Abstract
Coins are valuable historical objects that offer important clues about the political, economic, and cultural structure of a state. These objects, which typically reflect the authority of rulers, were at times minted by individuals who had been granted authorization by the sovereign. During the period of the Rûm Seljuk Sultanate, members of the royal family known as Maliks had coins minted in their own names to consolidate their power in local governance and assert their economic dominance.
This study presents a detailed examination of sixteen coins attributed to Seljuk Maliks. In addition to the seven Seljuk Maliks whose coins had previously been identified in the literature, it includes a second, previously unpublished example of a bronze coin attributed to Kilij Arslan, the Malik of Elbistan and son of Sultan I. Mesud, recently introduced by Kamil Eron. Furthermore, a bronze coin attributed to Berkyaruqshah, the Malik of Niksar and Koyulhisar and one of the lesser-known sons of Sultan II. Kilij Arslan, is also brought into academic literature for the first time. Thus, coins attributed to a total of nine different Seljuk Maliks are examined.
For each Malik, a brief historical context is presented, followed by an analysis of the inscriptions and depictions found on the coins. It is shown that the titles, epithets, onomastics, and iconographic elements on the coins reflect the political and religious atmosphere of the period. In particular, figures inspired by Christian iconography on some Malik coins point to the cultural interactions of the time.
The majority of the examined coins are made of bronze, while a few are struck in silver. For instance, the bronze coin attributed to Kilij Arslan, Malik of Elbistan, emphasizes both the authority of Sultan I. Mesud and the local power of the Malik himself. Similarly, the title “Mugīsü’d-dünyâ ve’d-dīn” (“Helper of the World and Religion”) found on the coins of Tughrulshah, the Malik of Erzurum, conveys both religious and political messages. The presence of the Abbasid Caliph’s name on some coins further highlights the Maliks quest for legitimacy.
By examining the political and economic structures of the Rûm Seljuk Maliks through a numismatic lens, this study sheds light on their roles within the administrative system of the time. The coins of the Maliks provide concrete evidence of how the Seljuk Sultanate established a balance between central and regional authority. Through the analysis of these coins, the research offers a new perspective on Seljuk history and illuminates the political and cultural dynamics of the era.
Keywords
References
- ABÛ’L-FARAC, Abul-Farac Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, C. II, TTK, Ankara, 1999.
- AKSARAYÎ, Kerimüddin Mahmud, Müsâmeretü’l-Ahbâr, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2000.
- ALPTEKİN, Coşkun, Selçuklu ve Atabeylikler Tarihi Üzerine Araştırmalar, haz. Osman G. Özgüdenli, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2021.
- ANONİM, Selçuklular’ın Nadir Paralarından Bazıları ve Cimri’nin Sikkeleri, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1972.
- ANONİM, Tarîh-i Âl-i Selçuk (Anonim Selçukname), çev. Halil İbrahim Gök- Fahrettin Coşguner, Atıf Yayınları, İstanbul, 2014.
- ARTUK, İbrahim “Orta ve Yeni Çağa ait Sikke ve Nişanlar”, VI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri (20-26 Ekim 1961), Ankara, 2011, ss. 237-253;
- ARTUK, İbrahim ve ARTUK, Cevriye, Cevriye, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, İstanbul Milli Eğitim Basımevi, C.I, İstanbul 1971.
- ARTUK, İbrahim, “Ala el -Din Keykubad’ın Meliklik Devri Sikkeleri”, Belleten, C. 44, S. 174, Ankara 1980, ss. 265-270.
- AYDIN, Şennur, Doğu-Batı Arası Bir Gökkuşağı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1994.
- AYDIN, Yunus Emre, MACİT, Ensar, “Erzurum’da Güçlü Bir Selçuklu Meliki Mugîseddîn Tuğrulşah”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 32, S. 3, Erzurum 2022 ss. 1299-1309.
- AYKUT, Nezihi, “Some Coins of Mas’ûd I, Qılıj Arslân II, and the Maliks, American Numismatic Society, American of Numismatic, C.7-8, New York 1995-1996, ss. 161-186.
- AYKUT, Şevki Nezihi., Türkiye Selçuklu Sikkeleri I, Eren Yayıncılık, İstanbul, 2000.
- BROOME, Michael, A Survey of The Coinage of The Seljuqs of Rum, Royal Numismatic Society Publishing, London, 2011.
- BROSSET, M. F., Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar), çev. Hrand D. Andreasyan, not.- haz. Erdoğan Merçil, TTK, Ankara, 2003.
- BURGU, Yavuz Selim, Anadolu Selçukluları Alaeddin Keykubad ve Zamanı, Selenge Yayınları, İstanbul, 2011.
- CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, çev. Erol Üyepazarcı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2020.
- CASANOVA, Paul, Numismatique des Danichmendites. C. Rollin et Feuardent, Paris 1896.
- CENÂBİ, el-’Aylemü’z-Zâhir fî Ahvâli’l-Evâ’il ve’l-Evâhir, çev. Muharrem Kesik, Selenge Yayınları, İstanbul, 2023.
- ÇAYCI, Ahmet, Selçuklularda Egemenlik Sembolleri, İz Yayıncılık, İstanbul 2019.
- ERKAN, Göksu, “Türkiye Selçuklu Devleti’ne Tâbi’ Devletler ve Tâbiiyet Hukuku Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Malazgirt’ten Osmanlı’ya Selçuklu Sempozyumu, Kastamonu 2014, ss. 43-65.
- ERKİLETLİOĞLU, Halit ve GÜLER, Oğuz, Türkiye Selçuklu Sultanları ve Sikkeleri, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1996.
- ERKİLETLİOĞLU, Halit, “Sultan I. Alâeddin Keykubad Adına, Metbû Meliklerce Bastırılan Müşterek Sikkeler”, Selçuklu Araştırmaları Merkezi Selçuk Dergisi, S.3, Konya 1988, ss.89-95.
- ERON, Kamil, “II. Kılıç Arslan’ın Elbistan Melikliği Dönemi Sikkesi”, İzmir Nümismatik Derneği Bülteni, Bülten No. 2, İzmir, 2024, ss.41-47.
- GALİB, İsmail, Takvîm-i Mekûkât-i Selçûkiyye, Mirhan Matbaası, İstanbul, 1891.
- GÜNER, Ahmet, “Melik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 29, Ankara, 2004, ss. 51-53.
- HILLENBRAND, Carole, Malazgirt Muharebesi, Alfa Yayınları, İstanbul 2015.
- HİNRİCHS, Johann C. “Erzurum Selçuklularının Sikkeleri”, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Araştırmaları Dergisi, S. 6, Erzurum 1976, s. 163-178.
- HİNRİCHS, Johann C., “Münzen der Seltschuken Anatoliens”, Bremen, 1992.
- İBN BİBİ, el-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2020.
- İBN KALÂNİSÎ, Şam Tarihine Zeyl (I. ve II. Haçlı Seferleri Dönemi), çev. Onur Özatağ, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2015.
- İBNÜ’L ESİR, el- Kâmil Fi’t-Târîh, çev. Abdülkerim Özaydın, C. IX, Ravza Yayınları, İstanbul, 2019.
- İBNÜ’L ESİR, el- Kâmil Fi’t-Târîh, çev. Ahmet. Ağırakça-Abdülkerim Özaydın, C. X, Ravza Yayınları, İstanbul, 2019.
- İZMİRLİER, Yılmaz, Anadolu Selçuklu Paraları, Mas Matbaacılık, İstanbul, 2009.
- KAYA, Selim, I. Gıyâseddin Keyhüsrev ve II. Süleymanşah Dönemi Selçuklu Tarihi (1192-1211), TTK, Ankara, 2006.
- KAYMAK, Suat, Türkiye Selçukluları ve Erken Beylikler Epigrafisine Giriş (1065-1350), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2013.
- KAZVİNÎ, Hamdullah Müstevfî, Târih-i Güzide, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2018.
- KESİK, Muharrem, “Malazgirt Zaferi Sonrasında Anadolu’nun Fethi ve İlk Beyliklerin Kurucuları”, Alp Arslan ve Malazgirt, yay. haz. Erdoğan Merçil, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 153-197.
- KESİK, Muharrem, Danişmendliler (1085-1178), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2017.
- KESİK, Muharrem, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), TTK, Ankara, 2003.
- KHONİATES, Niketas, Historia, çev. Işın Demirkent, C. II, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 2013.
- KOCA, Salim, Türkiye Selçukluları Tarihi (Sultan Alp Arslan’dan Uluğ Keykubad’a 1071-1220), Berikan Yayınevi, Ankara, 2019,
- KUTLUER, İlhan, “Sühreverdî Maktûl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, Ankara, 2010, ss. 36-40.
- LANE-POOLE Stanley, Catalaoge of Oriental Coins in the British Museum, C. IX, London, 1889.
- LANE-POOLE, Stanley, Catalaoge of Oriental Coins in the British Museum, C. III, London 1877.
- MERÇİL, Erdoğan, Selçuklular’da Hükümdarlık Alâmetleri, TTK, Ankara 2007.
- METİN, Tülay, Selçuklular Döneminde Malatya, Malatya Kitaplığı, İstanbul, 2013.
- MIYNAT, Ali, “Ortaçağ İslam Dünyasında Sıradışı Bir Para Birimi: Bakır Dirhemler”, Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD), C. 38, S. 66, 2019, ss. 192-207.
- MİTCHENER, Michael, The World of Islam, Oriental Coins and Their Values, Hawkins Publications, London 1977.
- MÜNECCİMBAŞI, Ahmed b. Lütfullah, Câmiu’d-Düvel, çev. Ali Öngül, II, İstanbul, 2017.
- NESEVİ, Muhammed b. Ahmed, Celâleddin Hârizmşah Biyografisi, çev. Necip Asım, haz. Mustafa Demirci, Hikmetevi Yayınları, İstanbul, 2021.
- ÖZ, Mehmet, “Samsun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul, 2009, ss. 83-88.
- ÖZAYDIN, Abdülkerim, ERSAN, Mehmet, Anadolu / Türkiye Selçukluları, İRCICA, İstanbul, 2023.
- PAPAZ GRİGOR, Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hrant D. Andreasyan, TTK, Ankara, 2019.
- SAĞLAM, Osman Ferit, “Şimdiye Kadar Bilinmeyen İslâmi İki Madalya ve Birkaç Sikke”, V. Türk Tarih Kongresi Bildirileri (Ankara 12-17 Nisan 1956), Ankara, 2011, ss. 203-208.
- SEVİM, Ali, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi, TTK, Ankara 2020.
- SÜMER, Faruk, “Tuğrul Şah”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, İstanbul 2012, ss. 346-347.
- SÜMER, Faruk, Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, TTK, Ankara 2021
- SÜMER, Faruk, SEVİM, Ali, İslam Kaynaklarına Göre Malazgirt Savaşı, TTK, Ankara 2018.
- SÜRYANİ MİKHAİL, Vekayiname, çev. Hrant D. Andreasyan, C. II, TTK’da Basılmamış Nüsha, 1944.
- TEOMAN, Betül, “Figural Coins of the Seljūqs of Rūm”, İkinci Uluslararası Akdeniz Dünyasında Para Tarihi ve Numismatik Kongresi, Antalya, 2017, ss. 525-547.
- TEOMAN, Betül, “I. Alâeddin Keykubad Dönemi Sikkeleri”, 800. Fetih Yılının Eşiğinde Alanya/Alaiye ve Aladdin Keykubat Sempozyumu, Antalya 2021, ss. 89-104.
- TEVHİD, Ahmed, Meskûkât-ı Kadîme-i İslâmiyye, C. IV, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul 1903.
- TOPRAKTEPE, Ersel (ed.), Sikkeler Ne Anlatır? Ortaçağ Anadolu Sikkelerinde Simgeler ve Çokkültürlülük (What the Coins Tell Us? Symbols and Multicultural Aspects in Medieval Anatolian Coins), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009.
- TURAN, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2017.
- TURAN, Osman, Türkiye Selçuklular Hakkında Resmi Vesikalar, TTK, Ankara, 2014.
- TURAN, Osman., Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2019.
- UYUMAZ, Emine, Sultan I. Alaeddin Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasi Tarihi (1220-1237), TTK, Ankara, 2003.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Türk Tarihi Vesikalarından Tokat, Niksar, Zile, Turhal, Amasya Vilayeti ve Kaza ve Nahiye Merkezlerinden Kitabeler, Maarif Vekaleti, İstanbul, 1927.
- WHELAN, Estelle. J., “A Contribution to Danishmendid History: The Figured Copper Coins”. ANSM 25 (1980), ss. 133-166.
- ZERRİN, Günal, “Selçuklu Hizmetinde Gabras’lar ve Vezir İhtiyareddîn Hasan”, Prof. Dr. Erdoğan Merçil’e Armağan, İstanbul 2013, ss. 200-210.
Abstract
Sikkeler, bir devletin siyasi, ekonomik ve kültürel yapısına dair önemli ipuçları sunan değerli tarihsel objelerdir. Genellikle hükümdarların otoritesini yansıtan bu objeler, bazen de hükümdarın yetki verdiği kişiler tarafından darp ettirilmiştir. Türkiye Selçuklu Sultanlığı döneminde, hanedan üyeleri olan melikler, yerel yönetimlerinde güçlerini pekiştirmek ve ekonomik hakimiyetlerini göstermek amacıyla kendi adlarına sikkeler bastırmışlardır.
Bu çalışma, Selçuklu Melikleri’ne ait on altı sikkenin ayrıntılı bir incelemesini sunmaktadır. Literatürde daha önce sikkesi tespit edilmiş yedi Selçuklu Meliki’ne ek olarak, I. Mesud’un oğlu ve Elbistan Meliki Kılıç Arslan’a atfedilen ve Kamil Eron tarafından yakın zamanda tanıtılan bronz sikkenin daha önce yayımlanmamış ikinci bir örneği ile II. Kılıç Arslan’ın pek bilinmeyen oğullarından, Niksar ve Koyulhisar Meliki Berkyarukşah’a ait bronz sikke de ilk kez bilimsel literatüre kazandırılmıştır. Böylece toplamda dokuz farklı Selçuklu Meliki’ne atfedilen sikkeler ele alınmıştır.
Çalışmada her melik için kısa bir tarihsel bağlam sunulmuş, ardından sikkeler üzerindeki yazı ve tasvirler analiz edilmiştir. Sikkelerde yer alan unvanlar, lakaplar, künyeler ve ikonografik ögelerin, dönemin siyasi ve dini atmosferini yansıttığı gösterilmiştir. Özellikle bazı melik sikkelerinde yer alan Hristiyan ikonografisinden esinlenilmiş figürler, dönemin kültürel etkileşimlerine işaret etmektedir.
İncelenen sikkelerin çoğunluğu bronzdan yapılmış olup, birkaç tanesi gümüşten basılmıştır. Örneğin, Elbistan Meliki Kılıç Arslan’a ait bronz sikke, hem Selçuklu Sultanı I. Mesud’un otoritesini hem de melikin kendi yerel gücünü vurgulamaktadır. Aynı şekilde, Erzurum Meliki Tuğrulşah’ın sikkelerinde yer alan “Mugīsü’d-dünyâ ve’d-dîn” (Dünyanın ve Dinin Yardımcısı) lakabı hem dini hem de siyasi bir mesaj taşımaktadır. Bazı sikkelerde Abbasi Halifesi’nin isminin yer alması ise meliklerin meşruiyet arayışını gözler önüne sermektedir.
Bu çalışma, Türkiye Selçuklu Melikleri’nin siyasi ve ekonomik yapılarını nümismatik bir bakış açısıyla inceleyerek, dönemin idari sistemi içinde bu meliklerin rollerine ışık tutmaktadır. Melik sikkeleri, Selçuklu Sultanlığı’nın merkezi ve yerel otorite arasında nasıl bir denge kurduğuna dair somut kanıtlar sunmaktadır. Bu sikkelerin analizi yoluyla yapılan araştırma, Selçuklu tarihine yeni bir bakış açısı kazandırmakta ve dönemin siyasi ve kültürel dinamiklerini aydınlatmaktadır.
Thanks
Teşekkür ederiz
References
- ABÛ’L-FARAC, Abul-Farac Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, C. II, TTK, Ankara, 1999.
- AKSARAYÎ, Kerimüddin Mahmud, Müsâmeretü’l-Ahbâr, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2000.
- ALPTEKİN, Coşkun, Selçuklu ve Atabeylikler Tarihi Üzerine Araştırmalar, haz. Osman G. Özgüdenli, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2021.
- ANONİM, Selçuklular’ın Nadir Paralarından Bazıları ve Cimri’nin Sikkeleri, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1972.
- ANONİM, Tarîh-i Âl-i Selçuk (Anonim Selçukname), çev. Halil İbrahim Gök- Fahrettin Coşguner, Atıf Yayınları, İstanbul, 2014.
- ARTUK, İbrahim “Orta ve Yeni Çağa ait Sikke ve Nişanlar”, VI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri (20-26 Ekim 1961), Ankara, 2011, ss. 237-253;
- ARTUK, İbrahim ve ARTUK, Cevriye, Cevriye, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, İstanbul Milli Eğitim Basımevi, C.I, İstanbul 1971.
- ARTUK, İbrahim, “Ala el -Din Keykubad’ın Meliklik Devri Sikkeleri”, Belleten, C. 44, S. 174, Ankara 1980, ss. 265-270.
- AYDIN, Şennur, Doğu-Batı Arası Bir Gökkuşağı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1994.
- AYDIN, Yunus Emre, MACİT, Ensar, “Erzurum’da Güçlü Bir Selçuklu Meliki Mugîseddîn Tuğrulşah”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 32, S. 3, Erzurum 2022 ss. 1299-1309.
- AYKUT, Nezihi, “Some Coins of Mas’ûd I, Qılıj Arslân II, and the Maliks, American Numismatic Society, American of Numismatic, C.7-8, New York 1995-1996, ss. 161-186.
- AYKUT, Şevki Nezihi., Türkiye Selçuklu Sikkeleri I, Eren Yayıncılık, İstanbul, 2000.
- BROOME, Michael, A Survey of The Coinage of The Seljuqs of Rum, Royal Numismatic Society Publishing, London, 2011.
- BROSSET, M. F., Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar), çev. Hrand D. Andreasyan, not.- haz. Erdoğan Merçil, TTK, Ankara, 2003.
- BURGU, Yavuz Selim, Anadolu Selçukluları Alaeddin Keykubad ve Zamanı, Selenge Yayınları, İstanbul, 2011.
- CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, çev. Erol Üyepazarcı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2020.
- CASANOVA, Paul, Numismatique des Danichmendites. C. Rollin et Feuardent, Paris 1896.
- CENÂBİ, el-’Aylemü’z-Zâhir fî Ahvâli’l-Evâ’il ve’l-Evâhir, çev. Muharrem Kesik, Selenge Yayınları, İstanbul, 2023.
- ÇAYCI, Ahmet, Selçuklularda Egemenlik Sembolleri, İz Yayıncılık, İstanbul 2019.
- ERKAN, Göksu, “Türkiye Selçuklu Devleti’ne Tâbi’ Devletler ve Tâbiiyet Hukuku Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Malazgirt’ten Osmanlı’ya Selçuklu Sempozyumu, Kastamonu 2014, ss. 43-65.
- ERKİLETLİOĞLU, Halit ve GÜLER, Oğuz, Türkiye Selçuklu Sultanları ve Sikkeleri, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1996.
- ERKİLETLİOĞLU, Halit, “Sultan I. Alâeddin Keykubad Adına, Metbû Meliklerce Bastırılan Müşterek Sikkeler”, Selçuklu Araştırmaları Merkezi Selçuk Dergisi, S.3, Konya 1988, ss.89-95.
- ERON, Kamil, “II. Kılıç Arslan’ın Elbistan Melikliği Dönemi Sikkesi”, İzmir Nümismatik Derneği Bülteni, Bülten No. 2, İzmir, 2024, ss.41-47.
- GALİB, İsmail, Takvîm-i Mekûkât-i Selçûkiyye, Mirhan Matbaası, İstanbul, 1891.
- GÜNER, Ahmet, “Melik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 29, Ankara, 2004, ss. 51-53.
- HILLENBRAND, Carole, Malazgirt Muharebesi, Alfa Yayınları, İstanbul 2015.
- HİNRİCHS, Johann C. “Erzurum Selçuklularının Sikkeleri”, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Araştırmaları Dergisi, S. 6, Erzurum 1976, s. 163-178.
- HİNRİCHS, Johann C., “Münzen der Seltschuken Anatoliens”, Bremen, 1992.
- İBN BİBİ, el-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2020.
- İBN KALÂNİSÎ, Şam Tarihine Zeyl (I. ve II. Haçlı Seferleri Dönemi), çev. Onur Özatağ, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2015.
- İBNÜ’L ESİR, el- Kâmil Fi’t-Târîh, çev. Abdülkerim Özaydın, C. IX, Ravza Yayınları, İstanbul, 2019.
- İBNÜ’L ESİR, el- Kâmil Fi’t-Târîh, çev. Ahmet. Ağırakça-Abdülkerim Özaydın, C. X, Ravza Yayınları, İstanbul, 2019.
- İZMİRLİER, Yılmaz, Anadolu Selçuklu Paraları, Mas Matbaacılık, İstanbul, 2009.
- KAYA, Selim, I. Gıyâseddin Keyhüsrev ve II. Süleymanşah Dönemi Selçuklu Tarihi (1192-1211), TTK, Ankara, 2006.
- KAYMAK, Suat, Türkiye Selçukluları ve Erken Beylikler Epigrafisine Giriş (1065-1350), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2013.
- KAZVİNÎ, Hamdullah Müstevfî, Târih-i Güzide, çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara, 2018.
- KESİK, Muharrem, “Malazgirt Zaferi Sonrasında Anadolu’nun Fethi ve İlk Beyliklerin Kurucuları”, Alp Arslan ve Malazgirt, yay. haz. Erdoğan Merçil, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 153-197.
- KESİK, Muharrem, Danişmendliler (1085-1178), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2017.
- KESİK, Muharrem, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), TTK, Ankara, 2003.
- KHONİATES, Niketas, Historia, çev. Işın Demirkent, C. II, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 2013.
- KOCA, Salim, Türkiye Selçukluları Tarihi (Sultan Alp Arslan’dan Uluğ Keykubad’a 1071-1220), Berikan Yayınevi, Ankara, 2019,
- KUTLUER, İlhan, “Sühreverdî Maktûl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, Ankara, 2010, ss. 36-40.
- LANE-POOLE Stanley, Catalaoge of Oriental Coins in the British Museum, C. IX, London, 1889.
- LANE-POOLE, Stanley, Catalaoge of Oriental Coins in the British Museum, C. III, London 1877.
- MERÇİL, Erdoğan, Selçuklular’da Hükümdarlık Alâmetleri, TTK, Ankara 2007.
- METİN, Tülay, Selçuklular Döneminde Malatya, Malatya Kitaplığı, İstanbul, 2013.
- MIYNAT, Ali, “Ortaçağ İslam Dünyasında Sıradışı Bir Para Birimi: Bakır Dirhemler”, Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD), C. 38, S. 66, 2019, ss. 192-207.
- MİTCHENER, Michael, The World of Islam, Oriental Coins and Their Values, Hawkins Publications, London 1977.
- MÜNECCİMBAŞI, Ahmed b. Lütfullah, Câmiu’d-Düvel, çev. Ali Öngül, II, İstanbul, 2017.
- NESEVİ, Muhammed b. Ahmed, Celâleddin Hârizmşah Biyografisi, çev. Necip Asım, haz. Mustafa Demirci, Hikmetevi Yayınları, İstanbul, 2021.
- ÖZ, Mehmet, “Samsun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul, 2009, ss. 83-88.
- ÖZAYDIN, Abdülkerim, ERSAN, Mehmet, Anadolu / Türkiye Selçukluları, İRCICA, İstanbul, 2023.
- PAPAZ GRİGOR, Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hrant D. Andreasyan, TTK, Ankara, 2019.
- SAĞLAM, Osman Ferit, “Şimdiye Kadar Bilinmeyen İslâmi İki Madalya ve Birkaç Sikke”, V. Türk Tarih Kongresi Bildirileri (Ankara 12-17 Nisan 1956), Ankara, 2011, ss. 203-208.
- SEVİM, Ali, Anadolu’nun Fethi Selçuklular Dönemi, TTK, Ankara 2020.
- SÜMER, Faruk, “Tuğrul Şah”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 41, İstanbul 2012, ss. 346-347.
- SÜMER, Faruk, Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, TTK, Ankara 2021
- SÜMER, Faruk, SEVİM, Ali, İslam Kaynaklarına Göre Malazgirt Savaşı, TTK, Ankara 2018.
- SÜRYANİ MİKHAİL, Vekayiname, çev. Hrant D. Andreasyan, C. II, TTK’da Basılmamış Nüsha, 1944.
- TEOMAN, Betül, “Figural Coins of the Seljūqs of Rūm”, İkinci Uluslararası Akdeniz Dünyasında Para Tarihi ve Numismatik Kongresi, Antalya, 2017, ss. 525-547.
- TEOMAN, Betül, “I. Alâeddin Keykubad Dönemi Sikkeleri”, 800. Fetih Yılının Eşiğinde Alanya/Alaiye ve Aladdin Keykubat Sempozyumu, Antalya 2021, ss. 89-104.
- TEVHİD, Ahmed, Meskûkât-ı Kadîme-i İslâmiyye, C. IV, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul 1903.
- TOPRAKTEPE, Ersel (ed.), Sikkeler Ne Anlatır? Ortaçağ Anadolu Sikkelerinde Simgeler ve Çokkültürlülük (What the Coins Tell Us? Symbols and Multicultural Aspects in Medieval Anatolian Coins), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009.
- TURAN, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2017.
- TURAN, Osman, Türkiye Selçuklular Hakkında Resmi Vesikalar, TTK, Ankara, 2014.
- TURAN, Osman., Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2019.
- UYUMAZ, Emine, Sultan I. Alaeddin Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasi Tarihi (1220-1237), TTK, Ankara, 2003.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Türk Tarihi Vesikalarından Tokat, Niksar, Zile, Turhal, Amasya Vilayeti ve Kaza ve Nahiye Merkezlerinden Kitabeler, Maarif Vekaleti, İstanbul, 1927.
- WHELAN, Estelle. J., “A Contribution to Danishmendid History: The Figured Copper Coins”. ANSM 25 (1980), ss. 133-166.
- ZERRİN, Günal, “Selçuklu Hizmetinde Gabras’lar ve Vezir İhtiyareddîn Hasan”, Prof. Dr. Erdoğan Merçil’e Armağan, İstanbul 2013, ss. 200-210.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Historiography (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | May 31, 2025 |
| Submission Date | January 9, 2025 |
| Acceptance Date | January 20, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 7 Issue: 14 |
