Köklü bir geçmişe sahip olan, ordu-millet anlayışını asırlardır devam ettiren Türk milletinde askerlik, kutsal bir vazife olarak görülmektedir. Türk kültüründe asırlar boyu süregelen savaş dönemlerinde orduya asker gönderme törenleri kutsal bir vazife olarak kabul edilmiştir. Eski dönemlerde savaşa ordu gönderen Türk milleti günümüzde bu anlayışı erkek çocuklarını askere uğurlama törenlerine yansıtmıştır. Türk insanının hayatında önemli bir yere sahip olan askerlik, halkın duygu, düşünce ve hayallerini çeşitli edebî ürünler ve uygulamalar hâlinde ifade etmesine vesile olmuş, üzerinde yıllarca konuşulan olayların ve uygulamaların ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Bu çalışmada Uşak ilinin Banaz ilçesine bağlı Yenice Köyü’ndeki asker folkloru ele alınmıştır. Çalışma kapsamında görüşme ve gözlem teknikleri kullanılarak 2019 yılı içerisinde farklı tarihlerde derleme yapılmıştır. Derlemeler sonucunda elde edilen verilerden hareketle inceleme ve değerlendirme yapılarak bu çalışma meydana getirilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında araştırmanın konusu, alanı ve yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Ardından Türkiye’de asker folkloru üzerine yapılan müstakil çalışmaların (lisansüstü tezler, kitaplar, makale ve bildiriler) ayrı başlıklar altında bir değerlendirmesi yapıldıktan sonra kronolojik bir listesi verilmiştir. Çalışmanın devamında Uşak ilinin Banaz ilçesine bağlı Yenice Köyü’nden derlenen asker folkloruyla ilgili veriler; “askerlik öncesi yapılan uygulamalar, askerlik esnasında yapılan uygulamalar, askerlik sonrası yapılan uygulamalar ve askerlikle ilgili maniler” şeklinde dört başlıkta incelenmiştir. Askerlik öncesi yapılan uygulamalar başlığında; asker muayenesi (yoklama), asker gezmesi, asker daveti, askere hediye verme, asker eğlencesi ve asker kınası, asker duası ve uğurlaması ele alınmıştır. Askerlik esnasında yapılan uygulamalar başlığında; acemi birliğine katılma, yemin töreni, dağıtım ve usta birliğine katılma, haberleşme, izin, terhis konuları incelenmiştir. Askerlik sonrası yapılan uygulamalar başlığında; asker ziyareti, asker mevlidi ve adağı konularının incelemesine yer verilmiştir. Askerlikle ilgili derlenen maniler de içerikleri, şekil özellikleri, yaratım ve aktarım özelliklerine göre incelenmiştir. Ardından derlenen manilerin metinleri verilmiştir. Bu çalışma sonucunda Uşak ilinin Banaz ilçesine bağlı Yenice Köyü’ndeki asker folkloru kapsamında yapılan uygulamaların neler olduğu, zaman içerisinde geçirdiği değişmeler ve güncel durumu ortaya konulmuştur.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Turkish Folklore in the Türkiye Field |
Journal Section | Derleme |
Authors | |
Early Pub Date | June 24, 2025 |
Publication Date | June 26, 2025 |
Submission Date | May 14, 2025 |
Acceptance Date | June 16, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Volume: 8 Issue: 2 |