Research Article
Contributions of Vocational Education to Women's Employment from Ottoman Empire to Republic of Türkiye
Abstract
The socio-economic relationship between development process and education system in a country is quite evident. The education system has a fundamental importance in determining the quality of a country's human resources and in the sustainability of economic, social and technological progress. 'Vocational education' within the education system has a different importance and role in terms of training qualified manpower and providing optimal benefits. The need for qualified manpower, especially in line with the developments in the post-industrialization period, similar to the experiences of industrialized countries in this period, the Ottoman Empire felt the need to make significant changes in the field of vocational education in order to increase the competence of the workforce and support industrial transformation. Vocational education opportunities were not limited to men but were also made available for women in the Tanzimat period. Vocational training schools for women opened in this period not only contributed to the development of the country by training a qualified labor force, but also made it possible for women to play a more active role in other areas of society as well as working life through vocational and cultural training. These developments, which took place gradually from Tanzimat to Republic of Türkiye, are of great importance in laying the foundations of the mentality about the evolution of women in working life and the opportunities offered to women by vocational education.
Keywords
References
- Adem, M. (1977). Türk eğitiminin ekonomik politikası, Bilim Matbaası, Ankara.
- Altıntaş̧ A. (1998). Türkiye’de hemşireliğin başlangıcı, in: yıldırım n (ed). sağlık alanında türk kadını, cumhuriyet’in ve tıp fa- kültesine kız öğrenci kabulünün 75. yılı. İstanbul, s. 373-387.
- Atabek, E.M. (1997). Türk kadın hekimleri, Dirim, 72(7-8):231- 236.
- Barro, R. J. (1991) Economic growth in a cross section of countries. The Quarterly Journal of Economics, Vol: 106, No: 2, 407-443.
- Barro, Robert J. (2002). Education as a determinant of economic growth, in: e.p. Lazear (ed.), Education in the Twenty-First Century. Stanford: Hoover Institution Press: 9–24.
- Breton, T. R. (2003). Education, human capital and national ıncome, eer 2003-115, George Mason University, March 10, s.1-43.
- Caporal, B. (1982). Kemalizm’de ve kemalizm sonrasında türk kadını (1919-1970). (çev. Dr. Ercan Eyüboğlu). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ankara.
- Ceride-i Havadis. (1861). S. 1033, 20 Ramazan 1277, 1 Nisan 1861.
- Clark, E. (1992). Osmanlı Sanayi Devrimi”, Osmanlılar ve Batı Teknolojisi- Yeni Araştırmalar Yeni Görüşler. (Yay. Haz. İhsanoğlu, E.) İÜ Edebiyat Fakültesi Basımevi. 37-52. İstanbul.
- Çakır, S. (2013). Osmanlı Kadın Hareketi, Metis yayınları, İstanbul.
- Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 11. 33-41.
- Denison, E. F. (1985). Trends in american economic growth, 1929- 1982, Washington D.C., Brookings Institution.
- Dölen E. (1998). Cumhuriyet’in İlk On Beş̧ Yılında İstanbul Üniversitesi’nde Kız Öğrenciler, İn: Yıldırım N (ed). Sağlık Alanında Türk Kadını, Cumhuriyet’in ve Tıp Fakültesi’ne Kız Öğrenci Kabulünün 75. Yılı. İstanbul, 8-47.
- Erçoşkun, T. (2021). İstanbul’da Hususi ‘Ana Mektebi’ (Ekim 1909), TAD, 40/S.70. İstanbul.
- Ergen, H. (1999). “Türkiye’de Eğitim Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 10, Sayı, 35, s. 21- 56.
- Ergin, Osman Nuri. (1977). Türkiye Maarif Tarihi. C. I-V, İstanbul.
- Gerber, H. (1980), “Social and Economic Position of Women in the an Otoman City, Bursa, 1600-1700”, IJMES, cilt 12, s.231-244.
- Gümüş̧, E. ve Şişman, M. (2012). Eğitim Ekonomisi ve Planlaması. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
- Güran, T. (1992). Ziraî Politika ve Ziraatta Gelişmeler, 1839-1876”, 150. Yılında Tanzimat, Ankara.
- İçli, S. (2020). Kadınların Çalışma Hayatı ve Ekonomik Özgürlük Algısı: Konya Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Konya.
- Jennings, R. C. (1975), ”Women in Early17th Century Otoman Judicial Records-TheSharia Court Of Anatolian Kayseri”, Journal of the Economic And Social History Of The Orient, Vol: XVIII, Part:1January, s.53-114.
- Jorgenson, D. W. (2010). “Human Capital and the National Accounts”, Survey of Current Business, Vol: 90, No: 6, 54-56.
- Jorgenson, D. W. and Fraumeni, B. (1992), ‘Investment in Education and U.S. Economic Growth’, Scandinavian Journal of Economics, 94, S51-70.
- Jügen Kocka. (2001). Thesen Geschichte und Zukunft der Arbeit, Aus Politik und Zeitgeschichte. B.21, Berlin.
- Kodaman, B. (1980). Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Kadar Sanayi Mektepleri. Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920). Ed. Halil İnalcık, Osman Okyar. Meteksan Limited. ss. 289-290. Ankara.
- Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Kruguer, A. B. ve Lindahl, M. (2001). “Education for Growth: Why and For Whom?” Journal of Economic Literature, Vol. XXXIX (December 2001), s. 1101- 1136.
- Kurnaz, Ş. (1992). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839- 1923). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Ankara.
- Kurnaz, Ş. (2013). Osmanlı Kadının Yükselişi (1908-1918). Ötüken Yayınları. İstanbul.
- Mankiw, N. G., Romer, D. and Weil, D. N. (1992), ‘A Contribution to the Empirics of Economic Growth’, Quarterly Journal of Economics, pp.407-437.
- Mekteb-i Sanayi Nizamnamesi”, DÜSTUR, 1. Tertip, C. 2.
- Mutlu K. (1973). Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. yılında Tıpta Türk Kadını, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Mutlu, K. (1967). Hekimlik Mesleğinde Türk Kadını. Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Aylık Konferansları (1953- 1964), Ankara.
- O”Donoghue, M. (1991). Economic Dimensions in Education, Ireland: Gill & Macmillan, Dublin.
- Öztürk, C. (1993). Dârülmuallimât. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul, s. 550- 551.
- Öztürk, C. (1995). Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Doğuşu I: Islahhaneler. Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı. Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
- Öztürk, N. (2005). İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü. Sosyoekonomi. Ocak- Haziran 2005-1. 27-44.
- Psacharopoulos, G. ve Woodhall M. (1994). “Eğitimin Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Egitim Ekonomisi Seçilmiş Yazılar, (çev.: Yüksel Kavak, Berrin Burgaz), Ankara, Pegem Yayın, no:14, s. 43-44.
- Quataert, D. (1999). Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü̈, Çeviren: Tansel Güney, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Sarı N. (1996). Osmanlı Sağlık Hayatında Kadının Yeri. Yeni Türk Tıp Tarihi Araştırmaları, 2-3:11-64.
- Sianesi, B. ve Van Reenen, J. (2000). The Returns to Education: A Review of the Macro-Economic Literature, London: LSE Research Online, Discussion Paper.
- Şişman, A. (2008). Osmanlı Devleti’nde Batılı Anlamda Mesleki ve Teknik Eğitimin Doğuşu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1/1. s. 27-43. Uşak.
- Tansel, A. (1999). “Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Eğitimin Getirisi” ODTU Gelismis Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 3-4, s. 453-472.
- Temple, J. (2001). “Effects de I’Education et du Capital Social sur la Croissance dans les Pays de I’OCDE”, Revue Economique de I’OCDE, no: 33, p. 60- 109.
- Yaraman, A. (2001). Resmi Tarihten Kadın Tarihine, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Yıldırım K, Şahin L. (2015). Osmanlı’dan Günümüze Mesleki Eğitimin Gelişimi. Çalışma ve Toplum, 44:77-112.
- Yıldırım N. (2006). Dünya’da ve Türkiye’de Ilk Kadın Hekimler ve Kadınların Hekim Olma Mücadelesi. Toplumsal Tarih, 147: 50-57.
- Zihnioğlu, Y. (2013). Kadınsız İnkılap, Metis Yayınları, İstanbul.
Year 2025,
Volume: 16 Issue: 2, 585 - 596, 31.05.2025
Abstract
Bir ülkenin gelişmişliği ve kalkınması ile eğitim sistemi arasındaki sosyo-ekonomik ilişki oldukça belirgindir. Eğitim sistemi, bir ülkenin insan kaynağının kalitesini belirlemede ve ekonomik, toplumsal ve teknolojik ilerlemenin sürdürülebilirliğinde temel bir öneme sahiptir. Eğitim sistemi içerisinde yer alan ‘mesleki eğitim’ ise, nitelikli insan gücünü yetiştirmek ve optimal fayda sağlaması açısından farklı bir önem ve role sahiptir. Özellikle sanayileşme sonrasındaki gelişmeler doğrultusunda ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücü ihtiyacı, bu dönemde sanayileşmiş ülkelerin deneyimlerine benzer şekilde, Osmanlı Devleti de işgücünün yetkinliğini artırmak ve endüstriyel dönüşümü desteklemek amacıyla mesleki eğitim alanında önemli değişiklikler yapma gerekliliğini hissetmiştir. Mesleki eğitim imkanları sadece erkeklerle sınırlı kalmayıp, Tanzimat dönemiyle birlikte kadınlar için de sunulmuştur. Bu dönemde açılan kadınlar için mesleki eğitim okulları, bir yandan nitelikli iş gücü yetiştirerek ülkenin kalkınmasına katkı sağlarken, diğer yandan mesleki ve kültürel eğitimler aracılığıyla kadınların çalışma hayatının yanı sıra toplumun diğer alanlarında da daha aktif rol oynamalarını mümkün kılmıştır. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e aşama aşama gerçeklesen bu gelişmeler, kadının çalışma hayatındaki evrimi ve mesleki eğitimin kadınlara sunduğu fırsatlar konusunda zihniyet temellerinin atılmasında büyük bir önem taşımaktadır.
Keywords
References
- Adem, M. (1977). Türk eğitiminin ekonomik politikası, Bilim Matbaası, Ankara.
- Altıntaş̧ A. (1998). Türkiye’de hemşireliğin başlangıcı, in: yıldırım n (ed). sağlık alanında türk kadını, cumhuriyet’in ve tıp fa- kültesine kız öğrenci kabulünün 75. yılı. İstanbul, s. 373-387.
- Atabek, E.M. (1997). Türk kadın hekimleri, Dirim, 72(7-8):231- 236.
- Barro, R. J. (1991) Economic growth in a cross section of countries. The Quarterly Journal of Economics, Vol: 106, No: 2, 407-443.
- Barro, Robert J. (2002). Education as a determinant of economic growth, in: e.p. Lazear (ed.), Education in the Twenty-First Century. Stanford: Hoover Institution Press: 9–24.
- Breton, T. R. (2003). Education, human capital and national ıncome, eer 2003-115, George Mason University, March 10, s.1-43.
- Caporal, B. (1982). Kemalizm’de ve kemalizm sonrasında türk kadını (1919-1970). (çev. Dr. Ercan Eyüboğlu). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ankara.
- Ceride-i Havadis. (1861). S. 1033, 20 Ramazan 1277, 1 Nisan 1861.
- Clark, E. (1992). Osmanlı Sanayi Devrimi”, Osmanlılar ve Batı Teknolojisi- Yeni Araştırmalar Yeni Görüşler. (Yay. Haz. İhsanoğlu, E.) İÜ Edebiyat Fakültesi Basımevi. 37-52. İstanbul.
- Çakır, S. (2013). Osmanlı Kadın Hareketi, Metis yayınları, İstanbul.
- Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 11. 33-41.
- Denison, E. F. (1985). Trends in american economic growth, 1929- 1982, Washington D.C., Brookings Institution.
- Dölen E. (1998). Cumhuriyet’in İlk On Beş̧ Yılında İstanbul Üniversitesi’nde Kız Öğrenciler, İn: Yıldırım N (ed). Sağlık Alanında Türk Kadını, Cumhuriyet’in ve Tıp Fakültesi’ne Kız Öğrenci Kabulünün 75. Yılı. İstanbul, 8-47.
- Erçoşkun, T. (2021). İstanbul’da Hususi ‘Ana Mektebi’ (Ekim 1909), TAD, 40/S.70. İstanbul.
- Ergen, H. (1999). “Türkiye’de Eğitim Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 10, Sayı, 35, s. 21- 56.
- Ergin, Osman Nuri. (1977). Türkiye Maarif Tarihi. C. I-V, İstanbul.
- Gerber, H. (1980), “Social and Economic Position of Women in the an Otoman City, Bursa, 1600-1700”, IJMES, cilt 12, s.231-244.
- Gümüş̧, E. ve Şişman, M. (2012). Eğitim Ekonomisi ve Planlaması. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara.
- Güran, T. (1992). Ziraî Politika ve Ziraatta Gelişmeler, 1839-1876”, 150. Yılında Tanzimat, Ankara.
- İçli, S. (2020). Kadınların Çalışma Hayatı ve Ekonomik Özgürlük Algısı: Konya Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Konya.
- Jennings, R. C. (1975), ”Women in Early17th Century Otoman Judicial Records-TheSharia Court Of Anatolian Kayseri”, Journal of the Economic And Social History Of The Orient, Vol: XVIII, Part:1January, s.53-114.
- Jorgenson, D. W. (2010). “Human Capital and the National Accounts”, Survey of Current Business, Vol: 90, No: 6, 54-56.
- Jorgenson, D. W. and Fraumeni, B. (1992), ‘Investment in Education and U.S. Economic Growth’, Scandinavian Journal of Economics, 94, S51-70.
- Jügen Kocka. (2001). Thesen Geschichte und Zukunft der Arbeit, Aus Politik und Zeitgeschichte. B.21, Berlin.
- Kodaman, B. (1980). Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Kadar Sanayi Mektepleri. Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920). Ed. Halil İnalcık, Osman Okyar. Meteksan Limited. ss. 289-290. Ankara.
- Kodaman, B. (1991). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Kruguer, A. B. ve Lindahl, M. (2001). “Education for Growth: Why and For Whom?” Journal of Economic Literature, Vol. XXXIX (December 2001), s. 1101- 1136.
- Kurnaz, Ş. (1992). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839- 1923). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Ankara.
- Kurnaz, Ş. (2013). Osmanlı Kadının Yükselişi (1908-1918). Ötüken Yayınları. İstanbul.
- Mankiw, N. G., Romer, D. and Weil, D. N. (1992), ‘A Contribution to the Empirics of Economic Growth’, Quarterly Journal of Economics, pp.407-437.
- Mekteb-i Sanayi Nizamnamesi”, DÜSTUR, 1. Tertip, C. 2.
- Mutlu K. (1973). Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. yılında Tıpta Türk Kadını, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Mutlu, K. (1967). Hekimlik Mesleğinde Türk Kadını. Kadının Sosyal Hayatını Tetkik Kurumu Aylık Konferansları (1953- 1964), Ankara.
- O”Donoghue, M. (1991). Economic Dimensions in Education, Ireland: Gill & Macmillan, Dublin.
- Öztürk, C. (1993). Dârülmuallimât. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul, s. 550- 551.
- Öztürk, C. (1995). Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Doğuşu I: Islahhaneler. Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı. Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
- Öztürk, N. (2005). İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü. Sosyoekonomi. Ocak- Haziran 2005-1. 27-44.
- Psacharopoulos, G. ve Woodhall M. (1994). “Eğitimin Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Egitim Ekonomisi Seçilmiş Yazılar, (çev.: Yüksel Kavak, Berrin Burgaz), Ankara, Pegem Yayın, no:14, s. 43-44.
- Quataert, D. (1999). Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı İmalat Sektörü̈, Çeviren: Tansel Güney, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Sarı N. (1996). Osmanlı Sağlık Hayatında Kadının Yeri. Yeni Türk Tıp Tarihi Araştırmaları, 2-3:11-64.
- Sianesi, B. ve Van Reenen, J. (2000). The Returns to Education: A Review of the Macro-Economic Literature, London: LSE Research Online, Discussion Paper.
- Şişman, A. (2008). Osmanlı Devleti’nde Batılı Anlamda Mesleki ve Teknik Eğitimin Doğuşu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1/1. s. 27-43. Uşak.
- Tansel, A. (1999). “Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Eğitimin Getirisi” ODTU Gelismis Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 3-4, s. 453-472.
- Temple, J. (2001). “Effects de I’Education et du Capital Social sur la Croissance dans les Pays de I’OCDE”, Revue Economique de I’OCDE, no: 33, p. 60- 109.
- Yaraman, A. (2001). Resmi Tarihten Kadın Tarihine, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Yıldırım K, Şahin L. (2015). Osmanlı’dan Günümüze Mesleki Eğitimin Gelişimi. Çalışma ve Toplum, 44:77-112.
- Yıldırım N. (2006). Dünya’da ve Türkiye’de Ilk Kadın Hekimler ve Kadınların Hekim Olma Mücadelesi. Toplumsal Tarih, 147: 50-57.
- Zihnioğlu, Y. (2013). Kadınsız İnkılap, Metis Yayınları, İstanbul.
There are 48 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Employment, Economics of Education, Business and Labour History |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | May 31, 2025 |
| Submission Date | October 18, 2024 |
| Acceptance Date | March 7, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 16 Issue: 2 |
