Girdi-Çıktı Analiziyle Sektörlerarası İthal Girdi Bağımlılığının Tespiti: Türkiye İle Türkiye’nin Yakın Dış Ticaret Ortakları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma
Abstract
Bu çalışmanın temel amacı, Girdi-Çıktı analizi ile Türkiye ve Türkiye’nin en fazla dış ticaret yaptığı ülkelerinin ekonomik yapısını, kilit endüstrilerini ve ülkelerin ihracatındaki ithalata bağımlı sektörlerini belirlemeye çalışmaktır. Bu amaçla söz konusu ülkelerin 1995, 2000, 2005, 2010, 2015 ve 2018 yıllarına ait Girdi-Çıktı akım tablolarından yararlanılmıştır. Çalışmada dönemler itibariyle, Türkiye ile Türkiye’nin en fazla dış ticaret faaliyetinde bulunduğu ülkelerin ithalata bağımlılık analizleri yapılmıştır. Çalışmada analiz edilen ABD, Almanya, İngiltere, Rusya, Çin ve İtalya, Türkiye'nin dış ticaret hacmi açısından uzun yıllardır ilk sıralarda yer alan stratejik partnerleridir. Bu ülkeler aynı zamanda küresel üretim zincirlerinde belirleyici roller üstlenen büyük ekonomilerdir. Dolayısıyla bu ülkelerle Türkiye arasındaki sektörel girdiilişkilerinin analizi, dış ticaret yapısının yapısal dinamiklerini anlamada kritik bir öneme sahiptir. Analiz sonucunda ülkelerin ithal bağımlılık açısından enerji girdisine ihtiyaç duyduğu ve en fazla bağımlı olunan sektörün 10 no’lu Kok, rafine petrol ve petrol ürünleri sektörü olduğu sonucuna varılmıştır. Türkiye’nin imalat sanayisi için önemli girdilerden biri olan rafine petrol ve petrol ürünleri sektörünün, teknolojinin gelişimiyle birlikte enerjiye olan talebi 1995-2018 yılları arasında kademeli olarak artırdığı tespit edilmiştir.
References
- Acar, M., & Ertuğrul, H. M. (2020). Türkiye’de enerji ithalatı ve döviz kuru ilişkisi: ARDL yaklaşımı. Enerji, Ekonomi ve Politika Dergisi, 5(1), 45–61.
- Altuntaş, E. (2023). Dış Ticaret açığının itici gücü, ithal girdi bağımlılığı: Girdi-çıktı analizi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 165–193.
- Aydın, A. (2021). Türkiye Ekonomisinde İthal Girdi Bağımlılığının Analizi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2), 223–249.
- Bocutoğlu, E. (1990). Endüstrilerarası İktisat, Teori ve Türkiye Uygulamaları. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi.
- Cardenete, M. A., Guerra, A. I., & Sancho, F. (2017). Applied general equilibrium: An introduction (2nd ed.). Springer.
- Duarte, R., Langarita, R. ve Choliz, J. S. (2017). The electricity industry in Spain: A structural economy: An ınput–output analysis. Transport Policy, 35, 333–340. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2014.04.006
- Duman, A. ve Özgüzer, G. E. (2012). An input-output analysis of rising imports in Turkey. Ekonomik Yaklaşım, 23(84), 39-54.
- Ersungur, Ş. M. (2005). Bölgesel iktisat. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F.Z.F. Fındıkoğlu Araştırma Merkezi, Yayın No:219.
- Ersungur, Ş. M. ve Kızıltan, A. (2011). Türkiye ekonomisinde sektörlerin istihdama etkileri: Girdi-Çıktı yaklaşımıyla bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25(0), 155-163.
- Ersungur, Ş. M., Bayramoğlu, T. ve Pabuçcu, H. (2017). Türkiye’nin Almanya, Rusya ve Çin ile ticari ilişkileri: Girdi-çıktı analizi bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 252-267.
- Eşiyok, B. A. (2008). Türkiye ekonomisinde üretimin ve ihracatın ithalata bağımlılığı, dış ticaretin yapısı: Girdi-çıktı modeline dayalı bir analiz. Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları 3(1-2),117-160.
- İlhan B. (2008). Türk inşaat sektörünün girdi-çıktı analizi ve ithalata bağımlılığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- İnançlı, S. ve Konak, A. (2011). Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılığı: otomotiv sektörü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 343-362.
- Lenzen, M., Kanemoto, K., Moran, D., & Geschke, A. (2012). Mapping the structure of the world economy. Environmental Science & Technology, 46(15), 8374–8381.
- Leontief, W. (1986). Input-output economics. (2nd Edition), New York: Oxford University Press.
- Leontief, W. (1976). The Structure of American Economy. White Plains.
- Miller, R. E. & Blair, P. D. (2009). Input-output analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.
- Miller, R. E. & Blair, P. D. (2009). Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.
- OECD (2021), OECD.Stat, Input-Output Tables (IOTs) 2021https://www.oecd.org/en/data/datasets/input-output-tables.html/ (Erişim tarihi: 04.05.2021).
- OECD (2021). Input-Output Tables – Edition 2021. OECD.
- Özdil, T. ve Yılmaz, C. (2007). Elektrik ve elektronik sektörünün ülkemiz ekonomisi içerisindeki öneminin girdi çıktı analiziyle incelenmesi. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, Malatya: I -10.
- TÜİK (2023). Dış Ticaret İstatistikleri, Yıllık 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr
- TÜİK (2022). Dış Ticaret Hacmine Göre İlk 5 Ülke. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr
- OECD (2021). Input-Output Tables (IOTs) – Edition 2021. OECD.Stat Database. https://www.oecd.org/sti/input-output-tables.htm
- Timmer, M. P., Dietzenbacher, E., Los, B., Stehrer, R., & de Vries, G. J. (2015). An illustrated user guide to the World Input–Output Database: the case of global automotive production. Review of International Economics, 23(3), 575–605.
- Tukker, A., & Dietzenbacher, E. (2013). Global multiregional input–output frameworks: an introduction and outlook. Economic Systems Research, 25(1), 1–19.
Identifying Inter-sectoral Import Dependency through Input-Output Analysis: A Comparative Study on Turkey and Turkey's Close Foreign Trade Partners
Abstract
The main purpose of this study is to identify the economic structures of Turkey and its major trading partners, their key industries, and the sectors dependent on imports in their exports through Input-Output analysis. For this purpose, the Input-Output flow tables of the selected countries for the years 1995, 2000, 2005, 2010, 2015, and 2018 were utilized. Import dependency analyses were conducted for Turkey and the countries with which it has the highest volume of foreign trade, across different periods.The countries analyzed in this study—namely the United States, Germany, the United Kingdom, Russia, China, and Italy—have been among Turkey’s top trading partners for many years in terms of trade volume. These countries also play a decisive role in global production networks. Therefore, analyzing sectoral input relationships between Turkey and these countries provides critical insight into the structural dynamics of Turkey’s foreign trade. As a result of the analysis, it was concluded that countries need energy input in terms of import dependency and the most dependent sector is the coke, refined petroleum and petroleum products sector numbered 10. It has been determined that the refined petroleum and petroleum products sector, which is one of the important inputs for Turkey's manufacturing industry, has gradually increased its demand for energy between 1995-2018 with the development of technology.
References
- Acar, M., & Ertuğrul, H. M. (2020). Türkiye’de enerji ithalatı ve döviz kuru ilişkisi: ARDL yaklaşımı. Enerji, Ekonomi ve Politika Dergisi, 5(1), 45–61.
- Altuntaş, E. (2023). Dış Ticaret açığının itici gücü, ithal girdi bağımlılığı: Girdi-çıktı analizi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 165–193.
- Aydın, A. (2021). Türkiye Ekonomisinde İthal Girdi Bağımlılığının Analizi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2), 223–249.
- Bocutoğlu, E. (1990). Endüstrilerarası İktisat, Teori ve Türkiye Uygulamaları. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi.
- Cardenete, M. A., Guerra, A. I., & Sancho, F. (2017). Applied general equilibrium: An introduction (2nd ed.). Springer.
- Duarte, R., Langarita, R. ve Choliz, J. S. (2017). The electricity industry in Spain: A structural economy: An ınput–output analysis. Transport Policy, 35, 333–340. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2014.04.006
- Duman, A. ve Özgüzer, G. E. (2012). An input-output analysis of rising imports in Turkey. Ekonomik Yaklaşım, 23(84), 39-54.
- Ersungur, Ş. M. (2005). Bölgesel iktisat. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F.Z.F. Fındıkoğlu Araştırma Merkezi, Yayın No:219.
- Ersungur, Ş. M. ve Kızıltan, A. (2011). Türkiye ekonomisinde sektörlerin istihdama etkileri: Girdi-Çıktı yaklaşımıyla bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25(0), 155-163.
- Ersungur, Ş. M., Bayramoğlu, T. ve Pabuçcu, H. (2017). Türkiye’nin Almanya, Rusya ve Çin ile ticari ilişkileri: Girdi-çıktı analizi bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 252-267.
- Eşiyok, B. A. (2008). Türkiye ekonomisinde üretimin ve ihracatın ithalata bağımlılığı, dış ticaretin yapısı: Girdi-çıktı modeline dayalı bir analiz. Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları 3(1-2),117-160.
- İlhan B. (2008). Türk inşaat sektörünün girdi-çıktı analizi ve ithalata bağımlılığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- İnançlı, S. ve Konak, A. (2011). Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılığı: otomotiv sektörü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 343-362.
- Lenzen, M., Kanemoto, K., Moran, D., & Geschke, A. (2012). Mapping the structure of the world economy. Environmental Science & Technology, 46(15), 8374–8381.
- Leontief, W. (1986). Input-output economics. (2nd Edition), New York: Oxford University Press.
- Leontief, W. (1976). The Structure of American Economy. White Plains.
- Miller, R. E. & Blair, P. D. (2009). Input-output analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.
- Miller, R. E. & Blair, P. D. (2009). Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.
- OECD (2021), OECD.Stat, Input-Output Tables (IOTs) 2021https://www.oecd.org/en/data/datasets/input-output-tables.html/ (Erişim tarihi: 04.05.2021).
- OECD (2021). Input-Output Tables – Edition 2021. OECD.
- Özdil, T. ve Yılmaz, C. (2007). Elektrik ve elektronik sektörünün ülkemiz ekonomisi içerisindeki öneminin girdi çıktı analiziyle incelenmesi. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, Malatya: I -10.
- TÜİK (2023). Dış Ticaret İstatistikleri, Yıllık 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr
- TÜİK (2022). Dış Ticaret Hacmine Göre İlk 5 Ülke. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr
- OECD (2021). Input-Output Tables (IOTs) – Edition 2021. OECD.Stat Database. https://www.oecd.org/sti/input-output-tables.htm
- Timmer, M. P., Dietzenbacher, E., Los, B., Stehrer, R., & de Vries, G. J. (2015). An illustrated user guide to the World Input–Output Database: the case of global automotive production. Review of International Economics, 23(3), 575–605.
- Tukker, A., & Dietzenbacher, E. (2013). Global multiregional input–output frameworks: an introduction and outlook. Economic Systems Research, 25(1), 1–19.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | International Economics (Other), Applied Economics (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | July 1, 2025 |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | January 31, 2025 |
| Acceptance Date | May 30, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 5 Issue: 1 |
