
- el-Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes’ud. (1986). Bedâi‘u’s-sanâi‘, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,.
- Erbay, C. (2006). “Nafaka”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Hamilton, E. (1968). Mitologya, çev. Ülkü Tamer, İstanbul: Varlık Yayınları.
- İbn Hanbel, Ahmed. (2001) el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnaut, Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
- İbn Saʻd, Muhammed b. Menî el-Hâşimî el-Basrî. (1997). et-Tabakâtü’l-Kübrâ, 9 cilt, Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- İsmâil Hakkı Bursevî. (2012)..Rûhü’l-meânî. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
- Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. (2006). el-Câmiʿ li Ahkâmi’l-Kurʾân. 24 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-Risâle.
- Muhammed b. Tâhir el-Makdisî. Zehîretu’l-Huffâz. yy.ts.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisâburî b. el-Haccâc. (2009). es-Sahih. nşr. Muhammed FuâdAbdulbâkî, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. (2001). es-Sünenü’l-kübrâ. I-VI. nşr. Hasan Abdulmungim Şilbî, Ebû Abdullah Seyyid b. Kesrevî b. Hasan, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye,.
- Nevevî, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref, (2013). Minhâcu’t-Talibîn. Dımeşk: Dâru’l-Feyhâ.
- Özuğurlu, K. (1990). Evlilik Raporu. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Paul K. (1963). Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları. çev. Kudret Ayiter, İstanbul: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
- Serahsî, Şemsü’l-Eimme Ebûbekir Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl. (1406). el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife,.
- Sıbaî, M. (1966). İslâm’a ve Garplılara Göre Kadın. çev. İhsan Toksarı, İstanbul: Nida Yayınevi.
- Sıddık A. (2021), “Hz. İbrahim’in Subjektif Bir Dini Tecrübesi Olarak Kurban Vakası ve Toplumsallaşma Bağlamında İzahı” Tasavvur Tekirdag ilahiyat dergisi, Haziran/June 2021, c. 7, s. 1: 273-296.
- Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf. el-Mühezzeb fî Fıkhi’l-İmâmi’ş-Şâfiî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Tahâvî, Ebu Cafer Ahmed b. Muhammed. (1994). Şerhu maâni’l-âsâr, thk. Muhammed Zuhrî-Muhammed Seyyid, Beyrut: Alemu’l-Kutub.
- Umur, Z. (1984). Roma Hukuku. İstanbul: İ.Ü Hukuk Fakültesi.
- Zeydan, A (1993). el-Mufassal fî Ahkâmi’l-Mer’e ve’l-Beyti’l-Müslim fi’ş Şerîati’l- İslâmiyye (1. Baskı) Darü’l-Kutubi’l-İlmiyye.
Abstract
Bu çalışma, İslam'da kadının tarihsel konumunu ve rolünü incelemektedir. İlk olarak, bazı rivayetlere dayanılarak İslam'a yöneltilen kadın hakları eleştirilerini değerlendireceğiz. Ardından, Müslüman kadınların toplumsal hayattaki rollerini ve İslam fıkhının bu konudaki pratik örneklerini ele alacağız. Konuyu daha iyi anlamak için, İslam öncesi Roma, Yunan ve Hint toplumlarındaki kadınların konumunu ve onlara bakış açılarını İslam'ın kadınlara tanıdığı hak ve sorumluluklarla karşılaştıracağız. Bu karşılaştırma, İslam'ın kadın hakları konusundaki özgün yaklaşımını ortaya koymamıza yardımcı olacaktır. Ayrıca, İslam'ın yetiştirdiği Hz. Havva, Hz. Hacer, Hz. Meryem, Hz. Hatice ve Hz. Aişe gibi seçkin kadınların hayatlarını ve örnek niteliklerini inceleyeceğiz. Bu kadınlar, insanlık tarihinde önemli izler bırakmış ve Müslüman kadınlar için rol model olmuşlardır. İnsanlık tarihine baktığımızda, Müslüman kadınların her alanda önemli roller üstlendiğini ve kalıcı etkiler bıraktığını görmekteyiz. Hz. Havva, tüm insanlığın anası olarak ilk insan olma özelliğini taşır. Hz. Hacer, sabır ve fedakârlığıyla öne çıkar. Hz. Meryem, iffet ve saflığın sembolüdür. Hz. Hatice, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) ilk eşi ve İslam'a ilk inananlardan biridir. Hz. Aişe ise ilmi ve zekâsıyla tanınan, hadis ve fıkıh alanlarında otorite kabul edilen bir sahâbîdir. Bu çalışma, İslam'ın kadına verdiği değeri ve Müslüman kadınların tarih boyunca üstlendiği önemli rolleri ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Bu çalışmada, İslam’da kadının konumu, bazı rivayetler ekseninde kadınlara dair İslam’a yöneltilen eleştiriler, Müslüman kadınların toplumsal rolü ve İslam fıkhının yaşamsal örnekliği hakkında tarihsel bir perspektif sunulacaktır. Konunun örnekler ışığında daha açık ortaya konulması adına Roma, Yunan ve Hint toplumları gibi belli başlı bazı toplumlarda kadının konumu ve kadına yönelik bakışları, İslam’ın kadına tanıdığı hak ve yükümlülüklerle karşılaştırılacaktır. Diğer yandan İslam’ın ışığında yetişmiş Hz. Havva, Hz. Hacer, Hz. Meryem, Hz. Hatice ve Hz. Aişe gibi seçkin inanan hanımların hayatları ve örnek teşkil eden vasıfları ele alınacaktır. İnsanlığın tarih sahnesine baktığımızda, Müslüman kadınların her alanda önemli roller üstlendiğini ve izler bıraktığını görmekteyiz. Hz. Havva, ilk insan ve anne olarak tüm insanlığın atasıdır. Hz. Hacer, sabrı ve fedakarlığı ile örnek teşkil etmektedir. Hz. Meryem, iffetin ve saflığın sembolüdür. Hz. Hatice, Hz. Muhammed’in (a.s) ilk eşi ve İslam’ın ilk müminlerinden biridir. Hz. Aişe ise ilmi ve zekâsıyla öne çıkan, hadis rivayeti ve fıkıh alanında otorite kabul edilen bir sahâbîdir.
References
- Armağan, S. (2006). İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler. Ankara: DİB Yayınları,
- August B. (1991). Kadın ve Sosyalizm, çev. Saliha Nazlı Kaya, İstanbul: İnter Yayınları.
- Buhârî, (1311.). Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil b. İbrahim b. el-Muğîre el-Cü‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. 9 Cilt. Mısır/Bulak: el-Matbaatu’l-kubrâ el-Emîriyye,
- Can, S. (2008), Selçuklular Döneminde Kadın, Ufuk Ötesi Yayınları, İstanbul.
- Çağatay, N. (1982). İslâm Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları,
- Ebû Dâvud, et-Teyâlisî. (1999). Müsnedu Ebî Dâvud. thk, Muhammed Abdülmuhsin et-Türkî. Mısır: Dâru Hecer, 1419/. Taharet, 94.
- Ebû Huceyr, Mahmut Mecîd. (1997). el-Mer’etü ve’l-Hukûku’s-Siyâsiyyetü fi-l-İslâmi. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd.
- Ebu’l-Hasan Ali Nedvi, (1966). Müslümanların Gerilemesiyle Dünya Neler Kaybetti. çev. İbrahim Düzen-Mustafa Topuz, İstanbul.
- el-Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes’ud. (1986). Bedâi‘u’s-sanâi‘, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye,.
- Erbay, C. (2006). “Nafaka”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Hamilton, E. (1968). Mitologya, çev. Ülkü Tamer, İstanbul: Varlık Yayınları.
- İbn Hanbel, Ahmed. (2001) el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnaut, Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
- İbn Saʻd, Muhammed b. Menî el-Hâşimî el-Basrî. (1997). et-Tabakâtü’l-Kübrâ, 9 cilt, Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- İsmâil Hakkı Bursevî. (2012)..Rûhü’l-meânî. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
- Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. (2006). el-Câmiʿ li Ahkâmi’l-Kurʾân. 24 Cilt. Beyrut: Müessetü’r-Risâle.
- Muhammed b. Tâhir el-Makdisî. Zehîretu’l-Huffâz. yy.ts.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisâburî b. el-Haccâc. (2009). es-Sahih. nşr. Muhammed FuâdAbdulbâkî, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
- Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. (2001). es-Sünenü’l-kübrâ. I-VI. nşr. Hasan Abdulmungim Şilbî, Ebû Abdullah Seyyid b. Kesrevî b. Hasan, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye,.
- Nevevî, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref, (2013). Minhâcu’t-Talibîn. Dımeşk: Dâru’l-Feyhâ.
- Özuğurlu, K. (1990). Evlilik Raporu. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Paul K. (1963). Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları. çev. Kudret Ayiter, İstanbul: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
- Serahsî, Şemsü’l-Eimme Ebûbekir Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl. (1406). el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife,.
- Sıbaî, M. (1966). İslâm’a ve Garplılara Göre Kadın. çev. İhsan Toksarı, İstanbul: Nida Yayınevi.
- Sıddık A. (2021), “Hz. İbrahim’in Subjektif Bir Dini Tecrübesi Olarak Kurban Vakası ve Toplumsallaşma Bağlamında İzahı” Tasavvur Tekirdag ilahiyat dergisi, Haziran/June 2021, c. 7, s. 1: 273-296.
- Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf. el-Mühezzeb fî Fıkhi’l-İmâmi’ş-Şâfiî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Tahâvî, Ebu Cafer Ahmed b. Muhammed. (1994). Şerhu maâni’l-âsâr, thk. Muhammed Zuhrî-Muhammed Seyyid, Beyrut: Alemu’l-Kutub.
- Umur, Z. (1984). Roma Hukuku. İstanbul: İ.Ü Hukuk Fakültesi.
- Zeydan, A (1993). el-Mufassal fî Ahkâmi’l-Mer’e ve’l-Beyti’l-Müslim fi’ş Şerîati’l- İslâmiyye (1. Baskı) Darü’l-Kutubi’l-İlmiyye.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology of Religion |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | February 26, 2025 |
| Acceptance Date | April 29, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 5 Issue: 1 |