Research Article
BibTex RIS Cite

SHINING STAR AZERBAIJAN HISTORICAL AND CULTURAL TRACES OF TURKISH KHANATES (1747-1844)

Year 2025, Volume: 7 Issue: 14, 491 - 520, 31.05.2025
https://doi.org/10.53718/gttad.1669563

Abstract

With its strong strategic location, rich economic resources and colorful nature, Azerbaijan has been a battleground for great powers and civilizations throughout history. From early times, Turkish communities such as the Sabirs, Khazars and Huns shaped the social and cultural structure of the region. Intense Turkish migrations, which began during the Seljuk period, accelerated the Turkification process of Azerbaijan and formed the basis of today’s Azerbaijani identity. Azerbaijan has been under the rule of many states throughout its history. However, the 18th century saw an important turning point in Azerbaijani history with the emergence of khanates, a different form of government. With the weakening of the central authority during the Safavid and Afshar periods, Azerbaijani lands came under the control of various Turkish khanates. After the death of Nadir Shah Afshar in the early 18th century, the khans in the region declared their independence. Azerbaijani Khanates are examined in two parts according to their geographical location and political life. The khanates located south of the Aras River are called the South Azerbaijan Khanates, while the khanates located north of the River are called the North Azerbaijan Khanates. Important khanates established in South Azerbaijan are the Tabriz, Hoy, Karadagh, Maragha and Urmia Khanates. The important khanates established in Northern Azerbaijan are; Ganja, Baku, Sheki, Shirvan, Karabakh and Quba Khanates. In the 18th century, the Southern Azerbaijan Khanates played a critical role in the historical and political development of the region. This period is considered as an important transition period in the history of Azerbaijan. The independence of the Southern Azerbaijan Khanates was short-lived, and these Khanates were forced to recognize Iranian sovereignty again. The Northern Azerbaijan Khanates were in constant struggle with each other and formed various alliances against external threats. Towards the end of the 18th century, the Russian Empire began to target the Khanates by following a policy of expansion in the Caucasus. The Northern Azerbaijan Khanates in the 18th century greatly influenced the political and military structure of the region. The Khanates tried to maintain their existence under the pressure of great powers such as the Ottoman Empire, Iran and Russia, but were annexed by Russia in the early 19th century and lost their political existence. The Khanate period in Azerbaijan was an important stage in the historical development of the country. The Khanates influenced the political, economic and cultural structure of Azerbaijan, but could not maintain their existence for a long time due to regional fragmentation. The end of this period with the Russian dominance in the Caucasus was also an important turning point in the modern history of Azerbaijan.
In this article; The Turkish Khanates that declared their independence in Azerbaijan in the 18th century will be researched and written in the administrative, economic and cultural context.

References

  • AKA, İsmail, Timur ve Devleti, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • ALEKPEROĞLU, A. Nuru, ALİYOLDAŞKIZI, A. Faride, “Nahçıvan Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 123-133.
  • ALİZADE, Orhan, “18. yy’ın İlk Yarısında Rusya’nın Kafkasya’da İşgalcilik Politikası”, Akademik Bakış, Cilt 4 Sayı 7, Kış 2010, ss. 105-114.
  • ALİEV, Saleh Muhammedoğlu, “Erdebil”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 11, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1995, ss. 276-277.
  • ALİEV, Saleh Muhammedoğlu, “Kuba”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2002, ss. 297-298.
  • ALLEN, Edward David, MURATOFF Pavel, Caucasian Battlefields: A History of the Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, Cambridge University Press, 1953.
  • AŞURBEYLİ, Sara, “Şirvanşahlar”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss. 211-213.
  • ATKİN, Muriel, Russia and Iran, 1780-1828, University of Minnesota Press, 1980.
  • AXWORTHY, Micheal, The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant, I.B. Tauris, London 2006.
  • AYDIN, Mustafa, “Şeki”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2010, ss.489-491.
  • AYDIN, Mustafa, “Şirvan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss.204-206
  • AYDIN, Mustafa, “Revan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2008, ss. 26- 29.
  • AZİZOV, Anar, “Şeki”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss.492.
  • BAŞÇI, Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri” (XIII-XVIII YY.), Kadim Akademi, C.3, S.2, 2019.
  • BAYRAMOVA, Naile, Şamaxı Xanlığı, AMEA Tİ Neşri, Bakı 2009.
  • BEZER, Gülay Öğün, “Şeddâdîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2000, ss. 409-411.
  • BERKOK, General İsmail, Tarihte Kafkasya, İstanbul Matbaası, İstanbul 1958.
  • BİLGİLİ, Ali Sinan, “Azerbaycan Türkmenleri Tarihi”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 21-42.
  • BUNİYATOV, Ziya Musa, “Azerbaycan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1991, ss. 317-322.
  • CAMALOV, Gabil, “Azerbaycan Hanlıklarının Rusya Tarafından İşgal Edilmesinde İran’ın İkili İlişkiler Siyaseti”, Türkler (Cumhuriyet), C.18, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 919-935.
  • CAFEROĞLU, Ahmet, Azerbaycan, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul 1940.
  • ÇAKMAK, Mehmet Ali, “Azerbaycan Hanlıkları”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 10-20.
  • DELİLİ, Hasan Ali, XIII. Asrın İkinci Yarısında Cenubi Azerbaycan Hanlıkları, Bakü 1979.
  • Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, “Azerbaycan Ülke Bülteni”, , 10.03.2025 sa. 20:00.
  • DURSUN, Davut, “Baku”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1991, ss. 550-551.
  • EFENDİZADE, Oktay, “Gence”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss. 17-20.
  • ELÇİBEY, Ebülfez, “Babek ve Azerbaycan Direniş Hareketinin İlk Dönemleri”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, çev. Muhammet Kemaloğlu, C.4, S.8, Gümüşhane 2013, ss. 23-45.
  • EMENOVA, Aynur, “Tebriz Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 153-167.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi: Bursa-Bolu-Trabzon-Erzurum- Azerbaycan-Kafkasya-Kırım-Girit, C.2, haz. Yücel Dağlı, Seyyit A. Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, 1999 İstanbul.
  • FORSYTH, James, The Caucasus: A History, Oxford University Press, 2014.
  • GÖL, Hacer, “Geçmişten Günümüze Azerbaycan”, Bitlis Eren Üniversitesi Dergisi Sosyal Bilimler Dergisi, C.1, S.1, ss. 153-170.
  • GÖKTUĞ, Musa, Kuzey Azerbaycan Hanlıkları, Çarlık Rusyası’nın İşgali ve Hâkimiyet Süreci (1747-1917), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya 2022.
  • GRİGOREV Vasılıy, Staticeskoe opisanie Nakhchavanskoy provincii, Tipografiya Imperatorskoy Akademii Nauk, Sankt-Peterburg 1883
  • GRAİNGER, John D., Seleukos Nikator: Constructing a Hellenistic Kingdom, Routledge, London 1990.
  • GULİYEV, Telman, Rusya’nın Azerbaycan Siyaseti (1801-1813), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Merkezi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2010.
  • GÜNER, Ahmet, “Sellârîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 68-70.
  • HACİEVA, Saide “İrevan (Revan) Türk Hanlığı ve Osmanlı Devleti İle İlişkileri”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss.76-89.
  • KARAMANLI Hüsamettin M., “Nahcıvan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 294-297.
  • KARATAY, Osman, “Suvarlar: Doğu Avrupa’nın Esrarengiz Kavmi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C. 10, S.1, İzmir 2010, ss. 99-116.
  • KURTULUŞ, Rıza, “Dünbili”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. Ek-1, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2020, ss. 352-353.
  • MAENCHEN, Otto J. – Helfen, The World of the Huns: Studies in Their History and Culture, University of California Press 1973.
  • MANZ, Beatrice Forbes, The Rise and Rule of Tamerlane, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
  • MATTHEE, Rudi, The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
  • MEMMEDOVA, Gövher N., “Urmiye Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss.185-206.
  • MEMEDOVA, Hüsamettin, “Beylerbeylikten Hanlığa: Gence-Karabağ”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 65-75.
  • MERÇİL, Erdoğan, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2006.
  • Minhâc-i Sirâc el Cûzcânî, Tabakât-ı Nâsırî Gazneliler, Selçuklular, Atabeglikler ve Hârzemşâhlar, Tercüme ve Notlar: Erken Göksu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2020, ss. 142-143.
  • MİNORSKY, Vladimir, Studies in Caucasian History, Cambridge University Press, London 1953.
  • MUSTAFAZADE, Tofiq Teyyuboğlu, “Guba Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 104-122.
  • İBADOV, Refik Hüsneyoğlu, “Şeki Hanlığı ve Osmanlı İmparatorluğu ile İlişkileri”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 90-103.
  • İSKENDEROVA, Merziya, “Baku Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 43-56.
  • ONULLAHİ, Seyitağa, XIII-XVIII Eserlerde Tebriz şehrinin Tarihi (Sosyal İktisadi Tarihi), Elm Neşriyatı, Bakü 1982.
  • Osmanlı Devleti ile Azerbaycan Hanlıkları Arasındaki Münâsebetlere Dâir Arşiv Belgeleri (Karabağ-Şuşa, Nahçıvan, Bakü, Gence, Şirvan, Şeki, Revan, Kuba, Hoy) (1578-1914), haz. İsmet Demir vd., T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara 1992.
  • ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Ahmedîlîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1989, ss. 168-169.
  • ÖZCAN, Azmi, “Nâdir Şah”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 276-277.
  • ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, “Merâga”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 29, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2004, ss. 162-163.
  • ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, “Urmiye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 42, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2012, ss.179-180.
  • PETRUŞEVSKİ, İvan Pavloviç Oçerki Po İstorii Feodalnıh Otnoşenii V Azerbaydjane İ Armenii V 18- Naçale 19 V., Leningrad 1949.
  • RESULZADE, Mehmet Emin, Azerbaycan Cumhuriyeti (Keyfiyet-i Teşekkülü ve Şimdiki Vaziyeti), Azerbaycan Türkleri Derneği, İstanbul 1990.
  • SABBÂĞ, Abbas, BOZKURT Nebi, “Müstefvî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 147-148.
  • SEVİM, Ali, MERÇİL, Erdoğan, Selçuklu Devletleri Tarihi, Siyaset, Teşkilat ve Kültür, Ankara 1995.
  • SULTANOVA, Ruhengiz A., “Makı Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 168.
  • SÜMER, Faruk, Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilatı – Destanları, İstanbul 1972.
  • ŞÜKÜROV Kâmil, İrəvan Xanlığı və Zəngəzur: Tarixi, Etnik və Siyasi Gerçəkliklər, Elm və Təhsil, Bakı 2005.
  • TOMAR, Cengiz, “Revvadîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2008, ss. 36-37.
  • ÜREN, Umut, “Azerbaycan Topraklarında İskit İzleri”, Istranca Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 2, S.1, Kırklareli 2024, ss. 1-20.
  • URFALI MATEOS, Urfalı Meteos Vekayinamesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hırant D. Andreasyon, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1987.
  • USUL, Dilber, “Orta Çağ’da Tebriz”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, C.18, 2021, ss. 82- 106.
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu ve Karakoyunlu Devletleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003.
  • YAZICI, Tahsin, “Hoy” TDV İslam Ansiklopedisi, C. 18, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1998, ss. 218.
  • YILDIZ, Hakkı Dursun, “Sacoğulları”, Türkler, C.4, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 754-803.
  • ZEYNELOĞLU, Cihangir, Muhtasar Azerbaycan Tarihi, Şems Matbaası, İstanbul 1924.
  • YILDIRIM, Ahmet, Osmanlı-İran Mücadelesi ve Azerbaycan Hanlıkları, Akademi Yayınları, Ankara 2021.

PARLAYAN YILDIZ AZERBAYCAN’DA TÜRK HANLIKLARININ TARİHİ ve KÜLTÜREL İZLERİ (1747-1844)

Year 2025, Volume: 7 Issue: 14, 491 - 520, 31.05.2025
https://doi.org/10.53718/gttad.1669563

Abstract

Güçlü stratejik konumu, zengin ekonomik kaynakları ve renkli doğasıyla Azerbaycan, tarih boyunca büyük güçlerin ve medeniyetlerin mücadele sahası olmuştur. Erken dönemlerden itibaren Sabirler, Hazarlar ve Hunlar gibi Türk toplulukları, bölgenin sosyal ve kültürel yapısını şekillendirmiştir. Selçuklu döneminde başlayan yoğun Türk göçleri, Azerbaycan’ın Türkleşme sürecini hızlandırarak günümüz Azerbaycan kimliğinin temelini oluşturmuştur. Azerbaycan tarihi boyunca birçok devletin egemenliği altına girmiştir. Ancak 18. yüzyıl, Azerbaycan tarihinde farklı bir yönetim biçimi olan hanlıkların ortaya çıkmasıyla önemli bir dönüm noktası yaşamıştır. Safevîler ve Afşarlar döneminde merkezi otoritenin zayıflamasıyla Azerbaycan toprakları çeşitli Türk hanlıklarının kontrolüne geçmiştir. 18. yüzyılın başlarında Nadir Şah Afşar’ın ölümünden sonra, bölgedeki hanlar bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Coğrafi konum ve siyasi ömürlerine göre Azerbaycan Hanlıkları iki kısımda incelenir. Aras Nehri’nin güneyinde yer alan hanlıklara Güney Azerbaycan Hanlıkları, kuzeyinde yer alan hanlıklara Kuzey Azerbaycan Hanlıkları tabiri kullanılmıştır. Güney Azerbaycan kurulan önemli hanlıklar; Tebriz, Hoy, Karadağ, Merağa, Urmiye, Hanlıklarıdır. Kuzey Azerbaycan’dakurulan önemli hanlıklar; Gence, Bakü, Şeki, Şirvan, Karabağ ve Kuba Hanlıklarıdır. 18. yüzyılda Güney Azerbaycan Hanlıkları, bölgenin tarihi ve siyasi gelişiminde kritik bir rol oynamıştır. Bu dönem, Azerbaycan tarihinde önemli bir geçiş süreci olarak değerlendirilmektedir. Güney Azerbaycan Hanlıklarının bağımsızlıkları kısa sürmüş, bu Hanlıklar yeniden İran hakimiyetini tanımak zorunda kalmıştır. Kuzey Azerbaycan Hanlıkları, birbirleriyle sürekli mücadele halinde olmuş ve dış tehditlere karşı çeşitli ittifaklar kurmuşlardır. 18. yüzyılın sonlarına doğru, Rus İmparatorluğu Kafkasya’da yayılma politikası izleyerek, Hanlıkları hedef almaya başlamıştır. 18. yüzyıl Kuzey Azerbaycan Hanlıkları, bölgenin siyasi ve askeri yapısını büyük ölçüde etkilemiştir. Hanlıklar Osmanlı, İran ve Rusya gibi büyük güçlerin baskısı altında varlıklarını sürdürmeye çalışmış, ancak 19. yüzyılın başlarında Rusya tarafından ilhak edilerek siyasi varlıklarını kaybetmişlerdir. Azerbaycan’daki Hanlıklar dönemi, ülkenin tarihsel gelişiminde önemli bir aşama olmuştur. Hanlıklar Azerbaycan’ın siyasi, ekonomik ve kültürel yapısını etkilemiş, ancak bölgesel parçalanma nedeniyle uzun süre varlıklarını sürdürememişlerdir. Rusya’nın Kafkasya’daki hâkimiyetiyle birlikte bu dönemin sona ermesi, Azerbaycan’ın modern tarihi açısından da önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Bu makalede; 18. yüzyılda Azerbaycan’da bağımsızlığını ilan eden Türk Hanlıkları idari, iktisadi ve kültürel bağlamda araştırılarak, kaleme alınacaktır.

References

  • AKA, İsmail, Timur ve Devleti, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • ALEKPEROĞLU, A. Nuru, ALİYOLDAŞKIZI, A. Faride, “Nahçıvan Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 123-133.
  • ALİZADE, Orhan, “18. yy’ın İlk Yarısında Rusya’nın Kafkasya’da İşgalcilik Politikası”, Akademik Bakış, Cilt 4 Sayı 7, Kış 2010, ss. 105-114.
  • ALİEV, Saleh Muhammedoğlu, “Erdebil”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 11, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1995, ss. 276-277.
  • ALİEV, Saleh Muhammedoğlu, “Kuba”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2002, ss. 297-298.
  • ALLEN, Edward David, MURATOFF Pavel, Caucasian Battlefields: A History of the Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, Cambridge University Press, 1953.
  • AŞURBEYLİ, Sara, “Şirvanşahlar”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss. 211-213.
  • ATKİN, Muriel, Russia and Iran, 1780-1828, University of Minnesota Press, 1980.
  • AXWORTHY, Micheal, The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant, I.B. Tauris, London 2006.
  • AYDIN, Mustafa, “Şeki”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2010, ss.489-491.
  • AYDIN, Mustafa, “Şirvan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss.204-206
  • AYDIN, Mustafa, “Revan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2008, ss. 26- 29.
  • AZİZOV, Anar, “Şeki”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss.492.
  • BAŞÇI, Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri” (XIII-XVIII YY.), Kadim Akademi, C.3, S.2, 2019.
  • BAYRAMOVA, Naile, Şamaxı Xanlığı, AMEA Tİ Neşri, Bakı 2009.
  • BEZER, Gülay Öğün, “Şeddâdîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2000, ss. 409-411.
  • BERKOK, General İsmail, Tarihte Kafkasya, İstanbul Matbaası, İstanbul 1958.
  • BİLGİLİ, Ali Sinan, “Azerbaycan Türkmenleri Tarihi”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 21-42.
  • BUNİYATOV, Ziya Musa, “Azerbaycan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1991, ss. 317-322.
  • CAMALOV, Gabil, “Azerbaycan Hanlıklarının Rusya Tarafından İşgal Edilmesinde İran’ın İkili İlişkiler Siyaseti”, Türkler (Cumhuriyet), C.18, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 919-935.
  • CAFEROĞLU, Ahmet, Azerbaycan, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul 1940.
  • ÇAKMAK, Mehmet Ali, “Azerbaycan Hanlıkları”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 10-20.
  • DELİLİ, Hasan Ali, XIII. Asrın İkinci Yarısında Cenubi Azerbaycan Hanlıkları, Bakü 1979.
  • Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, “Azerbaycan Ülke Bülteni”, , 10.03.2025 sa. 20:00.
  • DURSUN, Davut, “Baku”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 4, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1991, ss. 550-551.
  • EFENDİZADE, Oktay, “Gence”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, ss. 17-20.
  • ELÇİBEY, Ebülfez, “Babek ve Azerbaycan Direniş Hareketinin İlk Dönemleri”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, çev. Muhammet Kemaloğlu, C.4, S.8, Gümüşhane 2013, ss. 23-45.
  • EMENOVA, Aynur, “Tebriz Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 153-167.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnâmesi: Bursa-Bolu-Trabzon-Erzurum- Azerbaycan-Kafkasya-Kırım-Girit, C.2, haz. Yücel Dağlı, Seyyit A. Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, 1999 İstanbul.
  • FORSYTH, James, The Caucasus: A History, Oxford University Press, 2014.
  • GÖL, Hacer, “Geçmişten Günümüze Azerbaycan”, Bitlis Eren Üniversitesi Dergisi Sosyal Bilimler Dergisi, C.1, S.1, ss. 153-170.
  • GÖKTUĞ, Musa, Kuzey Azerbaycan Hanlıkları, Çarlık Rusyası’nın İşgali ve Hâkimiyet Süreci (1747-1917), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya 2022.
  • GRİGOREV Vasılıy, Staticeskoe opisanie Nakhchavanskoy provincii, Tipografiya Imperatorskoy Akademii Nauk, Sankt-Peterburg 1883
  • GRAİNGER, John D., Seleukos Nikator: Constructing a Hellenistic Kingdom, Routledge, London 1990.
  • GULİYEV, Telman, Rusya’nın Azerbaycan Siyaseti (1801-1813), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Merkezi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2010.
  • GÜNER, Ahmet, “Sellârîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 68-70.
  • HACİEVA, Saide “İrevan (Revan) Türk Hanlığı ve Osmanlı Devleti İle İlişkileri”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss.76-89.
  • KARAMANLI Hüsamettin M., “Nahcıvan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 294-297.
  • KARATAY, Osman, “Suvarlar: Doğu Avrupa’nın Esrarengiz Kavmi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C. 10, S.1, İzmir 2010, ss. 99-116.
  • KURTULUŞ, Rıza, “Dünbili”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. Ek-1, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2020, ss. 352-353.
  • MAENCHEN, Otto J. – Helfen, The World of the Huns: Studies in Their History and Culture, University of California Press 1973.
  • MANZ, Beatrice Forbes, The Rise and Rule of Tamerlane, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
  • MATTHEE, Rudi, The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
  • MEMMEDOVA, Gövher N., “Urmiye Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss.185-206.
  • MEMEDOVA, Hüsamettin, “Beylerbeylikten Hanlığa: Gence-Karabağ”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 65-75.
  • MERÇİL, Erdoğan, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2006.
  • Minhâc-i Sirâc el Cûzcânî, Tabakât-ı Nâsırî Gazneliler, Selçuklular, Atabeglikler ve Hârzemşâhlar, Tercüme ve Notlar: Erken Göksu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2020, ss. 142-143.
  • MİNORSKY, Vladimir, Studies in Caucasian History, Cambridge University Press, London 1953.
  • MUSTAFAZADE, Tofiq Teyyuboğlu, “Guba Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 104-122.
  • İBADOV, Refik Hüsneyoğlu, “Şeki Hanlığı ve Osmanlı İmparatorluğu ile İlişkileri”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 90-103.
  • İSKENDEROVA, Merziya, “Baku Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 43-56.
  • ONULLAHİ, Seyitağa, XIII-XVIII Eserlerde Tebriz şehrinin Tarihi (Sosyal İktisadi Tarihi), Elm Neşriyatı, Bakü 1982.
  • Osmanlı Devleti ile Azerbaycan Hanlıkları Arasındaki Münâsebetlere Dâir Arşiv Belgeleri (Karabağ-Şuşa, Nahçıvan, Bakü, Gence, Şirvan, Şeki, Revan, Kuba, Hoy) (1578-1914), haz. İsmet Demir vd., T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara 1992.
  • ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Ahmedîlîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1989, ss. 168-169.
  • ÖZCAN, Azmi, “Nâdir Şah”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 276-277.
  • ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, “Merâga”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 29, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2004, ss. 162-163.
  • ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, “Urmiye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 42, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2012, ss.179-180.
  • PETRUŞEVSKİ, İvan Pavloviç Oçerki Po İstorii Feodalnıh Otnoşenii V Azerbaydjane İ Armenii V 18- Naçale 19 V., Leningrad 1949.
  • RESULZADE, Mehmet Emin, Azerbaycan Cumhuriyeti (Keyfiyet-i Teşekkülü ve Şimdiki Vaziyeti), Azerbaycan Türkleri Derneği, İstanbul 1990.
  • SABBÂĞ, Abbas, BOZKURT Nebi, “Müstefvî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2006, ss. 147-148.
  • SEVİM, Ali, MERÇİL, Erdoğan, Selçuklu Devletleri Tarihi, Siyaset, Teşkilat ve Kültür, Ankara 1995.
  • SULTANOVA, Ruhengiz A., “Makı Hanlığı”, Türkler, C.7, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 168.
  • SÜMER, Faruk, Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri - Boy Teşkilatı – Destanları, İstanbul 1972.
  • ŞÜKÜROV Kâmil, İrəvan Xanlığı və Zəngəzur: Tarixi, Etnik və Siyasi Gerçəkliklər, Elm və Təhsil, Bakı 2005.
  • TOMAR, Cengiz, “Revvadîler”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2008, ss. 36-37.
  • ÜREN, Umut, “Azerbaycan Topraklarında İskit İzleri”, Istranca Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 2, S.1, Kırklareli 2024, ss. 1-20.
  • URFALI MATEOS, Urfalı Meteos Vekayinamesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hırant D. Andreasyon, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1987.
  • USUL, Dilber, “Orta Çağ’da Tebriz”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, C.18, 2021, ss. 82- 106.
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu ve Karakoyunlu Devletleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003.
  • YAZICI, Tahsin, “Hoy” TDV İslam Ansiklopedisi, C. 18, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1998, ss. 218.
  • YILDIZ, Hakkı Dursun, “Sacoğulları”, Türkler, C.4, Ed. Hasan Celal Güzel, Salim Koca vd., Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 754-803.
  • ZEYNELOĞLU, Cihangir, Muhtasar Azerbaycan Tarihi, Şems Matbaası, İstanbul 1924.
  • YILDIRIM, Ahmet, Osmanlı-İran Mücadelesi ve Azerbaycan Hanlıkları, Akademi Yayınları, Ankara 2021.
There are 73 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish Society and Community
Journal Section Articles
Authors

Füsun Kara 0000-0002-2100-1788

Publication Date May 31, 2025
Submission Date April 3, 2025
Acceptance Date May 25, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 7 Issue: 14

Cite

Chicago Kara, Füsun. “PARLAYAN YILDIZ AZERBAYCAN’DA TÜRK HANLIKLARININ TARİHİ Ve KÜLTÜREL İZLERİ (1747-1844)”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 7, no. 14 (May 2025): 491-520. https://doi.org/10.53718/gttad.1669563.

Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD) yazarların yayın haklarını korumak amacıyla aşağıdaki lisansı tercih etmektedir:

Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

31522

31523